Diyarb sözü azərbaycan dilində

Diyarbəkir — Türkiyənin Diyarbəkir ilinin mərkəzi. == Tarixi == Bu şəhər 3000 il bundan əvvəlki Assuriyalıların zamanından başlayaraq ta Roma dönəminə qədər "Hamid" adlanıb. Roma və Bizans qaynaqlarında da adı "Amid", "O`mid" kimi qeyd edilir. Ərəblərin işğalından sonra "Diyarbakır" adlanmağa başlanıb. Dədə Qorqud dastanlarında Qaragünə oğlu Qarabudaq vəsf ediləndə "Hamidlə Mardin qalasını təpüb alan" igid deyilir. Deməli, onu Romalılardan türk əsgəri alıb və ərəb işğalına qədər şəhər türklərin məskunlaşdığı bir yer olmuşdur. Miladdan əvvəl 3000-ci ildə bu yerlər Hititlərin və Hurritlərin əlində olub. Miladdan öncəki 1260-cı ilə qədər belə davam edib və bundan sonra Diyarbakır ərazisi Assuriyalıların əlinə keçib. Bundan sonra Diyarbakır bir-birinin ardınca aramilərin, urartuların, iskitlərin, perslərin, makedoniyalıların, selevkilərin, romalıların, sasanilərin, bizanslıların tabeliyində olub. Miladdan sonra türklər bu şəhəri Bizansın əlindən alaraq orada məskunlaşmağa başlayıblar.

Amed İFK — Türkiyənin 2-ci divizyonunda çıxış edən futbol klubu. 1972-ci ildə Turan İçkilərinin sponsorluğu ilə qırmızı-ağ rənglərlə və "Məlikəhməd Turanspor" adı ilə qurulmuşdur. 1985-ci ildə sponsorun geri çəkilməsi səbəbindən adı sadəcə "Məlikəhmədspor" olmuşdur. 1990-cı ildə klub bələdiyyə tərəfindən satın alınmış, adı "Diyarbəkir Bələdiyyəspor" olmuş, rəngləri yaşıl-ağa dəyişdirilmişdir. 1993-cü ildə adı "Diyarbəkir Böyükşəhər Bələdiyyəspor" olmuşdur. 1996-cı ildə Rifah partiyasının üzvü, bələdiyyə başçısı Əhməd Bilgin və klub prezidenti Fərid Çağlayan qalatasaraylı olduqlarından klubun rəngləri qırmızı-sarı olmuşdur. 1999-cu ildə Demokratik Xalq Partiyasından bələdiyyə başçısı seçilən Feridun Çelik klubunun adını DİSKİ şirkətindən gəlir almaq məqsədi ilə "DİSKİspor" etmişdir. 15 aprel 2007-ci ildə səfərdə "Aksarayspor"la bərabərə qalaraq liqanın bitməsinə 2 tur qalmış çempion kimi Türkiyə 3-cü divizyona çıxmışdır. Uzun illər "Diyarbəkirspor"dan sonra Diyarbəkirin ikinci ən güclü klubu sayılan "DİSKİspor" 2009–10 mövsümündə yenə 4-cü divizyona düşmüşdür. 2010–11 mövsümündə klubun adı yenidən "Diyarbəkir Böyükşəhər Bələdiyyəspor" olmuşdur.

Diyarbəkir - Türkiyənin bir ili və ən sıx on ikinci şəhəridir. Türkiyə Statistika Qurumunun göstəricilərinə görə 2014 tarixindəki əhalinin sayı 1.635.048 nəfərdir. == Etimologiyası == Diyarbəkir şəhəri müxtəlif dövrlərdə fərqli adlarla anılmışdır. E.ə. 200 tarixində Assuriya hökmdarı Adadnirariyə aid qılınc qınında şəhərin adı "Amid" və ya "Amidi" olaraq qeyd edilmişdir. Roma və Bizans qaynaqlarında şəhərin adı "Amid, O'mid, Emit, Amide" olaraq qeyd edilmişdir. XI əsrdə bura gələn türkmənlər şəhərin inşasında istifadə olunan qara rəngli daşlara görə şəhəri "Qara Amid" adlandırmışdır. Daha sonra bura gələn ərəb mənşəli Bəkr qəbiləsi səbəbilə uzun müddət Diyar-ü Bəkr (ديار بكر) olaraq anılmışdır. 1867-ci ildə keçirilən inzibati islahat nəticəsində Diyarbəkir adıyla vilayətə çevrildi. 1926-cı ildə Mustafa Kamal Paşaya fəxri vətəndaşlıq verilmişdir.

Diyarbəkir — Türkiyənin Diyarbəkir ilinin mərkəzi. == Tarixi == Bu şəhər 3000 il bundan əvvəlki Assuriyalıların zamanından başlayaraq ta Roma dönəminə qədər "Hamid" adlanıb. Roma və Bizans qaynaqlarında da adı "Amid", "O`mid" kimi qeyd edilir. Ərəblərin işğalından sonra "Diyarbakır" adlanmağa başlanıb. Dədə Qorqud dastanlarında Qaragünə oğlu Qarabudaq vəsf ediləndə "Hamidlə Mardin qalasını təpüb alan" igid deyilir. Deməli, onu Romalılardan türk əsgəri alıb və ərəb işğalına qədər şəhər türklərin məskunlaşdığı bir yer olmuşdur. Miladdan əvvəl 3000-ci ildə bu yerlər Hititlərin və Hurritlərin əlində olub. Miladdan öncəki 1260-cı ilə qədər belə davam edib və bundan sonra Diyarbakır ərazisi Assuriyalıların əlinə keçib. Bundan sonra Diyarbakır bir-birinin ardınca aramilərin, urartuların, iskitlərin, perslərin, makedoniyalıların, selevkilərin, romalıların, sasanilərin, bizanslıların tabeliyində olub. Miladdan sonra türklər bu şəhəri Bizansın əlindən alaraq orada məskunlaşmağa başlayıblar.

Amed İFK — Türkiyənin 2-ci divizyonunda çıxış edən futbol klubu. 1972-ci ildə Turan İçkilərinin sponsorluğu ilə qırmızı-ağ rənglərlə və "Məlikəhməd Turanspor" adı ilə qurulmuşdur. 1985-ci ildə sponsorun geri çəkilməsi səbəbindən adı sadəcə "Məlikəhmədspor" olmuşdur. 1990-cı ildə klub bələdiyyə tərəfindən satın alınmış, adı "Diyarbəkir Bələdiyyəspor" olmuş, rəngləri yaşıl-ağa dəyişdirilmişdir. 1993-cü ildə adı "Diyarbəkir Böyükşəhər Bələdiyyəspor" olmuşdur. 1996-cı ildə Rifah partiyasının üzvü, bələdiyyə başçısı Əhməd Bilgin və klub prezidenti Fərid Çağlayan qalatasaraylı olduqlarından klubun rəngləri qırmızı-sarı olmuşdur. 1999-cu ildə Demokratik Xalq Partiyasından bələdiyyə başçısı seçilən Feridun Çelik klubunun adını DİSKİ şirkətindən gəlir almaq məqsədi ilə "DİSKİspor" etmişdir. 15 aprel 2007-ci ildə səfərdə "Aksarayspor"la bərabərə qalaraq liqanın bitməsinə 2 tur qalmış çempion kimi Türkiyə 3-cü divizyona çıxmışdır. Uzun illər "Diyarbəkirspor"dan sonra Diyarbəkirin ikinci ən güclü klubu sayılan "DİSKİspor" 2009–10 mövsümündə yenə 4-cü divizyona düşmüşdür. 2010–11 mövsümündə klubun adı yenidən "Diyarbəkir Böyükşəhər Bələdiyyəspor" olmuşdur.

Diyarbəkir bəylərbəyliyi — bugünkü Türkiyə ərazisində yerləşən Səfəvilər İmperiyasının qısa ömürlü bir əyaləti. Diyarbəkr (Diyarbəkir) əyalətin paytaxtı və Səfəvi bəylərbəyilərinin olduğu yer idi. Aşağıdakı inzibati ərazi vahidlərinə sahib idi; Orfah (Urfa), Cəzirə (Cizre), Xarput (Elazığ), Mardin, Sert (Siirt) və Hesn Keyfe (Hasankeyf). == Bəylərbəyilər == II Əmir xan Mosullu Xanməhəmməd bəy Ustaclı Qara xan Ustaclı == Mənbələr == Faroqhi, Suraiya. Frisch, Shelley (redaktor). The Ottoman Empire: A Short History. Markus Wiener Publishers. 2009. səh. 91.

Diyarbəkir - Türkiyənin bir ili və ən sıx on ikinci şəhəridir. Türkiyə Statistika Qurumunun göstəricilərinə görə 2014 tarixindəki əhalinin sayı 1.635.048 nəfərdir. == Etimologiyası == Diyarbəkir şəhəri müxtəlif dövrlərdə fərqli adlarla anılmışdır. E.ə. 200 tarixində Assuriya hökmdarı Adadnirariyə aid qılınc qınında şəhərin adı "Amid" və ya "Amidi" olaraq qeyd edilmişdir. Roma və Bizans qaynaqlarında şəhərin adı "Amid, O'mid, Emit, Amide" olaraq qeyd edilmişdir. XI əsrdə bura gələn türkmənlər şəhərin inşasında istifadə olunan qara rəngli daşlara görə şəhəri "Qara Amid" adlandırmışdır. Daha sonra bura gələn ərəb mənşəli Bəkr qəbiləsi səbəbilə uzun müddət Diyar-ü Bəkr (ديار بكر) olaraq anılmışdır. 1867-ci ildə keçirilən inzibati islahat nəticəsində Diyarbəkir adıyla vilayətə çevrildi. 1926-cı ildə Mustafa Kamal Paşaya fəxri vətəndaşlıq verilmişdir.

Diyarbəkir qalası ― Türkiyədə, Diyarbəkir ilinin Sur ilçəsində yerləşən qala. Diyarbəki qalası "daxili qala" və "xarici qala" adlandırılan iki hissədən ibarətdir.Qalanın əsas qapıları Dağ qapısı, Urfa qapısı, Mardin qapısı və Yeni qapıdır. Eramızın dördüncü əsrinin ortalarında imperator II Konstansi tərəfindən inşa edilmiş qalanın divarları köhnə Roma şəhəri Amidadan gətirilmişdir. Erməni tarixçi Movses Xorenlinin fikrincə, Amid-Diyarbəkir bölgəsinin istehkamları və güclü divarları eramızdan əvvəl VI əsrin ortalarında Yervanduni (Orontid) sülaləsinin kralı Tiqranesin hakimiyyəti dövründə inşa edilmişdir. Bu divarlar Böyük Çin səddindən sonra dünyanın ən geniş və ən uzun müdafiə divarlarıdır.UNESCO tikilini 2000-ci il tarixli siyahısına əlavə etmiş və qala 2015-ci ildə Hevsel bağları ilə birlikdə Ümumdünya İrsi siyahısına daxil edilmişdir. Qalanın divarları 2023-cü ildə Kahramanmaraş zəlzələlərində ziyan görmüşdür. == Qoruma == Qala divarlarının Feridun Çelikin bələdiyyə başçılığı dövründə başlayan böyük bərpası 2000–2007-ci illərdə davam etmişdir. Bu dövrdə birbaşa divar üzərində tikilmiş binalar yıxıldı, divarlar təmizləndi və divarların yanında park quruldu. Divarlar və qala özü vaxtilə Böyük Çin səddi ilə müqayisə olunsa da, 2015-ci il ərzində baş verən müharibələr nəticəsində qala divarları məscid, iki kilsə və bir çox mülki şəxsin evləri ilə birlikdə çökdü və bəzi hissələri tamamilə məhv oldu.Müharibə müddətində Türkiyə hökuməti və UNESCO birlikdə şəhərin bir hissəsinin dağıdılması ilə başlayaraq iki il ərzində başa çatdırmaq niyyətində olduqları yenidənqurma və qoruma səylərinə başladı. 4 iyul 2015-ci il tarixində UNESCO Qala və Hevsel bağlarını UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına əlavə etdi.

Diyarbəkir vilayəti — Osmanlı İmperiyası tərkibində, 1864–1922–ci illərdə mövcud olmuş I dərəcəli inzibati–ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Diyarbəkir şəhəri idi.

Diyar-i Bəkr əyaləti tam adı Diyar-i Bəkr bəylərbəyliyi — 1515-ci ildə qurulan Osmanlı dövlətinin ən böyük əyaləti. Əyalətin mərkəzi Diyarbəkir idi. Birbaşa Osmanlı imperiyasına bağlı olaraq idarə edilirdi. == Tarixi == Ağqoyunlu Türk imperiyasının mərkəzi Diyarbəkirə Səfəvilər sülaləsi hakim olmuşdur. 23 avqust 1514-cü ildə Çaldıran döyüşündə Osmanlı dövləti, Səfəvi xanədanını məğlub etmişdir. Diyarbəkirin bəylərbəyisi olan Xanməhəmməd bəy Ustaclı, Osmanlı dövləti qüvvətləri ilə savaşarkən ölmüşdür. Buna görə əhali üsyan edərək Osmanlı dövlətinə bağlanmaq istəmişdir. Bu istəklərini Osmanlı dövlətinə bildirmək üçün əhali Mövlana İdris-i Bitlisidən yardım istemişdir. Dönəmin Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Səlim durumu ona bildirən Mövlanə İdris-i Bitlisini bu işlə vəzifəlendirmişdir. Buna görə Səfəvilər dövlətinin şahı Şah İsmayıl gərəkli önləmləri aldırmışdır.

Diyarbəkirin mühasirəsi — 1515-ci ildə Qara xan Ustaclının komandanlığı altındakı Səfəvi ordusunun onların hakimiyyətinə qarşı gələn Diyarbəkir əhalisiylə savaşmağa başlaması ilə başlamışdır. Təxminən 9 ay davam edən mühasirə Bıyıklı Mehmed paşa komandanlığı altındakı Osmanlı ordusunun bölgəyə daxil olması ilə sonlanmışdır. == Arxa plan == 23 avqust 1514-cü ildə Səlim komandanlığındakı Osmanlı ordusu Şah İsmayılın komandanlığındakı Səfəvi ordusunu artilleriya üstünlüyünə əsaslanaraq məğlubiyyətə uğratdı. Məğlubiyyətdən sonra Osmanlı ordusu İran və Azərbaycan bölgələrinə daxil oldular. Lakin Səfəvi ordusunun hər an hücum edə bilmə təhlükəsi, həm də yaxınlaşan qışa görə Osmanlı ordusu bu bölgələri tərk etməyə məcbur olur. Geri dönüş zamanı sultan Anadoludakı Səfəvi hakimiyyətində qalan bölgələri ələ keçirməsi üçün bölmələr göndərdi. Bu birləşmələrdən birinin komandanı olan Bıyıklı Mehmed bəy böyük uğur əldə edərək bu uğurlarına görə paşalığa yüksəldildi. O, Kemah mühasirəsində də eyni uğuru təkrarladı və Misir səfərinə görə İstanbula dönməli olan Səlim onu Səfəvi imperiyasına qarşı şərq cəbhəsini idarə etmək üçün bölgə orduları komandanlığına təyin etdi.Anadoludakı qüdrətli qızılbaşlardan olan və daha əvvəl də Osmanlı hakimiyyətinə qarşı üsyan qaldırmış Nurəli Xəlifə komandanlığı altında ordu hazırladı və ona Tunceli üzərindən Ərzincana hücum etməsini əmr etdi. Bundan xəbərdar olan Bıyıklı Mehmed paşa qüvvələrini toplayaraq gözlənilmədən hücum edərək Ovacıq döyüşündə Nurəli Xəlifənin ordusunu məğlub etdi. Döyüş də Nurəli Xəlifə də öldürüldü.Bütün bunlar baş verərkən İdris Bitlisinin təhrik etdiyi Diyarbəkir əhalisi şəhərdəki Səfəvi bölmələrini qovaraq Osmanlı sultanına bağlılığını bildirdi.

Kitab–i Diyarbəkriyyə (fars. کتاب دیاربکریه) — Uzun Həsənin əmri ilə hicri 875–ci (miladi 1470/1471–ci) ildə yazılmağa başlanılmış və onun ölümündən sonra tamamlanmış Ağqoyunlu xanədanlığının tarixi haqqında Əbubəkr Tihrani tərəfindən farsca yazılmış kitab. == Haqqında == Həsən bəy Rumlu Əhsən ət-təvarix, Qazı Əhməd Qaffari Tarix-i cahan ara, Münəccimbaşı Əhməd Dədə Sahaiful-Əxbar, İskəndər bəy Münşi Tarix-i aləm aray-i Abbasi əsərlərində mənbə olaraq bu kitaba istinad etmişdirlər. Kitabın müasir dövrümüzə gəlib çatmış yeganə (qüsurlu) əlyazması hicri 876–cı ilə aid olsa da Həsən bəy Rumlu bu kitaba əsaslanaraq hadisələri miladi 1474–cü ilədək təqdim etdiyindən demək olar ki, yekun əlyazma hicri 878–ci ilə qədərki hadisələrdən bəhs etmişdir. Kitab həmçinin Qaraqoyunlu Cahanşah və Sultan Şahruxun ölümündən Sultan Hüseyn Bayqaranın hakimiyyətinin bərqərar olmasına qədər Teymurilər xanədanlığı haqqında qiymətli məlumatları əks etdirir. Əsərdə girişdən sonra Uzun Həsəndən Adəm peyğəmbərə qədər soy ağacı verilir, daha sonra Qara Yuluq Osman bəy ilə oğul və nəvələrinə dair xəbərlər gəlir və bununla da Ağqoyunlu xanədanlığı tarixi başlayır. Kitabda 1408–1419, 1424–1428, 1429–1433–cü illərə aid hadisələr demək olar ki, işıqlandırılmamış, 1441–1444 və 1446–1450–ci illərə aid hadisələr isə qısa olaraq təsvir edilmişdir. Əsərin hələlik bəlli olan yeganə əlyazma nüsxəsi İraqda, Bəsrə şəhərində Məhəmməd Əmin bəy adlı bir nəfərin şəxsi kitabxanasında saxlanırmış. Faruq Sümər 1950–ci ildən başlayaraq, əlyazmanın Ankaraya gətirilməsi üçün gərgin çalışmalarda bulunmuş və sonda öz məqsədinə çatmışdır. Əlyazmanın unikallığını və mənbəşünaslıq dəyərini nəzərə alan Faruq Sümər onu Necati Lugal ilə birlikdə çapa hazırlamış, 1962–1964–cü illərdə əsərin farsca mətnini iki cilddə geniş ön sözlə Ankarada nəşr etdirmişdir.

Kitab–i Diyarbəkriyyə (fars. کتاب دیاربکریه) — Uzun Həsənin əmri ilə hicri 875–ci (miladi 1470/1471–ci) ildə yazılmağa başlanılmış və onun ölümündən sonra tamamlanmış Ağqoyunlu xanədanlığının tarixi haqqında Əbubəkr Tihrani tərəfindən farsca yazılmış kitab. == Haqqında == Həsən bəy Rumlu Əhsən ət-təvarix, Qazı Əhməd Qaffari Tarix-i cahan ara, Münəccimbaşı Əhməd Dədə Sahaiful-Əxbar, İskəndər bəy Münşi Tarix-i aləm aray-i Abbasi əsərlərində mənbə olaraq bu kitaba istinad etmişdirlər. Kitabın müasir dövrümüzə gəlib çatmış yeganə (qüsurlu) əlyazması hicri 876–cı ilə aid olsa da Həsən bəy Rumlu bu kitaba əsaslanaraq hadisələri miladi 1474–cü ilədək təqdim etdiyindən demək olar ki, yekun əlyazma hicri 878–ci ilə qədərki hadisələrdən bəhs etmişdir. Kitab həmçinin Qaraqoyunlu Cahanşah və Sultan Şahruxun ölümündən Sultan Hüseyn Bayqaranın hakimiyyətinin bərqərar olmasına qədər Teymurilər xanədanlığı haqqında qiymətli məlumatları əks etdirir. Əsərdə girişdən sonra Uzun Həsəndən Adəm peyğəmbərə qədər soy ağacı verilir, daha sonra Qara Yuluq Osman bəy ilə oğul və nəvələrinə dair xəbərlər gəlir və bununla da Ağqoyunlu xanədanlığı tarixi başlayır. Kitabda 1408–1419, 1424–1428, 1429–1433–cü illərə aid hadisələr demək olar ki, işıqlandırılmamış, 1441–1444 və 1446–1450–ci illərə aid hadisələr isə qısa olaraq təsvir edilmişdir. Əsərin hələlik bəlli olan yeganə əlyazma nüsxəsi İraqda, Bəsrə şəhərində Məhəmməd Əmin bəy adlı bir nəfərin şəxsi kitabxanasında saxlanırmış. Faruq Sümər 1950–ci ildən başlayaraq, əlyazmanın Ankaraya gətirilməsi üçün gərgin çalışmalarda bulunmuş və sonda öz məqsədinə çatmışdır. Əlyazmanın unikallığını və mənbəşünaslıq dəyərini nəzərə alan Faruq Sümər onu Necati Lugal ilə birlikdə çapa hazırlamış, 1962–1964–cü illərdə əsərin farsca mətnini iki cilddə geniş ön sözlə Ankarada nəşr etdirmişdir.

Kitab–i Diyarbəkriyyə (fars. کتاب دیاربکریه) — Uzun Həsənin əmri ilə hicri 875–ci (miladi 1470/1471–ci) ildə yazılmağa başlanılmış və onun ölümündən sonra tamamlanmış Ağqoyunlu xanədanlığının tarixi haqqında Əbubəkr Tihrani tərəfindən farsca yazılmış kitab. == Haqqında == Həsən bəy Rumlu Əhsən ət-təvarix, Qazı Əhməd Qaffari Tarix-i cahan ara, Münəccimbaşı Əhməd Dədə Sahaiful-Əxbar, İskəndər bəy Münşi Tarix-i aləm aray-i Abbasi əsərlərində mənbə olaraq bu kitaba istinad etmişdirlər. Kitabın müasir dövrümüzə gəlib çatmış yeganə (qüsurlu) əlyazması hicri 876–cı ilə aid olsa da Həsən bəy Rumlu bu kitaba əsaslanaraq hadisələri miladi 1474–cü ilədək təqdim etdiyindən demək olar ki, yekun əlyazma hicri 878–ci ilə qədərki hadisələrdən bəhs etmişdir. Kitab həmçinin Qaraqoyunlu Cahanşah və Sultan Şahruxun ölümündən Sultan Hüseyn Bayqaranın hakimiyyətinin bərqərar olmasına qədər Teymurilər xanədanlığı haqqında qiymətli məlumatları əks etdirir. Əsərdə girişdən sonra Uzun Həsəndən Adəm peyğəmbərə qədər soy ağacı verilir, daha sonra Qara Yuluq Osman bəy ilə oğul və nəvələrinə dair xəbərlər gəlir və bununla da Ağqoyunlu xanədanlığı tarixi başlayır. Kitabda 1408–1419, 1424–1428, 1429–1433–cü illərə aid hadisələr demək olar ki, işıqlandırılmamış, 1441–1444 və 1446–1450–ci illərə aid hadisələr isə qısa olaraq təsvir edilmişdir. Əsərin hələlik bəlli olan yeganə əlyazma nüsxəsi İraqda, Bəsrə şəhərində Məhəmməd Əmin bəy adlı bir nəfərin şəxsi kitabxanasında saxlanırmış. Faruq Sümər 1950–ci ildən başlayaraq, əlyazmanın Ankaraya gətirilməsi üçün gərgin çalışmalarda bulunmuş və sonda öz məqsədinə çatmışdır. Əlyazmanın unikallığını və mənbəşünaslıq dəyərini nəzərə alan Faruq Sümər onu Necati Lugal ilə birlikdə çapa hazırlamış, 1962–1964–cü illərdə əsərin farsca mətnini iki cilddə geniş ön sözlə Ankarada nəşr etdirmişdir.

Sur ― Türkiyənin Diyarbəkir ilinin ilçələrindən biri. Sur Diyarbəkır qalasının içərisində yerləşən tarixi yerdir. İlçə adını qala divarlarından (türk. sur) götürmüşdür. == Tarix == Sur ilçəsi 2008-ci ildə Diyarbəkir ilində mərkəzi tarixi yaşayış yeri olaraq qurulmuşdur. İlçə Dəclə çayının sahilində, Karaca vulkanının felsik lavası üzərində, dəniz səviyyəsindən təxminən 600 metr (2,000 ft) yuxarıda yerləşir. Bölgədəki çoxsaylı tarixi bina və tikili tarix boyu aid olduğu müxtəlif sivilizasiya və zəngin mədəniyyətlərin şahidi olmuşdur.Surun tarixi 7 500-cü ildən başlayır. Arxeoloji qazıntılar dünyanın ən qədim yaşayış məntəqəsinin bölgədə mövcud olduğunu göstərmişdir. Ərazidə hökm sürən sivilizasiyalara Hurrilər (Tunc dövrü), Mitanni (e.ə. 1500 — e.ə.

Yenişehir, Diyarbəkir ilinin mərkəzdəki dörd yeni ilçesinden biridir.

Silvan (kürd. Farqîn; osm. ميا فارقين, Meyafarikîn) — Türkiyənin Diyarbəkir vilayətində şəhər və rayon. Rayon əhalisi 87,639 nəfərdir. Silvan qalası, Malabadi körpüsü, Hassuni mağara şəhəri, Səlahəddin Əyyubi məscidi, Zəmbilfroş qalası, Əyyubi Kot minarəsi, Bəhlül bəy məscidi, qədim Xaldey kilsəsi (Bələdiyyə məscidi) və Bosat qalası, həmçinin muzey və tarixi malikanələr bu rayonda yerləşir. == Tarixi == === Qədim dövr === Silvan bir neçə alim tərəfindən Ermənistan krallığının kral Tiqran (e.ə. 95–55-ci illərdə hökmranlıq etmişdir) tərəfindən tikilmiş və onun şərəfinə adlandırılmış paytaxtı olan Tiqranakert şəhərinin iki mümkün yerindən biri (digəri Arzen) kimi müəyyən edilmişdir. E.ə. 69-cu ildə Roma Respublikasının ordusu Tiqranakert döyüşündə Tiqranın qoşunlarını məğlub etmişdir. Şəhər sonrakı onilliklərdə ticarət və ellinizm mədəniyyətinin inkişaf edən mərkəzi kimi əhəmiyyətini itirmişdir.