Ziyayi-Qafqaziyyə
"Ziya" (az.-əbcəd ضیاء), daha sonra "Ziyayi-Qafqaziyyə" qəzeti (az.-əbcəd ضیاء قافقاسیه) — XIX əsrdə Tiflisdə nəşr olunmuş həftəlik ədəbi, ictimai, siyasi qəzet.1879–1880-ci illərdə "Ziya" (Tiflis, 76 nömrə), sonrakı 1880–1884-cü illərdə "Ziyayi-Qafqaziyyə" adı ilə (Tiflis və Şamaxı, 107 nömrə) çıxmışdır. Qəzetdə Ünsizadə qardaşları, S.Ə.Şirvani, N.Vəzirov, S.Vəlibəyov, A.Çernyayevski və başqalarının mütərəqqi ruhlu məqalələri ilə yanaşı, islam dinini təbliğ edən yazılar da dərc olunmuşdur. Redaktoru və naşiri Səid Ünsizadə idi.
== Qəzetin nəşrinə qədərki dövr ==
Milli mətbuatdakı boşluğu "Əkinçi"nin bağlanmasından iki il sonra Səid Ünsizadə "Ziya" qəzeti ilə aradan qaldırdı. XIX əsrin sonu Azərbaycan milli mətbuatı tarixinə Həsən bəy Zərdabinin "Əkinçi"sindən sonra "Ziya" qəzeti öz möhürünü vurdu. "Əkinçi" bağlandıqdan sonra bir müddət Zaqafqaziyada Azərbaycan dilində qəzet çıxmamışdır. Düzdür, Bakıdakı real məktəbinin müəllimi Mirzə Məhəmmədbəy "Camcahannüma və ayineyi-bədənnüma" adlı bir qəzet çıxarmaq istəmişdir. Lakin o, öz məqsədinə nail ola bilməmişdir. Qəzetin nəşrinə icazə verməmişlər. Digər tərəfdən, Bakıda rus dilində nəşr edilən qəzetlər də Azərbaycan şöbəsi yaratmaq istəmişlər.
Həsən Ziyayi
Həsən Ziyayi və ya Ziyayi Çələbi — boşnak əsilli Osmanlı şairi. O, əsərlərini fars və türk dillərində yazmışdır. Bosniyalı şair idi. Ziyayi XVI əsrdə çiçəklənən ən erkən və ən istedadlı boşnak "divan" şairlərindən biri idi. Onun farsca əsərləri arasında bir qəsidə, on dörd qəzəl bir kita yazmışdır. O, fars ədəbi ənənəsini yaxşı bilirdi və müəllifi olduğu qəsidəni İran şairlərinə həsr etmişdir. O, Mostarda anadan olmuşdur.
Ziya (Ziyayi-Qafqaziyyə)
"Ziya" (az.-əbcəd ضیاء), daha sonra "Ziyayi-Qafqaziyyə" qəzeti (az.-əbcəd ضیاء قافقاسیه) — XIX əsrdə Tiflisdə nəşr olunmuş həftəlik ədəbi, ictimai, siyasi qəzet.1879–1880-ci illərdə "Ziya" (Tiflis, 76 nömrə), sonrakı 1880–1884-cü illərdə "Ziyayi-Qafqaziyyə" adı ilə (Tiflis və Şamaxı, 107 nömrə) çıxmışdır. Qəzetdə Ünsizadə qardaşları, S.Ə.Şirvani, N.Vəzirov, S.Vəlibəyov, A.Çernyayevski və başqalarının mütərəqqi ruhlu məqalələri ilə yanaşı, islam dinini təbliğ edən yazılar da dərc olunmuşdur. Redaktoru və naşiri Səid Ünsizadə idi.
== Qəzetin nəşrinə qədərki dövr ==
Milli mətbuatdakı boşluğu "Əkinçi"nin bağlanmasından iki il sonra Səid Ünsizadə "Ziya" qəzeti ilə aradan qaldırdı. XIX əsrin sonu Azərbaycan milli mətbuatı tarixinə Həsən bəy Zərdabinin "Əkinçi"sindən sonra "Ziya" qəzeti öz möhürünü vurdu. "Əkinçi" bağlandıqdan sonra bir müddət Zaqafqaziyada Azərbaycan dilində qəzet çıxmamışdır. Düzdür, Bakıdakı real məktəbinin müəllimi Mirzə Məhəmmədbəy "Camcahannüma və ayineyi-bədənnüma" adlı bir qəzet çıxarmaq istəmişdir. Lakin o, öz məqsədinə nail ola bilməmişdir. Qəzetin nəşrinə icazə verməmişlər. Digər tərəfdən, Bakıda rus dilində nəşr edilən qəzetlər də Azərbaycan şöbəsi yaratmaq istəmişlər.
