obyektlər sözü azərbaycan dilində

Transneptun obyektlər — Transneptun obyektlər (TNO) - Günəş sistemində Neptunun orbitinin xaricində yerləşən hər hansı bir kiçik göy cismidir. Bura OORT buludundakı cisimlər, eləcə də Pluton və digər cisimlər daxildir. OORT buludu Günəşdən 50-100 min a.v. uzaqlığında yerləşən kürə şəklində komet bulududur. Elmə məlum ilk Transneptun obyekt olan Pluton 1930-cu ildə aşkar edilib. Kəşf edildiyi gündən 2006-cı ilədək Günəş sisteminin doqquzuncu planeti hesab edilmişdir. Pluton Günəşdən ən uzaqda olan (orbitin böyük yarım oxu 39.5 a.v. –dir) böyük planet hesab edilirdi. Orbiti olduqca sıxılmış olduğuna görə bəzən o Günəşə Neptundan yaxın yerləşir. Ekliptika ilə əmələ gətirdiyi meyl bucağına və kütləsinin kiçikliyinə görə Planet statusu "əlindən alınmışdır".

2019-cu ilə YUNESKO Ümumdünya İrsi siyahısında təsvirdə "Rusiya Federasiyası" nişanlı 29 maddə mövcuddur, bu ümumi sayın 2,6% -ni təşkil edir (2019-cu il üçün 1121). Mədəniyyət meyarlarına görə siyahıya 18 obyekt daxil edilmişdir, onlardan 7-si insan dahisinin şah əsəri (i meyar i), 11 obyekt təbii meyarlara görə, onlardan 4-ü müstəsna gözəllik və estetik əhəmiyyətə malik təbiət hadisələri kimi qəbul edilmişdir (meyar vii). 2017-ci ildə Rusiya Ümumdünya İrs Saytlarının ümumi sayına görə dünyada 9-cu, təbii ərazilərin sayına görə (Çin, ABŞ və Avstraliyadan sonra) 4-cü yerdədir. Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilən qədim Hersones Tavriçes şəhəri və təsviri yerində "Ukrayna" işarəsi olan Krımın nəzarətində olan Rusiya ərazisindədir. Rusiya hakimiyyəti bunu Rusiya Federasiyası ərazisində Ümumdünya İrs Saytı hesab edir; Rusiya Federasiyasının UNESCO-dakı daimi nümayəndəsi E. Mitrofanova onu Rusiya obyektlərinin sayına aid etdi. Bundan əlavə, 2017-ci il tarixində Rusiyada 18 obyekt (üç təkrar namizəd sayılmamış) Ümumdünya İrs Siyahısına daxil olmaq üçün namizədlər sırasındadır. Rusiyanın hüquqi varisi olan Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı 12 oktyabr 1988-ci ildə Ümumdünya Mədəni və Təbii İrsin Mühafizəsi Konvensiyasını ratifikasiya etdi. Rusiya ərazisində yerləşən ilk obyektlər 1990-cı ildə UNESCO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 14-cü iclasında siyahıya alındı. == Siyahı == Bu cədvəldə obyektlər YUNESKO-nun Dünya İrsi Siyahısına əlavə olunduğu qaydada yerləşdirilmişdir. Rəng, Rusiyanın nəzarətində olan Krım yarımadasının ərazisində yerləşən, lakin Dünya İrs Siyahısında "Ukrayna"nı qeyd edir.

Gürcüstanda UNESCO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı Gürcütanda yerləşən mədəni və ya təbiət miraslarının UNESCO-un Dünya İrsi siyahısına və ya müvəqqəti irs siyahısına düşənlərdən ibarətdir. == Siyahı == == İlkin siyahı == Cədvəldə obyektlər ilkin siyahıya əlavə olunduqları qaydada yerləşdirilir. Bu siyahıda Gürcüstanın hökuməti tərəfindən Dünya İrs Siyahısına yazılmaq üçün namizəd kimi təklif olunan xüsusiyyətlər var.

Gürcüstanda UNESCO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı Gürcütanda yerləşən mədəni və ya təbiət miraslarının UNESCO-un Dünya İrsi siyahısına və ya müvəqqəti irs siyahısına düşənlərdən ibarətdir. == Siyahı == == İlkin siyahı == Cədvəldə obyektlər ilkin siyahıya əlavə olunduqları qaydada yerləşdirilir. Bu siyahıda Gürcüstanın hökuməti tərəfindən Dünya İrs Siyahısına yazılmaq üçün namizəd kimi təklif olunan xüsusiyyətlər var.

Hindistanda YUNESKO-nun ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısına 40 obyekt daxildir (2021-ci il üçün), bu, ümumi rəqəmin 3,1%-ni (2021-ci il üçün 1154) təşkil edir. Siyahıya 32 obyekt mədəniyyət meyarlarına görə, 7 obyekt təbii meyarlara görə, 1 obyekt mədəni və təbii meyarlara görə daxil edilib. 13 obyekt insanın yaradıcılığının şah əsəri kimi tanınır (meyar i), 3 obyekt təbiət fenomeni və ya müstəsna təbii gözəlliyə və estetik əhəmiyyətə malik məkan kimi tanınır (meyar vii). Bundan əlavə, 2022-ci ildən ölkədəki 49 obyekt ümumdünya irs siyahısına daxil olmaq üçün namizədlər sırasındadır. Hindistan Ümumdünya Mədəni və Təbii İrsin Mühafizəsi Konvensiyasını 1977-ci il noyabrın 14-də ratifikasiya edib. Hindistandakı ilk obyektlər 1983-cü ildə YUNESKO-nun ümumdünya irs komitəsinin 7-ci sessiyasında siyahıya alınıblar. == Siyahı == Bu cədvəldə obyektlər YUNESKO-nun ümumdünya irs siyahısına əlavə olunduqları ardıcıllıq ilə verilmişdir. === Obyektlərin coğrafi yerləşməsi === == İlkin siyahı == Cədvəldə obyektlər ilkin siyahıya əlavə olunduqları ardıcıllıqla düzülür. Bu siyahıda Hindistan hökuməti tərəfindən ümumdünya irs siyahısına əlavə edilmək üçün namizəd olaraq təklif edilən obyektlər göstərilmişdir.

Meksikada UNESCO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısında 31 ad var (2010-cu ilə qədər).

Meksikada UNESCO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısında 31 ad var (2010-cu ilə qədər).

Monqolustanda ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısında 5 obyekt var (2021-ci il üçün), bu ümumi rəqəmin 0,3%-ni təşkil edir (2021-ci il üçün 1154). Siyahıya 3 obyekt mədəniyyət meyarlarına görə, 2 obyekt isə təbii meyarlara görə daxil edilib. Bundan əlavə, 2021-ci ilə kimi Monqolustanda 12 obyekt Ümumdünya İrs Siyahısına daxil olmaq üçün namizədlər sırasındadır. Monqolustan 1990-cı il fevralın 2-də Ümumdünya Mədəni və Təbii İrsin Mühafizəsi haqqında Konvensiyanı ratifikasiya edib. Monqolustan ərazisində yerləşən ilk obyekt 2003-cü ildə YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 27-ci sessiyasında siyahıya alınmışdır. == Siyahı == Bu cədvəldə obyektlər YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına əlavə olunma ardıcıllığı ilə verilmişdir. === Obyektlərin coğrafi yeri === == İlkin siyahı == Cədvəldə obyektlər ilkin siyahıya əlavə olunduqları ardıcıllıqla düzülmüşdür. Bu siyahıda Monqolustan Hökuməti tərəfindən Ümumdünya irs siyahısına daxil edilmək üçün təklif edilən obyektlər göstərilmişdir.

Kompüterdən ən geniş istifadə olunan sahələrdən biri mətnlərin hazırlanmasıdır. Mətnlər hazırlanarkən çox zaman bir neçə dəfə dəyişdirilir. Kağızda edilən hər hansı dəyişikliyin izi qalır və buna gorə də istənilən kompüterdə mətnlərlə işləmək üçün xüsusi proqramlar – mətn redaktorları quraşdırılıb. Mətn redaktorunda hazırlanmış istənilən mətnə, ona daxil edilmiş mətn olmayan materiallarla birlikdə sənəd (document) deyilir. Mətn sənədinin obyektləri aşağıdakılardır: simvol, sətir, abzas, mətn cədvəl düstur diaqram rəsim, şəkil və s. Mətn redaktorunda yaradılan ən kiçik obyekt "simvol"dur.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Elm, Təhsil və Mədəniyyət üzrə ixtisaslaşmış qurumunun (UNESCO) Ümumdünya irsi obyektləri, 1972-ci ildə qurulan UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısında təsvir edildiyi kimi mədəni və ya təbii irs üçün vacib yerlərdir. Qazaxıstan 1994-cü il 29 aprel tarixində tarixi ərazilərinin siyahıya daxil olması üçün konvensiyanı qəbul etmiş və 2016-cı ilə qədər Qazaxıstanın beş mədəni və təbii irsi bu siyahıya daxil edilmişdir. Qazaxıstanda siyahıya alınan ilk obyekti Əhməd Yasəvi türbəsi (qaz. Қожа Ахмет Яссауи кесенесі, Qоjа Ахmet Yassaviy kesenesі) 2003-cü ildə Parisdə keçirilən Ümumdünya irsi komitəsinin 27-ci iclasında siyahıya alınmışdır. Növbəti illərdə ikinci ərazi Tamqalıdakı petroqliflər, daha sonra 2008-ci ildə Sarıarka - Şimali Qazaxıstan çöl və gölləri siyahıya əlavə edilmişdir. 2014 və 2016-cı illərdə isə müvafiq olaraq iki transmilli rekvizit: İpək yolu: Çanqan-Tyan-Şan dəhlizinin marşrutlar şəbəkəsi (Çin və Qırğızıstan) və Qərbi Tyan-Şan (Qırğızıstan və Özbəkistanla) siyahıya əlavə edilmişdir. == Cədvəl == Cədvəl müvafiq sütunun üstündəki hissəsini vuraraq sütuna; yer, sahə və il sütunları üçün alfasayısal olaraq; yer sütunu üçün tərəf dövlət tərəfindən; və kriteriyalar sütunu üçün meyarlar növünə görə sıralanır. Transsərhəd ərazilər aşağıda sıralanır. Obyekt – obyektin adı. Yer – regional və ya əyalət səviyyəsindəki bölgə ilə müşaiyyət olunan ölkəyə görə sıralanır.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Elm, Təhsil və Mədəniyyət üzrə ixtisaslaşmış qurumunun (UNESCO) Ümumdünya irsi obyektləri, 1972-ci ildə qurulan UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısında təsvir edildiyi kimi mədəni və ya təbii irs üçün vacib yerlərdir. Qazaxıstan 1994-cü il 29 aprel tarixində tarixi ərazilərinin siyahıya daxil olması üçün konvensiyanı qəbul etmiş və 2016-cı ilə qədər Qazaxıstanın beş mədəni və təbii irsi bu siyahıya daxil edilmişdir. Qazaxıstanda siyahıya alınan ilk obyekti Əhməd Yasəvi türbəsi (qaz. Қожа Ахмет Яссауи кесенесі, Qоjа Ахmet Yassaviy kesenesі) 2003-cü ildə Parisdə keçirilən Ümumdünya irsi komitəsinin 27-ci iclasında siyahıya alınmışdır. Növbəti illərdə ikinci ərazi Tamqalıdakı petroqliflər, daha sonra 2008-ci ildə Sarıarka - Şimali Qazaxıstan çöl və gölləri siyahıya əlavə edilmişdir. 2014 və 2016-cı illərdə isə müvafiq olaraq iki transmilli rekvizit: İpək yolu: Çanqan-Tyan-Şan dəhlizinin marşrutlar şəbəkəsi (Çin və Qırğızıstan) və Qərbi Tyan-Şan (Qırğızıstan və Özbəkistanla) siyahıya əlavə edilmişdir. == Cədvəl == Cədvəl müvafiq sütunun üstündəki hissəsini vuraraq sütuna; yer, sahə və il sütunları üçün alfasayısal olaraq; yer sütunu üçün tərəf dövlət tərəfindən; və kriteriyalar sütunu üçün meyarlar növünə görə sıralanır. Transsərhəd ərazilər aşağıda sıralanır. Obyekt – obyektin adı. Yer – regional və ya əyalət səviyyəsindəki bölgə ilə müşaiyyət olunan ölkəyə görə sıralanır.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı (UNESCO) Ümumdünya irsi obyektləri 1972-ci ildə qurulan UNESCO Ümumdünya irsi konvensiyasında da təsvir edildiyi kimi mədəni və ya təbii irs üçün vacib yerlərdir. Bu siyahıda Qırğızıstandakı Ümumdünya irsi obyektlərin siyahısı və İlkin siyahıdakı obyektlər verilmişdir. == Cədvəl == Cədvəl müvafiq sütunun üstündəki hissəsini vuraraq sütuna; yer, sahə və il sütunları üçün alfasayısal olaraq; yer sütunu üçün tərəf dövlət tərəfindən; və kriteriyalar sütunu üçün meyarlar növünə görə sıralanır. Transsərhəd ərazilər aşağıda sıralanır. Obyekt – obyektin adı. Yer – regional və ya əyalət səviyyəsindəki bölgə ilə müşaiyyət olunan ölkəyə görə sıralanır. Çoxmillətli və ya çox regionlu obyektlər olduqda, adlar əlifba sırası ilə sıralanır. Tip / Kriteriya – Ümumdünya irsi komitəsi tərəfindən təyin olunmuşdur. Sahə – hektar və akrla. Verilməyən dəyər, UNESCO tərəfindən heç bir məlumatın yayımlanmadığını göstərir.

Serbiyada UNESCO ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı Serbiya Respublikasında YUNESKO-nun ümumdünya irsi siyahısına 5 ad daxildir (2016-cı il üçün), bu ümumi rəqəmin 0,3%-ni təşkil edir (2021-ci il üçün 1154). Bütün obyektlər mədəniyyət meyarlarına (şərtlərinə) uyğun olaraq siyahıya daxil edilib, onlardan 2-si insan dühasının şah əsəri kimi tanınır (meyar i). Bundan əlavə, 2014-cü ildən Serbiyadakı 11 obyekt ümumdünya irsi siyahısına daxil olmaq üçün namizədlər sırasındadır. Yuqoslaviya Federativ Respublikası 2001-ci il sentyabrın 11-də ümumdünya mədəni və təbii irsin mühafizəsi haqqında Konvensiyanı ratifikasiya etmişdir. Bununla belə, Serbiya ərazisində yerləşən ilk obyekt hələ 1979-cu ildə YUNESKO-nun ümumdünya irsi komitəsinin 3-cü sessiyasında, ölkə YSFR-nin bir hissəsi olduğu zaman siyahıya daxil edilmişdir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Kosovoda Pravoslav Monastırları mədəni obyekti 2010-cu ildən etibarən Kosovalı albanların mümkün hücumlarına görə təhlükədə olan ümumdünya irsi siyahısına daxil edilib. Bu irs obyekt ərazisindəki bütün 4 pravoslav kilsəsi KFOR tərəfindən qorunur. == Siyahı == Bu cədvəldə obyektlər YUNESKO-nun ümumdünya irsi siyahısına əlavə olunmaları xronoloji ardıcıllığı ilə yerləşdirilib. === Obyektlərin coğrafi yeri === == İlkin siyahı == Cədvəldə obyektlər ilkin siyahıya əlavə olunduqları ardıcıllıqla düzülmüşdür. Bu siyahıda Serbiya hökumətinin ümumdünya irsi siyahısına əlavə edilmək üçün namizəd kimi təklif etdiyi obyektlər göstərilir.

Su təsərrüfatı obyektlərinin layihələndirilməsi üzrə Azərbaycan Dövlət İnstitutu və ya qısaca Azdövsutəslayihə — Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin strukturunda olmuş su təsərrüfatı obyektlərinin layihələndirilməsi üzrə Azərbaycan Dövlət institutu idi. Əsas binası Bakı şəhərində yerləşirdi. 16 may 2024-cü ildə Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-nin Su təsərrüfatı obyektlərinin layihələndirilməsi üzrə Azərbaycan Dövlət İnstitutu (“Azdövsutəslayihə”) və Azərsu ASC-nin “Sukanal” Elmi Tədqiqat və Layihə İnstitutu ləğv edilib. Ləğv edilən institutlar birləşdirilərək Su və Meliorasiya Kompleksinin Layihələndirilməsi İnstitutu publik hüquqi şəxs yaradılıb. Yeni yaradılan publik hüquqi şəxs ləğv edilən institutların hüquqi varisi hesab edilib. == Tarixi və fəaliyyəti == === 1930–1950-ci illər === 1930-cu il yanvar ayının 15-də Azərbaycan Su Təsərrüfatı İdarəsində "Su təsərrüfatı obtektlərinin layihələndirilməsi və axtarışı" üzrə "Layihə şöbəsi" kimi yaradılmışdır. Bununla da "Azdövsutəslayihə" institunun əsası qoyulmuşdur. Fəaliyyətin ilk aylarında "Layihə şöbəsi bağlanmış müqavilələr əsasında kanallar, kanal üzərində qurğuların, gözətçi binaların layihələri hazırlanırdı. Meliorasiya və su təsərrüfatı sahəsində görüləcək işlərin yayılma sahəsinin genişlənəcəyini nəzərə alaraq, Azərbaycan Su Təsərrüfatı İdarəsinin "Layihə Şöbəsi" əsasında 1933-cü il aprel ayının 8-də Azərbaycan Su Təsərrüfatı Obyektlərinin Layihələndirilməsi və Axtarışı üzrə İdarə təşkil olundu. Qısa dövr ərzində layihə-axtarış idarəsində Mil düzündəki qədim suvarma sistemlərinin bərpası layihəsi, Şimali Muğan ərazisində suvarma və kollektor-drenaj sistemlərinin layihə sənədləri hazırlandı.

Astronomik obyekt, göy cismi və ya səma cismi — müşahidə edilə bilən kainatda mövcud olan, təbii olaraq yaranan fiziki varlıq, birləşmə və ya struktur. Astronomiyada obyekt və cisim sözləri çox vaxt bir-birini əvəz edir. Bununla belə, astronomik cisim və ya göy cismi vahid, möhkəm əlaqəli, bitişik varlıq, astronomik obyekt və ya göy obyekti isə bir neçə cisimdən və ya bununla bərabər alt strukturlu digər obyektlərdən ibarət ola bilən mürəkkəb, daha zəif birləşmiş strukturdur.Astronomik obyektlərə planetar sistemlər, ulduz qrupları, dumanlıq və qalaktikalar, astronomik cisimlərə isə asteroidlər, peyklər, planetlər və ulduzlar aiddir. Kometa həm cisim, həm də obyekt kimi təyin edilə bilər: o donmuş buz və toz nüvəsi nəzərdə tutulduqda cisim, diffuz koma və quyruğu ilə bütün kometi təsvir edərkən obyektdir. == Qalaktika və daha çoxu == Kainatın iyerarxik quruluşa malik olduğunu söyləmək olar. Ən böyük miqyaslarda quruluşun əsas komponenti qalaktikadır. Qalaktikalar qruplar və topalar şəklində qurulur, çox vaxt daha böyük ifrattopalar daxilində, demək olar ki, voydlər (qaranlıq boşluqlar) arasında böyük saplar boyunca düzülür və müşahidə oluna bilən kainatı əhatə edən bir şəbəkə yaradır. Qalaktikalar birləşməyə səbəb ola biləcək digər qalaktikalarla qarşılıqlı əlaqə də daxil olmaqla, formalaşma və təkamül tarixlərindən asılı olaraq müxtəlif morfologiyalara, nizamsız, elliptik və diskəbənzər formalara malik olur. Diskəbənzər qalaktikalar spiral qollar və bariz bir halə kimi xüsusiyyətlərə malik linzaşəkilli və spiral qalaktikaları əhatə edir. Əksər qalaktikaların nüvəsində ifratkütləli qara dəlik var ki, bu da aktiv qalaktika nüvəsinin meydana gətirə bilər.

Türkiyədə UNESCO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı Türkiyədə yerləşən mədəni və ya təbiət miraslarının UNESCO-un Dünya İrsi siyahısına və ya müvəqqəti irs siyahısına düşənlərdən ibarətdir. Türkiyədə 2016 etibarilə 16 dənə Ümumdünya irsi mövcuddur. == Siyahı == Aşağıdakı cədvəl hər bir Ümumdünya irsi haqqındakı məlumatları siyahılar: Ad; Ümumdünya irsi komitəsi tərəfindən sadalandığı şəkliylə Yer; olduğu il və koordinatlar Tarix; əhəmiyyətə sahib olduğu və ya inşa edildiyi zaman hissəsi UNESCO məlumatları; istinad nömrəsi, seçildiyi il və təmin etdiyi meyarlar Şərhlər; sahəsində haqqında qısa şərh Rənglər; mədəni sahədə, təbii alan, qarışıq alan == İlkin Siyahı == Türkiyənin Dünya İrsinə namizəd siyahısında 84 obyekt var. Onlardan 77-si mədəni, üçü təbii, dördü isə qarışıq obyektlərdir. Siyahı sonuncu dəfə 15 aprel 2021-ci ildə yenilənib.

Türkiyədə UNESCO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı Türkiyədə yerləşən mədəni və ya təbiət miraslarının UNESCO-un Dünya İrsi siyahısına və ya müvəqqəti irs siyahısına düşənlərdən ibarətdir. Türkiyədə 2016 etibarilə 16 dənə Ümumdünya irsi mövcuddur. == Siyahı == Aşağıdakı cədvəl hər bir Ümumdünya irsi haqqındakı məlumatları siyahılar: Ad; Ümumdünya irsi komitəsi tərəfindən sadalandığı şəkliylə Yer; olduğu il və koordinatlar Tarix; əhəmiyyətə sahib olduğu və ya inşa edildiyi zaman hissəsi UNESCO məlumatları; istinad nömrəsi, seçildiyi il və təmin etdiyi meyarlar Şərhlər; sahəsində haqqında qısa şərh Rənglər; mədəni sahədə, təbii alan, qarışıq alan == İlkin Siyahı == Türkiyənin Dünya İrsinə namizəd siyahısında 84 obyekt var. Onlardan 77-si mədəni, üçü təbii, dördü isə qarışıq obyektlərdir. Siyahı sonuncu dəfə 15 aprel 2021-ci ildə yenilənib.

Türkmənistanda Ümumdünya İrsi Abidələrinin siyahısı — Türkmənistanda mədəni və təbii irs əmlaklarının UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına yazılmış və ya ölkənin ilkin siyahısına daxil edilmiş siyahıdır. Siyahı 1972-ci ildə tərtib edilmişdir. Aşağıdakı siyahı Türkmənistan Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısıdır.

Təhlükədə olan Dünya İrsinin siyahısı (ing. List of World Heritage Sites in danger) — 1972-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Elm, Təhsil və Mədəniyyət üzrə ixtisaslaşmış qurumu (YUNESKO) tərəfindən yayımlanan Ümumdünya İrs Konvensiyasının 11.4-cü maddəsinə uyğun olaraq Dünya İrsi Komitəsi tərəfindən tərtib edilmişdir. Siyahının məqsədi beynəlxalq məlumatlılığı artırmaq və təhdidlərə qarşı tədbirlər görməkdir. Siyahıya əsasən ümumdünya mədəni və təbii irsin qorunması haqqında Konvensiya çərçivəsində maliyyə yardımının ayrılması ilə Dünya İrs obyektlərinin qorunub saxlanılması üzrə əhəmiyyətli işlərin görülməsi deməkdir. Obyektin Təhlükədə olan Dünya İrsi Siyahısına daxil edilməzdən əvvəl onun vəziyyətinin qiymətləndirilməsi aparılır və iştirak edən iştirakçı dövlətlə əməkdaşlıqda düzəliş tədbirləri üçün potensial proqram hazırlanır. Yazı haqqında yekun qərar Komitə tərəfindən qəbul edilir. Siyahıdakı əmlaklar üçün komitə tərəfindən Dünya İrsi Fondundan maliyyə dəstəyi ayrıla bilər. Mühafizə vəziyyəti hər il nəzərdən keçirilir, komitə sonradan da əlavə tədbirlər tələb edə bilər, obyekt şərtləri ödəmədiyi təqdirdə ya Təhlükədə olan Dünya İrsi Siyahısından və ya Ümumdünya İrsi Siyahısından çıxarılması imkanı nəzərdən keçirilir. 2019-cu ilin iyul ayından etibarən nəsli kəsilmək təhlükəsi altında olan Dünya İrsi siyahısında 53 obyekt (17 təbii, 36 Mədəni) var. YUNESKO-nun məlumatına görə, sadalanan obyektlərin 21-i ərəb dövlətlərində (onlardan 6-sı Suriyada və 5-i Liviyada), 16-sı Afrikada (bunlardan 5-i Konqo Demokratik Respublikasında), 6-sı Latın Amerikası və Karib hövzəsində, 6-sı Asiya və Sakit Okeanda, 4-ü isə Avropa və Şimali Amerikada yerləşir.

UNESCO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısında Ukraynadan 7 adda (2014-cü ilə) tarixi abidə daxil edilmişdir. Bunlardan 6-si mədəni kriteriyalar üzrə, 1-i isə təbiət kriteriyalaları üzrə əlavə edilmişdir. Mədəni kriteriyalar üzrə əlavə edilən obyekrlərin biri "insan zəkasının şedervi" kimi qəbul edilmişdir. Bundan başqa Ukrayna ərazisində olan daha 15 obyekt siyahıya daxil edilməyə namizəddir. 12 oktyabr 1988-ci ildə SSRİ-də "Ümumdünya mədəni və tarixi irsinin qorunması üzrə konvensiya" qəbul edilmişdir. İlk dəfə 1990-ci ildə UNESCOnun "Ümumdünya irsi" Komitəsinin 14-cü sessiyasında Ukrayna ərazisində olan obyektlər siyahıya daxil edilmişdir.Aşağıdakı siyahı iki cədvəldən ibarədir. Birinci cədvəldə UNESCO-nun Ümumdünya irsinə daxil edilmiş obyektlər, ikinci siyahıda isə Ukrayna hökuməti tərəfindən siyahıya daxil edilməsi namizəd kimi göstərilən obyektlər əks olunur. Obyektlər siyahıya daxil edilmə ardıcıllığı ilə düzülmüşdür. Hər obyektin yerləşdiyi ünvan, coğrafi kordinatları, yaranma tarixi, siyahıya salınma tarixi, dəyərləndirilmə kriteriyası və identifikasiya nömrəsi qeyd edilmişdir.

UNESCO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısında Ukraynadan 7 adda (2014-cü ilə) tarixi abidə daxil edilmişdir. Bunlardan 6-si mədəni kriteriyalar üzrə, 1-i isə təbiət kriteriyalaları üzrə əlavə edilmişdir. Mədəni kriteriyalar üzrə əlavə edilən obyekrlərin biri "insan zəkasının şedervi" kimi qəbul edilmişdir. Bundan başqa Ukrayna ərazisində olan daha 15 obyekt siyahıya daxil edilməyə namizəddir. 12 oktyabr 1988-ci ildə SSRİ-də "Ümumdünya mədəni və tarixi irsinin qorunması üzrə konvensiya" qəbul edilmişdir. İlk dəfə 1990-ci ildə UNESCOnun "Ümumdünya irsi" Komitəsinin 14-cü sessiyasında Ukrayna ərazisində olan obyektlər siyahıya daxil edilmişdir.Aşağıdakı siyahı iki cədvəldən ibarədir. Birinci cədvəldə UNESCO-nun Ümumdünya irsinə daxil edilmiş obyektlər, ikinci siyahıda isə Ukrayna hökuməti tərəfindən siyahıya daxil edilməsi namizəd kimi göstərilən obyektlər əks olunur. Obyektlər siyahıya daxil edilmə ardıcıllığı ilə düzülmüşdür. Hər obyektin yerləşdiyi ünvan, coğrafi kordinatları, yaranma tarixi, siyahıya salınma tarixi, dəyərləndirilmə kriteriyası və identifikasiya nömrəsi qeyd edilmişdir.

UNESCO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısında Ukraynadan 7 adda (2014-cü ilə) tarixi abidə daxil edilmişdir. Bunlardan 6-si mədəni kriteriyalar üzrə, 1-i isə təbiət kriteriyalaları üzrə əlavə edilmişdir. Mədəni kriteriyalar üzrə əlavə edilən obyekrlərin biri "insan zəkasının şedervi" kimi qəbul edilmişdir. Bundan başqa Ukrayna ərazisində olan daha 15 obyekt siyahıya daxil edilməyə namizəddir. 12 oktyabr 1988-ci ildə SSRİ-də "Ümumdünya mədəni və tarixi irsinin qorunması üzrə konvensiya" qəbul edilmişdir. İlk dəfə 1990-ci ildə UNESCOnun "Ümumdünya irsi" Komitəsinin 14-cü sessiyasında Ukrayna ərazisində olan obyektlər siyahıya daxil edilmişdir.Aşağıdakı siyahı iki cədvəldən ibarədir. Birinci cədvəldə UNESCO-nun Ümumdünya irsinə daxil edilmiş obyektlər, ikinci siyahıda isə Ukrayna hökuməti tərəfindən siyahıya daxil edilməsi namizəd kimi göstərilən obyektlər əks olunur. Obyektlər siyahıya daxil edilmə ardıcıllığı ilə düzülmüşdür. Hər obyektin yerləşdiyi ünvan, coğrafi kordinatları, yaranma tarixi, siyahıya salınma tarixi, dəyərləndirilmə kriteriyası və identifikasiya nömrəsi qeyd edilmişdir.

Bu siyahı Özbəkistandakı Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmiş obyektləri ehtiva edir. Özbəkistan yazılmış saytlarına əlavə olaraq, ilkin siyahısında otuz əmlakı da sadalayır. 2016-cı ilə qədər siyahıya Özbəkistanda yerləşən beş obyekt daxil edilmişdir. == Cədvəl == Obyekt – obyektin adı. Yer – regional və ya əyalət səviyyəsindəki bölgə ilə müşaiyyət olunan ölkəyə görə sıralanır. Çoxmillətli və ya çox regionlu obyektlər olduqda, adlar əlifba sırası ilə sıralanır. Tip / Kriteriya – Ümumdünya irsi komitəsi tərəfindən təyin olunmuşdur. Sahə – hektar və akrla. Verilməyən dəyər, UNESCO tərəfindən heç bir məlumatın yayımlanmadığını göstərir. İl – obyektin Ümumdünya irsi siyahısına yazıldığı tarix.