Norbert Viner
Norbert Viner (ing. Norbert Wiener; 26 noyabr 1894[…] – 18 mart 1964[…], Stokholm) — ABŞ riyaziyyatçısı, kibernetikanın əsas müddəalarını qısa və dürüst ifadə etmişdir. "Kibernetika" əsərinin müəllifidir. Riyazi analiz və ehtimal nəzəriyyəsi sahələrində də çalışmışdır.
== Həyatı ==
Norbert Viner 26 noyabr 1894-cü ildə Kolumbiya şəhərində anadan olmuşdur. Atası poliqlot, slavist, ədəbiyyat bilicisi, tərcüməçi idi. Viner kiçik yaşlarından qədim dilləri, təbiət elmlərini öyrənir, çox mütaliə edirdi. O, fövqəladə istedada malik idi: orta məktəbi 11, ali məktəbi isə 14 yaşında bitirmişdi (onda elmlər bakalavrı dərəcəsini almışdı). 17 yaşında incəsənət magstri olmuş, 18 yaşında isə riyazi məntiq sahəsində fəlsəfə doktoru adını almışdır. Harvard universitetinin təqaüdünü alan Viner Kembric və Gyottingen universitetlərdinə təcrübə keçirdi.
Viner-Nyoyştadt adası
Viner-Nyoyştadt adası — Frans-İosif Torpağına daxil olan ada. İnzibati cəhətdən Arxangelsk vilayətinin Primorski rayonu ərazisinə daxildir. Ən hündür nöqtəsi — 620 m. Bu həmdə arxipelaqın ən hündür nöqtəsidir. Sahəsi 237 km²-dir.
Adanın az bir hissəsi buzdan azddır. Buna misal kimi Vasilev burnunu göstərmək olar. Burada Forbs buzlağı yerləşir.
Ada Payer-Vayrext ekspedisiyası tərəfindən Avstriya-Macarıstanın bir şəhəri olan Viner-Noyştadt şəhəri şərəfinə adlandırılmışdır.
== Yerləşdiyi akvatoriya ==
Adanın sahillərini Barens dənizi yuyur.
Aleksandr Vinerberqer
Aleksandr Vinerberqer (alm. Alexander Wienerberger; ukr. Александр Вінербергер; 8 dekabr 1891, Vyana – 5 yanvar 1955, Zalsburq) — 19 il ərzində SSRİ-nin müxtəlif kimya fabrik və zavodlarında işləmiş alman əsilli Avstriya kimya mühəndisi, həvəskar fotoqraf. Aleksandr Vinerberqer 1932–1933-cü illərdə Xarkov şəhərində əmək fəaliyyəti ilə məşğul olduğu zaman Qolodomor soyqırımına şahidlik etmiş və hadisə ilə bağlı onlarla foto çəkmişdir.
Aleksandr Vinerberqer sonrakı illərdə ölkədən çıxmağı baçarmış və çəkmiş olduğu fotoları özü ilə aparmışdır. Fotolar qısa zamanda Şimali Amerika və Qərbi Avropa mətbuatında geniş əks-səda doğurdu və SSRİ-nin yaratmış olduğu mifi darmadağın etdi. Qolodomor soyqırımı ilə bağlı çəkilmiş fotoların böyük əksəriyyəti və ən əhəmiyyətliləri Vinerberqerin adı ilə bağlıdır.
== Həyatı ==
Aleksandr Vinerberqer 1898-ci ildə Avstriya-Macarıstan İmperiyasının paytaxtı Vyana şəhərində, çex-yəhudi əsilli ailədə anadan olmuşdur. Atası milliyyətinə görə yəhudi olsa da, qızının vermiş olduğu məlumatlara görə özünü avstiryalı və ateist hesab etmişdir. Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Avstriya ordusu tərəfdən müharibəyə yollanmış, 1915-ci ildə Rusiya imperiyasına qarşı aparılan döyüşlərdə əsir düşmüşdür.
