* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.
2009 | •••••••••••••••••••• | 0.64 |
2010 | •••••• | 0.18 |
2011 | ••••••••••• | 0.34 |
2012 | ••••••••••• | 0.34 |
2015 | •••••• | 0.17 |
1 f. 1. Soyuğun, şaxtanın təsirindən, şiddətindən buza çevrilmək, buz halına gəlmək. Su dondu. – Nə səbəbə su qaynayanda buğ olur, niyə donanda bərkiyir? C.Məmmədquluzadə. // Buzla örtülmək. Çaylar donmuşdur. Göl donmuşdur. Pəncərələr donub. – Hələ deyirlər ki, dənizin suyu sahildən xeyli uzaqlara qədər donub. M.Rzaquluzadə. Ətrafda nə varsa donub. Ə.Məmmədxanlı. 2. Dondan, şaxtadan məhv olmaq, tələf olmaq, xarab olmaq, don vurmaq. Quşlar şaxtadan donmuşdur. Az qala donmuşdum. Ağaclarda qalan meyvələrin hamısı dondu. // Bərk üşümək, bədəni soyuqdan keyləşmək. Sərnişinlər maşında soyuqdan donurdular. Barmaqlarım donur. 3. Maye halından bərk hala keçmək; qatılaşmaq. Ərimiş mum 25 dərəcə istidə donur. Yağ donmuşdur. 4. məc. Hər hansı bir hiss və ya təəssüratın təsiri ilə bir anlıq sərbəst hərəkət qabiliyyətini itirmək. Ayını görəndə qorxusundan dondu. – Fitnə birinci beyti oxuyarkən Bəhram donur. A.Şaiq. [Qız] məni görüncə boğanaq kimi donub, yaşmağı ağzına çəkib, qönçə dəhanı gizlətdi. A.Divanbəyoğlu. □ Donub qalmaq – 1) mat qalmaq, heyrət içində qalmaq, çox təəccüb etmək (bəzən “yerində”, “yerindəcə” sözləri ilə). Bu işə donub qaldım. [Şahinin] …yanında yad bir adamın dayandığını gördük, donub qaldıq. S.Rəhman. Hamısı qorxusundan saralmış və yerindəcə donub qalmışdı. M.İbrahimov; 2) inkişaf etməmək, bir nöqtədə durub qalmaq, irəliləməmək, tərəqqi etməmək, hərəkətsiz qalmaq.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / donmaq1 Dilimizdə “soyuq” mənasını verən tum kəlməsi olub (tumov kəlməsi də onunla bağlıdır). Görünür, donmaq feili də “soyuq” mənasını verən kəlmə ilə bağlıdır. Ehtimal ki, dolu sözünün də həmin kəlmə ilə qohumluğu var. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / donmaq3 1. DONMAQ (su haqqında) Dondu çaylar, bulaqlar; Qardan kürk geydi dağlar (Ə.Cəmil); BUZ BAĞLAMAQ Volqa çayı buz bağlamışdı (H.Abbaszadə); BUZLAMAQ. 2. DONMAQ (təəccübdən, qorxudan və s.-dən tutulmaq) Dondu yerində Nigar; Gələn maşınlar qəfil; Haray salıb dayandı (Ə.Kərim); BUZLAMAQ Təliə olduğu yerində buzlayıb qalmışdı (M.S.Ordubadi); DONUXMAQ Rəhim bəy təəccüblə donuxdu (M.Hüseyn). 3. donmaq bax üşümək
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / donmaq1 DONMAQ – AÇILMAQ Dondu cığırlar, izlər; Bu gedişin qəsdi nə? (H.Hüseynzadə); Qiymət içəri girəndə elə bil onun donu açıldı (Ə.Vəliyev). DONMAQ – ƏRİMƏK Hələ deyirlər ki, dənizin suyu sahildən xeyli uzaqlara qədər donub (M.Rzaquluzadə); Yaz gələn kimi dağların qarı əriyir, yağış yağır (Ə.Vəliyev). DONMAQ – İSİNMƏK – Nə səbəbə su qaynayanda buğ olur, niyə donanda bərkiyir? (C.Məmmədquluzadə); Xörəyi isidib gətirdi (Ə.Vəliyev).
Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / donmaq1 1. мерзнуть, замерзать, леденеть; 2. цепенеть, остолбенеть, онеметь от холода;
Azərbaycanca-rusca lüğət / donmaq2 глаг. 1. мёрзнуть, замерзать, замёрзнуть: 1) превращаться, превратиться в лед. Su dondu вода замерзла 2) покрываться, покрыться льдом. Pəncərə dondu окно замерзло, çay dondu река замерзла 3) погибать, погибнуть, умереть от мороза. Meyvə ağacları dondu замерзли фруктовые деревья; yolçular yolda donmuşdular путники замерзли в пути 4) зябнуть, озябнуть, коченеть, окоченеть. Əllərim dondu руки у меня замерзли 2. леденеть: 1) превращаться в лёд, покрываться льдом; оледенеть, обледенеть. Təyyarənin qanadları donur (buz bağlayır) крылья самолёта леденеют 2) становиться холодным, замерзать; заледенеть, оледенеть (о теле и его частях) 3) перен. цепенеть, замирать (от страха, ужаса). Qorxudan (dəhşətdən) adamın damarlarında qanı donur от страха (ужаса) кровь в жилах леденеет 3. застывать, застыть: 1) оцепенеть, остолбенеть, замирать, замереть. Yerində donmaq застыть на месте 2) сгущаться, твердеть при охлаждении; donub qalmaq оцепенеть: 1. замереть, застыть на месте 2. перен. остановиться в развитии
Azərbaycanca-rusca lüğət / donmaq1 f. 1. to freeze; to be* frozen, to get* / to become* frozen; 2. (bərk üşümək) to freeze* to death; to be* stiff with cold; Su 0 dərəcədə donurWater freezes at the temperature of 0 degrees Centigrade; Çay donub The river is / has frozen (up); 3. to be* / to get* stiff (with); soyuqdan ~ to be* / to get* stiff with cold; dəhşətdən ~ to stiffen in / with astonishment; Mən donmuşam (soyuqdan)! I am frozen! Onun əlləri donub His / Her hands got frozen; Mənim barmaqlarım soyuqdan donub My fingers are numb with cold
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / donmaq1 f. geler (se), glacer (se), glacer vi, congeler (se), couvrir (se) de glace
Azərbaycanca-fransızca lüğət / donmaq1 гл. 1. мурк кьун, муркӀади кьун, мурк акьалтун; муркӀадиз элкъуьн; su dondu ци мурк кьуна; çay donmuşdur вацӀу мурк кьунва; // мурк кьуникди чӀагун, тӀакьун (куьцӀенвай ччил, пине ва мс.); 2. давди кьун (ягъун), къаю тухун (ягъун), телеф хьун, терг хьун (емишар, къушар ва мс.); // дав хьун, мур хьун, гзаф мекьи хьун, мекьивиляй вили хьун, гацум хьун (гъилер, кӀвачер ва мс.); 3. жими гьалдай кӀеви гьалдиз фин; экьи хьун, къати хьун, кӀеви хьун (цӀурай гъери, мум ва мс.); 4. пер. къах хьун, пагь атӀун (кичӀевиляй ва я мс.); акахьна амукьун; donub qalmaq а) къах хьана амукьун, пагь атӀун, мягьтел хьана амукьун, гзаф тажублу хьун; акахьна (какахьна) амукьун; б) гьа са чкадал аламукьун, гьерекатсуз аламукьун, вилик тефин.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / donmaq