Fran sözü azərbaycan dilində

Fran (fr. Frans) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Trevu kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Burk-an-Bres. INSEE kodu — 01166. == Cöğrafiyası == Kommuna Paris şəhərinin 370 km cənub-şərqində, Lion şəhərindən 27 km şimal və Burk-an-Bres şəhərindən 45 km cənub-qərbdə yerləşir. == Əhalisi == 2010-cu ildə əhalinin sayı 1984 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2010-cu ildə əmək qabiliyyətli 1360 nəfər (15–64 yaş) arasında 1008 nəfər iqtisadi fəal, 352 nəfər hərəkətsiz (fəaliyyət göstərici 74,1%, 1999-cu ildə 73,8%) olmuşdur. 1008 fəal sakindən 944 nəfər (507 kişi və 437 qadın) işləyir, 64 nəfər işsizdir (34 kişi və 30 qadın).

Fran (fr. Frans) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Trevu kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Burk-an-Bres. INSEE kodu — 01166. == Cöğrafiyası == Kommuna Paris şəhərinin 370 km cənub-şərqində, Lion şəhərindən 27 km şimal və Burk-an-Bres şəhərindən 45 km cənub-qərbdə yerləşir. == Əhalisi == 2010-cu ildə əhalinin sayı 1984 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2010-cu ildə əmək qabiliyyətli 1360 nəfər (15–64 yaş) arasında 1008 nəfər iqtisadi fəal, 352 nəfər hərəkətsiz (fəaliyyət göstərici 74,1%, 1999-cu ildə 73,8%) olmuşdur. 1008 fəal sakindən 944 nəfər (507 kişi və 437 qadın) işləyir, 64 nəfər işsizdir (34 kişi və 30 qadın).

Rinyo-le-Fran (fr. Rignieux-le-Franc) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Meksimyo kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Burk-an-Bres. INSEE kodu — 01325. == Əhalisi == 2010-ci ildə əhalinin sayı 950 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2010-cu ildə əmək qabiliyyətli 638 nəfər (15-64 yaş arasında) arasında 489 nəfər iqtisadi cəhətdən, 149 hərəkətsiz (fəaliyyət göstərici 76,6%, 1999-cu ildə 76.4%) idi. 489 fəal sakindən 456 nəfər (248 kişi və 208 qadın) işləyir, 33 nəfər işsizdir (12 kişi və 21 qadın). Aktiv olmayan 149 nəfər arasında 39 nəfər şagird və ya tələbə, 66 nəfər təqaüdçü, 44 nəfər digər səbəblərə görə hərəkətsiz idi.

"Fransız" — 1995-ci ildə istehsal olunmuş Azərbaycan filmi. == Məzmun == Film Avropadan qayıdandan sonra öz milli adət-ənənələrimizə yuxarıdan aşağıya baxan həmvətənlərimiz haqqındadır. Əlibala (Fərman Şəkili) azərbaycanlı olduğunu danır, fransızca danışmağa başlayır. Onu yola gətirmək üçün hər yola müraciət edirlər, bir xeyri olmur. Sonradan məlum olur ki, Əlibala hələ sünnət olunmayıb. Məcburi sünnət elədikdən sonra Əlibala çevrilib olur müsəlman, azərbaycanlı. == Film haqqında == Film Əmir Pəhləvanın "Əhlikef" povestinin motivləri əsasında çəkilmişdir. Filmdə Vaqif Mərdəkani öz dəstəsi ilə və Aleksandrovun xoru çəkilmişdir. Filmin son titrləri fransızcadır. Film Azərbaycan kinosunun 79-cu ildönümünə həsr edilmişdir.

"İncəsənət və ədəbiyyat" ordeni (fr. L'Ordre des Arts et des Lettres) — Fransa mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində olan müəssisə mükafatı.Tez-tez mükafatın adının tərcüməsi İncəsənət və (zərif) ədəbiyyat ordeni kimi istifadə olunur. == Ədəbiyyat == André Souyris-Rolland. Guide des ordres civils français et étrangers, des médailles d’honneur, des médailles de sociétés. — Paris: Préal — Supcam, 1979. — 148 p. Jacques Demougin. Les décorations françaises. — Paris: Trésor du patrimoine, 2003. — 95 p.

1848-ci il Fransa inqilabı (fr. Révolution française de 1848) — Fransada burjua-demokratik inqilabı, 1848-1849-cu illər Avropa inqilablarından biri. İnqilabın məqsədləri vətəndaş hüquq və azadlıqlarının bərqərar olması idi. İnqilab 22 fevral 1848-ci ildə liberal kral Lui Filippin devrilməsi və İkinci respublikanın elan edilməsi ilə nəticələndi. Napoleon Bonapartın qardaşı oğlu Lui-Napoleon Bonapart 1848-ci ilin iyun ayında baş verən sosial-inqilabi üsyanının yatırılmasından sonra yeni dövlətin prezidenti seçildi. == Zəmin == Fransada 1830-cu il iyul inqilabının nəticəsi olaraq Orlean sülaləsinin bir nümayəndəsi olan Orleanlı Lui Filipp hakimiyyətə gətirildi. Fransız xalqı içərisində ona böyük ümidlər var idi. Orleanlı Lui Filipp özünü sənaye və ticarətin, bankların himayəçisi, Fransanın milli maraqlarının müdafiəçisi kimi göstərirdi. 1840-cı ilədək Orleanlı Lui Filippin fəaliyyəti kifayət qədər qənaətbəxş olmuşdur. Bunun nəticəsində Fransa sözün əsl mənasında irəliyə doğru böyük bir addım atmışdı.

1968-ci il may hadisələri — Fransa tarixinə aid olan bu sosial böhran məşhur Fransa xadimi prezident Şarl de Qollun istefasına və hökumətin buraxılmasına gətirib çıxardı. == Hadisələrdən əvvəlki vəziyyət == Qəribədir ki, may böhranı onillərlə davam edən iqtisadi inkişaf fonunda baş verdi. II Dünya müharibəsindən sonra olan bu dövr Şanlı otuzillik adlanır. Həmin dövrdə Fransa həyat səviyyəsinə görə Dünya liderləri sırasında idi. Lakin son aylarda işsizliyin səviyyəsinin artması cəmiyyətdə vəziyyəti dəyişdi. 1968-ci ilin əvvəlində işsizlərin sayı 500 min nəfərə çatmışdı. Hətta o dövrdə ali məktəblərdə təhsil almaq kütləvi hal aldığı üçün tələbələr arasında yataqxana və nəqliyyat problemi kritik həddə çatmışdı. Buna qarşılıq olaraq hökumət ali təhsil müəssisələrinə vakant yerlərin azaldılmasını müzakirəyə çıxardı, bu da tələbələrin etirazlarına səbəb oldu. == Hadisələrin inkişafı == İlk olaraq tələbə hərəkatı baş vermiş, ikinci mərhələdə işçilər hərəkata dəstək vermiş və son olaraq hadisələrin siyasi nəticələri görünmüşdür. === Tələbə hərəkatları === İlk olaraq Nanter la Defans Universitetinin tələbələri nümayişlərə başladılar.

1989 Frankofoniya Oyunları (fr. Iers Jeux de la Francophonie) — 1989-cu ilin 8–22 iyul tarixləri arasında Mərakeşin Kasablanka və Rabat şəhərlərində keçirilmiş ilk Frankofoniya Oyunları. Bu oyunlarda 39 ölkədən 1700 atlet iştirak etmişdir.

1994 Frankofoniya Oyunları (fr. IIes Jeux de la Francophonie) — 1994-cü ilin 5–13 iyul tarixləri arasında Fransanın Paris şəhərində keçirilmiş ikinci Frankofoniya Oyunları. Bu oyunlarda 45 ölkədən 2700 atlet iştirak etmişdir.

1997 Frankofoniya Oyunları (fr. IIIes Jeux de la Francophonie) — 1997-ci ilin 27 avqust – 6 sentyabr tarixləri arasında Madaqaskarın Antananarivu şəhərində keçirilmiş üçüncü Frankofoniya Oyunları. Bu oyunlarda 38 ölkədən 2300 atlet iştirak etmişdir.

2016-cı il Fransa etirazları — Fransada içərisində "Yeni İş Aktı" adlı işçi hüquqlarını məhdudlaşdıran qanunu qəbul edən Fransa Hökumətinə qarşı 31 Mart 2016-cı ildə başladılan, bütün Fransaya yayılan, həmkarlar ittifaqlarının dəstəklədiyi "Nuit debout" etirazları olaraq bilinən xalq qiyamı. Ölkə daxilində davam edən etirazlara qarşı polis müdaxiləsi davam etmiş, nümayiş iştirakçıları ilə təhlükəsizlik qüvvələri tez-tez qarşı-qarşıya gəlmiş, polis nümayişçilərə tez-tez bibər qazı, gözyaşardıcı qaz, plastik güllə və jop ilə hücumlar etmişdir.

2017 Frankofoniya Oyunları (fr. VIIIèmes Jeux de la Francophonie) — 2017-ci ilin 21–30 iyul tarixləri arasında Kot-d'İvuarın Abican şəhərində keçiriləcək səkkizinci Frankofoniya Oyunları. == Medal cədvəli == Final medal cədvəli aşağıdakı kimidir.

2018 Fransa Superkuboku (fr. 2018 Trophée des Champions) — 23-cü dəfə təşkil olunan Fransa Superkuboku görüşüdür. Görüş 2017-18 Liqa 1 mövsümünün və Fransa Kubokunun qalibi olan Pari Sen-Jermen klubu ilə Liqa 1 ikincisi olan Monako klubu arasında baş tutmuşdur. Oyun Çinin Şençjen şəhərində yerləşən Şençjen Universiada İdman Mərkəzində keçirilmişdir.Keçən mövsümün superkubok görüşündə PSJ Monako klubuna 2-1 hesabı ilə qalib gəlmişdir. Pari Sen-Jermen klubu görüşdə 4-0 hesabı ilə qalib gəlmişdir. Beləliklə klub ardıcıl 6-cı dəfə, ümumilikdə isə 8-ci dəfə Fransa Superkubokunun qalibi olmuşdur.

Accipiter francesiae (lat. Accipiter francesiae) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qırğıkimilər dəstəsinin qırğılar fəsiləsinin əsl qırğı cinsinə aid heyvan növü.

Aerodramus francicus (lat. Aerodramus francicus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin uzunqanadkimilər dəstəsinin uzunqanadlar fəsiləsinin aerodramus cinsinə aid heyvan növü.

Amblyseius franzellus (lat. Amblyseius franzellus) — phytoseiidae fəsiləsinin amblyseius cinsinə aid heyvan növü. == İstinadlar == Amblyseius franzellus Catalogue of Life saytında Mites GSDs: PhytoseiidBase.

Anri Fransua Pittye de Fabreqa (fr. Henri François Pittier de Fábrega; 13 avqust 1857 – 27 yanvar 1950, Karakas) — Venesuela florasını öyrənən İsveçrə botanik-sistematiki. == Pittenin şərəfinə adlandırılmış taksonlar == Pittiera Cogn., 1891 [= Polyclathra Bertol., 1840] Pittierella Schltr., 1906 [= Cryptocentrum Benth., 1880] Pittierothamnus Steyerm., 1962 [= Amphidasya Standl., 1936] == Bəzi elmi işləri == Durand T.; Pittier, H. (1882—1885). Catalogue de la flore vaudoise. 3 vols. Pittier, H. (1891). Viaje de exploración al valle del Río Grande de Térraba. 138 p. Pittier, H. (1906). Ensayo sobre las plantas usuales de Costa Rica.

Anri Fransua Pittye de Fabreqa (fr. Henri François Pittier de Fábrega; 13 avqust 1857 – 27 yanvar 1950, Karakas) — Venesuela florasını öyrənən İsveçrə botanik-sistematiki. == Pittenin şərəfinə adlandırılmış taksonlar == Pittiera Cogn., 1891 [= Polyclathra Bertol., 1840] Pittierella Schltr., 1906 [= Cryptocentrum Benth., 1880] Pittierothamnus Steyerm., 1962 [= Amphidasya Standl., 1936] == Bəzi elmi işləri == Durand T.; Pittier, H. (1882—1885). Catalogue de la flore vaudoise. 3 vols. Pittier, H. (1891). Viaje de exploración al valle del Río Grande de Térraba. 138 p. Pittier, H. (1906). Ensayo sobre las plantas usuales de Costa Rica.

Antonio Xose Fransisko de Sukre Alkala (isp. Antonio José Francisco de Sucre y Alcala) — Sukre 3 fevral 1795-ci ildə Kumana Yeni Qranada (indiki Venesuela) doğulub. 1830-cu ilin 4 iyununda Posta yaxınlığında Kolumbiya ərazisində öldürülür. Latın Amerikasında İspan ağalığına qarşı aparılan istiqlal müharibəsinin əsas simalarından biri olmuşdur (1810–1826). Boliviyanın ikinci prezidenti olaraq 1826–1828-ci illərdə ölkəni idarə etmişdir. == Fəaliyyəti == 1805-ci ildən Venesuela və Kolumbiyanın azadlıq mücadiləsinə qoşulur. 1820-ci ildən azadlıq mücadiləsi komutəsinə rəis təyin edilir. O, Simon Bolivarın əsas silahdaşlarından biri olur. Elə həmin ildə Bolivarın dəstəyi ilə general rütbəsi alır və Böyük Kolumbiyanın azadlıq mücadiləsinə başlayır. Kiçik ordu ilə Kolumbiyadan ayrılır.

Antuan Fransua Prevo (fr. Antoine François Prévost; 1 aprel 1697[…] – 25 noyabr 1763[…]) — Fransa yazıçısı. Romanı "Manon Lesko" ilə daha çox tanınır.

Areta Luiza Franklin (ing. Aretha Louise Franklin; 25 mart 1942[…], Memfis, Tennessi – 16 avqust 2018[…], Detroyt, Miçiqan) — R&B, soul və gospel stilində ifa edən amerikan müğənnisi. Uğurlarının zirvəsinə 60-cı illərin ikinci yarısında və 70-ci illərin əvvəllərində çatmışdır.Son dərəcə güclü vokal imkanlarına görə onu çox vaxt soul janrının kraliçası (ing. The Queen Of Soul) və ya Ledi Soul (ing. Lady Soul) da adlandırırlar. 3 yanvar 1987-ci ildə o, adı "Rock and Roll Hall of Fame"- ə yazılan ilk qadın kimi tarixə düşmüşdür. 2008-ci ilin noyabrında isə Rolling Stone jurnalı onu tarixin ən böyük müğənnisi elan etmişdir. NASA NEOVISE missiyasının aşkarladığı 249516 Areta asteroidinə müğəninin adını verib. == İlk illəri == Areta Detroytda keşiş ailəsində anadan olmuşdur və bacıları ilə birgə kilsə xorunda oxumuşdur. Artıq 14 yaşında onun vokalının ilk səsyazmaları həyata keçirilmişdir.

Artemio Franki (22 yanvar, 1922 - 12 avqust, 1983) - İtaliyanın məşhur idman funksioneri == Həyatı == İtaliyanın məşhur idman funksionerlərindən Artemio Franki öz istedadını nəinki Apennin miqyasında eləcə də, beynəlxalq arenada göstərə bilmişdi. Bir müddət "Fiorentina"da çalışan təşkilatçı tədricən renomesini artıraraq, ölkənin yuxarı futbol dairələrinə doğru voyajına start verir. Federasiyanın rəhbərliyinə kimi qalxan Frankinin səriştəsi onun FİFA-nın vitse-prezidenti seçilməsini təmin edir. 1973–1983-cü illər arasında UEFA başqanı vəzifəsində çalışan futbol xadiminin uzun müddət Avropanın ali qurumuna rəhbərlik edəcəyi təxmin edilirdi. Lakin Frankinin avtoqəza nəticəsində dünyasını dəyişməsi bütün perspektivlərin üstündən xətt çəkdi. Onun kalço qarşısındakı əvəzsiz xidmətləri bü gün hamı tərəfindən qəbul edilir. 1960-cı illərin ortası italyan futbolunun dirçəməsi istiqamətindəki görülən layihələr ilk növbədə Frankinin personası ilə əlaqələndirilir. O zaman İFF prezidenti Avropa çempionatının ölkəsində keçirilməsini təmin etmiş, "Squadra Azzurra"nın beynəlxalq imicini bərpa etməsinə nail olmuşdu. Hal-hazırda İtaliyanın 2 stadionu - Florensiya və Sienada yerləşən arenalar onun adını daşıyır. Bununla yanaşı Apennində yerləşən bir çox idman qurğuları, məktəblər əfsanəvi prezidentin tarixi xidmətlərinin maddi daşıyıcısı kimi mövcuddurlar.

"Artemio Françi" stadionu — İtaliyanın Florensiya şəhərində yerləşir.

Artemisia franserioides (lat. Artemisia franserioides) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin yovşan cinsinə aid bitki növü.

Assizli Fransisko – məşhur katolik din xadimi və Fransiskan Ordeninin banisidir. === Gəncliyi === Fransisko 1182-ci ildə İtaliyanın Assiz şəhərində dünyaya gəlmişdir. O, zəngin ailənin yeganə övladı olmuşdur. Mənbələrdə atasının parça ticarəti ilə məşğul olduğu bildirilir. Gəncliyində Fransisko tüfeyli, əyyaş, bivec həyat tərzi sürən və özü kimi gənclərin arasında yaşamışdır. Fransiskonun tezliklə ruhunu dərin düşüncələr bürüdüyündən, o, həyatın fani və puç olduğunu anlamağa başlamışdır. Dilənçilərə çox mərhəmətli davranmış və bunu mükəmməl dini imana sahib olmaq üçün bir vasitə kimi qəbul etmişdir. Fransisko kasıb həyatı xristian idealının təzahürü sayırmış. O, cüzamlı xəstələrə qarşı da böyük diqqət və qayğı ilə yanaşmışdır. Həmin dövrdə bu xəstələr Avropa əhalisi arasında qorxu və nifrət hissi oyadırdılar.

Assizli Fransisko – məşhur katolik din xadimi və Fransiskan Ordeninin banisidir. === Gəncliyi === Fransisko 1182-ci ildə İtaliyanın Assiz şəhərində dünyaya gəlmişdir. O, zəngin ailənin yeganə övladı olmuşdur. Mənbələrdə atasının parça ticarəti ilə məşğul olduğu bildirilir. Gəncliyində Fransisko tüfeyli, əyyaş, bivec həyat tərzi sürən və özü kimi gənclərin arasında yaşamışdır. Fransiskonun tezliklə ruhunu dərin düşüncələr bürüdüyündən, o, həyatın fani və puç olduğunu anlamağa başlamışdır. Dilənçilərə çox mərhəmətli davranmış və bunu mükəmməl dini imana sahib olmaq üçün bir vasitə kimi qəbul etmişdir. Fransisko kasıb həyatı xristian idealının təzahürü sayırmış. O, cüzamlı xəstələrə qarşı da böyük diqqət və qayğı ilə yanaşmışdır. Həmin dövrdə bu xəstələr Avropa əhalisi arasında qorxu və nifrət hissi oyadırdılar.

Assizli Müqəddəs Fransisk kilsəsi və ya Serafimli müqəddəs Fransisk kilsəsi (çex. Kostel svatého Františka Serafinského (z Assisi)) — Praqanın katolik orden kisəsidir. Bina tarixi Stare Mesto rayonunun Krjijovnitske meydanında (çex. Křižovniské náměstí) yerləşir. Kilsə Çexiyanın Qırmızı xaçlı cəngavər ordeninin əsas binası hesab olunur. == Tarix == İndiki Assizli Müqəddəs Fransisk kilsəsinin sələfi, həmin yerdə xəstəxana və monastır ilə birlikdə 1252-ci ildə Qırmızı xaçlı cəngavər ordeninin sərəncamı ilə təsis edilmiş qotik üslublu Müqəddəs Ruh məbədi idi. Monastır kompleksində 1378-ci ildə baş vermiş yanğın zamanı Müqəddəs Ruh məbədi əhəmiyyətli dərəcədə zədələnmişdi, lakin təmirdən sonra etibarlı bir şəkildə 1679-cu ildə yeni kilsə üçün yenidənqurma işlərinə kimi uğurla fəaliyyət göstərmişdi. Müasir Fransisk kilsəsi 1679—1685-ci illər arasında yüksək barokko üslubunda, fransalı memar Jan-Baptist Matei və italiyalı ustalar Domeniko Kanevalle və Qaudensio Kazanovanın rəhbərliyi altında inşa olunmuşdur. Kilsə 1688-ci ildə Praqa arxiyepiskopu Yan Bedrjix fon Valdşteyn tərəfindən Assizli müqəddəs Fransisk şərəfinə təqdis edilmişdir. Müxtəlif vaxtlarda kilsə orqançalanları içərisində Yozef Seger, Kristof Villibald Qlük və Antonin Dvorjak kimi istedadlı insanlar iştirak edirdilər.

İkinci İtaliya İstiqlaliyyət müharibəsi, Avstriya-İtaliya-Fransa müharibəsi, Fransa-Avstriya müharibəsi, Avstriya-Sardiniya müharibəsi və 1859-cu il İtaliya müharibəsi (it. Seconda guerra d'indipendenza italiana; fr. Campagne d'Italie) — 1859-cu ildə İkinci Fransa imperiyası və Sardiniya krallığının Avstriya imperiyasına qarşı apardığı müharibə. Bu, İtaliyanın birləşməsi prosesində həlledici rol oynamışdır. == Müharibə == İtalyan xalqı üçün İtaliyanı birləşdirmək uğrunda (Lombardiya və Venesiya Avstriyanın tabeliyində idi) milli azadlıq müharibəsi olan bu müharibə 29 aprel 1859-cu ildə başlamışdır. Müttəfiqlər Avstriya qoşunlarını bir neçə dəfə məğlub etmiş, lakin Prussiyanın Reynə qoşun toplamasından, İtaliyada milli azadlıq hərəkatının genişlənməsindən qorxan, vahid və qüvvətli İtaliya dövlətinin yaranmasını istəməyən III Napoleon müvəffəqiyyətli döyüş əməliyyatlarını dayandırmış və 1859-cu ildə Avstriya ilə separat Villafranka barışığı imzalamışdır. Lombardiya Sardiniyaya birləşdirilmiş, Venesiya Avstriyanın hakimiyyətində qalmışdır. 1860-cı ildə Sardniya bağlanmış Turin müqaviləsinə görə, İtaliyanın Savoyya və Nitsa vilayətləri Franasaya verilmişdir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Blumberg, Arnold. A Carefully Planned Accident: The Italian War of 1859 (Susquehanna University Press.