impera sözü azərbaycan dilində

"Əlahəzrət imperatorun konvoyunda xidmətə görə" medalı (rus. Медаль «За службу в собственном конвое государя императора») — 1850-ci ildə Rusiya imperatoru I Nikolay tərəfindən təsis olunmuşdur.

16 böyük türk imperiyası (türk. 16 Büyük Türk Devleti) — 1969-cu ildə xəritələrin tərtibi üzrə məmur Akib Özbəy tərəfindən tanıdılmış, türk milliyətçiliyinə dair anlayış. 1980-ci illərdə Kənan Evrən hökuməti dövründə türk səlahiyyətlilər tərəfindən daha geniş şəkildə təbliğ olunmuşdur. Bu anlayışın təqdim edilməsindən əvvəl Türkiyə Prezidentinin forsundakı 16 ulduz Səlcuqlu imperiyasından sonra Anadoluda qurulmuş on altı bəyliyi təmsil edən simvol kimi qəbul edilmişdi. == Siyahı == Konsepsiyaya görə "16 Böyük Türk İmperiyası" bunlardır: == Qəbul == Türk yazıçısı, şair, publisist və tarixçi, pantürkizm və Turanizm ideologiyasının əsas dəstəkçisi olan Hüseyn Nihal Atsız bu siyahıya daxil olan bir sıra imperiyanın əslində qəti şəkildə müəyyənləşdirilməmiş mənşəyə sahib olduqlarını və türk mənşələrinin yalnız fərziyyə olduğunu qeyd etmişdi. Ağqoyunlular kimi bir çox həqiqi türk imperiyası bu siyahıdan kənarda qalmışdı. Bu səbəblərdən o, siyahını "uydurmadan başqa bir şey" olmadığını qeyd etmişdir.Atsızın tənqidlərinə baxmayaraq, bu konsepsiya, 1980-ci ildə Türkiyədəki hərbi çevrilişindən sonra qüvvəyə minən Kənan Evrən prezidentliyi dövründə türk-islamçı sintezinin türk milliyyətçiliyinin əsas komponenti elan edilməsi ilə türklərin əsas milli ideologiyasına çevrilmişdir. Yazıçı Reha Oğuz Türkqanın (1920-2010) rəhbərliyi altında əvvəlcə təqvim, sonra bir sıra markalar buraxılmışdır. Bundan sonra qədim türk dövlətlərinin bayraqlarının bu rəsmləri nüfuzlu Türkiyə Tarix Qurumu konfransında təqdim edilmişdir. Türkiyə Poçt İdarəsi 1984-cü ildə qurucularının portretlərini və bayraqlarını əks etdirən "16 imperiya" adlı bir sıra poçt markaları buraxmışdır.

İmperatriça Aleksandra Rus-Müsəlman Qız Məktəbi və ya Hacı Zeynalabdin Tağıyevin Qızlar Məktəbi — Azərbaycanın maarifçilik tarixində, dünyəvi təhsilin inkişafında, Azərbaycan qadınının təhsil almasında böyük rol oynamış məktəbdir. Məktəb görkəmli mesenat Hacı Zeynalabdin Tağıyevin təşəbbüsü və dəstəyi ilə açılmışdır. Bu açılmış məktəb müsəlman Şərqində ilk dünyəvi qızlar məktəbi idi. == Yaranması == 1897-ci ildən Hacı Zeynalabdin Tağıyev bu dəfə Rusiya imperator idarələrinin süründürməçiliyi ilə üzləşir. İcazəyə, məktəbin binasının yerinin müəyyən edilməsinə və tikilişinə 4 il vaxt sərf olunur. 1896-cı ildə qız məktəbi açmağa icazə verildi. Tağıyev məktəb binasının layihəsini mahir memar Qoslovskiyə tapşırdı. Binanı 1898-ci ildə tikməyə başladılar və 1900-cü ildə hazır oldu. Müsəlman qızlar məktəbi üçün bina düz İsmailiyyə binasının yanında tikilir. O, məktəbin ərsəyə gəlməsinə 183 min 533 rubl pul (rus pulu) xərcləyir.

Almaniya İmperatorluq Donanması və ya sadəcə İmperatorluq Donanması (alm. Kaiserliche Marine‎) — Almaniya İmperiyasının formalaması ilə yaranan Almaniya silahlı qüvvələrinin xüsusi qoşun növü. Almaniya İmperatorluq Donanması 1871-ci və 1919-cu illər arasında mövcud olmuşdur və Prussiya donanmasından (1867-ci ildən bəri Şimali Almaniya Federal Donanması) ayrı olaraq böyüyürdü. İmperator II Vilhelm, Almaniya İmperatorluq Donanmasını genişlədərək, Almaniya İmperiyası və Britaniya İmperiyası arasında dənizdə bir silahlandırma yarışına səbəb oldu. Belə davam edərək, Almaniya İmperatorluq Donanması, II Vilhelm dövründə, dünyanın ən böyük donanmalarından biri olmaya davam etdi və Britaniya Krallıq Donanmasının ardından dünyanın ikinci ən böyük donanması olmuşdur. == Birinci Dünya Müharibəsində Almaniya İmperatorluq Donanması == Birinci Dünya Müharibəsinin əvvəllərində Almaniya İmperatorluq Donanmasının 22 drednout əvvəli döyüş gəmisi, 19 drednout döyüş gəmisi və 7 döyüş kreyseri var idi. Admiral Alfred von Tirpitz dəniz qüvvələrinin komandiri olmuşdu. Donanmanın ən mühüm döyüşçüləri Açıq Dəniz Flotu və U-Qayıq flotu idi. Kiçik donanmalar Almaniyanın xarici torpaqlarına yerləşdirilib və bu gün Çində yerləşən Sindao şəhərində Almaniyanın Şərqi Asiya Flotuna göndərilmişdi. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Birinci Dünya Müharibəsində Almaniya İmperatorluq Donanması Almaniya Donanma Tarixi Almaniya İmperatorluq Donanması 1914 Arxivləşdirilib 2009-01-30 at the Wayback Machine Almaniya İmperatorluq Donanmasının Yayılması 1914 Birinci Dünya Müharibəsində U-boat müharibəsi Hoch Deutschlands Flotte!

Anna Komnini (yun. Ἀννα Μεγάλη Κομνηνή Ἀναχουτλού)(təq. XIII əsr, Trabzon – 3 sentyabr 1342, Trabzon) — 14-cü Trabzon imperatriçası. == Həyatı == Atası Trabzon imperatoru II Aleksey, anası isə Mesxeti atabəyi I Bekanın qızı Ciacak Cakelidir. Atasının səltənətində rahibə olaraq kilsədə yaşamağa başladı. Atasının 1330-cu ildə vəfatının ardından qardaşı III Andronik, onun oğlu II Manuel, daha sonra isə digər qardaşı Vasiley taxta çıxdı. Ancaq Vasileyin Bizanslı xanımı tərəfindən zəhərlənməsi və daha sonra xanımı İrinanın taxtı ələ keçirməsiylə saray əyanları tərəfindən taxta namizəd görüldü. Bu səbəblə yaşadığı kilsəyə axın edən saray əyanlarının təkidiylə taxt iddiasını irəli sürdü. 17 iyul 1341-ci ildə Trabzona daxil olan Anna və birlikləri Gürcü çarı V Qriqoridən aldığı siyasi və hərbi dəstəklə hakimiyyəti ələ aldı. İrina Paleoloq həbs edildi.

Artabasd (yun. Ἀρτάβασδος) (bilinmir – bilinmir) — Bizans imperatoru. == Həyatı == Ailəsi və doğum tarixiylə bağlı məlumat yoxdur. Erməni əsilli bir əsgər olaraq orduya daxil olmuşdur. 713-cü ildə II Anastasi tərəfindən Anadolu birliklərindən birinə təyin edilmişdir. Bu ərəfədə özü kimi ordu generalı olan Leonun qızıyla evlənərək onun imperator III Feodosiyə qarşı üsyanında iştirak etmişdir. Qaynatasının imperatoru devirərək taxta çıxmasının ardından sarayda nüfuz sahibi oldu. Ancaq qaynatası III Leonun ölümündən sonra (18 iyun 741) taxta çıxan qaynı V Konstantin həm yaşca, həm də təcrübə etibarilə ondan kiçik idi. Üstəlik atası kimi ikonomaxiya cərəyanını dəstəkləyən V Konstantin paytaxt əhalisi və kilsə tərəfindən sevilmirdi. Bundan istifadə edən Artabasd imperatorun ərəblər üzərinə çıxdığı səfər əsnasında əmrindəki birliklərlə arxadan hücum edərək onu məğlub etdi.

Avstriya-Macarıstan — 1867–1918-ci illərdə mövcud olmuş imperiya. Avropanın çoxmillətli imperiyalarından olan bu imperiyanı Habsburqlar sülaləsi idarə edirdi. Avstriya-Macarıstan imperiyasi Birinci Dünya müharibəsində Almaniya, Osmanlı imperiyaları və Bolqarıstanla müttəfiq idi. 1919–1920-ci illərdə Antanta dövlətlərilə imzalanan Sen-Jermen, Trianon müqavilələrilə bağlı olaraq imperiya dağıldı. == Tarixi == === Yaranması === 1866-cı ildə Prussiya-Avstriya müharibəsi zamanı əldə edilən məğlubiyyət və alman ittifaqının dağılması nəticəsində Avstriya öz nüfuzunu itirmişdi. Bundan başqa artmaqda olan sosial və milli-siyasi təzadları aradan qaldırmaq üçün imperiyanın modernləşməsi, radikal islahatlar tələb olunurdu. 1867-ci ildə Avstriya və Macarıstan müqavilə imzaladılar. Həmin vaxtdan Avstriya imperiyası Avstriya-Macarıstan dualist monarxiyası kimi çıxış etdi. Yaranmış yeni dövlətin qanunverici əsasını 21 dekabr 1867-ci ildə qəbul edilmiş "Dekabr konstutsiyası" adlanan qanunlar külliyatı təşkil edirdi. Bu qanuna əsasən Avstriyanın imperatoru eyni zamanda Macarıstan kralı elan edilirdi.

Avstriyalı Anna (alm. Anna von Österreich‎) (4 oktyabr 1585, İnsbruk – 14 dekabr 1618, Vyana, Avstriya hersoqluğu) — Müqəddəs Roma imperatoru Matveyin xanımı. Portuqaliyalı Elyanoradan sonra tacqoyma mərasimi keçirilən ilk imperatriça. == Mənbə == Braun, Bettina; Keller, Katrin; Schnettger, Matthias (4 April 2016). Nur die Frau des Kaisers?: Kaiserinnen in der Frühen Neuzeit (in German). Böhlau Verlag Wien. p. 99–116. ISBN 978-3-205-20085-7 Korotin, Ilse (2016). Lexikon österreichischer Frauen.

Antoninlər sülaləsi (və ya "Beş yaxşı imperator" (ing. Five Good Emperors) — termin E.Qibbsona məxsusdur; və ya "evladlığa götürülmüş imperatorlar") — təxminən iki yüz il hakimiyyətrə olmuş Qədim Roma sülaləsi. Onların hakimiyyəti zamanı (96–180) imperiya özünün ən stabil və çiçəklənən dövrünü yaşamışdır. Daxili siyasəti imperator-senat münasibətlərində barış mövqeyi, senatorlara qarşı represiya və torpaq müsadirəsi siyasəti aparılmaması ilə seçilir. Xarici siyasəti imperiya demək olar ki, Yaxın Şərqi tutmaqla ən böyük əraziyə malik olması ilə səciyyələnir. Hakimiyətin vərəsələnməsi demək olar ki, qan tökülmədən həyata keçirilirdi. Hər bir imperator sağlığında senatorlardan və ya hərbi komandirlərdən ən bacarıqlısını evladlığa götürərək öz xələfi elan edirdi. Ancaq Mark Avreli bu ənənəni pozaraq hakimiyyəti öz doğma oğluna — Kommoda tapşırmışdır ki, o da bacarıqsızlığı və əxlaqsızlığı səbəbindən sui-qəsd nəticəsində öldürülmüşdür.

== Konstantin sülaləsi (306-363) ==

David Komnenos (yun. Βασίλειος Μέγας Κομνηνός)(1408, Trabzon – 1 noyabr 1463, Konstantinopol) — sonuncu Trabzon imperatoru. 2013-cü ilin iyulunda David Komnenos övladları və qardaşı oğlu Aleksey Komnenosla birlikdə Şərqi Ortodoks Kilsəsi tərəfindən müqəddəs elan olundu. == Həyatı == Atası Trabzon imperatoru IV Aleksey, anası isə onun xanımı Teodora Kantakuzindir. Atasının vəfatının ardından 1429-cu ildə böyük qardaşı IV İohann taxta çıxdı. Onun səltənətində aktiv siyasi fəaliyyətini davam etdirən David Komnenos Osmanlılara qarşı Ağqoyunlularla yaxın münasibətlər qurdu və qardaşı qızı Despinanın Ağqoyunlu sultanı Uzun Həsənlə evləndirilməsində vasitəçilik etdi. Qardaşının vəfatından sonra taxt onun 6 yaşlı oğlu Alekseyə qaldı. Ancaq davam edən siyasi gərginlik səbəbilə imperiyanın idarəsində bir uşağın qalması qəbul edilmədi. Bir neçə günlük hakimiyyətin ardından V Aleksey taxtdan endirildi və David Komnenos taxta çıxdı. Taxta çıxar-çıxmaz Osmanlılar əleyhinə yeni bir səlib yürüşünü təşkil etmək üçün Burqundiya hersoqu Filipp, Roma papası II Piy, eləcə də Anadolu bəyliklərindən Candaroğulları və Qaramanoğullarıyla yazışmalar apardı.

Qay Messi Kvint Trayan Desi (lat. Gaius Messius Quintus Traianus Decius), Roma tarixşünaslığında daha çox Desi Trayan və ya Desi kimi tanınır (201[…] – 1 iyul 251) — 249–251-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş Roma imperatoru. Desi Pannoniyadan idi. O, senator kimi 249-cu ildə imperator Filipp tərəfindən asayişi bərpa etmək və nizam-intizamı qorumaq üçün yerli qarnizonların üsyan etdiyi Pannoniya və Myoziyaya göndərilmiş, lakin ona tabe olan qoşunlar tərəfindən tezliklə imperator elan edilmişdir. Desiyə qarşı çıxan Filip Veronada məğlub olmuşdur. Desi güc əldə etdikdən sonra bütün dövlətdə xristianların ilk sistematik təqibini təşkil etmişdir. O, 1 iyul 251-ci ildə oğlu və həmimperatoru Etrusk Heren ilə birlikdə Moeziyada Abritt yaxınlığında karp və qot tayfaları ilə döyüşdə həlak olmuşdur.

Dənizlər imperatoru və ya Dəniz tanrısı (해신 Hae-sin, ing. Sea God və ya ing. Emperor of The Sea) - 2004-2005-ci illərdə yayımlanan Bədii Televiziya Teleserialıdır. Serial real tarixdə baş verən hadisələr əsasında yaradılmışdır. Serial Cənubi Koreyanın yazıçılarından biri olan 1945-2013-cü illər ərzində yaşamış Çoy İn Honun (Choi In Ho) yazdığı eyniadlı romanın əsasında hazırlanmışdır. Serialda Cənubi Koreyada Şila krallığı (e.ə. 57-935) dövründə baş vermiş hadisələrdən danışılır. Serialda, əsasən, "Dənizlər imperatoru" ləqəbli Çanq Boqonun həyatından danışılır. Çanq Boqo əvvəllər qul olmasına baxmayaraq bir müddət sonra dəniz komandanlığı vəzifəsinə qalxır. Bu zaman çətinliklə qarşılaşır.

Dənizlər imperatoru və ya Dəniz tanrısı (해신 Hae-sin, ing. Sea God və ya ing. Emperor of The Sea) - 2004-2005-ci illərdə yayımlanan Bədii Televiziya Teleserialıdır. Serial real tarixdə baş verən hadisələr əsasında yaradılmışdır. Serial Cənubi Koreyanın yazıçılarından biri olan 1945-2013-cü illər ərzində yaşamış Çoy İn Honun (Choi In Ho) yazdığı eyniadlı romanın əsasında hazırlanmışdır. Serialda Cənubi Koreyada Şila krallığı (e.ə. 57-935) dövründə baş vermiş hadisələrdən danışılır. Serialda, əsasən, "Dənizlər imperatoru" ləqəbli Çanq Boqonun həyatından danışılır. Çanq Boqo əvvəllər qul olmasına baxmayaraq bir müddət sonra dəniz komandanlığı vəzifəsinə qalxır. Bu zaman çətinliklə qarşılaşır.

Dənizlər imperatoru və ya Dəniz tanrısı (해신 Hae-sin, ing. Sea God və ya ing. Emperor of The Sea) - 2004-2005-ci illərdə yayımlanan Bədii Televiziya Teleserialıdır. Serial real tarixdə baş verən hadisələr əsasında yaradılmışdır. Serial Cənubi Koreyanın yazıçılarından biri olan 1945-2013-cü illər ərzində yaşamış Çoy İn Honun (Choi In Ho) yazdığı eyniadlı romanın əsasında hazırlanmışdır. Serialda Cənubi Koreyada Şila krallığı (e.ə. 57-935) dövründə baş vermiş hadisələrdən danışılır. Serialda, əsasən, "Dənizlər imperatoru" ləqəbli Çanq Boqonun həyatından danışılır. Çanq Boqo əvvəllər qul olmasına baxmayaraq bir müddət sonra dəniz komandanlığı vəzifəsinə qalxır. Bu zaman çətinliklə qarşılaşır.

Feofil (yun. Θεόφιλος) (813 – 20 yanvar 842, Konstantinopol) — Bizans imperatoru. == Babəklə əlaqələri == Babək Bəzzi itirəndən sonra Bizans ərazisinə gedib çatmağı düşünürdü, çünki Bizans imperatoru ilə çox yazışırdı. Ərəb mənbələrində Babəkin Feofil ilə necə əlaqə saxladığı və Bizansın xürrəmilərə necə təsirli kömək göstərdiyi barəsində məlumat verilir. Ət-Təbəri 837–838-ci illərin hadisələrini şərh edərkən bildirir: "Həmin ildə bizanslıların hakimi Feofil Mixail oğlu Zibatra əhalisinə hücum edərək onları əsir aldı və onların şəhərini talan etdi. Sonra o, sürətlə müsəlman qalalarından keçdi, müsəlman qadınlarını [bəziləri deyirlər ki, onların sayı min nəfərdən çox idi] əsir aldı və əlinə keçən müsəlmanlara işgəncə verdi; o, əsirlərin gözlərini qızmar dəmirlə yandırır, qulaq və burunlarını kəsirdi."Feofilin Xilafət ərazisinə hücumu Bəzzdə mühasirə olunmuş Babək tam çarəsiz vəziyyətdə olduğu barəsində Feofilə məktub yazandan sonra başlamışdı, çünki Babəkin məktubundan sonra ərəblər Bəzzi darmadağın etmişdilər. Ət-Təbəri Bizans qoşunlarının qəflətən hücumunun səbəbini belə də izah edir: "O (Babək), ölümə yaxın olanda, öz gücsüzlüyünü, habelə öz qoşununun gücsüzlüyünü yəqin edəndə, Bizans padşahı Georgi oğlu, Mixail oğlu Feofilə yazıb bildirdi ki, ərəblərin padşahı bütün ordularını, hətta öz dərzisi və aşpazı daxil olmaqla bütün döyüşçülərini onun əleyhinə göndərmişdir, belə ki, onun qapısında (Bizans sərhədində) daha heç kəs qalmamışdır. Buna görə "əgər sən [onun ərazisinə] soxulmaq istəsən, bil ki, heç kəs sənin yolunu tutmayacaq və sənə mane olmayacaqdır". O (Babək), Feofilə məktub göndərərkən belə ümid edirdi ki, bu məktub Bizans padşahını ciddi əməliyyata başlamağa vadar edəcək və bunun nəticəsində o, [özünün] bəzi fəlakətlərindən xilas olacaqdır, çünki Mötəsim onun müqabilində duran qoşunlardan bir hissəsini geri çağırıb bizanslıların padşahına qarşı göndərməyə məcbur olacaqdır, beləliklə də onun başı onunla (Babəklə) deyil, bizanslılarla qarışacaqdır". Babək Feofilin Xilafətə qarşı hücuma keçməsini sürətləndirmək üçün hətta yalan vədlər verməkdən çəkinməmişdi..

III Aleksey Komnenos (yun. Ἀλέξιος Μέγας Κομνηνός)(5 oktyabr 1338, Trabzon – 20 mart 1390, Trabzon) — 17-ci Trabzon imperatoru. Ən uzun müddət hakkimiyyətdə qalan Trabzon imperatorudur. == Həyatı == Atası Trabzon imperatoru Vasiley, anası isə onun məşuqəsi Trabzonlu İrinidir. Əsl adı İohanndır. Atasının öldürülməsindən sonra taxtı ələ keçirən ögey anası imperatriça İrina tərəfindən o və qardaş-bacıları analarıyla birlikdə Konstantinopola girov göndərildi. Bu müddət ərzində Trabzon taxtı 4 dəfə əl dəyişdirdi. Nəhayət 13 dekabr 1349-cu ildə taxtdan endirilən atasının əmisi Mixail Komnenosun yerinə Trabzon taxtına dəvət edildi. Bizans imperatoru VI İohannın dəstəyilə dərhal yola düşdü və 22 dekabrda Trabzona daxil oldu. 21 yanvar 1350-ci ildə baş tutan tacqoyma mərasimiylə babası II Alekseyin şərəfinə Aleksey adını aldı və III Aleksey adıyla taxta çıxdı.

III Andronik Komnenos (yun. Ἀνδρόνικος Μέγας Κομνηνός)(1310, Trabzon – 8 yanvar 1332, Trabzon) — 10-cu Trabzon imperatoru. == Həyatı == Atası Trabzon imperatoru II Aleksey, anası isə Mesxeti atabəyi I Bekanın qızı Ciacak Cakelidir. Atasının 1330-cu ildə vəfatının ardından taxta çıxmışdır. İlk iş olaraq qardaşları Mixail və Qriqorini edam etdirmiş, digər qardaşı Vasiley isə vaxtilə əmisi Mixailin etdiyi kimi, qaçaraq Bizans imperatoruna sığınmışdır. 20 ay davam edən qısa səltənətində imperiya daxili çəkişmələrə şahid oldu. 8 yanvar 1332-ci ildə atası kimi babun taunu səbəbilə vəfat etmişdir. Ölümündən sonra nigahdan kənar doğulan oğlu Manuel taxta çıxmışdır. == Ailəsi == II Manuel == Mənbə == Claude Cahen, Pre-Ottoman Turkey: A General Survey of the Material and Spiritual Culture and History c. 1071–1330, 1968 George Finlay, The History of Greece and the Empire of Trebizond, (1204–1461) (Edinburgh: William Blackwood, 1877) Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991).

III Leo (yun. Λέων ὁ Ἴσαυρος) (675, Qəhrəmanmaraş – 18 iyun 741, Konstantinopol) — Bizans imperatoru. == Həyatı == Əslən indiki Suriyanın şimal bölgəsindən olan Leonun ailəsi, II Yustinianın bölgədə apardığı siyasətlə Trakyaya köçürülmüş ailələrdən biridir. II Yustinian taxtdan endirildikdən sonra 705-ci ildə yenidən hakimiyyəti əldə etmək məqsədilə Konstantinopola səfər etmiş, bu səfər əsnasında onu və ordusu qarşılayan Leo ordu ehtiyaclarının qarşılanmasında köməklik göstərmişdir. Beləcə, imperatorun ordusuna qatılan Leo sonrakı illərdə hərbi karyerasında sürətlə yüksəlməyə başlamışdır. II Anastasi dönəmində əyalət birliklərindən birinin başına gətirilən Leo, bu vəzifədə ikən Anadoluya yürüş edən ərəblərlə mübarizə aparmışdır. Daha sonra qızını, özü kimi ordu generalı olan Artabasdla evləndirərək onun dəstəyini qazanmış, topladığı hərbi birliklərlə imperator III Feodosiyə qarşı ayaqlanmışdır. İlk mərhələdə imperator ordusunu məğlub edən Leo Nikomediya yaxınlığında imperatorun yeganə oğlunu və bəzi aristokratları əsir aldı. Bu hadisənin ardından Konstantinopol yaxınlığında sülh müzakirələrinə başladı. Nəticədə III Feodosi Efesə çəkilməsinə icazə verilməsi şərtilə taxtdan çəkildi və Konstantinopol patriarxının da təsdiqiylə Leo şəhərə daxil olaraq 25 mart 717-ci ildə Ayasofiyada imperator elan edildi.

III Manuel Komnenos (yun. Μανουήλ Μέγας Κομνηνός)(16 dekabr 1364, Trabzon – 5 mart 1417, Trabzon) — 18-ci Trabzon imperatoru. == Həyatı == Atası Trabzon imperatoru III Aleksey, anası isə Teodora Kantakuzindir. 1377-ci ildə böyük qardaşı Vasileyin ölümüylə vəliəhd elan edildi. Elə həmin il atasının nigahdan kənar oğlu Andronikin dul xanımı və Gürcü çarı IX Davidin qızı olan Evdokiya ilə evləndirildi. Atasının 1390-cı ildə vəfatının ardından taxta çıxdı. 1395-ci ildə Bizanslı məşhur Dükas ailəsinə mənsub Anna Filantropeylə evləndi və ilk evliliyindən doğulan oğlu Alekseyi ortaq imperator elan etdi. Osmanlıların Avropa və Asiyada genişlədiyi illərdə Osmanlı sultanı İldırım Bəyazidin Anadolu bəyliklərinə qarşı başlatdığı siyasətdən çəkinməyə başlayan Manuel Komnenos Orta Asiyadan gələn Əmir Teymurun təbəəliyini qəbul etdi. Üstəlik onun Osmanlılar üzərinə çıxdığı səfərdə 20 döyüş gəmisi olaraq itaətkarlığını göstərdi. Osmanlıların Ankara döyüşündəki (1402) məğlubiyyətinin ardından Anadoluda güc qazanan Manuel Komnenos, Əmir Teymurun ölümüylə bölgədə söz sahibi oldu.

III Tiberi (yun. Τιβέριος)(VII əsr – 15 fevral 706, Konstantinopol) — Bizans imperatoru. == Həyatı == Haqqında yetərli məlumat yoxdur. 698-ci ildə imperator Leontinin şimali Afrikaya göndərdiyi donanmada xidmət etdiyi, əslən alman olduğu bilinir. Bu yürüşdə məğlub olan Bizans donanması Konstantinopola geri dönərkən, Tiberinin rəhbərliyi altında Krit adası yaxınlığında üsyan etdi. Hələ yolda ikən onu imperator elan etdilər və paytaxtdakı dəstəkçilərinin də köməyilə döyüşmədən Konstantinopola daxil oldular. Ələ keçirilən imperator Leontinin burnu və dili kəsilərək paytaxtda bir kilsəyə həbs olundu. Hakimiyyəti ələ aldıqdan sonra şərqi Anadoludakı ərəb nüfuzunun azalmasıyla məşğul oldu. 700-cü ildə göndərdiyi orduyla bölgəni yenidən Bizans hakimiyyətinə qatdı. Sərhəd bölgələrindəki qalaları təhkim etdirdi.

III İohann Komnenos (yun. Ἰωάννης Μέγας Κομνηνός)(təq. 1321, Konstantinopol – mart 1362, Sinop) — 15-ci Trabzon imperatoru. == Həyatı == Atası Trabzon imperatoru II Alekseyin Konstantinopoldakı oğlu Mixail, anası isə Bizanslı saray əyanlarından Konstantin Akropolisin qızı Akropolitissadır. Uşaqlıq illəri Konstantinopolda keçdi. Atası Mixailin 1342-ci ildə Trabzona səltənətə çağırılması və daha sonra həbs edilməsinin ardından imperatriça Annanın əleyhdarları tərəfindən taxta namizəd göstərildi. Saray əyanlarının səltənətə dəvət məktubunu almasının ardından İohann Komnenos Genuya və Bizans gəmiləriylə Trabzona yola düşdü. 3 sentyabr 1342-ci ildə şəhərə daxil oldu və taxtı ələ keçirdi. Anna Komnini boğularaq öldürüldü, tərəfdarları isə edam edildi. 2 illik qısa səltənətində mühüm hadisə baş verməmişdir.

II Aleksey Paleoloq-Komnenos (yun. Ἀλέξιος Μέγας Κομνηνός Παλαιολόγος)(1282, Konstantinopol – 3 may 1330, Trabzon) — 9-cu Trabzon imperatoru. == Həyatı == 1282-ci ildə Konstantinopolda dünyaya gəldi. Atası Trabzon imperatoru II İohann, anası isə Bizans imperatoru VIII Mixailin qızı Evdokiya Paleoloqdur. Atasının 1297-ci ildə vəfatının ardından taxta çıxmışdır. Səltənətinin ilk illərində dayısı olan Bizans imperatoru II Andronikin təsiri altında qaldı. Ancaq 1300-cü ildə Mesxeti atabəyi I Bekanın qızıyla gizlicə evlənməsi səbəbiylə dayısıyla münasibətləri pisləşdi. Belə ki, nigahın ləğv edilməsi üçün kilsəyə müraciət edən dayısının bu istəyi, xanımının artıq hamilə olması səbəbilə geri çevrildi. O əsnada Konstantinopolda olan anası Evdokiya oğlunu boşanmağa razı salmaq məqsədilə Trabzona göndərilsə də, o da oğlunu dəstəklədi. Dayısının təsir dairəsindən çıxdıqdan sonra II Aleksey Komnenos müsətqil siyasət yürütməyə başladı.

II Andronik Komnenos (yun. Ἀνδρόνικος Κομνηνός)(1240, Trabzon – 1266, Trabzon) — 5-ci Trabzon imperatoru. == Həyatı == Atası Trabzon imperatoru I Manuel, anası isə onun Trabzon əsilli ilk xanımı Anna Xaylalodur. Atasının vəfatının ardından 1263-cü ilin martında taxta çıxdı. Onun üç illik qısa səltənətində Trabzon ticarət mərkəzi olaraq daha da inkişaf etdi. Ancaq atası dönəmində fəth edilən Sinop əyaləti 1266-cı ildə yenidən Anadolu səlcuqları tərəfindən işğal edildi və bu bölgədə Pərvanəoğulları bəyliyi yaradıldı. Beləcə, Anadolu səlcuqları Qara dənizdə donanma qurmağa başladı və ticarətdə Trabzonlulara rəqib olmağa başladı. 1266-cı ildə vəfat etmişdir. Övladı olmadığı üçün yerinə qardaşı Qriqori taxta çıxmışdır. == Mənbə == Claude Cahen, Pre-Ottoman Turkey: A General Survey of the Material and Spiritual Culture and History c.

II Ferdinand (9 iyul 1578[…], Qras – 15 fevral 1637[…], Vyana) — Müqəddəs Roma imperatoru. Atası Avstriya hersoqu II Karl, anası isə Bavariyalı Anna Mariyadır qatı katolik olan valideynləri lüteran zadəganlardan uzaq tutmaq məqsədilə onu 1590-cı ildə İnqolştadtda təhsil almağa yolladılar. Ancaq həmin ilin iyulunda atası vəfat etdi və 12 yaşlı Ferdinand Avstriya hersoqluğuna yüksəldi. Övladı olmayan əmisi oğlu Müqəddəs Roma imperatoru II Rudolf o illərdə Habsburq ailəsinə rəhbərlik edirdi və Avstriya torpaqları onun tərəfindən təyin edilən naiblər tərəfindən idarə edildi. Ferdinand 1596-cı ildə rəsmi hakimiyyəti ələ aldı və Osmanlılarla davam edən müharibədə bölgənin müdafiə işləriylə məşğul olmağa başladı. Bundan başqa bölgədəki dini gərginliyi azaltmaq məqsədilə 1598-ci ildən etibarən sərt tədbirlər aldı. İlk növbədə bütün protestant alimlər və müəllimlər sürgün edildi, daha sonra katolik inancını dəstəkləyən dini komissiyalar təşkil etdi. II Rudolf və qardaşı Matvey arasında gedən taxt mübarizəsinin başlanğıcında, Ferdinand Matveyi dəstəkləyirdi. Ancaq onun sonrakı illərdə Macarıstan, Bohemiya və Avstriyadakı protestantları dəstəkləməsi ikili arasındakı münasibətləri pisləşdirdi. == Mənbə == Kontler, László (1999).