köz sözü azərbaycan dilində

1 is. Od yandıqdan sonra qalan alovsuz, qızmar kömür. Ağac yanar, köz olar; Su səpmə, köz-köz olar. (Bayatı). Firəngiz göbələklərin çökəyinə duz səpib, bir-bir közün üstünə düzürdü. B.Bayramov. // məc. Qızğın, odlu, hərarətli mənasında. Əbədi bir heykəl qurur sənətkar öz ürəyində; Bu hörmətdən alov tutar, alışar köz ürəyində. B.Vahabzadə. □ Köz düşmək – bax közə dönmək. Tonqalın alovu sönüb köz düşdükcə onun başındakı fədailərin halqası daralır və sıxlaşırdı… M.İbrahimov. Ocaq çatıldadıqca qığılcımlar ətrafa sıçraşır, yavaş-yavaş köz düşürdü. İ.Şıxlı. Köz salmaq – yandırmaq, qızdırmaq üçün yanar kömür və ya başqa bir şey salmaq, tökmək. Aqil qalxıb balaca samovara su tökdü, gətirib köz saldı, onu balkona qoyub qayıtdı. S.Rəhimov. Göyçək samovarı balkona qoyub köz saldı. Ə.Vəliyev. Közə döndərmək – 1) qızartmaq, közərtmək. Odları yandırıb közə döndərmək; 2) bərk qızdırmaq, qızmar hala salmaq. Avqust günəşinin qızdırıb közə döndərdiyi hava … daha da ağırlaşırdı. Ə.Əbülhəsən. Közə dönmək – 1) qızarmaq, közərmək. Ocaqda kömür közə döndü; 2) yanıb puç olmaq, istinin şiddətindən tələf olmaq, xarab olmaq. Məhsul közə dönüb. Otlar közə dönmüşdü. // İstidən, quraqlıqdan yanmaq. Tiflis və Kars mahalları quraqlıqdan yanıb közə dönüblər. C.Məmmədquluzadə. Köz kimi (təki) məc. – qıpqırmızı, alov kimi. Sifəti köz kimi qızarıb. – [Koroğlu:] Sinəm odlandı köz kimi; Miskin olarmı biz kimi? “Koroğlu”. Qaşlar vəsmələnir, göz sürmələnir; Köztək yanaqları xoş şölələnir. M.P.Vaqif. // Od kimi. Ayrılıq dediyin duzlu bir sudur; İçdikcə köz kimi yandıracaqdır. R.Rza. // məc. mənada. Pul haqqında. [Qədir:] Ay başa çatmayıb ki, Qumrunun əziz cehizi, alagöz kilimi çərçiyə satılıb pulları köz kimi nağd yüzbaşının ovcuna tökülmədimi? Mir Cəlal.

1 пылающие угли, жар

2 сущ. жар (горячие угли, без пламени). Ocağın közü жар костра, köz düşmək превращаться в жар (в горячие угли), köz salmaq: 1. разжечь, заставить загореться углями. Samovara köz salmaq разжечь самовар; 2. давать хорошие угли (о древесине); közə döndərmək раскаливать, раскалить, превращать, превратить в жар; közə dönmək раскаливаться, раскалиться, превратиться в жар ◊ köz kimi как жар, как горячие угли; elə bil köz üstündə oturub сидит будто на горячих углях

1 i. cinder; embers pl.; ~ kimi red-hot, red heat; ~ə dönmək / çevrilmək to cinder, to burn* / to reduce to cinder; ~ə döndərmək to cinder (d.), to burn* / to reduce (d.) to cinder, to incandesce (d.); ~ kimi olmaq / qızarmaq to glow; məc. to become* red; to flush up; to blush, to redden

1 is. braise f ; cendre f flamboyante ; ~ kimi comme la braise ; məc. devenir vi (ê) brûlant, -e (və ya rouge)

1 сущ. 1. цкӀлам, жуьгьен (кана алахьай кӀарасдин ялав кумачир, жуьгьен хьайи, ифей цӀивин); köz düşmək кил. közə dönmək; köz salmaq цкӀламар вегьин, цӀай квай цӀивинар вегьин (мес. сумавурдиз); közə döndərmək а) цкӀламдиз элкъуьрун, яру цкӀлам хьиз авун; яру авун, ифирун; б) гзаф чими авун, ифирун (мес. ракъини гьава); közə dönmək а) цкӀламдиз элкъуьн, яру цкӀлам хьиз хьун; яру хьун, ифин; б) кана терг хьун, пуч хьун, чӀух хьун; ккун (чимивиляй, кьурагьвиляй); 2. пер. цӀай, ялав манада; köz kimi (təki) пер. цкӀлам хьиз (хьтин), цӀай хьиз, яп-яру; цкӀламди хьиз, цӀу хьиз (мес. ккун).

1 köz