damazlıq sözü azərbaycan dilində

1 sif. Döl verməyə yarayan, döl vermək üçün saxlanılan; döllük, cins. Damazlıq qoyun. Damazlıq buğa. – Azərbaycan atları damazlıq bir cins kimi, Orta və Yaxın Şərq ölkələrinə, hətta Hindistan və Misirə belə aparılmışdır. R.Səttarzadə. // İs. mənasında. Damazlığını yeyən tamarzı qalar. (Ata. sözü). Damazlıq olaraq Hökümənin atası onlara bir inək də vermişdi. S.Hüseyn. □ Damazlığı kəsilmək – nəsli kəsilmək. Damazlığın kəsilsin – qarğış ifadəsi. Buy, sənin damazlığın kəsilsin! S.Rəhimov. Damazlıq stansiyası k.t. – damazlıq işi ilə məşğul olan heyvandarlıq müəssisəsi. Ağdaş rayonunda barama qurdu zavodu və baramaçılıq üzrə damazlıq stansiyası vardır. (Qəzetlərdən).

2 Döl verməyə yarayan, döl vermək üçün saxlanılan: döllük, cins. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bala, mən gördüm ki, sən bir yeniyetmə yaxşı oğlansan, istədim sənə maya verəm, damazlıq düzəldəm. (“Eyvazın Çənlibelə gətirilməyi”)

1 Bu söz barədə bir neçə ehtimal söyləmək olar: 1. Söz dam kəlməsi əsa­sında yaranıb, çünki döl ərəfəsində heyvanlara ev şəraitində (damda) xüsusi qul­luq göstərilib. Sözün damızlıq forması da mövcud olub. Damız sözü mənbələrdə “döl verən heyvan üçün tövlə” kimi açıqlanıb.  2. Söz döl kəlməsi ilə bağlıdır və əsli döləzik olub; (döl sözünün bir mənası “toxumluq” deməkdir). Döldaş-“nəsil, döl tutmaq - hamilə”, döləc – “doğum ərəfəsi” mənalarında qeydə alınıb. Döllə bağ­lı ehtimalı daha düzgün hesab edirəm. İndi damazlıq sözü “cins heyvan” kimi başa düşülür. Fars dilində dam sözünün bir mənası “ev heyvanı” deməkdir. Da­mazlıq kəlməsinin bu sözlə bağlı olması daha inandırıcı görünür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

1 döllük — cins

2 damazlıq bax cinslik

1 породистое животное, отобранное для размножения (о скоте)

2 I прил. животн. племенной: 1. оставленный для продолжения породы. Damazlıq inək племенная корова 2. связанный с разведением породистого скота. Damazlıq seçmə племенной подбор, damazlıq təsərrüfatı племенное хозяйство, damazlıq yumurta племенное яйцо II сущ. животное, отобранное для размножения (о скоте); damazlıq buğa бык – производитель, damazlıq qoyun овцематка

1 I. i. stud, breeder, purebred, thoroughbred II. s. pedigree, purebred, thoroughbred; ~ heyvan pedigree cattle; ~ heyvandarlıq pedigree stock-breeding; ~ inək pedigree cow; ~ qoyun pedigreed ewe

1 sif. de race ; ~ heyvan animal de race pure

1 прил. дамазлух, жинсинин (жинс кутун патал хуьзвай); damazlıq qoç дамазлух гьер; damazlıq inək дамазлух ккал; // damazlığı kəsilmək дамазлух атӀун, куьк (несил, тум) хкатун.