uçmaq sözü azərbaycan dilində

uçmaq

* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur

Yazılış

  • uçmaq • 93.5629%
  • Uçmaq • 5.6886%
  • UÇMAQ • 0.7485%

* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.

Mündəricat

OBASTAN VİKİ
Uçmaq
Uçmaq - türk və altay mifologiyasında cənnət. Uçmağ (Uçmak, Ocmah, Uçmax) olaraq da deyilər. Əleyhdarı Tamaqdır. Ölümdən sonra yaxşı insanların mükafat olaraq gedəcəyi yer. Yaşıllıqlarla və nemətlərlə doludur. İşıq dolu bir məkandır. Hər inancda ölümdən sonra yaxşı insanların gedəcəyi gözəl bir dünya və ya məkan vəd edilir. Uçmaq sözü türk mədəniyyət tarixində bir dövr "cənnət" sözündən çox daha çox istifadə edilmişdir və daha məşhurdur. Yunus Əmrənin sətirlərində tez-tez rast gəlinən bir sözdür. Anlayışın əsasında, ruhun bədəni tərk etdiyi zaman "uçan quş" qılığında olduğuna dair köhnə türk inancları vardır.

Tezlik illər üzrə

Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.

Ümumi • 2.15 dəfə / 1 mln.
2003 ••••••••• 1.97
2004 •••••••• 1.68
2005 ••••••••• 2.02
2006 •••••••••••••• 3.15
2007 ••••••••• 1.90
2008 ••••• 0.97
2009 •••••••••••••• 3.20
2010 ••••••••••••••• 3.27
2011 ••••••••• 2.06
2012 ••••••••• 1.98
2013 •••••••••••••••••••• 4.67
2014 ••••••••• 1.89
2015 •••••• 1.19
2016 ••••• 1.04
2017 ••••• 1.14
2018 •••••••••• 2.25
2019 ••••• 0.97
2020 ••••••••• 1.99

uçmaq sözünün leksik mənası və izahı

  • 1 f. 1. Hər hansı bir səbəb üzündən yıxılmaq, dağılmaq; öz ağırlığının təsiri altında düşmək; yıxılmaq, uçulmaq. Dam uçdu. Qaya uçanda toz qopar. – Qışda uçmuş (f.sif.) damlar qayrılır, rəxnələnmiş hasarlar təmir olunub düzəlirdi. S.Hüseyn. // məc. Dağılmaq, yıxılmaq, yox olmaq, məhv olmaq, alt-üst olmaq, yerlə yeksan olmaq. Uçdu xalqlar məhbəsi; Ellər bərabər oldu. R.Rza. 2. Uca bir yerdən yıxılmaq, düşmək, üzüaşağı aşmaq, yuvarlanmaq. [Qurban:] Pənah Allaha, haraya çıxım, qoy dağdan, qayadan uçum, yırtıcı heyvanat məni dağıtsın. Ə.Haqverdiyev. Elə uçurum, sıldırım qayalıq yerlərdən keçirdim ki, ayağımın altından bir daş uçsa idi, birbaş dərəyə yuvarlanıb parçaparça olacaqdım. A.Şaiq.

    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / uçmaq
  • 2 f. 1. Qanadlar vasitəsilə havada hərəkət etmək, havaya qalxıb getmək, havada gəzmək. Havada quşlar uçur. – Hələ tamam qurumamış yağış gölləri; Üzərində bulud-bulud uçur milçəklər. S.Vurğun. Dağın baş tərəfinə yaxın bir yerdə qartallar uçurdu. Mir Cəlal. // Uçub gəlmək, uçub qonmaq, uçub getmək. Mən bir bəlalı quşdum; Dağdan qayaya uçdum. (Bayatı). Pendir ağzında bir qara qarğa; Uçaraq qondu bir uca budağa. M.Ə.Sabir. // Uçucu maşınlar – təyyarə, dirijabl və s. haqqında. Uçur dağıdaraq buludu lay-lay; Təyyarə göylərin yeddi qatında. B.Vahabzadə. // Təyyarə ilə getmək. Bu gün Türkiyəyə uçuram. Saat neçədə uçursan? Sizinlə daha kimlər uçur? – Hətta bir dəfə mən özüm də aeroplanda uçmuşam. H.Nəzərli. İndi Əşrəf də ulduznişan bir təyyarədə uçur(du). Mir Cəlal. // Havada qanad çalmaq, pər vurmaq. Quşlar uçdu havada; Balası var yuvada. (Bayatı). // Havada seyr etmək, dolaşmaq, hərəkət etmək. Uçur buludlar üfüqlərdə, toplanır əlvan; Alırdı başqa lətafət dərə, təpə, orman. A.Şaiq. Uzaq üfüqdə dağlar qaralır, göydə tez-tez ulduz uçurdu. İ.Əfəndiyev. // Külək, təkan və s. gücü ilə havada hərəkət etmək, getmək. Güllələr başımızın üstündən uçurdu. Qığılcımlar parıldaya-parıldaya uçur. 2. Qaz, ya buxar halına keçib havada yox olmaq, qarışmaq, təbəxxür etmək (bu mənada çox vaxt “uçub getmək” şəklində işlənir). Dərmanın spirti uçub. – Buzu qoydum yerə, gördüm ki, od kimi isti torpağa buz cızıltı ilə yapışıb, az qaldı havaya uçsun. C.Məmmədquluzadə. 3. məc. Çox sürətlə getmək, keçmək, ötmək, ötüb getmək. Vaxt nə tez uçdu? – Zamanın budağından; Qoparaq xəyal kimi; Yenə uçurdu günlər. R.Rza. // məc. Çox sürətlə yerimək, getmək, çaparaq getmək (bu mənada bəzən “qanadlanıb”, “yel kimi”, “quş kimi” və s. sözlərlə birlikdə işlənir). Qırat yeldən qanad taxıb uçurdu. “Koroğlu”. Atlar buğlana-buğlana uçur, vağzala yaxınlaşırdı. M.Hüseyn. 4. məc. Çıxmaq, qopmaq. [Səlim:] Ah! Bu yalan bir söz, zəhərli bir ox; Ağzında uçub qəlbimə saplanır. H.Cavid. 5. məc. Solmaq, rəngi qaçmaq, rəngi çəkilmək, silinib getmək. Astanada tüstülənir böyrübatıq samovar; Ləmədəsə rəngi uçmuş beş-on nimçə, kasa var. S.Rüstəm. 6. məc. Hara isə getmək, haralarda isə dolaşmaq (fikri, xəyalı və s.). Könlüm uçur dağa-daşa; Seyr etdikcə təbiəti. M.Müşfiq. Sahili döydükcə bəzən ləpələr; Şairin xəyalı uçub yüksəlir. S.Vurğun. ◊ Buğlanıb (buğ olub) havaya uçmaq – yox olmaq, yoxa çıxmaq, hədər getmək, nail olmaq. …Gərək başlarımızın çanaqlarını da bərkitmək fikrində olaq ki, təhsil elədiyimiz elmlər buğlanıb havaya uçmasınlar. C.Məmmədquluzadə. Göyə uçmaq – bax qanadlanıb uçmaq. Fərhad yalandan özünü təriflədikcə Aslan şadlığından, fərəhindən az qalırdı göyə uçsun. C.Cabbarlı. Qanadlanıb uçmaq – son dərəcə sevinmək, ruhlanmaq, sevincindən yerə-göyə sığmamaq. Qadın az qaldı qanadlanıb uçsun. Mir Cəlal. [Zərqələm] beş qranı alınca sevinər, bir quş kimi qanadlanıb evlərinə uçardı. Ə.Sadıq.

    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / uçmaq

uçmaq sözünün etimologiyası

  • 1 “Kitabi-Dədə Qorqud”da bu söz “cənnət” anlamında işlədilib. Alınma söz­dür, Soğdaq dilinə mənsubdur. Həmin dildə sözün mənası “cənnət”, “göy” kimi açıqlanır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / uçmaq

uçmaq sözünün sinonimləri (yaxın mənalı sözlər)

uçmaq sözünün antonimləri (əks mənalı sözlər)

  • 1 UÇMAQ – ENMƏK Ona elə gəldi ki, uçur; günəşdir, kürəyini yandıran (R.Rza); Qalxdıqca qatar; buludlar endi yavaş-yavaş (R.Rza). UÇMAQ – QONMAQ Öyünməyin, sizdən daha uzaqlara uçuruq; Sevinclər könlümə qondu quş kimi (S.Rüstəm).

    Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / uçmaq

uçmaq sözünün omonimləri (çox mənalı sözlər)

  • 1 UÇMAQ I f. Havada qanadla getmək. Durma, uç göylərə, pərvazına heyranam, uç! (S.Rüstəm). UÇMAQ II f. Yıxılmaq, dağılmaq, sökülmək. Ona elə gəldi ki, dünya üstünə uçdu, uşaqlıqdan ürəyində bəslədiyi ən əziz bir arzunu özü məhv etdi (İ.Şıxlı).

    Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti / uçmaq

uçmaq sözünün rus dilinə tərcüməsi

  • 1 1. летать, парить; 2. улетучиваться; 3. рухнуть, рушиться, обрушиться, развалиться;

    Azərbaycanca-rusca lüğət / uçmaq
  • 2 глаг. 1. летать (о движении в разное время, в разных направлениях): 1) передвигаться, перемещаться по воздуху с помощью крыльев (о птицах, насекомых и т.п.); иметь способность держаться в воздухе. Havada uçmaq летать в воздухе; dəstə ilə uçmaq: 1) летать роем (о насекомых) 2) летать стаей (о птицах); ətcəbala (quş balası) artıq uça bilir птенец уже умеет летать, sürünmək üçün yarananlar uça bilməzlər (M. Qorki) рожденные ползать летать не могут (М. Горький) 2) передвигаться, перемещаться по воздуху, а также в космическом пространстве (о летатальных аппаратах и о людях, находящихся в них). Təyyarədə uçmaq летать на самолете, kosmik gəmidə uçmaq летать на космическом корабле, okeanın üstündən uçmaq летать через океан, səmada uçmaq летать в небе, yer kürəsi ətrafında uçmaq летать вокруг земного шара, Moskvaya uçmaq летать в Москву, xaricə uçmaq летать за границу (за рубеж); hansı marşrutla uçmaq каким маршрутом летать, hansı yüksəklikdə uçur летает на какой высоте, müntəzəm olaraq uçmaq летать регулярно, günaşırı uçmaq летать через день 3) уметь управлять летательным аппаратом, быть лётчиком, членом экипажа самолёта. Beynəlxalq hava xəttində uçmaq летать на международной авиалинии 4) перен. двигаться, передвигаться легко и быстро, едва касаясь земли и т.п. (обычно о руках, ногах) 5) торопливо бегать, ходить, ездить, почти не останавливаясь в разных направлениях в течение длительного времени 2. лететь (движение в одно время, в одном направлении): 1) передвигаться, перемещаться по воздуху с помощью крыльев (о птицах, насекомых и т.п.). Quş yuvasına uçur птица летит в своё гнездо 2) перемещаться, передвигаться по воздуху, а также в космическом пространстве (о летательных аппаратах и людях, находящихся в них). Bu gün Londona uçuram сегодня лечу в Лондон, ezamiyyətə uçuruq летим в командировку, buludların içində uçmaq лететь в облаках, Aya uçmaq лететь на Луну, hansı yüksəklikdə uçmaq лететь на какой высоте, hansı sürətlə uçur с какой скоростью летит, alçaqdan uçmaq лететь низко, hündürdən uçmaq лететь высоко 3) перемещаться, двигаться по воздуху силой ветра, толчка и т.п. Güllələr uçur пули летят, oxlar hədəfə uçur стрелы летят к цели (к мишени), qığılcımlar uçur искрылетят, yarpaqlar uçur листья летят 4) мчаться (по земной или водной поверхности). Atlar kəndə doğru uçurdu кони летели в направлении села; uç, yelkənim, uç, apar məni uzaq sahillərə лети, парус мой, лети, неси меня к дальним берегам 5) перен. быстро проходить (о времени). Aylar uçur месяцы летят 6) перен. стремиться (душой, мыслями и т.п.), уноситься. Xəyalım o illərə uçur мысли летят в те годы, qəlbimin düşüncələri ona tərəf uçur все думы моего сердца к ней летят 7) перен. быстро тратиться, расходоваться (о средствах). Pullar elə bil uçur деньги будто летят 3. вылетать, вылететь: 1) полететь откуда-л. наружу или куда-л. Pöhrəlikdən iki sərçə uçdu из зарослей вылетели два воробья 2) отправиться, начать полет на самолёте. Sentyabrın 10-da uçuruq. Qarşılayın. 10 сентября вылетаем. Встречайте 3) внезапно и стремительно выпасть откуда-л., из чего-л. At büdrədi və mən yəhərdən uçdum конь споткнулся, и я вылетел из седла 4. улетать, улететь: 1) летя, удалиться откуда-л. куда-л. Payızda quşlar isti ölkələrə uçurlar осенью птицы улетают в теплые края 2) отбыть, отправиться (на самолёте). Qonaqlar təyyarə ilə uçdular гости улетели на самолёте 5. слетать, слететь: 1) взлетев, покинуть какое-л. место. Sərçələr budaqlardan uçdular воробьи слетели с ветвей 2) упасть, не удержавшись, сорвавшись откуда-л. Damdan uçmaq слететь с крыши; o, hasarın üstündən uçdu он слетел с забора 6. полететь. Kosmosa uçmaq полететь в космос. Aya uçmaq полететь на Луну 7. налетать (пролетать в общей сложности какое-л. расстояние. Təyyarəçi 500 min kilometr uçmuşdur летчик налетал 500 тысяч километров 8. улетучиваться, улетучиться: 1) испариться. Spirt uçur спирт улетучивается, ətir çox tez uçur духи очень быстро улетучиваются 2) перен. разг. постепенно исчезнуть. Mən istəyən şey olmasa, ilhamım mütləq uçacaq если не будет того, что мне хочется, то всё моё вдохновение улетучится 9. разрушаться, разрушиться (разломаться, развалиться, превратиться в развалины). Partlayışdan binanın çox hissəsi uçdu от взрыва разрушилась большая часть здания, nizamla yığılmış odun qalağı uçdu развалился штабель дров 10. обваливаться, обвалиться, обрушиваться, обрушиться (разрушаясь, упасть, рухнуть). Evin damı uçub обрушилась крыша дома, tavan uçdu потолок обвалился, divar uçdu стена обвалилась 11. линять, вылинять (потерять первоначальный яркий цвет). Rəngi uçmuş paltarda в вылинявшем платье ◊ göyə uçmaq пропасть, исчезнуть; quş olub uçmaq istəyirəm (sevincdən) хочу лететь как птица (от радости); qanadlanıb uçmaq быть готовым лететь (от радости); uçmağa qanadım yoxdur см. quş olub uçmaq istəyirəm

    Azərbaycanca-rusca lüğət / uçmaq

uçmaq sözünün inglis dilinə tərcüməsi

  • 1 I. f. to fly*; (uçub getmək) to fly* away; (təyyarə) to take* off, to fly* up; (quş) to take* wing; (kəpənək) to flutter; (göylərdə, havada) to soar; (cəld yerimək, çövlan eləmək) to swing*; təyyarədə ~ to have* a fly in an aeroplane; ox kimi ~ to fly* like an arrow from the bow; (sürətlə qaçmaq, getmək) to run* at full / top speed, to tear* / to rush along; Vaxt uçur Time flies II. f. (buxarlanmaq) to evaporate, to volatilize; məc. d.d. (yox olmaq) to vanish (into thin air); havaya ~ (partlamaq) to blow* up III. f. to fall*, to slide*, to crash down, to tumble (down), to collapse; to come* down; to go* to ruin; to fall* (upon); to be* destroyed, to fall* to the ground; to go* / to fall* to pieces; Baxımsız binalar uçur Deserted buildings tumble into ruins

    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / uçmaq

uçmaq sözünün fransız dilinə tərcüməsi

  • 1 f. 1) voler vi ; envoler (s’) ; décoller vi ; battre des ailes ; courir vi à toute vitesse ; təyyarədə ~ aller vi (ê) en avion ; ox kimi ~ partir vi (ê) comme une flèche ; 2) évaporer (s’) ; volatiliser (se) disparaître vi ; esquiver (s’), éclipser (s’)

    Azərbaycanca-fransızca lüğət / uçmaq

uçmaq sözünün ləzgi dilinə tərcüməsi

  • 1 гл. 1. лув гун, цавай фин, лув гана фин; гьавада гьерекат авун (къекъуьн); 2. акъахун, газ ва я бухар хьана гьавадик акахьун (мес. спирт); 3. пер. лув гун, лув гана фин, цавай фин, гзаф зарбдиз фин, гар (къуш) хьиз фин (мес. балкӀан); 4. пер. акъатун (мес. сивяй гаф); 5. пер. ранг алахьун (фин); 6. пер. лув гун, гьиниз ятӀани фин, гьина ятӀани къекъуьн (мес. фикир, хиял ва мс.); ** buğlanıb (buğ olub) havaya uçmaq бугъ (бухар) хьана фин, гьавайи фин, квахьун; göyə uçmaq кил. qanadlanıb uçmaq; qanadlanıb uçmaq хвешивилай лув гун, цавай фин, гзаф хвеши хьун, лувар акатун, руьгь акатун.

    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / uçmaq
  • 2 гл. 1. уьцӀуьн, ярх хьун, ацахьун, чукӀун, аватун (мес. кӀвалин къав); 2. пер. чукӀун, терг хьун, кӀан пад цавал хьун, кӀаняй акъатун, тармар хьун, барбатӀ хьун; 3. (кьакьан са чкадилай) аватун, авахьун, акьалдун, ярх хьун.

    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / uçmaq

uçmaq sözünün türk dilinə tərcüməsi

Oxşar sözlər

#uçmaq nədir? #uçmaq sözünün mənası #uçmaq nə deməkdir? #uçmaq sözünün izahı #uçmaq sözünün yazılışı #uçmaq necə yazılır? #uçmaq sözünün düzgün yazılışı #uçmaq leksik mənası #uçmaq sözünün sinonimi #uçmaq sözünün yaxın mənalı sözlər #uçmaq sözünün əks mənası #uçmaq sözünün etimologiyası #uçmaq sözünün orfoqrafiyası #uçmaq rusca #uçmaq inglisça #uçmaq fransızca #uçmaq sözünün istifadəsi #sözlük