Hipertoniya
Arterial hipertenziya – arterial təzyiqin (AT) 140/90 mm.c.süt-dan yuxarı qalxmasına deyilir.
Arterial hipertenziya birincili və ikincili olur. Birincili arterial hipertenziya – Hipertoniya xəstəliyi ayrıca bir xəstəlik olub əsas və aparıcı əlaməti AT-in qalxmasıdır.
İkincili arterial hipertenziya simptomatik hipertoniya adlanır və bu zaman arterial hipertenziya başqa xəstəliklər nəticəsində əmələ gəlir.
== Simptomatik hipertoniya (ikincili hipertoniya) ==
Simptomatik hipertoniyaya aiddir:
Böyrək mənşəli hipertenziya – böyrək arteriasının stenozu, aterosklerozu, pielonefrit, qlomerulonefrit, böyrəkdaşı xəstəliyi və s.
Endokrin(hormonal) mənşəli hipertenziya – İtsenko – Kuşinq sindromu, feoxromositoma, hiperaldosteronizm, qalxanabənzər vəz xəstəlikləri(zob), hiperparatireoz, oral kontraseptivlərin qəbulu və s.
Sinir mənşəli hipertenziya – Neyrosirkulyator distoniya(NSD), kəllə-beyin travmaları və s.
== Risk Faktorları ==
Həyat tərzi ilə bağlı risk faktorları:
• Duzlu və yağlı qidaların qəbulu
• Qida rasionunda meyvə və tərəvəzlərin az olması və ya olmaması
• Alkoqoldan istifadə
• Fiziki aktivliyin az olması və ya oturaq həyat tərzi
• Həddindən çox stresli həyat tərzi
• Tütünçəkmə
Həyat tərzi ilə bağlı qeyd olunan risk faktorlarının təsiretmə səviyyəsi insanların harada yaşaması və işləməsi ilə sıx əlaqəlidir.
Bundan əlavə ürək xəstəlikləri, insult, böyrək çatışmazlığı və hipertoniyanın digər ağırlaşmalarına səbəb olan bir sıra metabolik risk faktorlarıda mövcuddur. Bunlara aşağıdakılar aiddir:
• Şəkərli diabet
• Qanda xolesterinin yüksək səviyyəsi
• Artıq çəki və piylənmə.
