Azərbaybaycanın qazlaşdırılması
Azərbaycanın qazlaşdırılması — ölkənin yanacaq ehtiyaclarının təbii və maye qazla təmin edilməsi, eləcədə qaz infrastrukturunun istismarıdır.
== Qazlaşdırılmanın mərhələləri ==
Azərbaycanın qaz təsərrüfatının yaranması və inkişafı prosesi dörd mərhələdən ibarət olmuşdu:
XIX yüzilliyin sonundan başlayaraq 1950-ci illərin ortalarına qədər Bakı və bəzi Xəzərsahili bölgələrin qazlaşdırılması, ilk pərakəndə fəaliyyət göstərən idarəetmə strukturların yaradılması;
1955−1970-ci illərdə Cənubi Qafqaz magistralların tikilməsi, Azərbaycanın bütün ərazisinin təbii və maye qazla qazlaşdırılması, ilk vahid idarəetmə orqanının təsis edilməsi;
1970−1980-ci illərin inkişafı və SSRİ-nin dağılması zamanının böhranı;
Müstəqillik dövrünün inkişafı, Respublikanın qazlaşdırılmasının yeni mərhələsi və idarəetmənin təkmilləşdirilməsi.
== Rusiya imperiyası və AXC dövrü ==
Abşeron yarımadasının bəzi bölgələrində təbii qazdan XIX yüzilliyin ikinci yarısından istifadə edilməyə başlanılsa da, qaz təsərrüfatı XX yüzilliyin əvvəllərində yaranmışdı. O zaman qazı əsasən Suraxanı və Balaxanının sənaye müəssisələri və neft şirkətləri istifadə edirdilər. Daha sonra mavi yanacaq məişətdə də istifadə edilməyə başlamışdı. İlk olaraq Suraxanı və Balaxanının, eləcə də Bakıda “Qara şəhərin” bəzi mənzilləri qazlaşdırılmışdı. Statistik sənədlərə görə 1921-ci ilə qədər cəmi 2152 mənzilə qaz verilmişdi. Həmin ilin ərzində məişətdə istifadə edilən qazın ümumi sərfi orta hesabla 13,8 milyon kubmetrə bərabər olub. qaz təsərrüfatının istismarı ilə neft sənayesinə və başqa təşkilatlara aid olan bir neçə idarə məşğul olub.
== Sovet Azərbaycanı dövrü ==
=== Bakının və bəzi Xəzərsahili bölgələrinin qazlaşdırılması ===
Sovet hakimiyyəti qurulandan sonra bəzi Xəzərsahili bölgələrin qaz təsərüfatının istismarı üçün "Azərqaz" tresti yaradılmışdır.
