* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.
2003 | •••••••••••••••• | 4.33 |
2004 | •• | 0.34 |
2006 | •••••••• | 2.25 |
2007 | •••••••••••••••••••• | 5.71 |
2009 | •••••• | 1.44 |
2010 | •••••••• | 2.09 |
2011 | •••••••••••• | 3.26 |
2012 | ••••••••••• | 3.01 |
2013 | •••••• | 1.46 |
2014 | •••• | 0.86 |
2015 | ••••••••••••••• | 4.25 |
2016 | ••••••••••••• | 3.47 |
2017 | ••••••••••••••• | 4.23 |
2018 | ••••••• | 1.80 |
2019 | •••• | 0.97 |
2020 | •••• | 0.93 |
1 1. “Tutmaq”dan f.is. [Ayrım qızı] cücələri tutmaması üçün əlinə böyük bir ağac alıb, “kiş, kiş” edərək qızılquşu qovlamağa başladı. A.Şaiq. 2. is. Hər hansı bir xəstəliyin birdən özünü büruzə verməsi, güclənməsi, kəskinləşməsi, növbə (xəstəlikdə). // Yoluxucu, keçici xəstəlik. ◊ Tutması tutmaq məc. – birdən hirslənmək, coşmaq, tərsliyə başlamaq. [Qasıməli:] Tutması tutanda da, Allah göstərməsin, öhdəsindən gəlmək olmur. C.Məmmədquluzadə. [Zalxa:] Budur ha, yenə tutması tutdu, çıxdı göylərə. S.Rəhman.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / tutma2 1 I сущ. от глаг. tutmaq: 1. держание 2. захватывание: 1) крепкое схватывание чего-л. пальцами, руками, механизмами и т.п.; захват. тех. tutma bucağı угол захвата, tutma diapazonu диапазон захвата, tutma tələsi ловушка захвата; связь. tutma hadisəsi явление захватывания 2. заболевание какой-л. болезнью 3. захват (взятие силой). Özgə əraziləri tutma захват чужих территорий 4. занятие: 1) овладение какой-л. территорией, населенным пунктом; захват. Şəhəri tutma занятие города 2) вступление в какую-л. должность. Vəzifə tutma занятие должности 3) спорт. в сочет. со словом “место”. Birinci yer tutma занятие первого места 5. схватывание: 1) затвердение, застывание. строит., архит. Betonun tutması схватывание бетона 2) перен. быстрое понимание, восприятие, усвоение чего-л. Əsərin əsas ideyasını tutma схватывание основной идеи произведения, məsələnin mahiyyətini (məğzini) tutma схватывание существа вопроса 6. ловля, поимка. Balıq tutma ловля рыбы, vəhşi heyvanları tutma ловля зверей, qarətçiləri tutma поимка грабителей II прил. 1. ловильный: 1) связанный с ловлей. Tutma əməliyyatı ловильная операция, tutma işləri ловильные работы 2) предназначенный, служащий для ловли. нефт. tutma burğusu ловильное сверло 2. захватный (служащий для захвата). Tutma aləti захватное приспособление 2 сущ. 1. мед. приступ (момент усиления, обострения какой-л. болезни, болезненного явления). Qızdırma tutması приступ лихорадки, öskürək tutması приступ кашля, ürək tutması сердечный приступ 2. припадок (внезапное резкое проявление какой-л. болезни). İsteriya tutması истерический припадок, tutmadan yıxılmaq упасть в припадке 3 сущ. диал. упрямство ◊ tutması tutub вожжа под хвост попала кому (о капризном, взбалмошном человеке) 4 сущ. 1. соление (приготовление, заготовление впрок с солью, в солёном растворе) 2. соленье, соление (посоленный впрок пищевой продукт). Tutmalarla dolu bankalar банки с соленьями
Azərbaycanca-rusca lüğət / tutma1 i. fit, attack; paroxysm; əsəb ~sı fit / attack of nerves, nervous fit; dəlilik ~sı fit of madness
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / tutma1 1. f.is. кил. tutmaq; 2. сущ. са азар (тӀал) садлагьана винел акъатун, вичи-вичи къалурун, атун, кьун, акатун, галукьун; гужлу хьун, къати хьун (са азар, тӀал садлагьана); нубат (азардин); // садакай-масадак фидай, галукьдай азар; // чӀурхьун; чӀуржедай хесет (азар); ** tutması tutmaq пер. кьияр атун, садлагьана хъел атун, хъел акатун, къизмиш хьун, терсвал ийиз авалун.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / tutmaI (Göyçay, Kürdəmir, Mingəçevir, Ucar, Yevlax) şoraba, duza və ya sirkəyə qoyulmuş xiyar, kələm, badımcan və s. – Çox ləzətdi tutmadı, yeməynən doymax olmur (Yevlax); – Aşnan tutma çox ləzzətdi olur (Ucar) ◊ Tutma qoymax (Yevlax) – şoraba qoymax. – Bi:l çox qəşəng tutma qoymuşam. Tutma tutmax (Kürdəmir, Ucar) – şoraba qoymaq. – Badımcan tutmasını kürdəmirrilər kimi tutma tutan tappazsan (Kürdəmir) II (Ağdam, Ağdaş, Meğri, Şəki, Şuşa) xəstəlik adı. – Aydının tutması var, tutanda yazıx özün bilmir (Ağdam); – Əhməd tutma olub (Ağdaş); – Tutması var Mavıt dayinin (Şəki) ◊ Tutması durmax (Şuşa) – ürəkkeçməsi tutmaq. – Genə Ürbabənin tutması duruf. Tutması tutmax (Meğri) – ürəyi keçmək. – Tutması tutanda özün bilmir o III (Şuşa) 1. inad 2. acıq. – Tutmaηı qoy yerə insafınnan danış ◊ Tutması tutmax (Şuşa) – 1. inad etmək; 2. acığı tutmaq. – Həsənin tutması tutuf; – Onun tutması tutuf, onnan danışma:n xeyri yoxdu IV (Laçın) seçmə, yaxşı. – Bir tutma qoyun qoyunnarın içinnən tutum, neçə verim? (Laçın) V (Borçalı, Gəncə, Qazax, Ordubad, Şərur, İrəvan) 1. qovunun bir növü. – Tutma gej yetişəndi (Borçalı); – Tutma şirin olur (Qazax); – Axjam gələndə tutma yemiş al (Gəncə); – Tutma qovun çox şirin olur (Ordubad) 2. qışa saxlanılmış qovun
Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.