* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.
2006 | •••• | 0.45 |
2007 | •• | 0.21 |
2008 | •••• | 0.49 |
2009 | •••••••••• | 1.28 |
2010 | •••••••••••• | 1.54 |
2011 | •••••••• | 1.03 |
2012 | •••••• | 0.77 |
2013 | •••••••••••••••••••• | 2.63 |
2014 | ••••••• | 0.86 |
2015 | •••••• | 0.68 |
2016 | ••••••• | 0.87 |
2017 | •• | 0.16 |
2018 | •••••• | 0.75 |
2019 | ••••• | 0.56 |
2020 | •••••••••• | 1.19 |
1 is. 1. Yatanda baş altına qoyulan, içərisi quş tükü, pambıq və ya hava ilə doldurulan dördkünc kisəcik; balış. Pərqu yastıq. Üz yastığı. – [Kərbəlayı Fatma xanım:] …Ay qız, Zeynəb, tez ol, yastıqları gətir, bu tərəfdən qoy. C.Məmmədquluzadə. Vədə olunmuş fit səsi Gülsümün qulağına gəldi. Gülsüm cəld başını yastıqdan qalxızıb durdu ayağa… Ə.Haqverdiyev. Ev yiyəsinin arvadı yastıq qoydu. Ancaq Cavadın yatmağa vaxtı yox idi. Ə.Vəliyev. □ Ölüm yastığı – ölümü gözlənilən xəstənin yatağı, ölüm yatağı. Ölüm yastığında ümidə bir bax; Elə bil dünyanı tək qurtaracaq. S.Vurğun. 2. Minikdə, mebeldə, yəhərdə yumşaq oturacaq. 3. tex. Maşınların hərlənən və silkələnən hissələri üçün dayaqlıq. // Müxtəlif mexanizmlərdə: təkanın, zərbənin qüvvəsini azaltmaq üçün onların müxtəlif hissələri altına qoyulan hər cür elastik şey. Top yastığı. // Arabanın qolu ilə oxu arasına qoyulan ağac. Araba yastığı. // Qoşqu heyvanının boynunu sürtməmək üçün boyunduruğun iç tərəfinə bənd edilən yastığa oxşar şey. ◊ Başının altına yastıq qoymaq – yalandan söz vermək, vəd etmək, arxayın etmək. Ayın on birində Sultan da … qoşunun başının altına yastıq qoymaq qəsdi ilə guya ki qanuniəsasi elanını eləyib. C.Məmmədquluzadə. Yastığın yüngül olsun! – xəstəyə şəfa diləyi. [Adamlar:] Hacı, yastığın yüngül olsun!… Qantəmir.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / yastıq1 Bir mənası arabanın qabaq oxunun üstündə olan “yastı ağac” deməkdir. Onu ortadan deşir və boltla oxa birləşdirlər ki, arabanı sağa-sola döndərmək mümkün olsun. Yastığın sol və sağ uclarına dayanacaq bərkidilir ki, laydırı saxlasın. Həm də sürücünün üstündə oturması üçün yastıq rolunu oynayır. Qaqauz dilində yastıq yerinə,“bağırsaq” deyirlər. Araba dönəndə yastığın boltu səs salır (bağırır). Tapmaca da var: Dağdan enir dağ kimi, / Bəyirir oğlaq kimi... Yastıq sözü yastı kəlməsindəndir. Sözü əsli yastıq olub, yat və yas eyni kəlməsinin dəyişmiş formasıdır. Yastılamaq elə “yatırtmaq” (yandırmaq, aşağı etmək) deməkdir. Türk dillərində sözün bir mənası da “maşının mostu”nu əks etdirir, yeni mənadır. Bir də istifadə etsək, pis olmaz. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / yastıq2 I сущ. 1. подушка: 1) мешок, набитый пухом, перьями, используемый в качестве мягкой подкладки (под голову и т.п.). Tük yastıq пуховая подушка, ipək yastıq подушка в шёлковой наволочке, yastıq tikmək сшить подушку, yastığa dirsəklənmək облокотиться на подушку, yastığa söykənmək прислониться к подушке 2) подкладка, прокладка в разных сооружениях, устройствах 2. тех. подшипник. Yastıq içliyi вкладыш подшипника, diyircəkli (kürəli) yastıq шариковый подшипник 3. валик (туго набитая подушка цилиндрической формы) 4. подхомутник (войлочная прокладка под хомутом) II прил. 1. подушечный. Yastıqüzü подушечная наволочка 2. тех. подшипниковый. Yastıq dayaqları подшипниковые опоры ◊ başının altına yastıq qoymaq: 1. kimin умышленно усыплять бдительность чью; успокаивать кого; 2. быть, пребывать в блаженном неведении, в самоуспокоенности; bir yastığa baş qoymaq быть мужем и женой; yastığınız yüngül olsun! скорейшего выздоровления! (пожелание больному); yastığını hündür eləmək проявлять самоуспокоенность; yastığının dibini kəsmək kimin не отходить от постели (обычно больного); yastıq kimi (yumşaq) как подушка (мягкий)
Azərbaycanca-rusca lüğət / yastıq1 I. i. pillow; başını yastığa qoymaq to lay* / to rest the head on a pillow; bir yastığa baş qoymaq to get* married; to have* sex (with) II. s. pillow (attr.); ~ davası pillow fight
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / yastıq1 сущ. 1. хъуьцуьган; // ölüm yastığı кьиникьин мукьвал алай азарлуди къатканвай мес; 2. улакьда, мебелда, пурарал ва мс. хъуьтуьл ацукьдай чка; 3. тех. подшипник; подушка (урус.); ** başının altına yastıq qoymaq кьилик хъуьцуьган кутун, тапарривай гаф гун, архайин авун; yastığın yüngül olsun! “Аллагьди шифа гурай” манада (азарлудаз фад сагъ хьун тӀалабдай ибара).
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / yastıq