* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.
2003 | •• | 1.97 |
2004 | • | 1.68 |
2006 | ••••••••••••••••••• | 32.43 |
2007 | •••••• | 9.51 |
2008 | ••••••••• | 15.59 |
2009 | ••••••••••••••• | 24.64 |
2010 | ••••••• | 11.62 |
2011 | ••••••••••• | 18.36 |
2012 | •••••••••••••••••••• | 34.68 |
2013 | ••••••• | 11.82 |
2014 | •••• | 6.35 |
2015 | •• | 2.21 |
2016 | •• | 2.60 |
2017 | •• | 2.44 |
2018 | •• | 1.80 |
2019 | • | 1.25 |
2020 | ••• | 3.85 |
1 is. Qabaq fəsiləsindən olan uzunsov, yaşıl, tumlu bostan meyvəsi. Yayda süfrədə xiyar görünməsə, hamını kədər basar. Ə.Vəliyev. Dağ ətəyində pomidor hələ indi-indi qızarır, tər xiyar nübarını verirdi. B.Bayramov.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / xiyar1 Alınma sözdür, bizdə onun əvəzinə, tarmaz kəlməsi işlədilib. M.Kaşğaridə tarğa sözü var, “kal”, “yetişməmiş”, “göy” anlamlarında açıqlanıb. Görünür, tar(maz) və tar(ğa) sözləri kökdaş feillər olub, axmaz (göl) qəlibi üzrə tarmaz, qovurğa qəlibi üzrə isə tarğa kəlməsi əmələ gəlib. Deməli, xiyar (tarmaz) “göy yeyilən” mənasını əks etdirib. Dillərin çoxunda xiyar məfhumu “kal” mənasını verən sözlə ifadə olunur. Xiyarı türk mənşəli hesab etmək və göyər(mək) sözü ilə bağlamaq da mümkündür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / xiyar1 XİYAR (bostan bitkisi) Palina İvanovna əlüstü kartof qızartdı, turşuya qoyulmuş xiyar, pomidor getirdi (H.Abbaszadə); GÜLBƏSƏR Bostanların gülbəsəri, qarpızı; Çərçilərin ağ nabatı, saqqızı; İndi də var damağımda, dad verər.. (Şəhriyar); YELPƏNƏK (dial.) [Süleyman bəy:] Bir az da şoraba üçün yelpənək almıram, gedirəm (Ə.Haqverdiyev).
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / xiyar2 I сущ. огурец: 1. стелющееся огородное растение сем. тыквенных. Xiyar yetişdirmək выращивать огурец 2. продолговатый зеленый плод этого растения. Təzə xiyar свежий огурец, duzlu xiyar соленый огурец, xiyarı uzununa yarı kəsmək разрезать пополам огурец, xiyarın duza qoyulması засолка огурцов II прил. огуречный. Xiyar toxumu огуречные семена, xiyar qabığı огуречная кожура, xiyar ləki огуречная грядка
Azərbaycanca-rusca lüğət / xiyar1 i. cucumber; duza qoyulmuş ~ pickled cucumber; təzə ~ fresh cucumber
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / xiyar1 is. concombre m ; duza qoyulmuş ~ concombre salé ; təzə ~ concombre frais
Azərbaycanca-fransızca lüğət / xiyarXİYAR1 f. uzunsov yaşıl, tumlu tərəvəz; yelpənək. XİYAR2 ə. sərbəst, azad, öz istədiyi kimi. XİYAR3 ə. seçim, ixtiyar.
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti