* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.
2003 | •••••••••••••••••••• | 12.99 |
2004 | ••••••••••••••••••• | 12.13 |
2005 | ••••••••• | 5.40 |
2006 | ••••••• | 4.05 |
2007 | • | 0.42 |
2008 | ••••• | 2.92 |
2009 | ••••••• | 4.16 |
2010 | •••• | 2.54 |
2011 | ••••••• | 3.95 |
2012 | •••••• | 3.36 |
2013 | •••• | 2.19 |
2014 | ••• | 1.72 |
2015 | •••• | 2.55 |
2016 | ••••••••• | 5.21 |
2017 | • | 0.49 |
2018 | ••• | 1.95 |
2019 | •• | 0.97 |
2020 | •••••• | 3.45 |
1 is. [ər.] 1. Xoşagəlməz, acı, haqsızlıq kimi üzücü hallar qarşısında səsini çıxarmadan onların keçib-getməsinə dözmə, təhəmmül etmə. Bir dərd var ki, yerə-göyə sığışmayan, ürək yandıran, insanı vərəmləndirən, səbir və təskinlik bilməyən; məsələn, birinin əziz bir övladı əlindən gedə… C.Məmmədquluzadə. □ Səbir etmək (eləmək) – çətin iş, ağır vəziyyət və s. hallarda şikayətlənmədən dözmək, təhəmmül etmək. Bu söz-söhbətlərin, müamilə və rəftarın nə qədər Sürəyyaya acı təsiri olurdusa da, səbir eləyirdi. Çəmənzəminli. // Gələcək və olacaq bir şey üçün tələsməyib və təlaş göstərməyib gözləmə; hövsələ. □ Səbir etmək – dözmək, hövsələ etmək, tələsmədən gözləmək. Lakin səbrin də bir dərəcəsi vardır. M.S.Ordubadi. İskəndər səbir edib, yarım ilə qədər gözlədi. Canına qulluq eləyib əkinəbiçinə getdi. M.Hüseyn. Səbri kəsilmək (tükənmək) – artıq dözə bilməmək, təhəmmül edə bilməmək. Səbrim kəsilib, yar mənim canımı alsın; Ya şad eləsin vəsl ilə, didarə yetirsin. Heyran xanım. [Nofəl Zeydə:] Burax atların cilovunu, Zeyd, kəsdiyimiz çörəyə and içirəm ki, artıq mənim səbrim tükənmək üzrədir. Ə.Məmmədxanlı. Səbrini basmaq – bax səbir etmək. [Bədircahan:] Səbrini bas, ağa, hesabına bax! N.Vəzirov. [Rəşid:] Mən birtəhər səbrimi basıb, xörəkdən yeməyə başladım. İ.Hüseynov. 2. Səbirlə şəklində zərf – təmkinlə, ağırağır. Səbirlə nağıl etmək. – Səbirlə toplamışdır gücünü damla-damla; Danışıb öz diliylə hər kəslə, hər adamla. R.Rza. [Qoşqar Əmirliyə:] Düz bir ildir, mən bu aparatda işləyirəm, bir dəfə görməmişəm ki, mənimlə səbirlə, soyuqqanlı danışasınız. İ.Hüseynov. ◊ Səbir kasası daşmaq (dolmaq) – daha dözə bilməmək, təhəmmül edə bilməmək, hövsələdən çıxmaq, təmkinini itirmək. [Gövhər xanım:] Daha bəsdir! Səbir kasam dolub daşmış. S.S.Axundov. Molla Şirəlinin səbir kasası daşdı, onsuz da gərgin olan əsəbləri qırıldı. S.Rəhman.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / səbir2 is. Asqırma, asqırtı, asqırıq. ◊ Səbir gətirmək – asqırmaq. Tək səbir, cüt səbir – xalq arasında: guya bir dəfə asqırma nəhslik, uğursuzluq; cüt asqırma isə xeyir, uğur əlamətidir. Ta gəlirik biz də bir az anlayaq; Məhzəri-irfanda vurur tək səbir. M.Ə.Sabir.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / səbir2 I SƏBİR, DÖZÜM, TƏHƏMMÜL Səbr gərəkdir! Əlbəttə Şamoda səbr, təhəmmül, dözüm var idi (S.Rəhimov); HÖVSƏLƏ [Nurəli:] Soltanağa, hövsələm yoxdur (C.Məmmədquluzadə); KİRDAR Anada o kirdar hanı, telefona gələ.. (Mir Cəlal); SƏBİR-ARAM Səbrim-aramım yox idi, çünki yoldaşları böyük təhlükə gözləyirdi (M.S.Ordubadi); SƏBİR-QƏRAR (köhn.) Ey sevdiyim, səndən cüda düşəli; Nə səbrüqərarım, nə taqətim var (Q.Zakir). II səbir bax asqırıq
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / səbir2 1 сущ. терпение: 1. способность стойко, безропотно переносить, сносить что-л. (боль, страдания, лишения, неприятности и т.п.). Böyük səbir большое терпение, səbrinə təəccüb etmək kimin удивляться терпению чьему 2. способность долго, настойчиво, упорно делать что-л. Ana səbri материнское терпение, müəllim səbri терпение учителя; səbri olmaq иметь терпение; səbir etmək, eləmək терпеть: 1. стойко и безропотно переносить что-л. 2. ждать кого-л., что-л. (без ропота, возражений); səbir et! терпи! ◊ səbri kəsilmək, tükənmək не выдержать, лопнуть терпению; səbrim tükəndi терпение у меня лопнуло; səbrini basmaq сдерживать себя; səbir kasası dolub переполнилась чаша терпения; səbirlə halva bişər, ey qora, səndən терпение и труд всё перетрут 2 сущ. чих (непроизвольный, резкий звук, вызванный раздражением носоглотки); səbir gətirmək чихать, чихнуть ◊ tək səbir один раз чих (по суеверным представлениям, будто предвещает несчастье, неудачу); cüt səbir два раза чих (будто предвещает счастье, удачу); səbir gəldi кто-то чихнул: 1. выражает подтверждение чьим-то высказанным только что словам 2. следует повременить, подождать с делом, к которому нужно было приступить
Azərbaycanca-rusca lüğət / səbir1 i. patience; endurance; bir kəsin səbrini tükətmək to try smb.’s patience, to exasperate smb.; səbri tükənmək to lose* one’s patience; ~ kasası daşmaq to lose* one’s patience / temper, to fly* into a rage; ~ etmək to wait; to be* patient, to keep* one’s temper / patience; Mənim səbrim tükəndi My patience gave out, I had lost all my patience
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / səbir1 is. patience f ; ~ kasası daşmaq perdre sa patience ; ~ etmək patienter vt
Azərbaycanca-fransızca lüğət / səbir1 [ər.] сущ. 1. сабур; эхун, эх(и); səbir etmək (eləmək) сабур авун, сабурун; сабур хуьн, эхун; səbri kəsilmək (tükənmək) сабур акьалтӀун, сабур ийиз тахьун, эхиз тахьун, сабурсуз хьун; səbrini basmaq кил. səbir etmək; 2. səbirlə нареч. сабурдалди, тади къачун тавуна, залан-залан; ** səbir kasası daşmaq (dolmaq) сабур акьалтӀун, сабур ийиз тахьун, эхиз тахьун, вичивай-вич (жувавай-жув) хуьз тахьун.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / səbir2 сущ. тирш, илирз, сабур; səbir gətirmək сабур гъун, тирш ягъун, илирзун; tək səbir, cüt səbir тек сабур, жуьт сабур (халкьдин арада: гуя тек сабур нягьсвилин, кутуг тавунин, жуьт сабур хийирдин, кутугунин лишан я).
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / səbirə. 1) tələsməmə, təmkinli olma; 2) asqırma.
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti(Lənkəran) tamam, xalis. – Ət səbir yağdu
Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.