Türkmənistanda sözü azərbaycan dilində

Türkmənistanda dəmir yolu — nəqliyyatı 1880-ci ildən bəri istifadə olunur. Başlanğıcda Transxəzər Dəmir Yolunun, sonra Orta Asiya Dəmir Yolunun bir hissəsi olur. Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Türkmənistandakı dəmir yolu şəbəkəsi dövlətə məxsusdur və Dəmiryolları ASC tərəfindən idarə olunur. Dəmir yollarının ümumi uzunluğu 3550.9 km-dir (2012). Elektrikli yollar yoxdur. Türkmənabad - Aşqabad - Türkmənbaşı (Krasnovodsk) xətti qismən cüt zolaqlıdır. Aşqabad, Qazandciq, Türkmənbaşı, Məryəm, Türkmənabad, Amudarya və Daşoğuzda lokomotiv depoları vardır. Türkmənistan dəmir yollarının sərnişin trafiki, qatarların Tacikistandan Özbəkistana keçid və daha sonra keçəcəyi hissələr istisna olmaqla, ölkənin dövlət sərhədləri ilə məhdudlaşır. Lokomotiv parkı 2TE10L, 2TE10U, 2M62U seriyalı dizel lokomotivlərdən ibarətdir, həmçinin Çin istehsalı olan bir neçə CKD9A və Qazaxıstan istehsalı TE33A lokomotivləri mövcuddur. Manevr işləri TEM2, TEM2U, ChME3 lokomotivləri tərəfindən həyata keçirilir.

Türkmənistanda internet — Türkmənistandakı istifadəçilər üçün nəzərdə tutulan internet şəbəkəsinin bir hissəsidir. Türkmənistanda internet azadlığının vəziyyəti dünyanın bir çox dövlətləri ilə müqayisədə göstəricisi aşağı səviyyədədir. == Tarixi == Saparmurat Niyazov (Türkmənbaşı) dövründə internet qeyri-rəsmi olaraq qadağan edildi. Aşqabaddakı ilk İnternet provayderi Türkmənistan şirkəti Türkməntelecom tərəfindən yaradılmışdır. Prezident Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun seçilməsindən sonra internet sürətlə inkişaf etməyə başladı. Bu münasibətlə Berdiməhəmmədov televiziya çıxışında demişdir: 17 fevral 2007-ci ildə Aşqabadda iki internet kafe fəaliyyətə başladı. Bir saatlıq internet istifadəsi 4 avrodan bir qədər az oldu. Bütün ali təhsil müəssisələrinin və tədqiqat institutlarının tələbələri və əməkdaşları, Türkmənistan Mərkəzi Elmi Kitabxanasının oxucuları internetdən pulsuz istifadə edə bilirlər. 2013-cü ildə məhdudiyyətsiz internet tarifləri yaradıldı, Türkməntelecom-un xidmətlərinin ümumi dəyəri azaldı, mobil operator Altın Asır 4G LTE şəbəkəsini təqdim etdi. == Dövlət nəzarəti == YouTube, Facebook, Twitter, Live Journal, kremlin.ru, VKontakte kimi tanınmış saytlar, lenta.ru, russian.rt.com kimi xəbər saytları, habelə WhatsApp, WeChat, Viber kimi messencerlərindən istifadə olunur.

Türkmənistanda korrupsiya — Türkmənistandakı korrupsiya vəziyyəti (Türkmənistan). Bəzi müstəqil mənbələr tərəfindən korrupsiyaya dövlətdəki ciddi problem kimi baxılır. Ştat, Wall Street Journal-ın İqtisadi Azadlıq İndeksi də daxil olmaqla bir sıra illik korrupsiya reytinqlərinin sonundadır. 2017-ci il üçün Transparency International-da Korrupsiya Qavrama İndeksi 180-dən 167-ci yerə uyğundur. ABŞ-nin Türkmənistandakı səfirliyinin 2015-ci ilin avqust ayında verdiyi açıqlamaya görə, ölkədə korrupsiya "həm dövlət, həm də özəl sektorda geniş yayılmışdır". "Türkmənistanın dövlət standartları və lisenziyalaşdırma təşkilatı xaricində heç bir konsorsium və ya standartlaşdırma təşkilatı yoxdur. Şikayət vermək üçün müstəqil bir qurum yoxdur. Maliyyə açıqlanması tələbləri şəffaf deyil və beynəlxalq qaydalara uyğun gəlmir. Dövlət müəssisələrindən, hətta xarici tərəfdaşlar üçün də maliyyə hesabatlarının dərc edilməsi tələb olunmur. Maliyyə yoxlamaları beynəlxalq səviyyədə tanınmış firmalardan çox, yerli auditorlar tərəfindən aparılır.

Türkmənistanda nəqliyyat çox önəmlidir. Ölkənin 491,200 km²-lik geniş ərazilərinin olması, aşağı əhali sıxlığı, sənaye və kənd təsərrüfatı mərkəzlərinin bölünməməsi, həmçinin dünya bazarlarından uzaq olması, inkişaf etmiş nəqliyyat sisteminə sahib olmağı Türkmənistan üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. == Dəmir yolu nəqliyyatı == Türkmənistanda dəmir yolu nəqliyyatının əhəmiyyəti çox böyükdür. Türkmənistanda dəmir yollarının uzunluğu 3550 km-dən çoxdur. Elektrikləşdirilmiş yollar yoxdur. === Əfqanıstan sərhədi === Uzunluğu 10 km-dən az olan dəmir yolu giriş yolu 1960-cı ildə Kuşkadan (Məryəm vilayəti) Toragundiyə (Herat bölgəsi) qədərdirı. Sovet istehsalı olan bu xəttin yenidən qurulmasına 2007-ci ildə başlanılıb. == Hava nəqliyyatı == Türkmənistanda hava nəqliyyatı mühüm rol oynayır və əksər hallarda alternativi yoxdur. Türkmənistanda üç böyük beynəlxalq trafikə xidmət edən beş böyük hava limanı var. Əksər hava limanları az istifadə olunur.

Türkmənistanda telekommunikasiya — Türkmənistan iqtisadiyyatının bir sahəsidir. == Mobil rabitə == Türkmənistanda mobil rabitə GSM formatında həyata keçirilir. Bir mobil "Altın Asır" operatoru GSM formatında işləyir. Monopol bir şirkətdir, 2010-cu ildə şirkət 500 mindən çox abunəçiyə xidmət göstərirdi.2010-cu ildə lider 2,4 milyon abunəçisi olan MTS-Türkmənistan şirkəti idi. Lakin 21 dekabr 2010-cu ildə MTS şirkəti rabitə xidmətlərinin göstərilməsini dayandırdı, yəni şirkətin bütün abunələri (2,4 milyon nəfər) əlaqədən çıxdı. Elə həmin gün ana şirkət olan MTS-nin (Rusiya) rəsmi elanında deyilirdi ki, "Rabitə Nazirliyi tərəfindən üçtərəfli müqavilənin bir sıra pozuntuları ilə bağlı şirkət Beynəlxalq Ticarət Palatasındakı Beynəlxalq Arbitraj Məhkəməsinə iddia qaldırıb. Türkmənistan və ayrıca BCTI lisenziyalarının dayandırılması barədə yuxarıda göstərilən bildirişlə əlaqədar Türkmənistanın Arbitraj Məhkəməsinə iddia verdi. 30 avqust 2012-ci ildə MTS-Türkmənistan işini davam etdirdi və sakinlərinə mobil xidmətlər göstərməyə başladı. === Mobil abunəçilər === 3.198.000 (2009-cu il üçün) Ölkənin dünya ilə müqayisəsi: 117 == İnternet == Türkmənistan 1997-ci ildə MCI Communications (daha sonra MCI WorldCom) ilə müqaviləyə əsasən İnternetə giriş əldə etmişdir. 2001-ci ildə TürkmənTelecom məlumat ötürmə xidmətlərinin göstərilməsində inhisara çevrildikdə az sayda müstəqil İnternet provayderi fəaliyyətlərini dayandırmaq məcburiyyətində qaldı.

Türkmənistanda turizm — son illərdə sürətlə inkişaf edən Türkmənistan iqtisadiyyatının əsas sahələrindən biridir. Xaricdən gələn turistlərə viza tətbiq olunur. Yerli əhali ilə ünsiyyət qurmaq, bir sıra obyektlərin fotoşəkillərini çəkmək imkanları əhəmiyyətli dərəcədə məhduddur. == Viza == Hər bir turist Türkmənistana girməzdən əvvəl viza almalıdır. Turist vizası almaq üçün bütün əyalətlərin vətəndaşlarına ev sahibi turist təşkilatının yazılı ərizəsi və ya şəxsi müraciəti lazımdır. Almaniya, İran, ABŞ, Avstraliya, Böyük Britaniya, Belçika, Fransa və İtaliyadan olan turistlər Türkmənistana ən çox maraq göstərirlər. 2012 -ci ildə Türkmənistana gələn turist istiqamətindəki üç lider dövlət aşağıdakılardır: İran — 3874 insan Almaniya — 1143 insan ABŞ — 531 insan == Gömrük qaydaları == Yerli valyutanın idxalı və ixracı qadağandır. Türkmənistana gəldikdən sonra xarici valyuta bəyan edilməlidir. Bəyannamədə göstərilən məbləği aşmayan məbləğ çıxara bilərsiniz. Şəxsi istifadə üçün nəzərdə tutulmuş əşyaların, habelə 200-ə qədər siqaret və ya 200 qrama qədər tütünün (16 yaşdan yuxarı olanlar üçün), 2 litrə qədər hər hansı spirtli içkilərin (21 yaşdan yuxarı insanlar üçün) gömrük idxalına icazə verilir.

Türkmənistanda COVID-19 koronavirusun təsdiq olunmuş xəstəlik halı mövcud deyil. Hökumət virus haqqında məlumatı idarə etməyin uğurunda işləyib, fəqət mütəxəssislərin fikrinə görə, onun yayımı ölkədə baş verdiyinin ehtimalı var. ÜST / Avropa missiyasının rəhbəri, doktor Ketrin Smolvud, Türkmənistana 10 günlük səfərindən sonra keçirilən brifinqdə, ölkədə COVID-19 infeksiyasının aşkarlanması barədə məlumat vermədi. == Tədbirlər == Yanvarın 31-də Türkmənistan Hava Yolları Banqkoka və Pekinə reyslərini ləğv edib. Fevralın 29-da isə, Türkmənistan virusun təsiri altında olan ölkələrin vətəndaşlarına girişi qadağan edib. Martın 5-də Qazaxıstanın Almatı şəhrindən uçan üç xarici səyyahətçiyə, o cümlədən bir ərəb ölkənin iki diplomatına ölkəyə girməyə icazə verilməyib. Onların təyyarəsi əvvəl Türkmənabada çevirilib, sonra isə hamı İstanbula gedən reysə otuzdurulub.Martdan başlayaraq, Türkmənistana uçan bütün reyslər Türkmənəbad Beynəlxalq Hava Limana yönəldirilir. Az sonra, beynəlxalq reysləri ümumiyyətlə ləğv olunub. Ölkəyə giriş icazəsi ancaq diplomatiya, rəsmi və humanitar məqsədi ilə gələn şəxslərə verilir. Sərnişinlərin çatmamazlığına görə, xarici hava yollarının çoxluğu Türkmənistana reyslərini ləğv edilib.

Türkmənistanda COVID-19 koronavirusun təsdiq olunmuş xəstəlik halı mövcud deyil. Hökumət virus haqqında məlumatı idarə etməyin uğurunda işləyib, fəqət mütəxəssislərin fikrinə görə, onun yayımı ölkədə baş verdiyinin ehtimalı var. ÜST / Avropa missiyasının rəhbəri, doktor Ketrin Smolvud, Türkmənistana 10 günlük səfərindən sonra keçirilən brifinqdə, ölkədə COVID-19 infeksiyasının aşkarlanması barədə məlumat vermədi. == Tədbirlər == Yanvarın 31-də Türkmənistan Hava Yolları Banqkoka və Pekinə reyslərini ləğv edib. Fevralın 29-da isə, Türkmənistan virusun təsiri altında olan ölkələrin vətəndaşlarına girişi qadağan edib. Martın 5-də Qazaxıstanın Almatı şəhrindən uçan üç xarici səyyahətçiyə, o cümlədən bir ərəb ölkənin iki diplomatına ölkəyə girməyə icazə verilməyib. Onların təyyarəsi əvvəl Türkmənabada çevirilib, sonra isə hamı İstanbula gedən reysə otuzdurulub.Martdan başlayaraq, Türkmənistana uçan bütün reyslər Türkmənəbad Beynəlxalq Hava Limana yönəldirilir. Az sonra, beynəlxalq reysləri ümumiyyətlə ləğv olunub. Ölkəyə giriş icazəsi ancaq diplomatiya, rəsmi və humanitar məqsədi ilə gələn şəxslərə verilir. Sərnişinlərin çatmamazlığına görə, xarici hava yollarının çoxluğu Türkmənistana reyslərini ləğv edilib.

Türkmənistanda Ümumdünya İrsi Abidələrinin siyahısı — Türkmənistanda mədəni və təbii irs əmlaklarının UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına yazılmış və ya ölkənin ilkin siyahısına daxil edilmiş siyahıdır. Siyahı 1972-ci ildə tərtib edilmişdir. Aşağıdakı siyahı Türkmənistan Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısıdır.

Türkmənistanda Ümumdünya İrsi Abidələrinin siyahısı — Türkmənistanda mədəni və təbii irs əmlaklarının UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına yazılmış və ya ölkənin ilkin siyahısına daxil edilmiş siyahıdır. Siyahı 1972-ci ildə tərtib edilmişdir. Aşağıdakı siyahı Türkmənistan Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısıdır.