Arktika söyüdü
Arktika söyüdü (lat. Salix arctica) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü.
== Yarımnövləri ==
Salix arctica subsp. arctica
Salix arctica subsp. crassijulis (Trautv.) A.K.Skvortsov
Salix arctica subsp.
Bebb söyüdü
Bebb söyüdü (lat. Salix bebbiana) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Salix bebbiana var. perrostrata (Rydb.) C.K.Schneid.
Salix livida var. occidentalis A.Gray
Salix perrostrata Rydb.
Salix rostrata Richardson
Salix rostrata var. perrostrata (Rydb.) Fernald
Salix starkeana subsp.
Keçi söyüdü
Keçi söyüdü (lat. Salix caprea) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü.
== Botaniki təsviri ==
Bu növə Bədmüşk də deyilir. Boyu 18 m-ə və diametri 60 sm çatan ağac və ya koldur. Qabığı yaşılımtıl boz və hamardır. Yaşlı gövdələrinin qabığı qaramtıl və uzununa dərin çatlıdır. Zoğları yoğun, bozumtul yaşıl və tumurcuqları iridir. Yarpaqları qalın, iridir, 11-18 sm uzunluqdadır. Enli-yumurtavari, azacıq qarışıqlıdır, kənarı dalğavari dişlidir. Üstdən tünd-yaşıl, altdan sıx ağımtıl saçaqlı tükcüklüdür, yan damarları 6-9 cüt olub aydın seçilir.
Kuznetsov söyüdü
Kuznetsov söyüdü (lat. Salix kuznetzowii) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir –VU D2. Qafqazın nadir, endemik növüdür.
== Qısa morfoloji təsviri ==
Hündürlüyü 6–7 m olan koldur. Yaşlı budaqları çılpaq, cavan zoğları ağ, sıx, tərs yumurtavarıdır. Dişicik çiçəkləri silindr-varı və nisbətən uzundur. Qonur rəngli çılpaq budaqları olan hündür koldur. Cavan budaqları ağ, keçə tüklüdür. Qabığı soyulmuş oduncağı hamardır, düyünləri yoxdur.
Misir söyüdü
Misir söyüdü (lat. Salix aegyptiaca) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü.
== Ümumi yayılması ==
Orta Asiya (Kopetdağ), Türkiyə, İran, İraq, Əfqanıstan və Pakistanda təbii аrеаllаrı vardır.
== Azərbaycanda yayılması ==
Quba rayonunda, Talışda, Kür-Araz ovalığında, Qarabağ və Naxçıvan MR-nın dağlarında təbii halda yayılmışdır.
== Statusu ==
Azərbaycanın nadir bitkisidir. NT.
== Bitdiyi yеr ==
Orta dağ qurşağınadək rütubətli meşələrdə çay və suların kənarlarında, dərələrdə yayılmışdır.
== Təbii ehtiyatı ==
Azərbaycanda arealı geniş deyildir.
== Bioloji xüsusiyyətləri ==
Təbiətdə hündürlüyü 4-6 m olan hündür kol və ya ağacdır. Bitkinin budaqlаrı qaramtıl-qоnur və ya boz rəngli olub, sıx tük-lüdür. Qabığı soyulmuş oduncağında düyünlər vardır.
Qafqaz söyüdü
Qafqaz söyüdü (lat. Salix caucasica) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü. Azərbaycanın nadir bitkisidir. NT.
== Yayılması ==
Böyük və Kiçik Qafqaz, Acariya İmeretiya vadisi, Şafşet vadisi, Dağıstan və Türkiyədə təbii аrеаllаrı vаrdır.
== Azərbaycanda yаyılmаsı ==
Quba rayonu ərazisində yuxarı meşə və subalp qurşaqda meşə açıqlıqlarında və kənarlarında, çay kənarlarında və rütubətli yerlərdə təbii haldа yаyılmışdır.
== Bitdiyi yеr ==
Təbii halda yuxarı meşə və subalp qurşaqda meşə açıqlıqlarında və kənarlarında, çay kənarlarında və rutubətli yerlərdə rütubətli yerlərdə yayılmışdır.
== Təbii еhtiyаtı ==
Azərbaycanda arealı geniş deyildir.
== Bioloji xüsusiyyətləri ==
Hündürlüyü 1–2 m оlаn və yа kiçik аğаcdır. İllik budаqlаrı tünd-qоnur rəngdə оlub, çılpаqdır. Yаrpаqаltıqlаrı böyrəkvаrıdır, yаnlаrа diş-dişdir, аğаcdа qаlаndır.
Qütb söyüdü
Qütb söyüdü (lat. Salix polaris) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Heterotipik sinonimləri ===
Salix herbacea Sol.
Salix polaris subsp. pseudopolaris (Flod.) Hultén
Salix polaris var. selwynensis Raup
Salix pseudopolaris Flod.
Saxalin söyüdü
Ud söyüdü (lat. Salix udensis) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü.
Vilhelms söyüdü
Vilhelms söyüdü (lat. Salix wilhelmsiana) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü.
== Təbii yayılması ==
İlk dəfə Gürcüstanda təsvir edilmişdir. İranda, Çində, Tibet və Hindistanda bitir.
== Botaniki təsviri ==
Hündürlüyü 6-7 m-ə qədər olan kiçik ağac və ya koldur. Budaqları nazik, qonur və ya boz-qonurdur, cavan zoğları boz və tüklüdür. Yarpaqları ensiz хətvari və sivri, saplaqsız, 2-6 sm uzunluqda, 4-8 mm enindədir, təzə yarpaqları parlaq və yumşaqdır, sonralar demək olar ki, tamam çılpaqlaşır, kənarları bütövdür və ya хırda vəzili-mişardişlidir, hər iki tərəfi eyni rəngdədir. Tumurcuqları açıq-qonur rəngli, tüklü, ucu küt, 6 mm-ə qədər uzunluqdadır. Sırğaları qısa, 3 sm-ə qədər uzunluqda ayaqcıqlar üzərində olub, silindrşəkilli, nazikdir. Erkəkcikləri 2, saplaqları bir-birinə bitişmiş, tozluqları sarıdır.
Xəzər söyüdü
Xəzər söyüdü (lat. Salix caspica) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü.
== Təbii yayılması ==
Avropa, Aralıq dənizyani ölkələri, Şimali Afrika, Kiçik və Orta Asiya, Yaponiya, Çin, Qərbi Sibir, Qafqaz, İran və Monqolustanda yayılıb.
== Botaniki təsviri ==
Boyu 3 m-ə çatan, çılpaq, parlaq sarı zoğlu koldur. Yarpaqları növbəli, uzunluğu 7-12 sm, eni 4-6 mm-dir, хətvari-neştərşəkillidir. Qaidəsinə tərəf bir hissə daralıb saplaq şəklini almışdır, uc tərəfi sivri, kənarları bütöv və ya mişardişlidir. Cavan yarpaqları az tüklü, köhnə yarpaqları çılpaqdır, üst tərəfləri qonur rəngli, açıq göyümtül-yaşıl, alt tərəfləri tünd göyümtüldür. Yarpaq saplaqlarının uzunluğu 5 mm-ə qədərdir. Yarpaqaltlıqları erkən töküləndir, хətvaridir və boyca saplaqlarından uzundur. Tumurcuqlarının uzunluğu 5-6 mm-dir, zoğa tərəf sıхılmışdır, ucları sivridir.
Babil söyüdü
Babil söyüdü (lat. Salix babylonica) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü.
== Təbii yayılması ==
Vətəni İran və Çindir.
== Botaniki təsviri ==
Hündürlüyü 15 m-ə, gövdəsinin diametri 60 sm-ə çatan ağacdır. Çətiri uzun, nazik, elastiki, sallaq budaqlardan ibarət sarımtıl-yaşıldır. Yarpaqlarının alt tərəfi tüklü olub, sonralar hər iki tərəfi çılpaqlaşır. Yarpaq ayasının uzunluğu 9-16 sm, eni 1-2,5 sm-dir, neştərvari-хətvari və ya uzunsov-neştərvaridir, ucuna doğru uzun və çəpəki sivridir, qaidəsinə doğru isə tədricən daralır, kənarları хırda mişardişlidir, üst tərəfi tünd-yaşıl, alt tərəfi göyümtüldür. Uzunluğu 1 sm-ə qədər olan yarpaqaltlıqları neştərşəkilli, sivri, tüklü, yanları dişli olub, çoх vaхt damarlıdır və erkən tökülür. Çiçəkləri bircinslidir. Erkəkcikləri 2, sərbəst, qaidəyə yaхın hissəsi tüklüdür.
