yağlarını sözü azərbaycan dilində

= Mühərrik yağlarının SAEJ300 üzrə təsnifatı = == Yaranma tarixi == Mühərrik yağlarının birinci təsnifatı SAE ( ing. “Society of American Engeneeres”) 1911-ci ildə Amerikanın Avtomobil mühəndislərinin cəmiyyəti tərəfindən təqdim edilib. Bu təsnifat üzrə yağlar özlülüyündən asılı olaraq bir neçə kateqoriyalara bölünür. Mühərrik yağlarının əsas xassələrindən biri onların - özlülüyü və özlülüyün geniş temperatur intervalından asılılığıdır (məsələn, qışda mühərriyin aşağı temperaturlarda işə salınması, yayda maksimum temperaturda gərgin işləməsi və s.) .Yağların özlülük-temperatur xassələri beynəlxalq SAEJ300 təsnifatı üzrə aparılır. . Bu təsnifat üzrə mühərrik yağları özlülüklərinə görə 12 sinfə bölünür: 0W - 60-a qədər : 6 qış (0W, 5W, 10W, 15W, 20W, 25W) 6 yay (10, 20, 30, 40, 50,60) sinif yağları. == Qış yağları == Qış yağları - Rəqəmin önündə yazılan “W” hərfi (ing.“winter” - qış) mühərrik yağının qışda işlənməsi üçün uyğunluğunu göstərir. Bu qrup yağlar üçün 1000C-də minimal kinematik özlülük göstəricisindən başqa əlavə olaraq soyuq şəraitdə yağın pompaktivlik (прокачиваемость) həddləri də verilir. Pompaktivliyin temperatur həddi - mühərrik nasosunun sürtkü sisteminə yağın ötürülməsinə qadir olduğu minimal temperaturdur. Bu temperatur mühərriyin təhlükəsiz işə salınmasını mümkün edən minimal temperaturdur. == Bütün mövsümlərdə istifadə edilən yağlar == Bütün mövsümlərdə istifadə edilən yağlar- iki rəqəmlə göstərilir (məsələn, 5w-40).

Motor yağlarının regenerasiyası – işlənmiş yağların bərpası deməkdir. == Motor yağları == Motor yağları porşen və rotorlu daxili yanma mühərriklərinin yağlanması üçün istifadə olunur.Avtomobil parkı artdıqca onlarda istifadə olunan yağların istehsalı da artır. Bu məhsul ətraf mühit üçün kifayət qədər zərərli olduğundan, istifadə edildikdən sonra utilizə və ya regenerasiya edilməlidir, yəni yağın ilkin xassələrini mümkün qədər bərpa etmək və təkrar istifadəyə yönəltmək zəruridir. Problemin aktuallığı həmçinin onunla da bağlıdır ki, mütəxəssislərin proqnozlarına görə, yağların tərkrar istismara yönəldilməsi hər il 5-7% artmaqda davam edəcək. Qeyd etmək lazımdır ki, işlənmiş yağın regenerasiyası asan məsələ deyil. Bu proses yalnız neft emalı zavodlarında aparıla bilər. == İşlənmiş yağların qrupları == Təyinatına görə bütün işlənmiş yağlar şərti olaraq üç qrupa bölünür: İşlənib keyfiyyətini itirmiş yağlar - dizel, aviasiya, həmçinin hidravlik sistemlərdə və transmissiyalarda istifadə olunmuş motor yağları; İşlənmiş sənaye yağları - transformator, hidravlik, kompressor və turbin yağları; İşlənmiş neft məhsullarının qarışıqları - rezervuarların və boruötürücülərin təmizlənməsi nəticəsində yığılmış, həmçinin tullantı suları təmizləyən qurğularından çıxarılmış neft məhsulları. == İşlənmiş yağlarının regenerasiya üsulları == Sulfat turşusu ilə təmizləmə üsulu.Bu usulla işlənmiş yağlar qüvvətli mineral turşular, əsasən, sulfat turşusu vasitəsilə ilə təmizlənir. Sonra gillərlə onların ağardırılması aparılır. Bu üsulun çatışmayan cəhəti - yağın çıxımının az olmasıdır (məhsulun 50%-i turş qudrona çevrilir).

Özlülük - mühərrik yağının əsas fiziki-kimyəvi göstəricisi və eyni zamanda onun tətbiqini müəyyənləşdirən xassədir. Bu xassəyə aşağı və yüksək temperaturlarda özlülük və özlülük indeksi daxildir. == Növləri == Motor yağının özlülüyü mayenin daxili siyrilmə gücünün ölçüsüdür. Texnikada iki növ özlülük mövcuddur: Dinamik özlülük, Kinematik özlülük. == Özlülük indeksi == Motor yağının kinematik özlülüyünün 40 və 1000C temperaturlarda ölçülməsi ilə təyin edilir. Özlülük indeksinin ölçü həddləri yoxdur. Özlülük indeksi nə qədər yüksək olarsa, temperatur dəyişməsi zamanı motor yağının özlülüyü bir o qədər az dəyişər. Mühərrikdə motor yağının böyük temperatur intervallarında (qışda mənfi temperaturlardan tutmuş yayda - 220-2300C qədər) işləməsini nəzərə alaraq, motor yağının yüksək özlülük indeksinin olması tövsiyə olunur.Təmiz mineral yağların Ö.İ. 85-105, sintetik motor yağların isə 120 –dən çoxdur. http://znanieavto.ru/ == Motor yağlarının kinematik özlülüyü == Motor yağlarının kinematik özlülüyü - normal və yüksək temperaturlarda motor yağının axıcılığını xarakterizə edən anlamdır. === Kinematik özlülük === ГОСТ- 33 və ASTM D445 sınaq üsulları üzrə təyin edilir.