Sosialist Əməyi Qəhrəmanları
Sosialist Əməyi Qəhrəmanı — 1938-ci ildən 1991-ci ilə qədər SSRİ-də əməkdə fərqlənməyə görə verilən ən ali fəxri ad.
Sosialist Əməyi Qəhrəmanı fəxri adı və bu adın verilməsinin əsasnaməsi SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 27 dekabr 1938-ci il tarixli qərarı ilə təsis edilmişdir. Buna qədər Əmək Qəhrəmanı adı mövcud idi.
SSRİ üzrə ümumilikdə 20 613 nəfər Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür ki, bunlardan 201-i iki dəfə, 15-sı isə üç dəfə bu fəxri adla təltif edilmişdir. 134 nəfərə verilmiş Sosialist Əməyi Qəhrəmanı fəxri adı sonradan geri alınmışdır.
Tarixdə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı fəxri adına layiq görülmüş ilk şəxs 1939-cu il 20 dekabr tarixli Fərmanla İ.V.Stalin, sonuncu adam isə SSRİ prezidentinin 1991-ci il 21 dekabr tarixli Fərmanı ilə təltif edilmiş, Qazaxıstanın opera müğənnisi Bibigül Tuleqenova olmuşdur.
Azərbaycan Milli Qəhrəmanları
Bu siyahı Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülən şəxslər və hərbi qulluqçular barədə qısa məlumatı əhatə edir.
== Tarix ==
Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda xüsusi xidmətlərinə və qarşıya qoyulmuş döyüş tapşırığını yerinə yetirən zaman göstərdiyi qəhrəmanlıq nümunəsinə görə, həmçinin vəzifə borcunu yerinə yetirərkən igidliyin və mərdliyin nümayiş etdirilməsinə görə Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin Sərəncamına əsasən aşağıdakı şəxslərə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı fəxri adı verilib. Onlardan 20 nəfəri sağlığında, 201 nəfəri isə ölümündən sonra bu adla təltif olunub. Bugünə kimi 221 nəfərə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adı verilib. İndiyədək Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı fəxri adı ilə təltif olunan şəxslərdən 2-sindən bu ad geri alınıb.
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları
Bu siyahı Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülən şəxslər və hərbi qulluqçular barədə qısa məlumatı əhatə edir.
== Tarix ==
Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda xüsusi xidmətlərinə və qarşıya qoyulmuş döyüş tapşırığını yerinə yetirən zaman göstərdiyi qəhrəmanlıq nümunəsinə görə, həmçinin vəzifə borcunu yerinə yetirərkən igidliyin və mərdliyin nümayiş etdirilməsinə görə Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin Sərəncamına əsasən aşağıdakı şəxslərə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı fəxri adı verilib. Onlardan 20 nəfəri sağlığında, 201 nəfəri isə ölümündən sonra bu adla təltif olunub. Bugünə kimi 221 nəfərə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adı verilib. İndiyədək Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı fəxri adı ilə təltif olunan şəxslərdən 2-sindən bu ad geri alınıb.
Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları
Bu siyahı Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı adına layiq görülən 83 nəfərin adı və hərbi xidməti barədə qısa məlumatı əhatə edir.
Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsində xüsusi xidmətlərinə və işğal edilmiş ərazilərin azad edilməsi zamanı düşmənin məhv edilməsi üzrə qarşıya qoyulmuş döyüş tapşırığını yerinə yetirərkən göstərdiyi qəhrəmanlıq nümunəsinə, həmçinin hərbi qulluq vəzifəsini yerinə yetirərkən igidlik və mərdlik nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 09.12.2020-ci il tarixli, 2336 nömrəli Sərəncamına əsasən, 34 nəfər ölümündən sonra olmaqla, 83 nəfər "Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" medalı ilə təltif edilib.
"Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" medalına layiq görülən 83 nəfərdən Sərəncam imzalanan ana görə 2 nəfəri general-leytenant, 6 nəfəri general-mayor, 8 nəfəri polkovnik, 1 nəfəri 1-ci dərəcəli kapitan, 13 nəfəri polkovnik-leytenant, 17 nəfəri mayor, 13 nəfəri kapitan, 6 nəfəri baş leytenant, 6 nəfəri baş gizir, 2 nəfəri gizir, 5 nəfəri kiçik gizir, 1 nəfəri kiçik miçman, 3 nəfəri isə əsgərdir.
"Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" medalına layiq görülən 83 nəfərdən Sərəncam imzalanan ana görə 37 nəfəri Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin, 21 nəfəri Quru Qoşunlarının, 12 nəfəri Dövlət Sərhəd Xidmətinin, 7 nəfəri Hərbi Hava Qüvvələrinin, 4 nəfəri Daxili Qoşunların, 2 nəfəri isə Hərbi Dəniz Qüvvələrinin hərbi qulluqçusudur.
Bundan əlavə, Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin 3 əməkdaşı da "Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" medalına layiq görülüb. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin məxfi Sərəncamına əsasən, Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin "Yarasa" xüsusi təyinatlı dəstəsinin də bir neçə hərbi qulluqçusu bu medala layiq görülüb.
Alınmaz qalanın qəhrəmanları
Alınmaz qalanın qəhrəmanları qısametrajlı sənədli-bədii filmi rejissor Elnur Əliyev tərəfindən 2013-cü ildə çəkilmişdir. Film Gədəbəy rayonundan olan dörd Milli Qəhrəmanın həyat və döyüş yollarından bəhs edir.
== Məzmunu ==
Ekran əsəri Gədəbəy rayonundan olan dörd Milli Qəhrəman — Məzahir Rüstəmov, İsgəndər Aznaurov, İlham Əliyev və Aytəkin Məmmədovun həyat və döyüş yollarından bəhs edir.
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları (kitab)
"Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları" — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları haqqında kitab.
== Məlumat ==
Azərbaycan Respublikası Milli Qəhrəmanları Tanıtma İctimai Birliyinin dəstəyi ilə işıq üzü görən kitabda ölkəmizin ərazi bütövlüyü uğrunda mərdlik və şücaət göstərmiş, "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" kimi şərəfli ada layiq görülmüş 211 qəhrəmanımızın həyatından, keçdiyi döyüş yolundan bəhs olunur.
"Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları" kitabı qəhrəman vətən oğullarının yetişməkdə olan gənc nəsil tərəfindən tanınmasında, onların milli ruhda əsl vətənpərvər kimi tərbiyə olunmasında böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu səbəbdən, böyük zəhmət bahasına başa gələn bu kitabı vərəqləməyin özü oxucuda qürur hissi doğurur.
"Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları" kitabının 2005-ci ildə işıq üzü görən ilk nəşrində 1988-ci ildən bəri torpaqlarımızın müdafiəsi uğrunda döyüşlərə atılan xalqımızın 209 qəhrəman övladı barədə məlumatlar dərc edilib. 288 səhifədən ibarət budəfəki nəşrdə isə vətən uğrunda gözünü qırpmadan canından keçərək şəhidlik zirvəsinə ucalan, dövlət tərəfindən milli qəhrəman adına layiq görülən Elton İsgəndərovla Mübariz İbrahimovun adları da milli qəhrəmanlarımızın siyahısına salınıb.
Azərbaycan Əsgərinin ordumuzun qüdrətinin günü-gündən artdığını duyaraq vətənimizin keşiyində vüqarla dayanması üçün "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları" kitabının təkrar nəşri onların mənəvi-psixoloji durumuna müsbət təsir göstərəcək qədər böyük əhəmiyyətə malikdir. Gənclərimizə örnək olması üçün Azərbaycanın Milli Qəhrəmanlarının həyatı, döyüş yolu daima öyrənilməli və təbliğ olunmalıdır. Bu baxımdan, kitabda hər qəhrəman barədə müəllif tərəfindən yüksək bədii ustalıqla qələmə alınmış qısa oçerklər diqqəti xüsusi cəlb edir.
Özü də Qarabağ uğrunda gedən döyüşlərin iştirakçısı olan Vüqar Əsgərov Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvüdür.
Alınmaz qalanın qəhrəmanları (film, 2013)
Alınmaz qalanın qəhrəmanları qısametrajlı sənədli-bədii filmi rejissor Elnur Əliyev tərəfindən 2013-cü ildə çəkilmişdir. Film Gədəbəy rayonundan olan dörd Milli Qəhrəmanın həyat və döyüş yollarından bəhs edir.
== Məzmunu ==
Ekran əsəri Gədəbəy rayonundan olan dörd Milli Qəhrəman — Məzahir Rüstəmov, İsgəndər Aznaurov, İlham Əliyev və Aytəkin Məmmədovun həyat və döyüş yollarından bəhs edir.
Azərbaycan milli qəhrəmanları (film, 2010)
Azərbaycan milli qəhrəmanları sənədli serialı 2010-cu ildə "Salnamə" sənədli filmlər studiyasında istehsal edilmişdir. Serial canlarını vətən uğrunda qurban verərək Azərbaycan Milli Qəhrəmanı adına yüksələn igid Azərbaycan oğullarından bəhs edir.
Azərbaycanın milli qəhrəmanları (film, 2012)
Azərbaycanın milli qəhrəmanları sənədli serialı 2012-ci ildən başlayaraq "Yaddaş" Sənədli Filmlər Studiyasında istehsal edilir. Serial canlarını vətən uğrunda qurban verərək Azərbaycan Milli Qəhrəmanı adına yüksələn igid Azərbaycan oğullarından bəhs edir.
Azərbaycanın milli qəhrəmanları (film, 2015)
Azərbaycanın milli qəhrəmanları sənədli serialı 2015-ci ildə çəkilmişdir. İctimai televiziyada istehsal edilmişdir. Serial canlarını vətən uğrunda qurban verərək Azərbaycan Milli Qəhrəmanı adına yüksələn igid Azərbaycan oğullarından bəhs edir.
== Məzmun ==
Serial canlarını vətən uğrunda qurban verərək Azərbaycan Milli Qəhrəmanı adına yüksələn igid Azərbaycan oğullarından bəhs edir.
Ermənistanın Milli Qəhrəmanlarının siyahısı
Ermənistanın — Ermənistanda "Vətən" ordeniylə mükafatlandırılan şəxslərin siyahısı.
Qəhrəmanların izi ilə (film, 1975)
Filmin qəhrəmanlarının izləri Kerç yarımadasına, yeraltı daş karxanalarına gedib çıxır. Burada hər bir daş o dövrün ağır günlərinin, faciələrin, fəlakətlərin şahididir. İndiyə qədər bu yerlərdə əsgər dəftərləri, papaqları, silahları tapılıb üzə çıxarılır.
1942-ci il mayın 1-də daş karxanasının dərinliyində yeraltı qarnizon təşkil olunmuşdu. Həmin qarnizonda çoxlu azərbaycanlı var idi. Qarnizon faşist ordusu ilə mühasirəyə alınmışdı. Əsgərlər faşist cəlladlarına uzun müddət müqavimət göstərmişlər. Biz bu faciənin bircə şahidini belə görə bilməsək də(onların heç biri sağ qalmayıb), gözlərimiz önündə igid, cəsur, fədakar əsgərlərimizin obrazları canlanır.
Rejissor: Cahangir Zeynallı
Ssenari müəllifi: Rəfael Faybisoviç
Operator: Faiq Qasımov
Səs operatoru: Şamil Kərimov
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası.
Qəhrəmanların İzi ilə (1975)
Filmin qəhrəmanlarının izləri Kerç yarımadasına, yeraltı daş karxanalarına gedib çıxır. Burada hər bir daş o dövrün ağır günlərinin, faciələrin, fəlakətlərin şahididir. İndiyə qədər bu yerlərdə əsgər dəftərləri, papaqları, silahları tapılıb üzə çıxarılır.
1942-ci il mayın 1-də daş karxanasının dərinliyində yeraltı qarnizon təşkil olunmuşdu. Həmin qarnizonda çoxlu azərbaycanlı var idi. Qarnizon faşist ordusu ilə mühasirəyə alınmışdı. Əsgərlər faşist cəlladlarına uzun müddət müqavimət göstərmişlər. Biz bu faciənin bircə şahidini belə görə bilməsək də(onların heç biri sağ qalmayıb), gözlərimiz önündə igid, cəsur, fədakar əsgərlərimizin obrazları canlanır.
Rejissor: Cahangir Zeynallı
Ssenari müəllifi: Rəfael Faybisoviç
Operator: Faiq Qasımov
Səs operatoru: Şamil Kərimov
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası.
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (A)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (B)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (C)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (D)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Dadaşov Məmmədrza Həsən oğlu — 1948
Davranov Armenak Qeorqiyeviç — 1948
Dəmirova Cəmilə Dadaş qızı — 1950
Dəlləkyan Siranuş Manqiyevna — 1950
Dadaşov Hacı Şıxəli — ?
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (E)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (F)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (G)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (H)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (J)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (K)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Kalinin Mixail İvanoviç — 1944
Kapitsa Pyotr Leonidoviç — 1945
Kərimova Sürəyya Abbasqulu qızı — 1948
Kurçatov İqor Vasileviç — 1949
Kərimova Aşafatma Hidayət qızı — 1950
Kurçatov İqor Vasileviç — 1951
Kurçatov İqor Vasileviç — 1954
Kazımov Kamal Kərim oğlu — 1956
Keldış Mstislav Vsevolodoviç — 1956
Kaveroçkin Mixail Pavloviç — 1957
Kalaşnikov Mixail Timofeyeviç — 1958
Keldış Mstislav Vsevolodoviç — 1961
Kolmoqorov Andrey Nikolayeviç — 1963
Kosıgin Aleksey Nikolayeviç — 1964
Kərimov Həsən Rza oğlu — 1966 — (1985-ci ildə ləğv olunub)
Kerbabayev Berdi Muradoviç — 1969
Keldış Mstislav Vsevolodoviç — 1971
Kunayev Dinməhəmməd Əhməd ulı — 1972
Kosıgin Aleksey Nikolayeviç — 1974
Kapitsa Pyotr Leonidoviç — 1974
Kunayev Dinməhəmməd Əhməd ulı — 1976
Kalaşnikov Mixail Timofeyeviç — 1976
Kunayev Dinməhəmməd Əhməd ulı — 1982
Kərimov Kərim Abbasəli oğlu — 1987
Kərimov Yusif Xankişi oğlu — ?
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (L)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (M)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Molotov Vyaçeslav Mixayloviç — 1943
Mikoyan Anastas İvanoviç — 1943
Meşaninov İvan İvanoviç — 1945
Məmmədov Turab Süleyman oğlu — 1947
Məmməd Məmmədov (siyasətçi, 1904) — 1948
Məmmədov Yunus Mirzəməmməd oğlu — 1949
Məmmədоv Hüsеyn Qurbаn oğlu — 1948
Mustafayev Mehdi Həsən oğlu — 1948
Mehrəliyev Seyfi Seyid oğlu — 1949
Məmmədov İmran İsmayıl oğlu - 1949
Məsimov Sayad Nağı oğlu - 1949
Əbdürrəhimov Hüseyn Yəhya oğlu - 1949
Məhərrəmov Mösü Rüstəm oğlu — 1950
Məmmədova Soğət Baba
qızı — 17/06-1950
Məmmədov Bəxtiyar Məmmədrza oğlu — 19/03-1959
Məmmədov Məmməd Rza oğlu — 1951
Məmmədov Muxtar İsgəndər oğlu — 1951
Məmmədov Ərəstun — 1973
Məmmədov İsa Əli oğlu — 1976
Yaqub Rüstəmov —1979
Moiseyenko Yevsey Yevseyeviç — 1986
Məmmədov Bəxtiyar Məmməd Rza oğlu — ?
Məmmədov Səfərəli İbrahim oğlu — ?
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (N)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (O)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (P)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (Q)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Qasımova Zülqədə Allahverdi qızı — 01/07-1949
Qocayev Məhəmməd Qəmbər oğlu — 1949
Qəmbərova Zeynəb — 1951
Quliyeva Nüyvər Xəlil qızı — 17/06-1950
Qazıyeva Sevil Həmzət qızı — 1960
Qazıyeva Zəhra Kərim qızı — 1969
Quliyev Məhər — 1978
Qarayev Qara — 1978
Qurbanov İbrahim Musa oğlu — ?
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (R)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (S)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Sadıxova Maral Zakir qızı - 01/07-1949
Səmədov Qüdrət Aşur oğlu - 1947
Səfərov Qaçay Mənsum oğlu — 1948
Sadıqov Səməd Qurban oğlu - 1949
Sərəfəliyev Rüstəm Qasım oğlu — 1949
Süleymanov Ümid Süleyman oğlu — 01/07-1949
Stasova Yelena Dmitriyevna — 1960
Salmanov Fərman Qurban oğlu — 1966
Zərbəli Mirzağa oğlu Səmədov — 1968
Səmədov Baba Səməd oğlu - 23/02-1978
Simonov Konstantin Mixayloviç — 1974
Sviqun Semyon — 1977
Sokolov Boris Sergeyeviç — 1984
Salahov Tahir Teymur oğlu — 1989
Seyidzadə Mehdi Həsən oğlu — ?
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı (T)
Sosialist əməyi qəhrəmanlarının siyahısı — SSRİ zamanı Sosialist əməyi qəhrəmanı adı almışların siyahısı:
Tursunzadə Mirzo — 23.02.1967
Topçubaşov Mustafa Ağabəy oğlu — 04.08.1975
Tağızadə-Hacıbəyov Niyazi Zülfüqar oğlu — 19.08.1982
Talıbova Xavər Ağa qızı — ?
