Kətan
Kətan (lat. Linum) — zəyrəkkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
== Növləri ==
=== Azərbaycanın dərman bitkiləri ===
İşlədici kətan (Linum catharticum L.)
Adi kətan, lifli kətan (Linum usitatissimum L.)
=== Digər növləri ===
Linum bienne
Linum cratericola
Linum grandiflorum
Linum lewisii
Linum medium
Linum perenne
Linum puberulum
Linum pubescens
== Əhəmiyyəti ==
Yağlı kətanın toxumlarında 38-45 % yarımquruyan yağ ( yod ədədi 165-192) vardır. Bu yağ lak-boyaq sənayesində yüksək qiymətləndirilir. Kətan yağı dəri, sabunbişirmə, kağız, ətriyyat, rezin, elektrotexnika sənayesində və başqa sənaye sahələrində o, cümlədən tibdə də işlədilir. Kətan yağı həm də qida kimi istifadə olunur. Jmıxı və cecəsi heyvandarlıqda qiymətli zülalı yemdir. Jmıxın hər 100 kq-da 115 yem vahidi, 28,5 kq həzm olunan protein vardır. Cecəsinin 100 kq-da isə 103 yem vahidi, 28,9 kq həzm olunan protein vardır. Yetişməmiş toxumdan hazırlanan jmıxı yemləmədən qabaq buxara verilir ki, heyvanlarda zəhərləmə əmələ gətirməsin.
Adi kətan
Adi kətan (lat. Linum usitatissimum) - kətan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonim ==
Linum crepitans (Boenn.) Dumort.
Linum humile Mill.
Linum indehiscens (Neilr.) Vavilov & Elladi
Linum usitatissimum var. crepitans Boenn.
Linum usitatissimum subsp. crepitans Elladi
Linum usitatissimum subsp. humile (Mill.) Chernom.
Linum usitatissimum var.
Yabanı kətan
Mahmızca (lat. Linaria) — bağayarpağıkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.Yabanı kətanın yarpaqları adi kətanın yarpaqlarına oxşayır.Bu oxşarlığa görə bitki latınca Linaria adlandırılmışdır. Kətanın 100-ə yaxın növü məlumdur ki, onlardan yaşıllaşdırmada, gülçülükdə 20 növü geniş istifadə olunur. Azərbaycanda 17 növü bitir. Yabanı kətanın iki növü L.bipartita, L.maroccana ən çox yayılmışlar. İkihissəli yabanı kətan (L.bipartita)-30 sm hündürlükdə, çiçəkləri salxımşəkilli hamaşçiçəklərə toplanmış bitkidir. Yabanı kətanın gülləri qurdağzının güllərinə çox oxşayır. Onlar sarı-narıncı və bənövşəyi rəngdə olur. Yabanı halda Şimali Afrikada və Portuqaliyada bitir. Mərakeş yabanı kətan (L.maroccana) əvvəlki növdən hündürlüyünə və uzun mahmızlarına görə fərqlənir.
