Xlorbenzol
Xlorbenzol (fenilxlorid) – formulası C6H5Cl
== Fiziki xassələri ==
Xlorbenzol — xarakterik bir qoxusu olan rəngsiz, yanıcı mayedir.
== Alınması ==
Xlorbenzol 1851-ci ildə fenolun fosfor pentaxlorid ilə keçən reaksiya zamanı alınıb. Laboratoriya şəraitində xlorbenzolun alınması bu reaksiya ilə alınır.
Sənayedə, xlorobenzolu dəmir halqalarla doldurulmuş sütun reaktorlarında 80–85 0C-də benzolun xlorlaşma reaksiyası zamanı almaq olar.
== Kimyəvi xassələri ==
Vürs – Vitiq reaksiyası.
C
6
H
5
C
l
+
N
a
O
H
→
C
6
H
5
O
H
+
N
a
C
l
{\displaystyle {\mathsf {C_{6}H_{5}Cl+NaOH\rightarrow C_{6}H_{5}OH+NaCl}}}
== Tətbiqi ==
Xlorobenzol vacib bir üzvi həlledicidir, həmçinin üzvi sintezdə istifadə olunur, məsələn, pestisidlərin sintezində istifadə olunur. Fenol istehsalında da istifadə olunur.
C
6
H
5
C
l
+
2
N
a
O
H
→
o
t
,
p
C
6
H
5
O
N
a
+
N
a
C
l
+
H
2
O
{\displaystyle {\mathsf {C_{6}H_{5}Cl+2NaOH\ \xrightarrow {^{o}t,\ p} \ C_{6}H_{5}ONa+NaCl+H_{2}O}}}
C
6
H
5
O
N
a
+
H
C
l
→
C
6
H
5
O
H
+
N
a
C
l
{\displaystyle {\mathsf {C_{6}H_{5}ONa+HCl\rightarrow C_{6}H_{5}OH+NaCl}}}
Xlorobenzol həmçinin dixlorbenzolların və bəzi boyaların istehsalında ara məhsuldur.
== Toksikliyi ==
Xlorobenzol az zəhərli bir maddədir, amma nəfəs borusuna düşdükdə insana pis təsir edə bilər, ÖD 50 2900 mq / kq təşkil edir.
== Mənbə ==
Рабинович В.А., Хавин З.Я. "Краткий химический справочник" Л.: Химия, 1977 стр.
