emosional sözü azərbaycan dilində

Emosiya — insanın üzvü tələbatının təmin olunub- olunmaması ilə əlaqədardır. Emosiya canlı varlığın, orqanizmin vəziyyətini və xarici təsirlərinin bioloji əhəmiyyətini müəyyənləşdirmək tələbatı ilə bağlıdır. Emosiyalar insan təcrübəsinin hissi fundamenti hesab olunur. Onlar ətraf aləmlə, cəmiyyətlə qarşılıqlı münasibətləri zənginləşdirir və xatirələrə dinamiklik verir. Emosiya 2 cür olur:mənfi emosiyalar və müsbət emosiyalar. == Emosiya anlayışı == V. Ceyms emosiyanı hiss etməyə "cəhd" kimi müəyyənləşdirir. P. K. Anoxinə görə isə "emosiyalar orqanizmin fizioloji vəziyyəti olaraq parlaq subyektiv ifadəyə malikdirlər və insanın bütün hiss və yaşantılarını əhatə edirlər. S. Z. Rubinşteyn emosiyaları subyektin vəziyyətinin və obyektə münasibətinin təzahürü kimi dəyərləndirir. Psixoloqların fərqli şərhlərini ümumiləşdirərək belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, əksər hallarda emosiyalar insanın indiki anda nəyəsə və ya kiməsə münasibətilə əlaqədar keçirdiyi yaşantılar kimi anlaşılır. Emosiyalara aid tədqiqatlarda ekspressiv komponentin öyrənilməsinə xüsusi əhəmiyyət verilir.

Emosional gərginlik— Emosional stresin orqanizmin münaqişəli şəraitlərdə reaksiyası kimi müasir təsəvvürlər stresin təbiətinə baxışları dəyişdirdi və diqqəti humoral mexanizmlərin mərkəzi və vegetativ sinir sisteminin reaksiyaları tərəfindən həyata keçirilməsinə yönəltdi. Xüsusilə, müasir dövrümüzün emosional gərgin şəraitlərlə zəngin olması insan həyatının risk faktorlarla qarşılaşmasına şərait yaradır və əlbəttə ki, sağlamlığa ciddi təsir göstərərək insan həyatını təhlükə qarşısında qoyur. Elmi-texniki tərəqqi, elm -təhsil prosesinin mürəkkəbləşməsi və informasiya bolluğu insan həyatını emosional gərginlik yaradan faktorlarla zənginləşdirmişdir ki, məhz bu da insanın emosional vəziyyətinin və bununla əlaqədar mərkəzi sinir sisteminin emosional gərginlik zamanı fəaliyyətının öyrənilməsini aktual problemə çevirmişdir.Adaptasiya proseslərinin öyrənilməsi emosional gərginlik və stres anlayışları ilə sıx əlaqədardır.Yol verilən həddən artiq emosional gərginliyin artması zamanı orqanizm müdafiə ehtiyatlarını mobilizasiya edir.Əgər stres təsir kəsilmirsə, ikinci mərhələ başlayır; bu mərhələdə uyğunlaşma mexanizmləri ilə stres faktor arasında mübarizə başlayır.Daxili tarazlıq sistemlərinin ehtiyat imkanları qurtaqdıqdan sonra, stresin üçüncü mərhələsi başlayır və bu ehtiyatların tükənməsi ilə nəticələnir.Əgər stres davam edərsə, onda orqanizmdə hər hansı " stres xəstəliyinin " əmələ gəlməsi labüddür. Bu hal distres adlanır və orqanizmin stres şəraiti ilə mübarizə aparmağa gücü çatmır.Beləliklə, emosional gərginlik və stres insan həyatının əsas hissələrindən biri sayılır və ondan qaçmaq qeyri-mümkündür. Eyni zamanda stresin təlim və tərbiyə kimi mürəkkəb proseslərə tənzimləyici, yaradıcı və formalaşdırıcı təsirinin də vacibliyini qeyd etmək lazımdır.Lakin stres təsir insanın uyğunlaşma imkanlarından yuxarı olmamalıdır, əks təqdirdə insanın əhval- ruhiyyəsi pozularaq nevrotik və somatik xəstəliklərə səbəb ola bilər.Yaşadığımız müasir dövr ücün stres vəziyyəti xəstəlik sayılmır. Əgər stres olmasaydı, insan həyatı tamamilə mənasız olardı.Məhz stres canlı orqanizmlərin həyat aktivliyinin təmin edərək normal səviyyədə saxlanmasına nail olur.

Emosional zəka (ing. Emotional intelligence) — Emosional zəka ağıl və qəlbin sinxronizasiyasıdır, yəni uyumudur. Zəka (və ya intellekt) ən geniş yayılan mənası ilə insanın düşünmə, həqiqətləri qəbul etmə, mühakimə etmə və nəticə çıxarma qabiliyyətlərinin cəmidir. Zəka səbəb ilə nəticə arasındakı bağlılıqları tapmaq, bənzərlik və fərqlilikləri anlamaqdır. Ağıl insana zəkadan çox üstün bir anlayış qazandıran, dərin düşünə bilmə, doğrunu tapa bilmə və hər mövzuda həll gətirə bilmə qabiliyyətidir. Zəka və ağıl çox geniş və mücərrəd məfhumlardır. == Tarixi == Hər şey 2000 il bundan əvvəl Platonun "Hər tip öyrənmənin emosional bir təməli vardır" sözü ilə başladı. O gündən bəri alimlər, filosoflar, hətta müəllimlər hisslərin necə vacib olduğunu sübut etmək və ya bunun tam mənada nə olduğunu aydınlaşdırmaq üçün müntəzəm şəkildə araşdırmalar aparırlar. Təəssüf ki, çoxlarının gəldiyi nəticə bu idi : " Hisslərimiz yolumuza maneçilik törədir. Bizim düzgün qərar verməyimizə və fokuslanmağımıza izin vermir." Son 300 ildir isə, artan saysız araşdırmalar bunun əksini isbat edir.

Emosional yaxınlıq — şəxsiyyətlərarası münasibətlərin bir aspekti. Başqa bir insana yaxın hiss etməyi, şəxsi hisslərini açıq şəkildə bölüşməyi və digər insanın bir şəxsiyyət kimi dəyərini dərk etməyi əhatə edir. Emosional yaxınlıq şifahi və şifahi olmayan ünsiyyətdə ifadə edilə bilər. Rahatlıq dərəcəsi, effektivlik və yaxınlığın qarşılıqlı təcrübəsi insanlar arasında emosional yaxınlığı göstərə bilər. İntim ünsiyyət həm ifadə edilə bilər (məsələn, söhbət), həm də nəzərdə tutulan ola bilər (məsələn, parkda skamyada bir-birinin yanında oturan dostlar). Emosional yaxınlıq ilk növbədə yaxınlığın dərəcəsindən, eləcə də münasibətlərin xarakterindən və onun müşahidə olunduğu mədəniyyətdən asılıdır. Emosional yaxınlıq seksual yaxınlıqdan onunla fərqlənir ki, seksual yaxınlıq emosional yaxınlıq ilə və ya emosional yaxınlıq olmadan baş verə bilər. Seksual yaxınlıq emosional yaxınlıqdan onunla fərqlənir ki, ikincisi çox vaxt heç bir seksual kontekst tələb etmir. Duygusal yaxınlıq, iki insan arasında güvən və ünsiyyət səviyyəsinin bir-birinin ən dərin mənliklərini qarşılıqlı şəkildə paylaşmasını təşviq edəcək səviyyədə olduğu zaman baş verən psixoloji hadisədir. İştirakçıların keçmişindən və konvensiyalarından asılı olaraq, emosional yaxınlıq anlaşmaya nail olmaq, qarşılıqlı dəstək təklif etmək və ya icma hissi yaratmaq üçün düşüncələrin, hisslərin və emosiyaların açıqlanmasını əhatə edə bilər.

"Kapitalizmin emosional məntiqi: mütərəqqi tərəf nəyi qaçırdı" (ing. The Emotional Logic of Capitalism: What Progressives Have Missed) — Sidney Universitetində siyasi iqtisad tədqiqatçısı Marteyn Koninqsin kitabı. Stanford University Press tərəfindən 2015-ci ildə nəşr edilmişdir. Kitab pul və kapitalizm haqqında akademik tənqidi (solda) düşüncələrin ölü nöqtələrini aradan qaldırmaq, iqtisadiyyata dair müəyyən fikirləri yenidən nəzərdən keçirmək üçün bir cəhddir. Müəllif, Karl Polaninin "Böyük transformasiya " əsərinə qayıdan "yıxma anlatısını" və ikili hərəkət konsepsiyasını tənqid edir, kapitalizmin sol tənqidinə ayrılmazdır. Bu konsepsiyalara görə bazar iqtisadiyyatı cəmiyyətlə əlaqəli olaraq xarici bir xarakter qazanır, sərbəst bazarın muxtariyyəti hökumətin iqtisadiyyata müdaxiləsi şəklində müxalifətə səbəb olur. Koninqsə görə, kapitalizm "insan topluluğunun fərqli xüsusiyyətləri" - əxlaq, inam, güc və duyğunu iqtisadi məntiqə daxil edən özünəməxsus bir emosional və ya təsirli məntiqə malikdir. Amerikanın mütərəqqi düşüncəsinin intellektual tarixini və XX əsrdə ABŞ-nin iqtisadi siyasət tarixini araşdırdıqdan sonra Koninqs kapitalizmi tənqid edənlərin iqtisadiyyatın emosional məzmununu, terapevtik, travmatik, qurtuluş və teoloji aspektlərini nəzərə almadıqlarına və bu səbəbdən neoliberalizmin yüksəlişini izah edə bilmədi. Məşhur konstruktivist yanaşmaların əksinə olaraq, müəllif, Çarlz Sanders Pirsin praqmatik semiotikası baxımından pulu müasir şəbəkə kapitalizmində performans gücünə sahib ikonik bir işarə olaraq təyin etdi. Koninqs, konsepsiyasını qurmaq üçün müxtəlif fəlsəfi, sosioloji, psixoloji və siyasi-iqtisadi mənbələrdən, o cümlədən Maks Veberin kapitalizm təhlilini, Cudit Batlerin "icraedici agentlik" modelini və Bruno Laturun aktyor şəbəkəsi nəzəriyyəsini istifadə etdi.