Miller indeksləri
Miller indeksləri-üç tam ədəddən ibarət, kristal qəfəsdə atom müstəvilərini və istiqamətləri işarə etmək üçün istifadə olunan bir simvol Bazis vektorları
a
→
1
,
a
→
2
,
a
→
3
{\displaystyle {\vec {a}}_{1},{\vec {a}}_{2},{\vec {a}}_{3}}
olan bir qəfəs üçün Miller indekslərini təyin edək. Bunun üçün kordinat oxlarını uyğun olaraq
a
→
i
{\displaystyle {\vec {a}}_{i}}
vektorları boyunca və qəfəsin ixtiyari bir düyün nöqtəsini koordinat başlanğıcı olaraq seçək.
Belə bir koordinat sistemində, koordinat oxlarından
s
1
,
s
2
{\displaystyle s_{1},s_{2}}
və
s
3
{\displaystyle s_{3}}
parçaları kəsən bir müstəvi aşağıda Şəkil1-də ştrixlənmiş olaraq göstərilmişdir. Bu, miller indekslərini təyin etmək istədiyimiz atom müstəvisi olsun
Kristalloqrafiyada qəbul olunmuş qəfəs sabitləri
a
,
b
,
c
{\displaystyle a,b,c}
-lərin köməyiylə
s
i
{\displaystyle s_{i}}
parçalarının yerinə adsız
s
1
a
,
s
2
b
{\displaystyle {\frac {s_{1}}{a}},{\frac {s_{2}}{b}}}
və
s
3
c
{\displaystyle {\frac {s_{3}}{c}}}
ədədlərini alıb, onların tərs qiymətlərini
(
a
s
1
b
s
2
c
s
3
)
{\displaystyle {\Bigl (}{\frac {a}{s_{1}}}{\frac {b}{s_{2}}}{\frac {c}{s_{3}}}{\Bigr )}}
şəkildə yazaraq atom müstəvisinin Miller indekslərini əldə etmək olar. Göstərmək olar ki, bu şəkildə təyin olunmuş Miller indekslərini həmişə üç tam ədədlə ifadə etmək mümkündür və onun
(
h
k
l
)
{\displaystyle (hkl)}
şəklində yazılması qəbul edilmişdir . Doğrudan da
a
s
1
:
b
s
2
:
c
s
3
{\displaystyle {\frac {a}{s_{1}}}:{\frac {b}{s_{2}}}:{\frac {c}{s_{3}}}}
nisbətlərini alıb onları üç ən kiçik tam ədədlərin nisbətinə gətirərək,
a
s
1
:
b
s
2
:
c
s
3
=
h
:
k
:
l
{\displaystyle {\frac {a}{s_{1}}}:{\frac {b}{s_{2}}}:{\frac {c}{s_{3}}}=h:k:l}
şəkildə yazmaq olar.
Məsələn, tutaq ki atom müstəvisi
a
→
1
{\displaystyle {\vec {a}}_{1}}
1istiqamətindəki oxdan
a
2
{\displaystyle {\frac {a}{2}}}
parçasınə və
a
→
2
,
a
→
3
{\displaystyle {\vec {a}}_{2},{\vec {a}}_{3}}
istiqamətlərində isə, uyğun olaraq
b
,
c
{\displaystyle b,c}
parçalarını kəsmmişdir. O zaman belə bir müstəvinin Miller indeksləri, qəbul olunan qaydada
(
a
s
1
b
s
2
c
s
3
)
=
(
a
a
/
2
b
c
c
c
)
=
(
211
)
{\displaystyle {\Biggl (}{\frac {a}{s_{1}}}{\frac {b}{s_{2}}}{\frac {c}{s_{3}}}{\Biggr )}={\Biggl (}{\frac {a}{a/2}}{\frac {b}{c}}{\frac {c}{c}}{\Biggr )}=(211)}
, yəni üç tam ədədolacaq.
Sadə kubik qəfəsdə bir neçə atom müstəvilərinin Miller indeksləri Şəkil2-də verilmişdir.
Əgər
s
i
{\displaystyle s_{i}}
parçalarından hər hansı biri mənfi olarsa, o işarə uyğun Miller indeksinin üstündə yazılır.
Qiymət İndeksləri
Qiymət indeksi (ing. Price index) — müəyyən zaman müddətində və ərazidə (ölkə, region) verilmiş əmtəə və xidmətlərin qiymətindəki orta dəyişikliyi əks etdirən göstəricidir. Bu statistik göstəricinin yaradılmasında səbəb müxtəlif regionlarda və dövrlərdə qiymətlər arasındakı əlaqəni müəyyən etməkdir.
Hazırda Qiymət indekslərindən çox geniş istifadə edilir. Bu indekslər vasitəsi ilə iqtisadiyyatdakı qiymətlərin ümumi səviyyəsi və yaşayış xərcləri müəyyən edilir və gələcək investisiyalar qiymətləndirilir. Həmçinin, daha xüsusi qiymət indeksləri vasitəsilə istehsalçılar hər hansı sektorda planlamalar və qiymət siyasəti həyata keçirirlər.
Qiymət indeksləri əsas iki növü var:
İstehlakçı Qiymət İndeksi (İnflyasiya);
ÜDM deflyatoru.
== İstehlakçı Qiymət İndeksi ==
İstehlakçı qiymət indeksi ən yaxından izlənən qiymət indeksidir. İstehlakçı qiymət indeksi (Consumer Price İndex) istehlak üçün alınan bütün məhsul və xidmətlərin ümumi qiymətinin ölçüsüdür. Hər ay Dövlət Statistika Komitəsi tərəfindən bu indeks hesablanır..
Azərbaycan poçt indeksləri
Azərbaycan poçt indeksləri — Azərbaycanın poçt indeksləri 4 simvoldan ibarətdir. Dörd simvollu poçt kodu AZNNNN formatındadır. İlk iki rəqəm Azərbaycanın bölgələrini müasir idarələrə, o cümlədən Naxçıvan Muxtar Respublikası və Dağlıq Qarabağa uyğun olaraq göstərir.
== Tarixi ==
1970–1991-ci illərdə Azərbaycan Sovet İttifaqının tərkibində olduqda, Sovet İttifaqının bütün ərazisi 37NNNN altı rəqəmli poçt kodunu istifadə etmişdir. Müstəqillik qazandıqdan sonra, Azərbaycan indiki 4 rəqəmli rəqəmli kod formatına keçmişdir.
== Rayonlara görə indekslər ==
== Qeydlər ==
== İstinadlar ==
== Həmçinin bax ==
Poçt indeksi
Azərpoçt
Azərbaycanın telefon kodları
ISO 3166-2:AZ
Azərbaycanın inzibati bölgüsü
Azərbaycanın poçt və poçt markaları tarixi
== Xarici keçidlər ==
"Azərpoçt" (ingilis).
"Azərbaycanın poçt kodları" (rus).
