fırtınası sözü azərbaycan dilində

Qum fırtınası və ya toz fırtınası - quraq və yarı quraq bölgələrdə məşhur olan meteoroloji hadisə. Qum fırtınası, Bora cəbhəsinin zəif qum və tozun uçurulduğunda ortaya çıxar. Hissəciklər, uçurulma və dayandırılma ilə nəql edilər və bir yerdə torpaq erozyonuna və başqa yerdə depozisyona səbəb olar. Səhra və Ərəb Yarımadası ətrafındakı quraq torpaqlar, İran, Pakistan və Hindistandan gəlib Oman dənizində yığılan bəzi qatqılar ilə birlikdə, havadan enən qum və toz başlıca mənbədir. Çindəki fırtınalar isə Böyük Okeana tozları yerləşdirər. Səhra və Ərəb Yarımadasının xaricində ABŞ ilə Kanadada Rocky dağlarının şərqi boyunca uzanan Böyük Düzlüklər, Çinin Daxili Monqolustan Muxtar bölgəsindən Monqolustan Respublikasına uzanan Qobi səhrasına və Çinin Sincan Uyğur Muxtar Bölgəsində olan Təkləməkan Çölündə meydana gələn qum fırtınası bilinər. == Qum fırtınası və toz fırtınası == Qum fırtınası termini əksəriyyətlə səhradakı qum fırtınası məzmununda istifadə və xüsusilə Səhrada görünürlüğünü salan incə hissəciklərin yanında, əhəmiyyətli bir miqdarda daha böyük qum parçacıqlarının səthə yaxın yerlərdə uçurulduğunda istifadə edilir. Toz fırtınası termini isə daha incə hissəciklərin uzun məsafələrdə uçurulduğunda və xüsusilə şəhər sahələrində yoluxanda istifadə edilir. == Xarici keçidlər == [1] Elm adamları ScientificAmerican.com 10 Avqust 2007 qasırğalar Afrika toz linki araşdırmaq http://www.earth-policy.org/Books/Seg/PB2ch05_ss3.htm Arxivləşdirilib 2007-06-29 at the Wayback Machine azalır TORPAQ Lester R. Brown Səth toz konsentrasiyaları 12 saatlıq ABŞ xəritəsi 'Səth Toz konsentrasiyaları üçün sətirdə bir saat blok Mouse-over' Slide Show of a Dust Storm Arxivləşdirilib 2004-06-23 at the Wayback Machine Lubbock, Texas dekabr 15, 2003 Dust in the Wind Al Asad İraq, 27 aprel 2005-ci ildə bir toz fırtına Video Arxivləşdirilib 2007-09-02 at the Wayback Machine Photos of the April 14 1935 and September 2 1934 dust storms in the Texas Panhandle hosted by the Portal to Texas History.

Alov fırtınası, yanğın fırtınası, alov tornadosu və ya yanğın tornadosu — bir çox yanma mərkəzinin birləşdiyi zaman meydana gələn atmosfer hadisəsidir. == Mexanizmi == Belə bir yanğın fırtınası, vulkanik püskürmə və ya bir ərazinin bombalanması nəticəsində baş verə bilər. Ayrı-ayrı yanma ocaqları geniş bir mərkəzə birləşdirilir. Üstündəki hava təbəqəsi çox qızır və nəticədə yuxarıya doğru qalxmağa başlayır. Bu proses yanmanın ətrafından gələn soyuq hava kütlələrini özünə çəkir. Beləliklə alovları daha çox yuxarıya qaldırır və nəticədə beş kilometrə qədər yüksəkliklərə çata biləcək sabit mərkəzli cərəyanlar yaradırlar. 500-800 ˚C-ə qədər qızdırılan hava kütləsi qasırğa sürətində fırlanır. Alov tornadosunun mərkəzinin yaxınlığında olan hər şey yanır və ya əriyir. == Baş vermiş nümunələr == 1666-cı ildəki Böyük London Yanğını, 1812-ci ildəki Böyük Moskva Yanğını, 1871-ci ildəki Böyük Çikaqo Yanğını və 1917-ci ildəki Selanik yanğınları zamanı yanğın fırtınası hadisələri qeydə alınmışdır. Bu fenomen həmçinin, 2014-cü ildə Meksikada və 2016-cı ildə ABŞ-də baş vermiş meşə yanğınları zamanı da müşahidə edilmişdir..

1859-cu ilin Günəş fırtınası — 28 avqust 1859-dan 2 sentyabr 1859-a qədər baş vermiş astronomik hadisədir. Çilidən yenicə uzaqlaşmış Cənub Xaç gəmisinin heyəti qəribə bir hadisəni heç vaxt unutmamışdılar. Günorta 13.30 radələrində birdən–birə hər tərəf qırmızı rəngə boyanır. Sanki göydən qirmizi rəngdə dolu yağır. Gəminin heç bir cihazı işləmir, kompas yerində fırlanır. Elə bil onlar qan dənizində üzürdülər, buludlar da qan rəngində idi. Həmin vaxt Yer kürəsinin bütün bölgələrində teleqraf sistemlər sıradan çıxmışdı. Göy qübbəsinin üçdən iki hissəsi qırmızı rəngə boyanmışdı. Günlərlə informasiya sistemləri işləmədi. İdarələr və kommunikasiya şəbəkələri şok vəziyyətində idi.