Bağlılıq
Bağlanma — kiməsə və ya nəyəsə yönəlmiş dərin rəğbətə, aşiq olmağa, sədaqətə əsaslanan yaxınlıq hissi.
== Bağlılığın formalaşması ==
Uşağın əsas bağlılığı anasına, daha sonra isə digər tərbiyəçilərə olur. Psixoanalitiklər arasında belə bir fikir geniş yayılmışdır ki, əgər bu cür ilkin bağlılıqların formalaşması nədənsə çətin və ya qeyri-mümkündürsə, böyüklər digər insanlara tam bağlılıq yarada bilməyəcəklər ki, bu da onun sosiallaşma prosesini ciddi şəkildə pozur və bu, onlarda antisosial şəxsiyyət pozğunluğuna səbəb ola bilər.
== Bağlılığın növləri ==
Təhlükəsiz bağlılıq — ana, ata və uşaq arasında sağlam əlaqədir və özünə güvənən bir insanın emosional əsasını yaradır. Valideyn xeyirxahdır və daim uşağa diqqət yetirir. Uşaq sakitdir, şəndir, o, asanlıqla sakitləşə bilər və böyüklər kimi emosional olaraq asanlıqla uyğunlaşır.
Yayındırıcı bağlılıq — valideyn və ya valideynlərin daimi emosional laqeydliyi nəticəsində baş verir. Valideynlərin mövcudluğu gözlənilməzdir. Uşaq əsəbidir, böyüklər kimi başqalarının fikirlərindən çox asılıdır və yaxın münasibətləri qiymətləndirməməyə meyllidir.
Qeyri-mütəşəkkil bağlılıq — valideyn və ya valideynlər tərəfindən uşağın daimi qorxudulması və sıxışdırılması nəticəsində yaranır.
Bağlılıq nəzəriyyəsi
Bağlılıq nəzəriyyəsi — uzunmüddətli və qısamüddətli şəxsiyyətlərarası münasibətlərin dinamikasını təsvir etməyə çalışan psixoloji model.
Bununla belə, “bağlılıq nəzəriyyəsi münasibətlərin ümumi nəzəriyyəsi kimi formalaşmayıb. Bu, onların yalnız müəyyən bir tərəfinə təsir edir”: insanlar münasibətlərdə ağrıya necə reaksiya verirlər, məsələn, yaxınlarını təhdid edən təhlükə yarandıqda və ya onlardan ayrıldıqda. Əsasən, bağlılıq insanın özünə və başqalarına olan əsas inamını inkişaf etdirmək qabiliyyətindən asılıdır. Yeni doğulmuş körpələrdə motivasiya-davranış sistemi kimi bağlılıq uşaq narahat olduqda, qorunma və emosional dəstək alacağını gözlədiyi zaman əhəmiyyətli bir yetkin şəxsllə yaxınlıq axtarmağa yönəldir. Con Boulbi hesab edirdi ki, primatlarda körpələrin əhəmiyyətli böyüklərə bağlılığını inkişaf etdirmə meyli təkamülün nəticəsidir, çünki bağlılıq davranışı uşağın yırtıcılıq kimi təhlükələr qarşısında sağ qalmasını asanlaşdırırdı.
Bağlılıq nəzəriyyəsinin ən vacib prinsipi ondan ibarətdir ki, uğurlu sosial-emosional inkişaf üçün, xüsusən də öz hisslərini effektiv şəkildə tənzimləməyi öyrənmək üçün uşaq ən azı bir əhəmiyyətli bir böyük ilə münasibət qurmalıdır. Atalar və digər böyüklər uşağa qayğının böyük hissəsini təmin etsələr və kifayət qədər sosial əlaqə təcrübəsi təmin etsələr, eyni dərəcədə əsas fiqur olma ehtimalı ola bilər . Həssas bir yetkinin yanında uşaq ondan şəxsiyyətlərarası münasibətlər dünyasını araşdırmaq üçün "təhlükəsiz baza" kimi istifadə edəcək. Nəzərə almaq lazımdır ki, “hətta yüksək həssas əhəmiyyətli böyüklər də uşağın siqnallarını yalnız zamanın 50 faizini başa düşürlər.
