ayıq sözü azərbaycan dilində

1 sif. və zərf 1. Bayğınlığı, məstliyi keçmiş, ağlı başında. İnsanlar(ın) elə bir vaxtı olur ki, ancaq sərxoş olduğu zaman özünü ayıq hiss edə bilir. M.S.Ordubadi. 2. Yuxuda olmayan, oyanıq, sərvaxt. Hamı yatmışdı, tək mən ayıq idim. 3. məc. Sayıq, gözüaçıq, ağlı başında, özünü aldatmayan, ehtiyatlı, sağlam fikirli. Ayıq adam. Ayıq olmaq. İşlərə ayıq baxmaq. – İclas bitdikdən sonra tək-tək yoldaşlarla söhbət edir və ayıq olmalarını tapşırırdım. M.S.Ordubadi. Həmişə ayıq olan Araz yaxınlıqda ayaq səsləri eşidib yerindən dik atıldı. A.Şaiq. □ Ayıq salmaq – qəflətdə olanı ayıltmaq, ayılmasına səbəb olmaq. Puan Qay çinliləri ayıq salır, onlara edilən zülmü öz oyunları ilə nümayiş etdirir. S.S.Axundov. Dəstədən bir nəfər dilləndi: – Növbətçi görər, siqnal verib almanları ayıq salar. M.Hüseyn. [Firidun] itləri ayıq salacağından qorxaraq, nəfəsini belə çıxarmırdı. M.İbrahimov.

1 Mənbələrdə göstərilir ki, oy (ay) sözünün bir mənası “ağıl”, “fikir” deməkdir. Oyaq və oyan sözlərinin törəmə etimoloji kökü “oya”dır. Daha qədim kök isə “oy”dur. -a şəkilçisi isə onu feilə (yaş-a-maq modeli üzrə), -q şəkilçisi (əsli; -aq şəkilçisi) isə sifətə çevirmiş, -n şəkilçisi isə feilin qayıdış növünü yaratmışdır. Ayıq, “ağıllı”, “fikri yerində olan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

1 sərvaxt

2 1. AYIQ (yuxuda olmayan, oyanıq); SƏRVAXT Yatsan; Yuxuda da ol ayıq, sərvaxt (D.Nəsib). 2. AYIQ, AĞLI BAŞINDA 3. ayıq bax sayıq 4. ayıq bax oyaq 1

1 AYIQ – BAYĞIN Xəfiyyə vaxtında üstünə düşüb, yaman ayıqdırlar ha! (M.İbrahimov); Qadınların bu hərəkəti, Almazın dalğın duruşu, bayğın baxışları, gizli göz yaşları Pakizəni heç açmırdı (A.Şaiq). AYIQ – YUXULU Lakin hər ayıq və zirək adamı ağıllı hesab etmək olmaz (M.Talıbov); Gecədir... Kənd yuxulu; nə işıq var, nə tüstü (S.Vurğun).

1 1. бдительный, чуткий, настороженный, сметливый; 2. трезвый, бодрый, бодрствующий; 3. находящийся в сознании (о больном); 4. востряк;

2 I прил. 1. бдительный, настороженный. Ayıq olun будьте бдительны 2. чуткий (быстро реагирующий). Ayıq at чуткий конь 3. трезвый. Ayıq baxış трезвый взгляд 4. сметливый, сообразительный, догадливый, находчивый II нареч. чутко. Ayıq yatmaq спать чутко, спать некрепким сном ◊ ayıq ol держи ухо востро, держи ушки на макушке; ayıq salmaq kimi взбудоражить; ayıq olmaq: 1. бодрствовать; быть начеку; 2. быть трезвым; qazdan ayıq сметливый, сообразительный

1 I. s. 1. (yatmamaış) awake, wakeful; ~ gecələr wakeful nights; ~ gözlər wakeful eyes; ~ olmaq 1) (yatmamaq) to be* awake; bütün gecəni ~ olmaq / yatmamaq to lie* awake all night; 2) (sayıq olmaq) to be* watchful / vigilant; 2. (sayıq) vigilant, watchful; 3. (içməmiş) sober; not drunk II. z. light, vigilantly; ~ yatmaq to sleep light; ~ salmaq to awaken (d. to), to arouse (d.)

1 sif. 1) vigilant, -e ; sensible ; éveillé, -e ; intelligent, -e ; 2) sobre ; sensé,-e ; raisonnable ; ~ yatmaq avoir un sommeil léger

1 прил. 1. уях, кьил-кьилел алай, вич-вичел алай; // нареч. уях, уяхдиз; 2. ксанвачир, ахвара авачир, уях; 3. пер. вилер ахъа, фад хабар кьадай, фад гьисс ийидай, мукъаят, игьтиятлу, аюх; ayıq adam аюх кас; ayıq olmaq аюх хьун; ayıq salmaq пер. аюхарун, вилер ахъаюн.