Alüminium hidroksid
Alüminium hidroksid – kimyəvi formululu Al(OH)3 olan qeyri –üzvi birləşmədi.
== Alınması ==
Alüminium hidroksidi alüminium duzlarının ammonyakla reaksiyası nəticəsində almaq olar:
A
l
2
(
S
O
4
)
3
+
6
N
H
3
+
6
H
2
O
⟶
2
A
l
(
O
H
)
3
↓
+
3
(
N
H
4
)
2
S
O
4
{\displaystyle {\mathsf {Al_{2}(SO_{4})_{3}+6NH_{3}+6H_{2}O\longrightarrow 2Al(OH)_{3}\downarrow +~3(NH_{4})_{2}SO_{4}}}}
Alüminium hidroksid jelatinə bənzər ağ çöküntü kimi çökür.
Alüminium hidroksid istehsalının ikinci üsulu isə suda həll olunan alüminium duzlarının qələvi metalların karbonatları ilə reaksiyasıdı:
2
A
l
C
l
3
+
3
N
a
2
C
O
3
+
3
H
2
O
→
2
A
l
(
O
H
)
3
↓
+
3
C
O
2
↑
+
6
N
a
C
l
{\displaystyle {\mathsf {2AlCl_{3}+3Na_{2}CO_{3}+3H_{2}O\rightarrow 2Al(OH)_{3}\downarrow +~3CO_{2}\uparrow +~6NaCl}}}
2
A
l
C
l
3
+
3
N
a
2
S
+
3
H
2
O
→
2
A
l
(
O
H
)
3
↓
+
3
H
2
S
↑
+
6
N
a
C
l
{\displaystyle {\mathsf {2AlCl_{3}+3Na_{2}S+3H_{2}O\rightarrow 2Al(OH)_{3}\downarrow +~3H_{2}S\uparrow +~6NaCl}}}
== Fiziki xassələri ==
Alüminium hidroksid, 4 kristal modifikasiyası olan ağ kristal maddədir:
monoklinik (γ) gibbsit
triklinik (γ ') gibbsit (hidrarqillit)
bayerit (γ)
nordstrandit (β)
Gibbsit, alüminium hidroksidin kimyəvi cəhətdən ən sabit formasıdır.
== Kimyəvi xassələri ==
Alüminium hidroksid suda zəif həll olunur, amfoter xüsusiyyətə malikdir.
Təzə çökmüş alüminium hidroksid turşularla və qələvilərlə reaksiyaya daxil olur:
turşularla:
A
l
(
O
H
)
3
+
3
H
C
l
⟶
A
l
C
l
3
+
3
H
2
O
{\displaystyle {\mathsf {Al(OH)_{3}+3HCl\longrightarrow AlCl_{3}+3H_{2}O}}}
qələvi lərlə:
A
l
(
O
H
)
3
+
N
a
O
H
+
2
H
2
O
⟶
N
a
[
A
l
(
O
H
)
4
(
H
2
O
)
2
]
{\displaystyle {\mathsf {Al(OH)_{3}+NaOH+2H_{2}O\longrightarrow Na[Al(OH)_{4}(H_{2}O)_{2}]}}}
Bərk reagentlərin əriməsi nəticəsində:
A
l
(
O
H
)
3
+
N
a
O
H
→
1000
o
C
N
a
A
l
O
2
+
2
H
2
O
{\displaystyle {\mathsf {Al(OH)_{3}+NaOH\ {\xrightarrow {1000^{o}C}}\ NaAlO_{2}+2H_{2}O}}}
Qızdırıldıqda parçalanır:
2
A
l
(
O
H
)
3
→
t
>
575
o
C
A
l
2
O
3
+
3
H
2
O
{\displaystyle {\mathsf {2Al(OH)_{3}\ {\xrightarrow {t>575^{o}C}}\ Al_{2}O_{3}+3H_{2}O}}}
Ammonyak məhlulları ilə reaksiya daxil olmur.
== Tətbiqi ==
Alüminium hidroksid, suyun təmizlənməsində istifadə olunur, çünki müxtəlif maddələri absorbsiya (udmaq) qabiliyyətinə malikdir. Tibbdə peyvəndlərin istehsalında köməkçi maddə kimi istifadə olunur. Diş pastası, mineral gübrələr, kağız, boyaların tətbiqində istifadə olunur.
== Mənbə ==
Лидин Р.А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учеб. пособие для вузов.
Kalsium hidroksid
Kalsium hidroksid (Ca(OH)2) — kristal ağ rəngli toz halında olan maddə. Qüvvətli əsasdır. Suda zəif həll olur.
== Trivial adları ==
Sönmüş əhəng
Əhəng südü
Əhəng suyu
== Alınması ==
Kalsium oksidin( sönməmiş əhəng) su ilə qarşılıqlı təsirindən alınır və reaksiya istiliyin ayrılması ilə gedir:
CaO + H2O → Ca(OH)2+Q
== Xassələri ==
Kalsium hidroksid qələvilərin bütün reaksiyalarına daxil olur:
Ca(OH)2 + H2SO4 → CaSO4 +2H2O
Ca(OH)2 + SO3 → CaSO4 +H2O
Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3 + H2O
Ca(OH)2 + Na2SO3 → CaSO3 +2NaOH
Əgər 520-580ºC-yə qədər qızdırılsa parçalanaraq kalsium oksidə çevrilir:
Ca(OH)2 →CaO + H2O
Güclü əsas kimi suda kalsium kationuna və hidroksid anionuna tam dissosiasiya edir:
Ca(OH)2←→ Ca2+ + 2OH−
== Tətbiqi ==
Kalsium hidroksidin çox geniş tətbiq sahəsi vardır.Su təsislərində yeraltı suların təmizlənməsində, kağız istehsalında, qida sektorunda, suyun codluğunun aşağı salınmasında, ağardıcılarda, betonun hazırlanmasında istifadə olunur.
== Təhlükəsizliyi ==
Tənəffüs sistemini təhriş edərək öskürək, nəfəs darlığına səbəb olur.Kalsium hidroksid uzun müddət dəriyə təmas edərsə dərini aşındıraraq ciddi yanıqlara səbəb ola bilər.
== Mənbə ==
Химическая энциклопедия. - Т.2. - М.: Советская энциклопедия, 1990. - С. 297-298
N.A.Verdizadə, K.Ə.Quliyev, Ə.Z.Zalov, Ş.Ə.Quliyev. Kimya kursu.
