erz sözü azərbaycan dilində

Ərzincan — Türkiyənin Ərzincan ilinin inzibati mərkəzi.

Erzincan Binali Yıldırım Universiteti — 2006-ci ildə Türkiyənin Erzincan şəhərində qurulmuş dövlət universiteti. == Fakültələr == Erzincan Binali Yıldırım Universitetində başlıca 12 fakültə vardır. == Xarici əlaqələri == Qafqaz Universitetlər Birliyinin üzvüdür.

Erzsebet Nad (13 aprel 1927 – 29 yanvar 2008) — macar tərcüməçi və yazıçı, Macarıstanın baş naziri olmuş və Macar inqilabından sonra güllələnən İmre Nadın yeganə övladı. == Həyatı == Erzsebet Nad, 1927-ci ilin 13 aprelində Macarıstanın cənubunda yerləşən Kopaşvar şəhərində anadan olmuşdur. O, İmre Nad və Mariya Egetonun yeganə övladı olmuşdur. Erzsebet Nad, Ferens Yanoşi ilə evlənmişdir. Onların nikah mərasimi protestant kilsəsində və protestant rahibin rəhbərliyi ilə keçirilsə də atası buna etiraz etməmiş və özü də Siyasi Bürodan icazə almadan bu nikahda iştirak etmişdir. Lakin, o dövrün qaydalarına görə Kommunist partiyasının yüksək vəzifəli şəxsi üçün bu gözlənilməz hadisə idi. Erzsebet Nad, 1982-ci ildə Yanoş Veszi ilə ailə həyatı qurmuşdur. Bir qızı və oğlu olmuşdur. == Macar inqilabı == Nadın atası, baş nazir İmre Nad, Macar inqilabının rəhbər şəxsi idi. İnqilabın yatırılmasından sonra o, Sovet qoşunları tərəfindən aldadılaraq həbs edilmişdir.

Ərzurum (türk. Erzurum, gürc. კარნუქალაქი, Karnukalaki) — Türkiyənin şimal-şərqində şəhər. Ən qədim şəhərdir. 1473-cü ildən Türkiyənin tərkibindədir. Əvvəllər Karin Feodosiopol adlanmış, VII əsrdə xilafətə qatılmış, XI əsrdə Ərzurum səlcuqlar tərəfindən tutulmuş və Ərzən-ər Rum adlanmışdır. Ərzurum adı da elə buradandır.

Erzyanların milli bayrağı (erz. Эрзянь раськень коцт, sözbəsöz olaraq: Erzyan xalqının bayrağı) — Rusiyada yaşayan xalq olan erzyanların milli bayrağı. == Bayrağın təsviri == Bayrağın ölçüsü 1:2-yə nisbətindədir. Eyni eni olan üç üfüqi zolaqdan ibarətdir, üstü ağ, ortası qırmızı, alt hissəsi qara. O, Valentin Devyatkin tərəfindən hazırlanmış və 1990-cı ildə "Mastorava" cəmiyyəti tərəfindən təsdiq edilmişdir. Bayrağın əsas rəngləri "erzya milli kişi və qadın geyimlərinin rənglərini təkrarlayır".İllər sonra erzya bayrağı erzya xalqının konqresi tərəfindən təsdiq edildi: "Erzyan Konqresi ağ-qırmızı-qara (yuxarıdan aşağıya) qumaş parçasını erzya xalqının bayrağı olaraq təsdiqləyir, rənglər erzya xalqının Azadlığını, Həyatını və Torpağını simvolizə edir.. == Bayrağın istifadəsi == "Qara-qırmızı-ağ" üçrəngi həm rəsmi erzya bayramlarında, həm də millətin gündəlik mədəni həyatında istifadə olunur. Erzyan bayrağı rəsmi qurumlar tərəfindən tanınmasa belə, xalqı üçün qanunidir. Bayrağın istifadə olunduğu bayramların əksəriyyəti erzya xalqının konqresi tərəfindən qəbul edilmişdir: 16 aprel — Erzyan dili günü (erz. Эрзянь Келень Чи) Kənd yalvarışı (erz.

Erzyan dili (э́рзянь кель) — fin-uqor dil ailəsi fin-voljsk dil qrupuna daxil olan mordov dillərindən biri, erzyanların dili. Mokşan, rus dili ilə yanaşı Mordoviyanın üç dövlət dilindən biri. == Sayı == Siyahıyaalma zamanı Mordoviya sakinləri ana dili kimi mordov dilini göstərərək onu mokşan və erzyan dillərinə bölmürlər. Ona görə də təxmini olaraq erzyanların sayının 517 575 nəfər, o cümlədən Rusiyada 440 000 nəfər olduğunu güman edirlər.Rusiya Statistika Komitəsinin məlumatına görə özünü mordva kimi 843,35 min nəfər adlandırırlar (o cümlədən mokşa — 49,6 min nəfər, erzyan — 84,4 min nəfər ). Erzyan dili yox olma həddində olan dillərin siyahısında və ya yox olma həddinə yaxın siyahılarda qeyd edilir. === Bu dildə danışanların yayıldığı ərazi === Təxminən 28 % erzyanlar Mordoviya Respublikası ərazisində, digəriləri isə keçmiş SSRİ ərazisində yaşayırlar. === İki dillilik === Erzyan dilini bilənlərin böyük mütləqiyyəti iki dillidirlər. İki dillilərin ümumi sayı 696 369 nəfərdir. Onlardan — 306 109 nəfəri kişi, 389 982 nəfəri isə qadındır. Erzyan dildə danışanların 69 % erzyan dilini öz ana dili, 30,8 % isə rus dilini ana dili hesab edir.

Erzyan dili günü (erz. э́рзянь кель Чи) — müasir erzyanların milli bayramı. Fin-uqor dil ailəsi fin-voljsk dil qrupuna daxil olan mordov dillərindən biri, erzyanların dili Mokşan və rus dili ilə yanaşı Mordoviyanın üç dövlət dilindən biridir. Erzyanca danışanların sayının 517 575 nəfər olması bildirilir. Təkcə Rusiyada 440 000 nəfər erzyanca danışan olması güman edirlir. Təxminən 28 % erzyanlar Mordoviya Respublikası ərazisində, digərləri isə keçmiş SSRİ ərazisində yaşayır. 1993-cü ildə Erzyan dili günü Erzya Dilinin Qurtuluş Fondu (Saransk) tərəfindən təsis edilmişdir. Dil gününün məhs bu günə salınmasının səbəbi 16 apreldə ilk erzyalı professor Anatoli Ryabovun doğum günü olmasıdır. Hazırda Erzyan dili günü təkcə Erzya dilinin Rus və Mokşan dilləri ilə bərabər dövlət dili olduğu Mordoviyada deyil, həm də erzyaların kompakt şəkildə yaşadığı Nijeqorod, Samara, Moskva, Çelyabinsk, Murmask vilayətlərində də qeyd edilir. Üstəlik artıq bu bayram ənənəvi olaraq xarici ölkələrdə də qeyd edilir: Estoniya (Erzya cəmiyyəti «Syatko»), Finlandiya.

Erzyanca Vikipediya (erz. Эрзянь Википедия) — Vikipediyanın Erzyan dilində olan bölməsidir. 17 oktyabr 2023 — Erzyan dilində olan Vikipediyada 5101 məqalə var. 2008-cü ilin 26 mayından myv.wikipedia.org ünvanında Erzyanca dilində Vikipediya fəaliyyətə başlamışdır (əvvəl inkubatorda olmuşdur). Layihənin təşəbbüsünü 2007-ci ilin iyul ayında Vikipediyanın Rus bölməsinin Moskvada yaşayan iştirakçısı Andrey Surikov irəli sürmüşdür. Təşəbbüs qrupuna həmcinin Finlandiyada Erzyan dilindən tədris edən dilçi Cek Pyuter, Sankt-Peterburqdan olan jurnalist Andrey Petrov (Petryan Andryu) və Ulyanovdan olan mühəndis-proqramçı Mixail Stepçenko daxil idi. 19 fevral tarixində Vikipediyanın dil komitəsi «Erzyanca Vikipediyanı» uğurlu layihə elan edərək, onun hazırlığını və müəyyən edilmiş tələblərə uyğunluğunu təsdiqləyirlər. Bundan sonra mütəxəssislər 4 ay ərzində inkubatordan məlumatların ötürülməsi üçün bir platforma hazırladılar, məqalələrin həqiqiliyini təsdiq etdilər. Erzyanca Vikipediyanın ilk yarım il ərzində idarəçiləri Andrey Surikov, Petryan Andryu və Cek Pyuter seçilmişdir. 16 may 2015-ci ildə Erzyanca Vikipediyada artıq 2 mindən çox məqalə yazılmışdı.

Erzyanlar (erz. эрзят) — Mordvalara aid etnik qrup. Ural ailəsinin Fin-Uqor şöbəsinin, Fin-Volqa sinfinin Erzyan Mordva qrupuna daxildirlər. Erzyanlar əsasən Mordoviyanın şərqində, Mokşa və Sura çaylarının hövzəsində, həmçinin Volqa və Ağıdel çayları arasındakı ərazilərdə yaşayırlar. == Etimologiya və tarix == === Etimologiya === Erzya - xalqın öznün özünə verdiyi addır (endo-etnonim). Ehtimal ki, Erzyan feli “ersems” ilə əlaqəlidir. “Eryams” - yaşamaq (var olmaq, yaşamaq) felindən əmələ gəlmişdir. === Antropologiya === Erzyanlar da daxil olmaqla Baltik Fin dilli xalqların əksəriyyəti və Komi-Zıryanların bir hissəsi Avropoid irqinin Ağ-Baltik versiyasına aiddir. Mokşalar isə Ural irqinə və onun daxilində Mokşa subural alt tipə aid olunurlar. === Erzyan dilinin formalaşması === Dilçilər arasında üstünlük təşkil edən fikir ondan ibarətdir ki, yarım min il əvvələ qədər ortaq qədim mordva dili mövcud olmuşdur.

Stepan Dmitriyeviç Erzya (Nefyodov) (rus. Степа́н Дми́триевич Э́рьзя (Нефёдов); 27 oktyabr (8 noyabr) 1876, 27 oktyabr 1876 və ya 1876 – 24 noyabr 1959, 23 noyabr 1959 və ya 1959, Moskva) ― Rusiya və Argentinada yaşamış Mordva heykəltəraşı. Erzya öz təxəllüs adını yerli etnik qrup olan erzya mordvalarından ilhamlanıb seçmişdir. O, 27 oktyabr 1876-cı ildə Rusiya imperiyasının Simbirsk quberniyasının Alatır qəzasının Bayevo kəndində anadan olmuşdur. 1892-ci ildə ailəsi Alatıra köçdü; Stepan sənətə müxtəlif ikona çəkmə studiyalarında yiyələndi. 1893–1897-ci illərdə o, Kazanda yaşayırdı, orada ilk öncə dülgərlik emalatxanasında, sonra isə P. A. Kovalinskinin ikona çəkmə atelyesində işləmişdir. O dövrdə Erzya Volqa çayının sahilində yerləşən fərqli şəhər və kəndlərindəki kilsələri bəzəyirdi və Kazan İncəsənət Məktəbinə gedirdi.1902–1906-cı illərdə Moskva Rəssamlıq, Heykəltəraşlıq və Memarlıq məktəbində oxudu, məktəbin tələbələrinin sərgilərində iştirak etdi. 1906–1914-cü illərdə İtaliyada və Fransada yaşadı. 1909-cu ildə Venesiya və Milanda və 1912-ci ildə Parisdə keçirilən sərgilərdə iştirak etmişdir. 1914-cü ildə Rusiyaya qayıtdı və 1918-ci ildə Yekaterinburqa köçdü və burada monumental sənət əsərlərini yaratdı.

Erzeni(Erzen, Arzen , alb. Lumi i Erzenit) — Albaniyada çay. Çayın mənbəyi Albaniyanın paytaxtı, Tiran şəhərinin şərqindəki Şengergi kəndi yaxınlığındakı Dayti dağından alır. Adriatik dənizinin Lalza körfəzinə, Cape Paulun şimalına və Böyük Durres limanına axır. == Antik su təchizatı == Polibinin dövründə Dirrahiy (indiki Durres) şəhərinin qərbində yerləşən Arapay kəndi yaxınlığında bulaq çəkildi. Zaman keçdikcə şəhər əhalisinin sayı artdı və imperator Adrianın dövründə su təchizatı sistemi quruldu. Arapay kəndində bulağın yaxınlığında mərmər lövhə tapılıb, imperator Aleksandr Sever onun Adrian tərəfindən Dirrahiy sakinləri üçün su təchizatı sistemini inşa etdiyi qeyd olunmuşdur. Bu lövhə Parisdə Luvr muzeyində yerləşir. Su təchizatı sisteminin qalıqları da qorunub saxlanılmışdır. Su təchizatı sisteminin daxili hissəsi üçbucaq şəklində, hündürlüyü 1,15 m, eni — 0,5 m-dir.