Azərbaycan qadınlarının qurultayları
Azərbaycan qadınlarının qurultayları — Azərbaycan SSR və Azərbaycan Respublikasında Azərbaycan qadınlarının qurultayları. Birinci qurultay 1921-ci ildə, sonuncu qurultay isə 2018-ci ildə keçirilmişdir.
== Tarixi ==
=== SSRİ dövründə ===
Azərbaycan Bitərəf Qadınlarının Birinci Qurultayı 8–11 fevral 1921-ci il tarixlərində, Bakı şəhərində keçirilmişdir. Burada 1,188 nümayəndə iştirak etmişdir. 815 nəfəri Bakıdan, 373 nəfəri isə qəzalardan idi. Qurultayda sovet hakimiyyəti və qadın, xalq maarifi, kommunizmin Şərqdə vəzifələri və s. məsələlər müzakirə edilmişdir. Qurultayda Nəriman Nərimanov "Şərqdə kommunizm" haqqında məruzə etmişdir. Qurultayda Ruhulla Axundov, Səməd ağa Ağamalıoğlu, Mir Bəşir Qasımov, Dadaş Bünyadzadə və başqaları çıxış etmişlər. Qurultay Oktyabr inqilabının qadınlara verdiyi hüquqları həyata keçirməyə və onları sosializmin fəal qurucuları olmağa çağırmışdır.
Vətən Xainləri Qadınlarının Akmola Düşərgəsi
Vətən Xainləri Qadınlarının Akmola Düşərgəsi (rus. Акмолинский лагерь жён изменников Родины) və ya qısaca ALJİR — Stalin repressiyalarının qurbanı olmuş şəxslərin ailə üzvü olan qadınların məcburi saxlanıldığı islah əmək düşərgəsi. Qaraqanda İslah Əmək Düşərgəsinin tərkibində Qazaxıstanın Akmola bölgəsində yerləşib. Sürgün olunan qadınların arasında Əhməd Cavadın həyat yoldaşı Şükriyyə Cavad, Fətəli xan Xoyskinin qızı Tamara Xoyskaya və Quba Qızlar Seminariyasının rəhbəri Sənubər Eyyubova kimi onlarla azərbaycanlı qadın da var idi.Düşərgənin adı qısalaşdırılıb və insanlar arasında "ALJİR" adlandırılıb. SSRİ-də mövcud olmuş ən böyük qadın düşərgələrindən biri və "QULAQ arxipelaqı"nın "ada"larından biridir. 1938-ci ildə düşərgədə 8 minə yaxın məhbus qadın var idi onlardan 4500 nəfəri "Vətən xainlərinin ailə üzvləri" (VXAÜ) idilər. Bundan başqa 1500 nəfər "VXAÜ" də Karaqanda İslah Əmək Düşərgəsinin digər bölmələrində saxlanılırdılar.
== Tarixi ==
SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığının 15 avqust 1937-ci il əmrinə əsasən Akmolinsk (Qazaxıstanın indiki paytaxtı Nursultan şəhəri) şəhərinin cənub qərbində Akmol yaşayış məntəqəsində Karaqanda düşərgəsinin bir bölməsi kimi yaradılıb. SSRİ Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin 8 iyun 1934-cü ildə verdiyi qərarına əsasən "Vətən xainlərinin" yaxınlarına ya 5–10 il azadlıqdan məhrumetmə ya da Sibirin uzaq bölgələrinə 5 il sürgün edilmək cəzası verilməli idi. "ALJİR" düşərgəsi 30 hektar ərazini əhatə etməklə yanaşı Karaqanda və Akmola vilayətlərində bölmələri də var idi.
