Məhsuldarlıq
Məhsuldarlıq — istehsalın səmərəliliyinin müxtəlif ölçülərini təsvir edir. Çox vaxt məhsuldarlıq tədarükü ümumi bir məhsulun istehsal prosesində istifadə olunan vahid girişə və ya məcmu girişə nisbəti, yəni adətən müəyyən bir müddət ərzində giriş vahidinə düşən nəticə kimi ifadə olunur. Ən ümumi nümunə əmək məhsuldarlığı ölçüsüdür, məsələn, bir işçiyə düşən ÜDM kimi. Məhsuldarlığın bir çox müxtəlif tərifləri var və aralarındakı seçim məhsuldarlığın ölçülməsindən və ya məlumatların əldə edilməsindən asılıdır. Müxtəlif məhsuldarlıq tədbirləri arasındakı fərqin əsas mənbəyi ümumiyyətlə məhsuldarlığın belə nisbət tipli ölçüsü əldə etmək üçün məhsulların və girişlərin skalyarlara necə birləşdirildiyi ilə bağlıdır.
Məhsuldarlıq firmaların və millətlərin istehsal fəaliyyətində vacib amildir. Milli məhsuldarlığın artması yaşayış səviyyəsini yüksəldə bilər, çünki daha çox real gəlir insanların mal və xidmət almaq, asudə vaxt keçirmək, mənzil və təhsili yaxşılaşdırmaq və sosial və ekoloji proqramlara töhfə vermək qabiliyyətini artırır. Məhsuldarlığın artması da müəssisələrin daha qazanclı olmasına kömək edə bilər.
Bioloji məhsuldarlıq
Bioloji məhsuldarlıq – su tutarların müəyyən zaman kəsiyində təkrar olaraq əmələ gətirdiyi bütün fitoplankton, bitki və canlı orqanizmlərin kütləsinin məcmusudur.
== Ədəbiyyat ==
1. Axundov M. A., Mehrəliyev Ə. Ə., Əliyev A. R., Muradova E. Ə. Bioloji terminlər lüğəti. Bakı, 2005, 260 s.
Məhsuldarlıq nəzəriyyələri
Məhsuldarlıq nəzəriyyələri — istehsal arasındakı qarşılıqlı əlaqəni və onun nəticələrinin istehsal iştirakçıları arasında bölüşdürülməsini nəzərə alan iqtisadi nəzəriyyələr. Əvvəlcə məhsuldarlıq nəzəriyyələri istehsal amilləri nəzəriyyəsi (J. B. Sey, F. Bastiat və s.) formasında gəldi ki, ona görə hər bir istehsal amili (əmək, kapital, torpaq) öz dəyərinin yaradılmasında iştirak edir. sosial məhsuldur və əmək haqqı, mənfəət və renta şəklində müvafiq gəlir əldə edir. XIX əsrin sonunda amerikalı iqtisadçı C. B. Klark marjinal məhsulu istehsal amillərinin hər birinə ödənilən "təbii", "ədalətli" gəlir səviyyəsi kimi başa düşən marjinal məhsuldarlıq nəzəriyyəsini inkişaf etdirdi. Məhsuldarlıq nəzəriyyələri imputasiya nəzəriyyəsi və marjinal faydalılıq nəzəriyyəsi ilə sıx bağlıdır.
== Ədəbiyyat ==
Блауг М. Теория предельной производительности // Экономическая мысль в ретроспективе. М: Дело. 1994 [Economic Theory in Retrospect]. 396–397. ISBN 5-86461-151-4.
Məhsuldarlıq proqram təminatı
Məhsuldarlıq proqram təminatı (ing. productivity software; habelə şəxsi məhsuldarlıq proqram təminatı (ing. personal productivity software) və ofis məhsuldarlığı proqram təminatı (ing. office productivity software) kimi də adlandırılır) — sənədlər, prezentasiyalar, cədvəllər, databazalar və s. informasiya istehsalı üçün istifadə olunan tətbiqi proqram təminatı. Adını xüsusilə ofis işçilərinin iş məhsuldarlığını artırmasından alır.
Yüksək məhsuldarlıqlı emal
Yüksək məhsuldarlıqlı emal — (və ya Qərbdə yayılmış: High Performance Cutting -HPC) adi emala nisbətən həddən artıq yüksək kəsmə sürəti və verişlə aparılan emal üsuludur. Yüksək sürətli emaldan fərqli olaraq burada kəsmə sürəti nisbətən aşağı, kəsmə dərinliyi isə çox yüksək olur. Bununla vahid zamanda iri həcmdə material qatı çıxarmaq mümkündür. Texnoloji sistemdə yaran yüksək qüvvə nəticəsində proses zamanı səthin keyfiyyəti nisbətən pis alınır. HPC təkcə kəsmə prosesini yox, həm də istehsal prosesinə təsir edən bütün faktorları birləşdirərək məhsuldarlıq və etibarlığın təmin olunmasını qarşısına məqsəd qoyur.
Bu üsul əsasən ştamp və tökmə avadanlıqlarının formalarının hazırlanmasında tətbiq olunur. Böyük material həcmi əsasən yüksək verişlə əldə olunduğundan, emal zamanı kəsmə qüvvəsi artır və dəzgahın düyümlərinə və alətə düşən yükün artmasına gətirib çıxarır. Buna baxmayaraq, bu üsullu HSC-yə nisbətən uyğun alətlə adi dəzgahlarda da yerinə yetirmək mümkündür. Buna görə də, yüksək kəsmə qüvvəsi kələkötürlüyün qiymətinin artmasına səbəb olur və nazik divarlı hissələrin emalına imkan vermir. Minimal həddə yağlamaya ehtiyac yoxdur, çünki kəsmdə yaranan istilik yonqarla kənarlaşdırılır.
