Aldanmış ulduzlar
"Aldanmış kəvakib" ("Hekayəti-Yusif şah") — Mirzə Fətəli Axundovun 1857-ci ildə yazdığı əsər.
Yazıçı bu əsərlə Azərbaycan ədəbiyyatında realist nəsrin banisi olmaqla yanaşı, həm də milli ədəbiyyatımızda povest janrının əsasını qoyur. Povestdə Avropa maarifçilərinin "dünyanı sağlam aqil idarə edir" konsepsiyasından çıxış edən müəllif, İran feodal üsul-idarəsinin ictimai nöqsanlarını, ölkənin ali feodal dövlət başçılarını kəskin satira atəşinə tutur və maarifçi, humanist hakim ideyasını qızğın təbliğ edir. Odur ki, "Aldanmış kəvakib" povesti dünya maarifçi nəsrinin orijinal, parlaq nümunələrindən biri kimi dəyərləndirilir. Axundzadə bu əsərində fanatikliyi, nadanlığı tənqid etməklə yanaşı, rüşvətxorluğu, özbaşınalığı, haqsızlığı da ifşa edir. Yazıçı XV əsrdə yaşamış İran tarixiçi İsgəndər bəy Munşinin əl yazmaları əsasında bu povesti yazıb, amma o İran hökümdarı Nəsrəddin şahı tənqid etmək üçün, müasir həyatla əsəri əlaqələndirib, amma povestdə şah obrazında I Şah Abbas göstərilib.
== Qısa məzmun ==
Povest ardıcıl inkişaf edən süjet xəttinə və aydın kompozisiyaya malikdir və o, başlanğıcdan, bağlamadan və iki hissədən ibarətdir. Povestin başlanğıcı cəmi iki sətirdə yazılıb.
Artıq 7 ildiki Şah Abbas ölkəni idarə edir. Novruz bayramından cəmi 3 gün sonra baş münəccim xəbər verir ki, novruzdan 15 gün keçmiş ulduzların toqquşacağı və bu toqquşma zamanı şaha xətər toxunacağını deyir.
Aldanmış ulduzlar (opera)
Aldanmış ulduzlar - bəstəkar Məmməd Quliyevin görkəmli dramaturq Mirzə Fətəli Axundovun "Aldanmış kəvakib" adlı povesti əsasında yazdığı opera. Libretto - Vidadi Paşayev.
== Tarixçə ==
Aldanmış ulduzlar - Proloq, epiloq və dörd məclisdən ibarət opera.
Bəstəkar Məmməd Quliyev, Libretto - Vidadi Paşayev, Quruluşçu rejissor - Əflatun Nemətzadə, Musiqi rəhbər və Dirijor - Rauf Abdullayev, Quruluşçu rəssam - Ə. Almaszadə, Xormeysterlər - N. Məlikov, G. Koryakin, Baletmeysterlər - R. Axundova, M. Məmmədov.
Əsər ilk dəfə 1977-ci ildə Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının səhnəsində tamaşaya qoyulmuşdur.
== Məzmun ==
M. F. Axundovun povestinin əsas – xalq və hökmdarlar problemini bəstəkar özündə dram teatrı, balet və pantomima cizqilərini birləşdirən sintetik opera formasında canlandırır. Əsərin janr diapozonunu genişləndirməyə çalışmaqla, müəlliflər operada qədim milli teatr formalarının, bayramlarda meydanlarda göstərilən “Qaravəlli” tamaşaları ənənələrini canlandırmağa cəhd göstərirlər. Bu “teatrda teatr” forması xalq komik nağıllarının, oxşamalarının və teatr tamaşalarının ən müxtəlif personajlarını operaya daxil etməyə imkan verir. Məsələn, bir – birini tamamlayan Keçəl və Kosa belələrindəndir.
=== Qəhrəmanlar və ifaçilar ===
Kosa - Ə. Haqverdiyev
Keçəl - K. Hüseynov
Axund - B. Mirzəyev, (C. Əkbərov)
Səlma - X. Qasımova
Yusif Sərrac - A. Məlikov
Şah - F. Mehdiyev
Cəmaləddin (münaccim) - A. Kərimov
Başbilən (vəzir) - Q. Əliyev
Bəhbəhani (saray şairi) - İ. Ələkbərov
Yumruqoğlu (sərkərdə) - Ş. Quliyev
Fiqaro (əcnəbi elçi) - K. Məmmədov
II Elçi - İ. Məmmədov
III Elçi - V. Tahirov
Cəllad, hərəmlər, rəqqasələr, saray əhli, keşikçilər, xalq nümayəndələri
== Ədəbiyyat ==
Ю. ГАБАЙ. "ОБМАНУТЫЕ ЗВЕЗДЫ", Москва, Советская музыка, 1978, № 8, с.
Dəniz ulduzları
Dəniz ulduzları (lat. Asteroidea) — heyvanlar aləminin dərisitikanlılar tipinə aid heyvan sinfi. Təqribən 1600 müasir növü var.
Ulduz şəkilli və ya beşguşəli dərisitikanlıdır. Əksəriyyətinin uzunluğu 12–25 sm olsa da, sinfin nümayəndələrinin ölçüləri 2 sm-lə 1 m arasında dəyişir.
== Həyat tərzi və xarici quruluşu ==
Dəniz ulduzu dənizdə yaşayır. Suyu nisbətən az duzlu olan dənizlərdə yaşaya bilmir. Dəniz ulduzu sahilə yaxın yerlərdə dənizin dibində sürünür, dəniz çəkildikdə isə çox zaman daşların yosunların altında qalır. Bədən formaca beşguşəli ulduza oxşayır. Bədən mərkəzi diskdən və ondan çıxan beş şüadan təşkil olunmuşdur ki, bu şüalara qollar da deyirlər.
Dəyişən ulduzların tərifləri
Dəyişən ulduzlar — ulduzun yalan olduğu bürcün adı olan latın hərfi ilə birlikdə (aşağıda göstərildiyi kimi) müəyyən bir etiketin Bayer təyin olunmuş formatında bir dəyişikliklə təyin olunur. Bürclər siyahısı və onların adlarının həssas formaları üçün bürclər siyahısına baxın.
Cari adlandırma sistemi:
Bayerin mövcud Yunanıstandakı məktubları olan ulduzlara yeni təyinatlar verilmir.
Əks halda, hərfi R ilə başlayın və Z.-dən keçin.
RZ ilə davam edin … RZ, SS istifadə edin … ZZ qədər SZ, TT … TZ və s.
QZ-ə çatana qədər AA, BB … BZ, CC … CZ və s. İstifadə edin, həm birinci, həm də ikinci mövqelərdə J-ni atın.
334 kombinasiya məktubundan sonra Latin yazılarını tərk edin və V335, V336 və s. İlə ulduzları adlandırmağa başlayın.
İkinci məktub alfabenin başlanğıcından heç bir zaman asla yaxınlaşmır, məsələn, heç bir ulduz BA, CA, CB, DA və s.
Gümüşü Ulduzlar
Gümüşü Ulduzlar (ərəb. النجوم الفضية) Misir Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus aerobatika eskadronudur. Komanda1974-cü ildə qurulub. Uçuşlar üçün Hongdu JL-8 təyyarəsinin K-8E versiyası istifadə olunur. Təyyarələr ağ, qırmızı və göy rənglərdən ibarət dizaynda boyanıb. Təyyarələr ağ, qırmızı və göy rəngli tüstü generatorları ilə təchiz olunub. 2010-cu ildən 10 təyyarədən ibarət komanda ilə uçuşlar həyata keçirilir: 9-u qrup şəklində düzülüş və 1 solo.
Günah ulduzlarımızdadır (film, 2014)
Günah ulduzlarımızdadır (ing. The Fault in Our Stars) — 2014-cü ildə ABŞ yazıçısı Con Qrinin eyniadlı əsəri əsasında rejissor Coş Bun tərəfindən çəkilmiş dram və melodram janrlı film
== Məzmun ==
16 yaşlı Hazel Qreys Lançester 3 ildir tiroid xərçəngindən əziyyət çəkir. Xəstəlik artıq ağciyərlərinədə yayıldığı üçün həmişə yanında oksigen balonu gəzdirir. Bu xəstəlikdən əziyyət çəkən insanlar üçün yaradılmış dəstək qurupunda seanslara gedərkən Aqustus Vaters adlı gənc bir oğlanla tanış olur. O da bir vaxtlar beyin şişi xəstəliyindən müalicə almış və ayağının birini itirmişdir. Bu iki cütlük bir müddətdən sonra bir-birlərinə aşıq olurlar. Xəstəliyə görə xəstəxanada yatan Hazelin yanından heç ayrılmayan Auqustus onun həmişə iştəmiş olduğu arzusunu reallaşdırmaq üçün onunla birgə səyahətə çıxır. Məqsəd isə, Amsterdama gedərək Hazelin ən çox sevdiyi yazıçı Piter van Houteni tapmaqdır.
== Rollarda ==
Şeylin Vudli — Hazel Qreys Lankaster
Lili Kenna — Hazelin uşaqlığı
Ansel Elqort — Aqustus Vaters
Nat Volff — İsaak, Aqustusun görmə qüsurlu dostu
Laura Dern — Frenni Lankaster, Hazelin anası
Sem Trammel — Maykl Lankaster, Hazelin atası
Uilyam Dafoe — Piter van Houten
Lotte Verbik — Lidewic Vlieqenthart, Piterin assistantı
Mayk Birbiqlia — Patrik
Emili Piçer — Monika
Emili Biç — Monikanın anası
Karole Veyers (səs) — Enn Frank
== Premyerası ==
Filmin premyerası 2014-cü ilin 2 iyun tarixində 300-dən artıq qonağın iştirakı ilə Nyu-Yorkun Ziegfeld teatrında baş tutdu. Kitabın müəllifi Qrin veriyi açıqlamasında bildirib: "Mən kitabın ekranlaşdırılmasına icazə vermək istəmədim.
Maqnit ulduzlar
Maqnetar və ya maqnitar — neytron ulduzu, çox güclü maqnit sahəsinə malik olan bir obyekt(10 üstü 11 Tesla və ya 10 üstü 14 Qaussa qədər).
Maqnetarların mövcudluğu ilə bağlı ilk fərziyyələr 1992-ci ildə astronom Robert Dunkan və Kristofer Tompson tərəfindən irəli sürülmüşdür, lakin 1998-ci ildə Qartal bürcündə yerləşən SGR 1900+14 maqnetarından alınan qamma-rentgen şüalar maqnetarların mövcudluğunu təsdiqlədi.5 mart 1979-cu ildə əldə olunan qamma-şüaların da bir maqnetar mənbəyindən gəldiyi güman olunur. Maqnetarların orta ömür müddəti 1 milyon ildir. Bu obyektlər kainatda ən güclü maqnit sahəsinə malikdirlər.
== Haqqında ==
Maqnetarların diametri adi neytron ulduzlarında olduğu kimi ortalama 10–20 km-dir, lakin bir maqnetarın kütləsi Günəşin kütləsindən ortalama 2 dəfə çoxdur. Bir qaşıq maqnetar maddəsinin çəkisi Yer kürəsində 1000 milyard tona bərabər olacaqdır. Bir maqnetarın maqnit sahəsinin gücü Günəşin maqnit sahəsinin gücündən 1000 trilyon dəfə çoxdur. Formalaşdıqdan 10.000 il sonra maqnetarların maqnit sahələri yox olur və onların aktivliyi və rentgen şüalanması dayanır. Bu hesabla Süd Yolu qalaktikasında 30 milyon aktiv olmayan maqnetarın mövcud olduğu düşünülür.
2004-cü ildə Avstraliya radioteleskopları böyük enerji axını aşkar etdilər.
Mənim xoşbəxt ulduzlarım (film)
Mənim xoşbəxt ulduzlarım (ing. My Lucky Star, kantonca: Fuk sing go jiu) – 1985-ci ildə döyüş-komediya janrında kanton dilində çəkilən Honkonq filmidir.
İki Honq Konq polisi brilliantları oğurlayan şəxsi tapmaq üçün Tokioya yollanırlar. Lakin həmin şəxs burada nindza klanının idarəsi altında keçmişdir. Polislərdən biri Riki Funq onu izləyən zaman klan tərəfindən oğurlanılır. "Əzələlər" ləqəbli polis isə klanın izini itirir. Bu səbəbdən bir müddət keçdikdən sonra "Əzələlər" ləqəbli polis keçmiş dostlarını köməyə çağırmağa məcbur olur. Həmin dostlar onunla birlikdə yetimxanada böyümüş və "Yetimxana bandası" adı altında dəstə yaratmışlar...
Mənim xoşbəxt ulduzlarım — Internet Movie Database saytında.
Mənim xoşbəxt ulduzlarım (film, 1985)
Mənim xoşbəxt ulduzlarım (ing. My Lucky Star, kantonca: Fuk sing go jiu) – 1985-ci ildə döyüş-komediya janrında kanton dilində çəkilən Honkonq filmidir.
İki Honq Konq polisi brilliantları oğurlayan şəxsi tapmaq üçün Tokioya yollanırlar. Lakin həmin şəxs burada nindza klanının idarəsi altında keçmişdir. Polislərdən biri Riki Funq onu izləyən zaman klan tərəfindən oğurlanılır. "Əzələlər" ləqəbli polis isə klanın izini itirir. Bu səbəbdən bir müddət keçdikdən sonra "Əzələlər" ləqəbli polis keçmiş dostlarını köməyə çağırmağa məcbur olur. Həmin dostlar onunla birlikdə yetimxanada böyümüş və "Yetimxana bandası" adı altında dəstə yaratmışlar...
Mənim xoşbəxt ulduzlarım — Internet Movie Database saytında.
Mənim xoşbəxt ulduzlarım 2 (film,1985)
Mənim xoşbəxt ulduzlarım 2 (ing. My Lucky Stars 2:Twinkle Twinkle Lucky Stars) — 1985-ci ildə çəkilmiş döyüş filmi. "Mənim xoşbəxt ulduzlarım" filminin davamıdır.
Honq Konq polis qrupu oğurlanmış brilyantlara görə Tokionu dolandırır. Yapon mafiyası, Yakuza, yollarına davam edir. Sonra köhnə yoldaşları köməyə gəlir.
Samma Hunq — Fəstbak
Jackie Chan — Maskalar
Yuen Biao — Ricky Fung
Rosamund Kwan — Chi Chi Wang
Richard Ng — Sandy
Sibelle Hu — Barbara Wu
Eric Tsang — Mordaty
Tong Stanley — Rawhide
Richard Norton — Killer Avropa
Michael Mu — Pagoda
Andy Lau — Polis məmuru
John Sham — Johnny
Mişel Yeo — Cüdo müəllimi
Charlie Chin — Ot
Dik Wei — Honq Konqda narkotik satıcısıdır.
Mənim xoşbəxt ulduzlarım 2 (film, 1985)
Mənim xoşbəxt ulduzlarım 2 (ing. My Lucky Stars 2:Twinkle Twinkle Lucky Stars) — 1985-ci ildə çəkilmiş döyüş filmi. "Mənim xoşbəxt ulduzlarım" filminin davamıdır.
Honq Konq polis qrupu oğurlanmış brilyantlara görə Tokionu dolandırır. Yapon mafiyası, Yakuza, yollarına davam edir. Sonra köhnə yoldaşları köməyə gəlir.
Samma Hunq — Fəstbak
Jackie Chan — Maskalar
Yuen Biao — Ricky Fung
Rosamund Kwan — Chi Chi Wang
Richard Ng — Sandy
Sibelle Hu — Barbara Wu
Eric Tsang — Mordaty
Tong Stanley — Rawhide
Richard Norton — Killer Avropa
Michael Mu — Pagoda
Andy Lau — Polis məmuru
John Sham — Johnny
Mişel Yeo — Cüdo müəllimi
Charlie Chin — Ot
Dik Wei — Honq Konqda narkotik satıcısıdır.
Nəhəng ulduzlar
Nəhəng ulduzlar — "Spektr-işıqlıq" diaqramında baş ardıcılıqdan üstdə nəhəng ulduzlar yerləşmişlər. Ötgün siniflərə (G-M) məxsus və təqribən M=+1m ulduz ölçüsünə malik olan az sayda ulduzlar nəhənglər qrupunu təşkil edirlər. Bu ulduzların işıqlığı Günəşinkindən 100–1000 dəfələrlə böyükdür. Nəhəng ulduzların effektiv temperaturları Günəşinkindən kiçik olduğundan onların işıqlıqlarının çox böyük olmasını əsasən radiuslarının çox böyük olması ilə izah etmək olar. Nəhənglərin radiusları Günəşinkindən 10, hətta 100 dəfəyədək böyükdür.
Simbiotik ulduzlar
Simbiotik ulduzlar — Normal ulduzlar parlaq kontinuum və udulma xətlərinə malik çox sadə spektrə malikdirlər. Lakin elə ulduzlar var ki, onların spektrləri çox mürəkkəbdir. Elə ulduzlar vardır ki, onların spektri iki müxtəlif tip ulduzun xüsusiyyətlərini özündə cəmləşdirir.
Ola bilsin ki, bu cür ulduzlar, kifayət qədər bir-birinə yaxın olan iki tamamilə müxtəlif tip ulduzdan təşkil olunmuş, qarşılıqlı təsirdə olan qoşa sistemlərdir.
Simbiotik ulduz, bir növ ikili ulduz növüdür. Ümumiyyətlə biri ağ cırtdan olub, digəri isə qırmızı nəhəngdir. Bunlar qırmızı nəhəng (~ 3000 K) və ağ cırtdan (~ 20 000 K) arasındakı yüksək istilikli spektral xətlərin genişlənməsi ilə göstərilir. Ağ cırtdan, qırmızı nəhəng və ya cazibə axışından gələn ulduz küləklərindən kütlə qazanar.
Simbiotik ulduzlar, ulduzların təkamülü haqqında məlumat əldə etmək üçün astronomiya alimlərinin marağını çəkir. Sistem içində olan unikal ulduzların daxili quruluşu dinamiki səbəbiylə ulduz küləyi, ionlaşdırıcı buludlar inkişafında mühüm rol oynayır.
T Tauri ulduzları
T Tauri ulduzları (TTS) — gənclərlə əlaqəli dəyişən ulduzların bir sinifidir. Onlar on milyon ildən azdır . Bu sinif Taurus ulduzlu bölgəsində gənc bir ulduz olan T Tauri adlı prototipdən adlanır. Onlar molekulyar bulud yaxınlığında aşkar və onların optik dəyişkənliyi və güclü xromosferik xətləri ilə müəyyən edilir. T Tauri ulduzları əvvəlcədən əsas ardıcıllıqla 3 günəş kütləsindən (MY) az olan ulduzlar tərəfindən təqlid edilən parlaqlıq-temperatur əlaqəsi olan Hayashi yolunda əsas ardıcıllıqla müqavilə müddətində əvvəlcədən əsas ardıcıl ulduzlardır təkamül mərhələsidir. 0.5 M'lik bir ulduz radiasiya zonası inkişaf etdikdə və ya daha böyük bir ulduzun əsas ardıcıllıqla nüvə füzyonuna başladığı zaman başa çatır.
T Tauri ulduzları ən kiçik görünən F, G, K, M spektral tipli ulduzlardır (<2 M☉). Onların səthi temperaturu həmin kütlənin əsas ardıcıl ulduzları ilə bənzərdir, lakin onların yarıçapları daha böyükdür, çünki onlar əhəmiyyətli dərəcədə parlaqdırlar. Onların orta temperaturu hidrogen füzyonu üçün çox aşağıdır. Bunun əvəzinə, təxminən 100 milyon il sonra əldə etdikləri əsas ardıcıllıqla hərəkət edərkən, ulduz müqaviləsi kimi sərbəst qravitasiya enerjisi ilə təchiz edilirlər.
Türk Ulduzları
Türk Ulduzları (türk. Türk Yıldızları) — Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələrinin, eləcə də Türkiyə Milli Akrobatika Qrupunun akrobatika eskadronudur. Komanda 7 noyabr 1992-ci ildə yaradılıb və 11 yanvar 1993-cü ildə "Türk Ulduzları" adını alıb. Uçuşlar 8 ədəd NF-5 təyyarəsi ilə həyata keçirilir. Nəqliyyat vasitəsi kimi Lockheed C-130 Hercules istifadə olunur
13 mart 2012
Təlim uçuşu zamanı NF-5 təyyarəsinin qəzaya uğraması ilə pilot Yüzbaşı Ümit Özer həlak olmuşdur.
7 aprel 2021
Təlim uçuşu icra edən "Türk ulduzlarına" məxsus NF-5 təyyarəsi saat 14:15 (Bakı vaxtı ilə 15:15) radələrində Konyada qəzaya uğrayıb. Pilot Yüzbaşı Burak Gençcelep həlak olub.
6 dekabr 2022
Təlim uçuşu icra edən "Türk ulduzlarına" məxsus NF-5 təyyarəsi havada quş ilə toqquşduğuna görə qəzaya uğrayıb. Pilot katapult edə bilib.
14 mart 2024-cü il tarixində komandanın təlim təyyarələrindən biri Türkiyənin Konya vilayətində qəzaya uğrayıb.
Ulduzlar
Ulduz — ilk vaxtlardan bəri insan səma ilə maraqlanmış, ulduzları araşdırmaq üçün ilk ciddi addım isə, ilk teleskopu reallaşdıran İtalyan alimi Qalileo Qaliley tərəfindən atılmışdır. Göy hadisələri ilə maraqlanan elm sahəsi də "astronomiya" adı altında inkişaf etmişdir. Göy üzündə görünənlərdən də daha çox ulduz olduğu bilinməkdədir. Gözlə görülənlərin sayı, 8000 qədərdir. Şəkilləri çəkilə bilən ulduzların sayı isə 50000000000 qədərdir. Ayrıca səmada işıq verməyən ulduzlar da vardır ki, bunlar öz günəşləri olan ulduzların ətrafında dönməkdədirlər.
Ulduzlar kainatda ən çox yayılmış göy cisimləridir. Kosmik maddənin kütləsinin 98%-i ulduzlara məxsusdur. Ulduzlar Günəşəbənzər obyektlərdir, yəni işıq və istilik enerjisinə malik olan qaz kütlələridir. Ulduzlar kütlə, radius və işıqlıqlarına görə bir-birlərindən ciddi fərqlənirlər.
Volf-Raye tipli ulduzlar
Volf-Raye — qeyri-adi spektrə malik, nadir heterogen ulduz qrupudur, bu tip ulduzların spektridə əsasən iyonlaşmış helium və azot və ya karbonun geniş emissiya xəttləri nəzərə çarpır. Wolf-Raye tipli ulduzlarda hidrogenin miqdarı tükənməklə, ağır elementlərin miqdarı isə çoxdur buda güclü ulduz küləklərinə səbəb olur. Wolf-Raye tipli ulduzların səth temperaturları təxminən 30.000 K ilə təxminən 200.000 K arasında dəyişir və digər bütün ulduzlardan daha istidir.
Klassik Wolf-Raye tipli ulduzlar, xarici hidrogenlerini tamamilə itirmiş və nüvədə helium və ya ərimiş halda ağır elementlər olan nəhəng ulduzlardır. WR ulduzlarının bir qrupunun spektrində hidrogen xəttləri nəzərə çarpır bunlar WNh ulduzları olaraq adlandırılır. Bu qrup ulduzlar da kifayət qədər böyük ulduzlardır və hələ də nüvəsində hidrogen mövcuddur, səthində isə helium və azot kütlə itkisiylə məruz qalmaqdadır.
1867-ci ildə, Paris Rəsədxanasında 40 sm Foucault teleskopunu istifadə edərək alimlər Charles Wolf və Georges Rayet [1], Cygnus qrup ulduzundakı üç ulduz kəşf etdilər (HD 191765, HD 192103 və HD 192641, bu anda WR 134, WR 135 və WR 137) bu ulduzların spektrində spektrdə geniş emissiya zolağı qeyd olundu.
Wolf-Raye tipli ulduzların spektindəki emissiya xətlərinin təbiəti bir neçə on il ərzində sirrli qaldı. Daha sonra Edward C. Pickering xətlərin qeyri-adi bir hidrogen halından yarandığı nəzəriyyəsini irəli sürdü və bu "Pickering ardıcıllığı" xəttlərinin, yarı-inteqral kvant ədədləri nəzərə alındığında Balmer seriyasına oxşar bir seriya olduğu ortaya çıxdı. Daha sonra, bu xətlərin helium tərəfindən yarandığı ortaya çıxdı.
Volf-Raye ulduzlar
Volf-Raye — qeyri-adi spektrə malik, nadir heterogen ulduz qrupudur, bu tip ulduzların spektridə əsasən iyonlaşmış helium və azot və ya karbonun geniş emissiya xəttləri nəzərə çarpır. Wolf-Raye tipli ulduzlarda hidrogenin miqdarı tükənməklə, ağır elementlərin miqdarı isə çoxdur buda güclü ulduz küləklərinə səbəb olur. Wolf-Raye tipli ulduzların səth temperaturları təxminən 30.000 K ilə təxminən 200.000 K arasında dəyişir və digər bütün ulduzlardan daha istidir.
Klassik Wolf-Raye tipli ulduzlar, xarici hidrogenlerini tamamilə itirmiş və nüvədə helium və ya ərimiş halda ağır elementlər olan nəhəng ulduzlardır. WR ulduzlarının bir qrupunun spektrində hidrogen xəttləri nəzərə çarpır bunlar WNh ulduzları olaraq adlandırılır. Bu qrup ulduzlar da kifayət qədər böyük ulduzlardır və hələ də nüvəsində hidrogen mövcuddur, səthində isə helium və azot kütlə itkisiylə məruz qalmaqdadır.
1867-ci ildə, Paris Rəsədxanasında 40 sm Foucault teleskopunu istifadə edərək alimlər Charles Wolf və Georges Rayet [1], Cygnus qrup ulduzundakı üç ulduz kəşf etdilər (HD 191765, HD 192103 və HD 192641, bu anda WR 134, WR 135 və WR 137) bu ulduzların spektrində spektrdə geniş emissiya zolağı qeyd olundu.
Wolf-Raye tipli ulduzların spektindəki emissiya xətlərinin təbiəti bir neçə on il ərzində sirrli qaldı. Daha sonra Edward C. Pickering xətlərin qeyri-adi bir hidrogen halından yarandığı nəzəriyyəsini irəli sürdü və bu "Pickering ardıcıllığı" xəttlərinin, yarı-inteqral kvant ədədləri nəzərə alındığında Balmer seriyasına oxşar bir seriya olduğu ortaya çıxdı. Daha sonra, bu xətlərin helium tərəfindən yarandığı ortaya çıxdı.
Yerdəki ulduzlar (film, 2007)
Yerdəki ulduzlar (hind: Taare Zameen Par) 2007-ci ildə Aamir Khan, Amole Qupte və Ram Madhvani tərəfindən çəkilmiş dram filmidir. Baş rollarda Darsheel Safary və Aamir Khan oynamışdır.
Film Internet Movie Database saytında 10 baldan 8,5 bal əldə etmişdir.
“Məncə Amol parlaq və təsir edici ssenari yazsa da, onun filmə töhfəsi bir yazıçının töhfəsi ilə məhdudlaşmır. Ən vacib işi film üçün musiqinin yaradılması da daxil olmaqla bütün preprodakşn işləri, onun tərəfindən həyata keçirilmişdir... Yaradıcı prodüser kimi çəkiliş meydançasında iştirak etdi və rejissor kimi ilk debütümdə mənə böyük bir dəstək və yaradıcılıq qüvvəsi bəxş etdi. Bunun üçün ona təşəkkür edirəm və həm də, mənə etibar etdiyi və mənə inandığı üçün ona xüsusi ilə təşəkkür edirəm”. Aamir Xan
Filmin əsas çəkilişləri beş ay müddətində Hindistanda aparılmışdır. Xan rejissor kimi ilk iki gününü çəkiləcək ilk səhnənin (İşanın məktəbdən evə getməsi və bu yaxınlarda yığdığı balıqları götürməsi) yerini müəyyənləşdirmək ilə və yeni vəzifələrinin icrasını öz üzərinə götürməklə keçirmişdir. Tamaşaçıların kameradan xəbərdar olmamasının lazım olduğuna inanaraq, o, kamera hərəkətləri nisbətən az olan bu film üçün sadə çəkiliş tərzini seçmişdir.
İfratnəhəng ulduzlar
İfratnəhəng ulduzlar — ən böyük ən parlaq ulduzlardır. İfratnəhəng ulduzlar Hersşprunq-Ressel diaqramında ən üstdə yerləşir, görünən ulduz ölçüləri -3 ÷ -8 aralığında, temperaturları isə 3500 K ÷ 20000K aralığında dəyişir.
İfratnəhəng termini bir ulduza aid edildikdə konkret tərifə malik olmur. Nəhəng ulduz termini ilk dəfə Hersşpruq tərəfindən daxil edilmişdir, aydın olmuşdur ki, bu ulduzlar Hersşprunq-Ressel diaqramında iki ayrı hissədə yerləşir. Birinci hissə A spektral sinfindən M spektral sinfinə qədər olan geniş bir hissəni tutur və özündə daha parlaq ulduzları cəmləşdirir və nəhəng ulduzlar adlanır. Sonradan ölçüləbilən parallaks olmadığından, bu ulduzların bir hissəsinin digərlərindən həcmcə daha böyük və daha işıqlı olduğu müəyyən edildi və ifrat-nəhəng termini ortaya çıxdı və zamanla ifratnəhəng olaraq qəbul edildi.
İfrat nəhənglər qrupuna məxsus ulduzlar ən böyük işıqlığa malik olan ulduzlardır; bu ulduzların işıqlığı 30000-100000 Lʘ. İfrat nəhənglər O-M siniflərini əhatə edirlər, xüsusilə ötgün siniflərə məxsus (G-M) ifrat nəhənglərin radiusu Günəşkindən daha böyükdür (1000 dəfə) və bunlar qırmızı ifratnəhənglərə aiddir. İfrat nəhənglərin fırlanmasında yəni ilkin spektral sinifdən ötgün spektral sinifə keçdikdə fırlanma sürəti azalır 100 km/san dən 10 km/san enir. İşıqlıq təsnifatına görə Ia ( olduqca parlaq ifrat nəhənglər) və Ib (parlaq nəhənglər) işıqlıq sinfinə ayrılır.
İynəli dəniz ulduzları
İynəli dəniz ulduzları (lat. Spinulosida) — heyvanlar aləminin dərisitikanlılar tipinin dəniz ulduzları sinfinə aid heyvan dəstəsi.
Ulduzlar Bəzmində
Ulduzlar Bəzmində — əsl adı "Ghoghaye Setaregan" (fars. غوغای ستارگان), sözləri Kərim Fəkur və musiqisi Humayun Xürrəm'nən olan fars dilində bir mahnıdır.
Bu mahnı (sözləri: Saleh Səcadi, ifa: Fərqanə Qasımova) Azərbaycan dilinədə tərcümə olunub.
Ulduzlararası müharibə
Ulduzlararası müharibə müxtəlif planet sistemləri arasında olan müharibəyə deyilir. Konsepsiya elmi fantastika olaraq qəbul edilir. Bunun əksinə olaraq, qalaktikalararası müharibə termini müxtəlif qalaktikalar arasında müharibəyə, planetlərarası müharibə günəş sistemindəki müxtəlif planetlər arasında müharibəyə aiddir.
Maykl Hart qeyd edirdi ki , əgər nə vaxtsa insanlar digər planetlərə köçməyə başlasalar məsafələri nəzərə alaraq ulduzlararasi müharibənin baş verməsi ehtimalı olduqca aşağı olacaq. Belə ki, planetlərarası müharibə ilə müqayisədə ulduzlararası müharibə daha çox zaman və digər resurslar tələb etmiş olar.
Fantastik planetlərarası müharibələrdə müasir adətlərə rast gəlmək olar. Fantastik əsərlərdə 19-cu əsrin sonu və 20-ci əsrin əvvəllərindəki müstəmləkəçilik sistemi ilə əlaqə var idi; 20-ci əsrin ortalarında yazılar çox vaxt ağır Soyuq Müharibə təsirlərini və azad dünya ilə kommunist ölkələri arasında, insanların (1950-ci illərin Amerika üslubunda təcəssüm etdirilmiş) "yaxşı adamlar" və yadplanetliləri "pis adamlar" kimi qələmə verərək təqdim etmişlər.
İlk fantastik fərziyyələr ulduzlararası deyil, planetlərarası müharibələr haqqında idi (məsələn, Uellsin 1898-ci ildə yazdığı "Dünyaların müharibəsi" romanı). Larri Niven kimi yazıçılar asteroid qurşağının və xarici planetlərin insan müstəmləkəçiliyinə əsaslanaraq, fizika qanunlarından hal-hazırda başa düşüldüyü kimi istifadə edən texnologiyaya əsaslanan ağlabatan bir planetlərarası münaqişə nəzəriyyəsi hazırladılar.
Uçan ulduzlar
Uçan ulduzlar (serb-xorv. Летеће звезде / Leteće zvijezde) — Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikasına, daha sonra isə Serbiya və Monteneqroya məxsus olmuş aerobatika eskadronudur.
1985-ci ildə Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası Hərbi Hava Qüvvələri tərkibində qurulmuşdur. Uçuşlar üçün Soko J-21 Jastreb(en) Təyyarələri istifadə olunurdu. 1990-cı ildə bu təyyarələr Soko G-4 Super Galeblərlə(en) əvəz olundu. 1991-ci ildə başlayan Yuqoslaviya müharibələri əvvəlcə komandanın, daha sonra isə Yuqoslaviya dövlətinin dağılmasına səbəb oldu.
Günah ulduzlarımızdadır (film)
Günah ulduzlarımızdadır (ing. The Fault in Our Stars) — 2014-cü ildə ABŞ yazıçısı Con Qrinin eyniadlı əsəri əsasında rejissor Coş Bun tərəfindən çəkilmiş dram və melodram janrlı film
== Məzmun ==
16 yaşlı Hazel Qreys Lançester 3 ildir tiroid xərçəngindən əziyyət çəkir. Xəstəlik artıq ağciyərlərinədə yayıldığı üçün həmişə yanında oksigen balonu gəzdirir. Bu xəstəlikdən əziyyət çəkən insanlar üçün yaradılmış dəstək qurupunda seanslara gedərkən Aqustus Vaters adlı gənc bir oğlanla tanış olur. O da bir vaxtlar beyin şişi xəstəliyindən müalicə almış və ayağının birini itirmişdir. Bu iki cütlük bir müddətdən sonra bir-birlərinə aşıq olurlar. Xəstəliyə görə xəstəxanada yatan Hazelin yanından heç ayrılmayan Auqustus onun həmişə iştəmiş olduğu arzusunu reallaşdırmaq üçün onunla birgə səyahətə çıxır. Məqsəd isə, Amsterdama gedərək Hazelin ən çox sevdiyi yazıçı Piter van Houteni tapmaqdır.
== Rollarda ==
Şeylin Vudli — Hazel Qreys Lankaster
Lili Kenna — Hazelin uşaqlığı
Ansel Elqort — Aqustus Vaters
Nat Volff — İsaak, Aqustusun görmə qüsurlu dostu
Laura Dern — Frenni Lankaster, Hazelin anası
Sem Trammel — Maykl Lankaster, Hazelin atası
Uilyam Dafoe — Piter van Houten
Lotte Verbik — Lidewic Vlieqenthart, Piterin assistantı
Mayk Birbiqlia — Patrik
Emili Piçer — Monika
Emili Biç — Monikanın anası
Karole Veyers (səs) — Enn Frank
== Premyerası ==
Filmin premyerası 2014-cü ilin 2 iyun tarixində 300-dən artıq qonağın iştirakı ilə Nyu-Yorkun Ziegfeld teatrında baş tutdu. Kitabın müəllifi Qrin veriyi açıqlamasında bildirib: "Mən kitabın ekranlaşdırılmasına icazə vermək istəmədim.
