Çayların sululuğu
Dağlıq ölkələrdə coğrafi mühitin komponentlərinin, o cümlədən iqlimin və hidroloji rejimin formalaşmasında əsas rolu ərazinin dəniz səviyyəsindən hansı yüksəklikdə yerləşməsi oynayır. Yüksəklik dəyişdikcə günəş enerjisinin paylanma xüsusiyyəti, istilik və rütubətin nisbəti dəyişir. Bununla əlaqədar coğrafi şəraitin bütün kompleksi, o cümlədən ərazinin su balansı dəyişikliklərə məruz qalır. Dağlıq ölkənin yüksəklik amplitudası nə qədər çox olarsa onun hidroloji elementlərə təsir edən amillərin müxtəlifliyi də çox olur.
== Çay axımının təyin edilməsi ==
Hidroloji rejimin genezisinin tədqiqat tarixinə nəzər salsaq görə bilərik ki, bu tədqiqatlarda iqlim amilinə əsas yer verilirdi. Ona görə çay axımını təyin etmək üçün orta illik axım və bəzi meteoroloji elementlər (yağıntı, temperatur) arasında əlaqələr qurulurdu. Bu əlaqələrdən vaxtilə kiçik və az öyrənilmiş çayların axımını təyin etmək üçün geniş istifadə edilirdi. Lakin bu fikir keçmiş dövrlərdə geologiyanın, relyefin, torpaq-bitki örtüyünün az öyrənilməsindən irəli gəlmişdir. Hazırda belə qənaətə gəlinmişdir ki, ərazinin su rejimi bir-biri ilə sıx əlaqədə olan təbii amillərin kompleks təsirinin nəticəsidir. Məsələn, iqlim hər hansı bır ərazidən mümkün olan buxarlanmanı müəyyən edir.
