hakimlərinin sözü azərbaycan dilində

Səfəvilərin Gürcüstan hakimlərinin siyahısı — Səfəvi imperiyasına tabe olan Gürcüstan torpaqlarını idarə edən Səfəvi canişinlərinin, hakimlərinin vassal xanlarının siyahısı. Bu siyahıda Səfəvi Gürcüstanının fərdi hakimləri göstərilmişdir. Bu əyalət iki şərqi Gürcüstan çarlığına bölünürdü — Kartli və Kaxetiya çarlığı. Bura həmçinin, Samtsxe knyazlığının da bir hissəsi daxil idi. Tiflis Səfəvi hakimiyyətinin mərkəzi idi. Bura həmçinin Kartlinin paytaxtı və Səfəvi zərbxanasının yerləşdiyi şəhər idi. Bölgədəki Səfəvi hakimiyyəti gürcü Baqrationi sülaləsindən hakimlərin təyin edilməsi vasitəsiylə həyata keçirilirdi. Bu hakimlər bəzən islamın şiə məzhəbinə keçirilirdi. Tiflisdə I Şah İsmayılın hakimiyyətinin əvvəlindən Səfəvi qarnizonu cəmləşdirilmişdi. Davud xan (XI David) Səfəvi tərəfindən təyin edilən ilk Səfəvi hökmdarıdır.

Səfəvi imperiyasının Bağdad hakimlərinin siyahısı — Bağdad şəhəri Səfəvi imperiyası hakimiyyəti altında olarkən oraya hakim olaraq təyin edilmiş şəxslərin siyahısı nəzərdə tutulur. Bağdad iki dəfə Səfəvi hakimiyyəti altında olmuşdur. İlk mərhələdə 1508-ci ildə başlayan Səfəvi hakimiyyəti 1534-cü ilə qədər davam etmiş və bu ildə şəhər Osmanlı imperiyası tərəfindən ələ keçirilmişdir. Səfəvi hakimiyyətinin ikinci mərhələsi isə 1623-cü ildə başlamış və 1638-ci ilə qədər davam etmişdir. Siyahı: Bağdadın tutulması (1624) Bağdadın işğalı (1534) Bengio, O.; Litvak, Meir. The Sunna and Shi'a in History: Division and Ecumenism in the Muslim Middle East. Springer. 2014. ISBN 978-1137495068. Maeda, Hirotake.

Səfəvi imperiyasının Kerman hakimlərinin siyahısı — Kerman bölgəsi Səfəvi imperiyası hakimiyyəti altında olarkən oraya hakim olaraq təyin edilmiş şəxslərin siyahısı nəzərdə tutulur. Bölgə 1501-ci ildə Səfəvi dövləti yaradıldıqdan bir neçə il sonra ona birləşdirilmiş və dövlətin süqutuna qədər onun tərkibində qalmışdır. Siyahı: Səfəvi imperiyası Andrew J. Newman. Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire. I.B.Tauris. 2008. 1–281. ISBN 9780857716613. Rudi Matthee. KERMAN vii.

Səfəvi imperiyasının Luristan hakimlərinin siyahısı — Səfəvi imperiyasının qərbdə yerləşən inzibati vahidlərindən biri. Bu bölgənin ərazisi müasir İran İslam Respublikasının İlam ostanı və Luristan ostanlarının ərazilərinə uyğun gəlir. Luristan vilayəti imperiyanın müəyyən qədər muxtariyyətə malik olan 5 vilayətindən biri idi və şah tərəfindən təyin edilən vali və ya hakim tərəfindən idarə edilirdi. Vilayət 1508-ci ildə Şah Rüstəm Abbasi dövründə Səfəvi hökmdarı Şah I İsmayıldan asılılığı qəbul etmişdir. 1578–1587-ci illər istisna olmaqla (bu illərdə vilayətin yerli hakimi Osmanlı imperiyası ilə ittifaqda olmuşdur), Səfəvi imperiyasının süqutuna qədər ona tabe olmuşdurlar. Siyahıda vilayəti və ya onun hissələrini idarə etdiyi bilinən şəxslər göstərilmişdir. Hakim və ya bəylərbəyi ifadələrinin hər ikisi də vilayət valilərini təsvir etmək üçün işlədilmişdir. Səfəvi Luristanı Willem Floor. Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri. Washington, DC: Mage Publisher.

Səfəvi imperiyasının Qəndəhar hakimlərinin siyahısı — Qəndəhar mühüm ticarət yollarının kəsişməsində yerləşirdi. Bu şəhərə sahib olan dövlət Hindistana gedən ticarət yollarından gələn böyük vergilərə də sahiblik edəcəkdi. Səfəvi imperiyası bu şəhəri ilk dəfə 1537-ci ildə I Təhmasibin dövründə ələ keçirdi, lakin növbəti əks-hücuma keçən Böyük Moğol imperiyası şəhəri geri qaytara bildi. Lakin Böyük Moğol imperiyası hökmdarı Hümayun hakimiyyətdən devrildikdən sonra şah I Təhmasibdən yardım istədi və Cənubi Azərbaycanın Sultaniyyə şəhərində baş tutmuş görüşdə razılığa gəlindi ki, taxta geri dönməsinə ediləcək hərbi yardımdan sonra Hümayun bunun qarşılığında şiəliyə keçəcək və Qəndəharı I Təhmasibin oğlu Murad Mirzənin xeyrinə güzəştə gedəcəkdi. Belə də oldu, lakin Murad Mirzənin qısa müddət sonra ölümü ilə bu şəhər iki imperiya arasında mübahisə mənbəyinə çevrildi. 1545-ci ildə Osmanlı ilə Səfəvi imperiyası arasında olan müharibədən istifadə edən moğollar şəhəri ələ keçirirlər, Təhmasib özünün şəhər üzərinə ilk yürüşünü 1558-ci ildə — Hümayunun ölümündən sonra — həyata keçirdi və şəhəri geri qaytardı. 1590-cı illərdə Səfəvi imperiyasının pis vəziyyətindən yararlanan moğollar şəhəri yenidən ələ keçirdilər, 1620-ci illərin əvvəllərində isə Səfəvilər şəhəri yenidən geri qaytardılar. Bundan əvvəl isə, Şah I Abbas Qəndəharı mühasirəyə almış, lakin uğursuz olmuşdu. 1622-ci ildə yenidən Səfəvi imperiyası hakimiyyəti altına qayıdan şəhər 1638–ci ildə yenidən əl dəyişdirdi və bu hal 1649-cu ilə qədər davam etdi. Bu ildə II Abbas şəhəri uğurlu yürüşlə geri qaytardı və onun şəhərə yerləşdirdiyi qarnizon uğurla moğolların 3 mühasirəsini dəf etməyi bacardı.

Səfəvi imperiyasının Kerman hakimlərinin siyahısı — Kerman bölgəsi Səfəvi imperiyası hakimiyyəti altında olarkən oraya hakim olaraq təyin edilmiş şəxslərin siyahısı nəzərdə tutulur. Bölgə 1501-ci ildə Səfəvi dövləti yaradıldıqdan bir neçə il sonra ona birləşdirilmiş və dövlətin süqutuna qədər onun tərkibində qalmışdır. Siyahı: Səfəvi imperiyası Andrew J. Newman. Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire. I.B.Tauris. 2008. 1–281. ISBN 9780857716613. Rudi Matthee. KERMAN vii.