Virtual reallıq
Virtual reallıq (ing. virtual reality) — tamaşaçını ekran arxasındakı xəyali dünyaya aparmaq məqsədilə vizual və səs effektlərini təmin edən kompüter sistemləridir.
İstifadəçi kompüterin işıqlandırdığı və reallıq təəssüratı yaradan təsvir və səslərlə əhatə olunur. İstifadəçi süni aləmlə qarşılıqlı təsirini müxtəlif seanslar vasitəsilə: onun hərəkətlərini, hiss və audiovizual effektlərini əlaqələndirən dəbilqə və əlcəklər vasitəsilə həyata keçirir.
Virtual reallıqda gələçək tədqiqatlar müşahidəçinin reallığı hiss etməsinə istiqamətləndirilmişdir. Abstrakt götürdükdə o istifadəçinin təxəyyülündə yaranan xəyali dünyadır.
== Mənbə ==
А. Россохин, В. Измагурова. Виртуальное счастье или виртуальная зависимость // Россохин А.В., Измагурова В.Л. Личность в измененных состояниях сознания. М.: Смысл, 2004, с. 516–523
Myron W. Krueger, Artificial Reality (1983), Artificial Reality II (1991)
Wellner, P., Mackay, W. & Gold, R. Eds.
Artırılmış reallıq
Artırılmış reallıq və ya qısaca AR (ing. Augmented reality, AR) — fiziki dünyaya rəqəmsal elementlərin (məlumatlar, şəkillər, animasiyalar və s.) real zamanlı inteqrasiyasını təmin edən texnologiyadır. Yəni, artırlmış reallıq, fiziki dünyaya virtual elementlərin (məsələn, şəkillər, videolar, 3D obyektlər) inteqrasiya edilməsi ilə yaranan bir təcrübə yaradır. AR, istifadəçinin gördüyü mühitə məlumat əlavə edərək, daha zəngin və interaktiv bir təcrübə təqdim edir.
Artırılmış reallıq ən çox smartfonlar, planşetlər və xüsusi AR eynəkləri ilə təcrübə edilir.AR tətbiqləri oyunlar (məsələn, Pokémon GO), təhsil, səhiyyə, turizm, alış-veriş və sənaye sahələrində geniş istifadə olunur.
== Tarixi ==
Artırılmış reallığın (AR) tarixi uzun bir təkamül prosesindən keçmişdir və müxtəlif texnologiyaların inkişafı ilə formalaşmışdır. Bu texnologiyanın əsası XX əsrdə qoyulmuş və zamanla daha da təkmilləşdirilmişdir.Artırılmış reallıq texnologiyası 1960-cı illərdə başlayan bir elmi araşdırma ideyasından, bu gün geniş istifadə olunan müasir və çox yönlü bir texnologiyaya çevrilmişdir.
=== İlkin fikirlər və texnologiyanın təməli (1960-1980) ===
Ayven Sazerlend (ing. Ivan Sutherland) ilk AR oxşar cihazını icad etmişdir.Bu cihaz "Sword of Damocles" (Damokl qılıncı) adlanırdı və kompüterdə yaradılan qrafik elementləri real mühitə inteqrasiya edirdi. O, başa taxılan displey (ing.
