adalarının sözü azərbaycan dilində

Rusiya mövcud dörd okeandan üçünə məxsus adalara malikdir. Adaların ümumi sayı və sahəsi haqqında rəsmi məlumat yoxdur. Siyahıda Atalntik, Şimal Buzlu və Sakit okeana, onların kənar və daxili dənizlərinə aid, eləcədə daxil su hövzələrində (çay, göl, su anbarı) olan adalar göstərilmişdir. Qara dəniz və Azov dənizinə aid adalar sahəcə çox kiçik və sayca azdır. Digər hövzənin adaları sahəcə böyükdür. Rusiyaya məxsus bəzi adalar hələdə qonşu dövlətlərlə mübahisəlidir.

Yaponiya adalarının siyahısı - Yaponiyaya məxsus olan və əsasən Sakit okean akvatoriyasında yerləşən adaları birləşdirir. Yaponiyaya məxsus adalar özündə 3000-dən çox adanı özündə birləşdirir. Bu adaların böyük qismi Yaponiya arxipelaqında birləşdirir. Üstəlik bura Ryukyu adalarıda daxildir. Yaponiya adaları materik mənşəlidir. Hokkaydo Honşu Şikoku Kyuşu Kasado Hime Heyqun Yaşiro İtsukuşima («Miyacima» adı ilə tanınır) Nisinomi Etacima Kurasahi İnnoşima Teşima Sedo Avaci Rebun və Rişiri Teuri və Yaqişiri Okuşiri Kocima Kyoroku qayalıqları Tobi Ava Sado Hekura Nanasuşima adaları Noto Oki adaları Doqo Nasinoşima Kakanoşima Tiburi Mişima Aişima Tsuşima Kаminoşima Simonoşima Futoi Oronoşima İki adası İkisuki Hirado Qoto adaları Nakadori Torişima Hisaka Fukue Haşima adası Dance adaları Kosiki Kusakaki Kinkazan Aci Enişima İzu adaları Torişima Toşima Udone Niicima Sikine Kocu Taşiro Ombase Мiyakecima Mikura İnamba Aoqaşima Kocima Tosi Okinoşima adası Simanouri Osumi adaları Taneqaşima Yakuşima Tokara adaları Yokoate Kuçinoşima Kuçinoerabu Nakanoşima Suvanose Takara Amami adaları Kakeroma Kikay Oşima adası Takunoşima Tori Okinava Torişima Kume Оkinoerabu Sakişima Yaeyama adaları İriomote İşiqaki Yonaquni Miyako adaları Minna İrabu İkema Kurima Miyakocima Nakanobanare Oqami Şimoci Tarama Futeyva Senkaku Sekibi Uosuri Dayto adaları Borodino adaları Kitadayto Minamidayto Оkinadayto Nampo adaları Suşima Hahacima Mukocima Nakodocima Çiçicima Kazan adaları İo adası (həmçinin İocima, İoto, İvoto) Okinotoro Minamitori Daykon adası İkinci Dünya müharibəsi bitdikdən sonra bütün Kuril adaları RSFSR ərazisinə keçir. Yaponiya İturup, Kunaşir, Şikotan və Xabomai adalarına iddia edir. Rusiya isə bu iddianı tanımır.

Azərbaycan ərazisində olan adaların böyük əksəriyyəti Xəzər dənizi akvatoriyasına daxildir. Ümumilikdə məhəlli sularında 50-ə yaxın irili xırdalı adalar vardır. Onlardan sahəsi 0,1 km² yüksək olan adalar on birdir. Digərlərinin sahəsi çox kiçik olmaqla yanaşı dəniz səviyəsinin qalxması ilə suyun dibinə gömülür. Onların böyük əksəriyyəti su səhinə çıxan kiçik qayalıqlar və ya adacıqlardır. Bu adalar ümümilikdə iki arxipelaqda birləşirlər: Bakı arxipelaqı və Abşeron arxipelaqı. Bakı arxipelaqı — Abşeron yarımadasının cənubunda sahil ətrafı su akvatoriyasında yerləşən Böyük Zirə, Daş Zirə, Kiçik Zirə (və ya Qum adası), Zənbil, Səngi Muğan, Çigil, Gil, Qarasu, Xərə Zirə, İqnat daşı (Daşlı ada), Kür daşı, Adsız, Qutan, Tava, Karvansaray, Xanlar, Daş adalar qövsü, Baburi adaları daxildir. Arxipelaqa daxil olan adaların böyük hissəsi Palcıq vulkanı məşəllidir. Bunlardan Gil, Xərə Zirə, Səngi Muğan, Qara su və Çigil adalarını misal gətirmək olar. Daş adalar və sualtı adalar tektonik məşəllidir.

Maldiv adalarının dövlət quruluşu - 2008-ci ildə qəbul edilmiş Konstitusiyaya əsasən hüquqi-siyasi, inzibati, iqtisadi və ictimai münasibətlər sistemi. == Dövlət quruluşu == Maldiv Respublikası məhdud hakimiyyətli prezident idarəetmə üsuluna malik respublikadır. Milli bayram günü olan müstəqillik günü (1965) 26 iyulda qeyd olunur. Ölkə Konstitusiyası 7 avqust 2008-ci ildən qüvvədədir. == İnzibati bölgüsü == Maldiv Respublikası Paytaxt Male və 20 adalar qrupundan ibarət olan 8 regiona (Uzaq Şimal, Şimal, Mərkəzi-Şimal, Mərkəzi, Mərkəzi-Cənub, Cənub, Uzaq Cənub və Paytaxt) bölünür. == Dövlət başçısı == Dövlət və hökumət başçısı olan Prezident ölkə Parlamenti tərəfindən seçilir. Lakin Prezidentliyə namizəd şəxs ilk növbədə ümumxalq referendumunda təsdiq edilməli və ən azı 51% səs toplamalıdır. Prezidentin ümumi səlahiyyət müddəti qeyri-məhduddur. Tərkibi Parlamentin deputatlarından və dövlət qulluqçularının korpusundan təşkil olunan Nazirlər Kabinetinə Prezident rəhbərlik edir. Dövlət başçısı müstəsna səlahiyyətlərindən istifadə edərək 14 nazirin hər birini təyin və yaxud azad edə bilər və buna görə Parlament qarşısında heç bir məsuliyyət daşımır.

Mərcan dənizi adalarının ərazisi (ing. Coral Sea Islands Territory) — Avstraliyanın Kvinslend əyalətinin şimal-şərqindəki Mərcan dənizinin kiçik və əsasən yerləşməmiş tropik adaları və qayalarının qrupuna daxildir. Bu adaların hamısı Avstraliya xaricindədir. Adalar tərəfindən işğal edilən dəniz sahəsinin ümumi sahəsi 780 min km²-dir. Torpaq sahəsi — 10 km²-dən az. Onlar Herald və Bekon adaları, Osprey qayaları, Uillis adaları qrupu və on beş digər qaya qrupları və adalar daxil olmaqla Böyük Sədd rifinin şərqində və cənubunda yerləşirlər. XVIII–XIX əsrlərdə dənizçilər üçün çox ciddi bir təhlükə təmsil etdilər, Mərcan dənizinin dibi ölü gəmilərin əsl qəbiristanlığıdır. 1921-ci ildə adalarda meteoroloji stansiya yaradıldı. 1969-cu ildə adalar Avstraliya ərazisi elan edildi. 1982-ci ildən Lixou və Korinq rifləri, 1987-ci ildən isə Elizabet və Middlton Seylor qayaları Avstraliyanın milli qoruqları elan edildi.

Xəzər dənizində böyük və kiçik olmaqla təxminən 50 ada mövcuddur. Bunlarda ən böyükləri Pirallahı, Çilov və Çeçendir. Bunların ümumi sahəsi 350 kv.km-dir. Dənizin cənubunda, Hirkan körfəzinin daxilində böyük Aşur adası və kiçik adalar vardır. Keçən əsrin başlanğıcında bu adalar Çar Rusiyasına məxsus idi. Lakin 1921-ci il 26 fevral tarixindən sonra bu adalar İranın sahibliyinə keçirildi. Xəzər dənizin səviyyə tərəddüdlərinə görə Aşur adası bərzəx vastəsiylə yenidən materikə birləşdi. Hazırda bura təcrid olunmuş şəkildədir. Xərə Zirə Daş Zirə Kür Dili Gil adası Zənbil İqnat daşı Qara Su Kür daşı Böyük Zirə Kiçik Zirə (Qum adası) Pirallahı Səngi Muğan Çigil Çilov Adsız adası Sualtı adalar qövsü Qutan (ada) Daş adalar qövsü Batkaçnıy Böyük Setnoy Yuxarı Oseredok Züdev Nordovıy Tüleniy Çeçen adası Çistaya Banka Aşur ada Janbay Spirkin Oseredok Durnev Oğurca Ermənistən yvgctjcfg fjg jgfcfcfc == Обзорно-географический Атлас России. — Картография, АСТ, Астрель, 2010.

Farer Adaları Milli Kitabxanası (far. Føroya Landsbókasavn) — Danimarka Krallığının tərkibində özünü idarə edən ölkə olan Farer adaları üçün milli kitabxanadır. O, həm ictimai, həm də tədqiqat kitabxanasıdır. Kitabxanada farer dilində yazılmış əsərlərin, farer dilinin başqa dillərdə yazdığı və ya onlar tərəfindən tərcümə edilmiş əsərlərin və Farer adaları haqqında yazılmış əsərlərin ən böyük kolleksiyası var. == Tarixi == Kitabxana 1828-ci ildə, Danimarkalı Amtmaður (qubernator) Kristian Lüdviq Tilliş (1825-30-cu illərdə vəzifədə idi) və onun Amtsrevisoru Jens Davidsen Færø Amts Bibliotek (Danimarka, 'Farer Şəhristanı Kitabxanası') üçün kitablar yığmağa başlayanda başladı. Onlara danimarkalı alim Karl Kristian Rafn və özəl vətəndaşlar kömək etdi və 5 noyabr 1828-ci ildə Kraldan illik maliyyə yardımı aldı. 1831-ci ildə kolleksiyaya 2860 cild daxil idi. Kitabxana 1830-cu ildə öz binasını aldı və Jens Davidsen 1878-ci ildə ölümünə qədər kitabxanaçı kimi xidmət etdi.1850-ci ilə qədər təxminən 5000 kitab var idi, lakin Farer parlamenti, Løgting, maliyyə ayırdığı zaman layihə 1878-1905-ci illər arasında dayandı. Kitabxana 1921-ci ildən başlayaraq, 1920-ci ildə kitabxanaçı kimi təhsil almış dilçi Mads Andreas Yakobsenin (1891–1944) rəhbərliyi altında çiçəkləndi. Farer dili münaqişəsi dövründə milli yazıçılar və siyasətçilər üçün toplaşma nöqtəsinə çevrildi.

Britaniyalıların Farer adalarını işğalı, (Valentin Əməliyyatı olaraq da tanınır),1940-cı ildə İkinci Dünya Müharibəsi zamanı, Almaniyanın Danimarka və Norveç ərazilərini işğalından dərhal sonra baş vermişdir. Böyük Britanıiya Almaniya tərəfindən tutulmasının qarşısını almaq üçün 1940-cı ilin aprelində əvvəllər Danimarkanın koloniyası olan strateji əhəmiyyətli Farer adalarını işğal etdi. Müharibə bitdikdən az sonra Britaniya qoşunları adaları tərk etdilər. == İşğal == Britaniya qoşunlarının buraya qoşun çıxartdığı zaman Farer adaları Danimarkanın qraflığı statusuna sahib idi. 9 aprel 1940-cı ildə Almaniyanın Danimarka işğalından sonra o zamanlar Admirallığın Birinci Lordu olan Uinston Çörçil 11 apreldə İcmalar Palatasında Farer adalarının britaniyalalılar tərəfindən işğal ediləcəyini elan etdi: “Həmçinin hazırda Danimarkaya aid olan, böyük strateji əhəmiyyətə malik olan və sakinləri bizi qarşılamağa hazır olduqlarını nümayiş etdirən Farer adalarını işğal edirik. Biz Farer adalarını müharibənin bütün çətinliklərindən qorumalı və adaların Almaniyanın təcavüzü nəticəsində düşdüyü köləlikdən azad edilərək Danimarkaya qaytarıla biləcəyi an gələnə qədər dəniz və havada möhkəmlənməliyik. ." Onun çıxışı BBC radiosunda yayımlanıb. Həmin gün Torshavn üzərində səmada Kral Hərbi Hava Qüvvələrinin (KHHQ) təyyarəsi göründü. Aprelin 12-də "Valentin" əməliyyatı başladı: Kral Donanmasının iki esminesi Torshavn limanına gəldi. Onların kapitanları adaların prefekti Karl Ooge Gilbert və Farer parlamenti Loqtinqin rəhbəri Kristian Jurhus ilə görüşdükdən sonra Loqtinqin təcili iclası çağırıldı.

Əbumusa, Böyük və Kiçik Tunb adalarının qəsbi — Britaniya qüvvələri Əbumusa, Böyük və Kiçik Tunb adalarından geri çəkilən zaman 30 noyabr 1971-ci ildə baş verdi. 30 noyabr 1971-ci ildə İran Hərbi Dəniz Qüvvələri orada yerləşmiş kiçik ərəb polis təşkilatının müqaviməti altında adaları qəsb etdi.