* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.
2002 | •••••••••••••••••••• | 3.43 |
2004 | •••••• | 1.01 |
2005 | •••• | 0.67 |
2006 | •••••••• | 1.35 |
2007 | •••••••••• | 1.69 |
2008 | •••••••••••• | 1.95 |
2009 | ••••••••••••• | 2.08 |
2010 | ••••••••••••• | 2.18 |
2011 | ••••••••••••• | 2.14 |
2012 | ••••••••••••••••••• | 3.10 |
2013 | ••••••••••••• | 2.19 |
2014 | ••••••• | 1.03 |
2015 | •••••••••• | 1.70 |
2016 | •••••• | 0.87 |
2017 | ••••• | 0.81 |
2018 | ••••• | 0.75 |
2019 | ••••• | 0.83 |
2020 | ••••••••••• | 1.72 |
1 is. [ər.] 1. Dərk etmə, bilmə; dərk etmə qabiliyyəti. [Şeyx Sədra:] Buna idrakınız varırmı sizin? Sizcə məchul qədri şeyxinizin. H.Cavid. İdrak ilə vurduğum çəkicimin səsindən; Çatlayır divarları qaranlıq zindanların. Ə.Cavad. Bütün bunları 20 yaşına daxil olan Ulduza həyat təcrübəsi deyil, sevən qəlbin, böyük məhəbbətin idrak qüvvəsi öyrədirdi. Ə.Məmmədxanlı. // Dərrakə, fəhm, şüur, anlaq. Ər ilə arvadın arasında olan əlaqəyə diqqət yetirdikdə görürük ki, bunların mabeynində təfavüt – əql, fəhm və idrak daha da artıq dərəcədədir. F.Köçərli. Həkimül-mülkün keyimiş idrakı vəziyyəti dərk edəcək halda deyildi. M.İbrahimov. □ İdrak etmək klas. – dərk etmək, anlamaq. Hər xəyalın idrak edən; Könül güzgüsün pak edən. Əmani. Mən idrak etmədim dünyaya gəlməkdən nədir hikmət… M.Hadi. Qul olduğunu edincə idrak; Hürriyyətin istəmişdi bibak. A.Səhhət. 2. fəls. Obyektiv aləmin qanunauyğunluqlarının şüurda dərk edilməsi. İdrak nəzəriyyəsi. Dialektik idrak üsulu.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / idrak1 Ərəb sözüdür, dərk, müdrik kimi sözlərlə kökdaşdır. “Anlama, başa düşmək, şüur” mənalarında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / idrak2 1. İDRAK [Tergəldi:] Həyat elə bir hikmətdir ki, idrakın təxəyyülü onu asanlıqla qavraya bilmir (Anar); AĞIL, FƏHM, ŞÜUR Əqli, şüuru, fəhmi yox; İrzü həyada səhmi yox (M.Ə.Sabir); ANLAQ Firudin: Artıq Azadi anlaq və təsəvvürə malikdir (M.İbrahimov); BƏSİRƏT GÖZÜ Leyk hanı səndə bəsirət gözü; Ta görəsən vəchi-dilarasını? (M.Ə.Sabir); DƏRRAKƏ (bax). 2. idrak bax düşüncə 1; ağıl I
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / idrak2 I сущ. 1. сознание (способность осмысленно воспринимать окружающее); разум, интеллект. İdrakın təntənəsi торжество разума 2. познание: 1) постижение, понимание, восприятие 2) филос. постижение закономерностей объективного мира; способность познавать. Dialektik idrak metodu диалектический метод познания II прил. познавательный. İdrak fəaliyyəti познавательная деятельность, idrak prosesi познавательный процесс; idrak (dərk) etmək понимать, сознавать; idrak (dərk) olunan познаваемое
Azərbaycanca-rusca lüğət / idrak1 I. i. 1. reason, mind, intellect; 2. fəls. cognition II. s. cognitive; ~ qabiliyyəti cognitive faculty; ~ nəzəriyyəsi theory of knowledge
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / idrak1 is. conscience f ; raisonnement m ; fəls. connaissance f ; ~ nəzəriyyəsi théorie f de la connaissance
Azərbaycanca-fransızca lüğət / idrak1 [ər.] сущ. 1. кьатӀун, гъавурда гьатун, чир хьун; кьатӀунрин алакьун, кьатӀунрин вини дережа; фагьум, гъавур, акьул, мукьуф; // idrak etmək клас. кьатӀун, гъавурда акьун; 2. филос. объективный алемдин къанунрив кьурвилер акьулдивди кьатӀун.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / idrak\– nəyəsə diqqəti yönəldib, onun mahiyyətinə varmaq; nəyinsə şüurlu surətdə fərqinə varmaqdır. İnsanların yaradıcılıq fəaliyyətinin ictimai-tarixi prosesi; bilikləri forma-laşdırır və bunların əsasında insanın hərəkətlərinin məqsədləri və motivləri meydana gəlir.
Fəlsəfə terminlərinin izahlı lüğətiə. 1) anlama, qavrama, dərk etmə; 2) yetişmə; 3) anlayış, qavrayış, dərk.
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğətidərk etmə, başa düşmə.
Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti