ölkələrində sözü azərbaycan dilində

Ateizm adından da göründüyü kimi a-teizm, yəni teist olmayan. Yəni kamil, mükəmməl bir yaradıcı və idarə edicini inkar edən, hər hansı bir tanrı yoxdur deyənə ateist deyilir. Ateist üçün Allah, Yehova, Uzza eynidir, hamısı xəyalın məhsuludur. Ateist tanrıları və dinləri inkar edir.Ərəb ölkələrində ateistlərin dəqiq sayını demək çox çətindir. ərəb ölkələrinin mediasında ən böyük üstünlüyə malik Səudiyyə və Qətər mediası regionda ateistlərin olması, onların fəaliyyəti ilə bağlı xəbərlərin ictimaiyyətə çatdırılmasına imkan vermir. == Tarixi == Ərəb ateistləri yeni anlayış deyil. Islam tarixi ilə azad düşüncənin formalaşmasının tarixi paralel inkişaf edib. XX əsrin əvvəllərində Ərəb ölkələrində ateizm ilə bağlı məqalələr yazılmağa başladı. misir yazıçısı İsmayıl Madhar 1930-cu illərdə niyə mən ateistəm adlı elmi əsər yazmışdır. Başqa sözlə sekulyar düşüncə tərzi formalaşırdı .

Buddizm Asiyada meydana gəlmişdir. Dünyada 488 milyon buddist yaşayır. Onlar 2010-cu ildə dünya əhalisinin 7%-ini təşkil edirdilər. == Tarixi == Buddizmin 2 qolu vardır – Mahayana və Teravada.Bəzi mənbələr onun 3cü qolunun – tibet- qolunu da qeyd edirlər.Əslində isə Tibet qolu Mahayana-ya daxildir və onun ən inkişaf etmiş formalarından biridir.Sorğu və siyahıya almalarda buddizmin hansı qoluna aid olmaq soruşulmur.Mahayana qoluna inananların sayı daha çoxdur – Çin, Yaponiya, Cənubi Koreya, Vyetnam.Teravadaya Tailand, Myanma, Şri-Lanka, Laos, Kambocada geniş yayılıb . Tibet qolu – Tibet,Nepal, Butan, Monqolustanda yayılıb.2010-cu ilə əsasən Asiya –Sakit okena regionunda 481 milyondan çox buddist yaşayır.Yaxın şərq –şimali afrika regionunda onların sayı təxminən 500000-dir.Ümumiyyətlə buddistlərin təxmini 50%-i Çində yaşayır.Yaxın Şərq və şimali afrika regionunun bir çox ölkələrində buddistlər yaşayır və bəzi buddist icmalarının özlərinin mərkəzləri və ya cəmiyyətləri var. == Bəhreyn == Bəhreyn Meditasiya Mərkəzi buddizmin Teravada qoluna aiddir.Özünü inkişaf mərkəzidir.Qeyri kommerisya təşkilatıdır və burada meditasiya ilə bağlı seminar və mühazirələr təşkil olunur.Bəhreyndə fəaliyyət göstərən digər mərkəz də Teravada qolu ilə bağlıdır. == Dubay == Dubayda fəaliyyət göstərən Zen qrupu Mahayana qoluna inananların əsas icmasıdır.Dubayda yerləşən Beynəlxalq Meditasiya Mərkəzi isə Teravada qoluna sitayiş edənlər üçündür. == Livan == Livan Buddist Cəmiyyəti proqressiv buddizmin mərkəzlərindın biri sayılır. ABŞ-nin 2007-ci il Beynəlxalq Dini Azadlıq məruzəsində 8 milyon xarici vətəndaşın Sədiyyə Ərəbistanında yaşadığı qeyd olunur.Onların içərisində həm müsəlman, həm də qeyri müsəlmanlar var.Yaxın şərqə əsasən Şərqi Asiyanın Şri-Lanka, Çin, Vyetnam, Tayvan, Nepal kimi ölkələrindən gəlirlər . BƏƏ – 200.000 Küveyt - 100.000 Qətər – 45.000 Bəhreyn – 7000 Livan – 3000-dən çox buddist yaşayır.

Ərəb dünyasında film sənayesinə maraq getdikcə böyüyürdü. Ərəb ölkələri içərisində film sənayesində üstünlük Misir ölkəsinə aiddir. Bütün ərəb filmlərinin dörddə üç hissəsi Misirdə istehsal olunur. == Tarixi inkişafi == Film industriyasında ən vacib hadisələrdən biri beynəlxalq və yerli film festivallarının keçirilməsidir. Ərəb dünyasının müxtəlif regionlarında tarix boyunca keçirilmiş və hal hazırda da keçirilən çoxsaylı film festivalları var .1976-cı ildən bəri Qahirə illik Qahirə Beynəlxalq film Festivalını keçirir və bu festival Film Produsserləri Assosiasiyasının Beynəlxalq Federasiyası tərəfindən akkreditə edilmişdir. Eyni zamanda bu cür festivallardan biri İsgəndəriyyə şəhərində də keçirilir . 1908-ci ildən bəri Ərəb dilli ölkələrdə 4000-dən çox qısa və uzun metrajlı filmlər çəkilmiş və onlardan dörddə üç hissəsi Misir istehsallı filmlər idi. == Film festivalları == 1987-ci ildə ilk Mogadishu Pan-African and Arab Film Symposium ( Mogpaafis ) keçirilmişdir, buraya bütün ərəb dünyası və şimali-şərq Afrikanın digər regionları ilə bərabər, Asiya və Avropadan da film istehsalçıları və ekspertləri toplaşmışdı .Digər festival isə Mərakeşdə keçirilən Mərakeş Beynəlxalq Film Festivalı da hər il keçirilir. 2000-ci ildə inagurasiyasından sonra bu festival Mərakeş kinosuna həsr edilmiş önəmli hadisələrdən biri olmuşdur . Ən yaxşı Mərakeş, xarici və qısa filmlərin mükafatlandırılması üçün festivalın münsifləri yerində beynəlxalq yazıçılar, aktyorlar və şəxsiyyətlər toplaşır..

Dünyanın bir çox yerlərində olduğu kimi Ərəblər də kifayət qədət internetə vaxt sərf edirlər. == Tarixi == Ərəb ölkələri başqa ölkələrlə müqayisədə internetdən çox istifadə etmirlər. Bunun bir sıra səbəbləri var, onlardan biri internetə dövlət tərəfindən nəzarət olunması idi. Digər səbəb Ərəb dünyasına internetdən daha gec istifadə etməyə başlaması idi, beləki internetin dünyada istifadəsindən 10 il sonra ərəblər internetdən istifadəyə başlayır. Problemin digər tərəfi ərəb hərflərinin kompüter istifadəsinin asan olmaması idi. Nəticədə regiondan internet bağlantısı olan az sayda insan var idi. Əsasən də internetdən istifadə edənlər ingilis dilli idilər. Lakin Ərəb simvollarından kompüterdə istifadə problemi qismən də aradan qalxan kimi, bu insanların internetdən istifadə bir addım atması üçün kifayət etmişdir.İnternetin Ərəb ölkələrində gec istifadə verilməsinin səbəblərindən biri də onun çox baha olması idi. Bunun səbəbi də bir çox ölkələrdə telekommunikasiya xidmətlərində monopoliya vardır ki, bu da onlara yüksək qiymətlər qoyulurdu. Getdikcə insanların daha yaxşı və ucuz internet tələbi ilə qiymət aşağı salınmış, lakin yenə də ərəb dünyasının bir sıra regionlarında internetin qiyməti yenə də yüksəkdir.

İudaizm - din, fəlsəfə və yəhudi xalqının yaşam yoludur. Bu təkallahlı dinin əsli Müqəddəs İvrit kitabından gəlir və daha sonra Talmud kimi mənbələrdən də tapılmışdır. İudaizm dini yəhudilər üçün Allahın İsrailin uşaqları ilə yaratdığı dini əlaqənin ifadəsi hesab olunur. Rabbinik İudaizmi qeyd edir ki, Allah öz qanunları və əmrlərini hər iki formada – yazılı və şifahi Tövrat Sina dağında Musaya vermişdir. İudaizm 3000 ildən artıq bir müddətdə tarixi mövcudluğu iddia edir. Dünyanın əksər dinləri kimi, İudaizm də ən qədim təkallahlı dinlərdən biri sayılır. Yəhudilər etnik-dini qrupdur və bura yəhudi kimi doğulanlar və sonradan yəhudiliyə üz tutanlar daxildir. 2010-cu ildə dünya yəhudi əhalisi 13,4 milyon artmış və təxminən ümumi dünya əhalisinin 0,2 % -ni təşkil etmişdir. Ən böyük Yəhudi dini hərəkatları bunlardır: Ortodoks İudaizm ( Haredi və Modern), Konservativ İudaizm və Reformist İudaizm. Bu qruplar arasında əsas fərq onların Yəhudi Qanununa olan yanaşmalarındadır.

Bəşər dünyası Ərəb dünyasında görünməmiş iğtişaşlara şahid olmuşdur. "Ərəb Baharı" nəticədə Yaxın Şərqdə siyasət, cəmiyyət və mədəniyyət sahəsində yeni bir qavrayış təqdim etmişdir. Bu ərəb siyasətinə yeni bir xəritə çəkmiş və özü ilə milli suverenlik gətirmişdi. Yeni media, sosial şəbəkələr , mobil telefonlar kimi digər informasiya və kommunikasiya texnologiyaları geniş məlumat əldə etməyi asanlaşdırdı. Asanlıqla məlumat əldə etmək imkanının hakim sinfin monopoliyası və informasiya hegemonluğu daha kütləvi etirazlarına gətirib çıxarmışdır. Ərəb kütləvi üsyanlar hələ nisbətən yeni və yalnız bu yaxınlarda ilk illik yubileyi ildən yeni media landşaft , Ərəb dünyası və onun media bir fenomen kəşfiyyat edilir. Inqilab toqquşması xaos və siyasi münaqişənin daxil dinc hərəkət keçdikdə baxmayaraq , Ərəb Baharı davam edən bir prosesdir və inqilablar zamanı Ərəb əsas media podratçıların təhlil üçün bir yol ola bilər . Qiyamların ərəb media əsas və milli kanal şəbəkələrində rolları bilmədən, biz Yaxın Şərqin ərəb və inqilablar qarşı öz siyasi vəziyyətdə siyasət dərk edə bilməz. == İnkişafı == Yeni media, sosial şəbəkələr , mobil telefonlar kimi digər informasiya və kommunikasiya texnologiyaları geniş məlumat əldə etməyi asanlaşdırdı. Asanlıqla məlumat əldə etmək imkanının hakim sinfin monopoliyası və informasiya hegemonluğu daha kütləvi etirazlarına gətirib çıxarmışdır.

1990-cı ilə qədər ərəb ölkələrində demək olar ki bütün televiziya kanalları dövlətə məxsus idi və onun tərəfindən ciddi nəzarət olunurdu.1990-cı illərdə peyk televiziyasının yayılması ərəb ölkələrində televiziyada dəyişikliyə səbəb oldu. == Əl Cəzirə == Əl Cəzirə xəbər və cari işlərə peşəkar yanaşması ilə dəyişikliyi təmsil edir . Qatar hökuməti tərəfindən maliyyələşən və 1966-cı ildə əsası qoyulan al-Jazeera İsrail kimi `ağlasığmaz` yerlərə müxbirlərini göndərərək, geniş canlı xəbərlər təqdim edən ilk ərəb kanalı olmuşdur. Al-Jazeera –in müzakirə proqramları uzun müddət qadağa olunmuş mövzuları açmışdır. Lakin 2008-ci ildə Misir və Səudiyyə Ərəbistanı peyk yayımını tənzimləməsini nəzərdə tutan nizamnamənin təsdiqi üçün görüş keçirmişlər. Ərəb Liqasının Peyk Yayımı Xartiyası (2008) ərəb dünyasında peyk yayımının tənzimlənməsinə dair prinsipləri sadalamışdır . == Peyk kanalları == Digər peyk kanallarına aiddir: Al-Arabiya – 2003-ci ildə əsası qoyulmuş, Dubayda yerləşir; Al Arabiya Al-Hurra (The Free One) 2004-cü ildə ABŞ tərəfindən yaradılmışdır;AL-Manar və s == Qərbin təsiri == Yaxın Şərq boyunca yeni televiziya stansiyaları, radio stansiyaları və vebsaytlar bir müddət media səhrası olan yerdə elektron forma kimi yaranmağa başlamışdır. Ərəb mediasının dəyişməsində texnologiyanın əhəmiyyətli rolu olmuşdur. Pintaka əsasən `Arab Advisors Group əsaslanaraq, regionda 263 sərbəst ötürülən peyk televiziya stansiyaları vardır` . Ərəb mediasına əsasən də televiziyaya Qərbin təsiri olduqca nəzərə çarpandır.

Ərəb ölkələrində xristianlıq — əhalinin çox hissəsi İslam dinini qəbul etmiş olsa da burada da xristianlıq yayılmışdır. == Misirdə == Ərəb sözü olan kopt yunan mənşəlidir. Koptlar özlərini ilk misir xristianlarının nəslindən hesab edirlər. Misirdə xristianlığın yaranma yeri Iskəndəriyyə hesab olunur. Bu şəhərdən başlayaraq rahibə icmaları şəklində bütün ölkəyə sürətlə yayılmışdı. Koptların fikrincə, İsa peyğəmbərə yalnız ilahi xüsusiyyətlər məxsusdur. Insani xüsusiyyətlər yox. Kopt kilsəsinin başında patriarx dayanır. Onun iqamətgahı İskəndəriyyədə yerləşir. Dini fanatizmdə müsəlmanlardan geri qalmırlar.

Postsovet ölkələrində tarakanların depopulyasiyası – XXI əsrin əvvəlindən etibarən Rusiyada və keçmiş SSRİ ölkələrində bir çox tarakan növlərinin sürətlə yoxa çıxması fenomeni. Tarakanların sayının azalması bir çox faktorla əlaqələndirilir. == Arxa plan == XXI əsrin əvvəllərindən etibarən Rusiya və digər postsovet ölkələrində tarakanların populyasiyasında böyük azalma müşahidə olunur. Alimlər Rusiya, Azərbaycan, Ukrayna, Moldova, Qazaxıstan və Belarus şəhərlərində müxtəlif tarakan növlərinin sürətlə yoxa çıxdığını aşkarlayıblar. Lakin Rusiyanın Moskva, Sankt-Peterburq və Nijni-Novqorod kimi meqapolislərində bu cür azalma müşahidə olunmayıb.Çelyabinsk və Yekaterinburq alimləri hesab edirlər ki, qara tarakanlar artıq təhlükə altında olan növlər siyahısına daxil edilməlidirlər. == Səbəblər == Bəziləri tarakan populyasiyasının azalması barədə fikirləri şişirdilmiş hesab edir. Digər fərziyyəyə görə bu fenomen müvəqqəti və ya tsiklikdir. Kütləvi informasiya vasitələri bu fenomeni açıqlamaq üçün bir çox səbəb ortaya atmışdır: Geni dəyişdirilmiş məhsulların geniş istifadəsi qida zəncirinin pozulmasına səbəb olub. Zibilləri saxlamaq üçün plastik torbalardan istifadə populyarlaşıb və zibil borularının istifadəsi dayandırılıb. Tarakanlar evlərdən daha münasib yerlərə miqrasiya ediblər.

İslam Misirdə qanunvericiliyin əsasını təşkil edir və ölkə konstitusiyası islam üzərində qurulub. əhalinin təxminən 90%-indən çoxu müsəlmandir (sünni). Az hissəsi şiələrdir. 6%-I isə xristianlığa etiqad edən koptlardır. Konstitusiyada koptların hüquqlarının qorunması qeyd olunsa da siyasi həyatda onların rolu çox zəifdir. == Mərakeşdə == Islam dini Mərakeşdə konstitusiya ilə müəyyən olunan dövlət dinidir. əksəriyyət burada müsəlmandır. Konstitusiyanın 6-cı maddəsinə əsasən islam rəsmi dövlət dinidir. Dövlət dini islam olduğuna görə prezidentin də müsəlman olması vacibdir. Burada Ikinci geniş yayılan din isə xristianlıqdir, islam bu torpağa gəlməmişdən əvvəl artıq Mərakeşdə xristianlar yaşayırdılar.

Etnik azlıqlar ayrı-ayrı xalq və millətləri təşkil edən etnik birlikdən qopmuş, etnik proseslər zamanı xüsusi forma və məzmun kəsb etmiş ayrıca etnik qurumlardan ibarət olur. Hər bir etnik azlığın öz dili, öz adət-ənənəsi və mənəvi birliyi mövcuddur. Etnik azlıq adətən müəyyən bir ərazidə kompakt halında yaşayır. Etnik azlıq üçün səciyyəvi olan bu xüsusiyyətlər onun başqa xalq və millətlərlə qaynayıb-qarışmasına heç də mane ola bilməz. Eyni zamanda, etnik azlıqlar tarixən baş verən etnik proseslər nəticəsində öz keçmiş etnik əlamətlərini saxlamaqla bərabər qonşu xalq və millətlərdən də müəyyən əlamətlər və xüsusiyyətlər əxz edə bilər. == Misirdə etnik azlıqlar == Bədəvilər — Ön Asiyada və Şimali Afrikada yaşayan köçəri ərəblər.Tunisde Misirde Elcezairde Liviyada məskunlaşıblar. Köçəri bədəvilər çoxlu tayfalara və nəsillərə ayrılırdılar. Tayfanın otlaq yeri ümumi idi. Lakin sürülər ayrı-ayrı nəsillərə məxsus idi. Yaxşı otlaqlar üzərində tez-tez tayfa müharibələri – toqquşmaları olurdu.

Ərəb ölkələrində — qadınlara hansı hüquqların verilməsi ilə bağlı 2013-cü ildə aparılan sorğunun nəticəsində əksər ölkələrdə qadın hüquqlarının olduqca məhdudlaşdırıldığı aşkar olunmuşdur. Sorğunun əsas məqsədi – qadına qarşı şiddət, ailədə qadına münasibət, onların cəmiyyətə inteqrasiyası, siyasətdə rolu, sosial sahədə fəaliyyəti haqqında məruzə hazırlamaq idi. == Misirdə == Misirdə cinsi zorakılıq, istismar, iş yerlərində qadınların narahat edilməsi, insan alveri kimi mənfi halların qarşısının alınması üçün heç bir qanun işləmir. Qadın və qızların 99,3%-i cinsi istismara məruz qalır. Ortayaşlı nəslin 63%-i savadlıdır yəni yazıb oxumağı bilir. == Iraqda == Iraqda 2003-cü ildə ABŞ-nin hərbi müdaxiləsindən sonra qadınların vəziyyətində, statusunda ciddi tənəzzül, geriləmə özünü göstərdi. Kütləvi şəkildə didərgin düşmək qadın alveri və cinsi zorakılığı daha da tətiklədi. Iraqın cinayət kodeksinə görə həyat yoldaşını öldürən kişi ölüm cəzasına məhkum olmur yalnız 3 il azadlıqdan məhrum edilir. Didərgin düşmüş minlərlə qadın qonşu ölkələrdə (Suriya, İordaniya, BƏƏ) əxlaqsızlıq etməyə məcbur edilirlər.iraqda 1,5 milyondan çox qadın duldur. == Səudiyyə Ərəbistanında == Səudiyyə Ərəbistanında qadınlar ilk dəfə olaraq 2015-ci ildə bələdiyyə seçkilərində səs verə bildilər.

Ərəb çap mediasının əksəriyyəti zəif iqtisadi bazada mövcud olmuşdur. Onlar savadlı əhalinin az olması və bir çox yerlərdə məhdud gəlirdən əziyyət çəkirdilər.Eyni zamanda satışdada məhdudiyyət vardır, beləki mediada reklamdan istifadə çox geniş inkişaf etməmişdir. Hətta bəzi Ərəb ölkələri və fiziki şəxslərin 20-ci əsrin ikinci yarısında varlanmasına baxmayaraq, onlar reklamı ciddiyyətə almır və medianı önəmli investisiya kimi görmürdülər. == Tarixi == Mətbu xəbərlərini daşıyan ərəblər tərəfindən yazılmış ilk nəşr olunan Jurnal-al-İraq olmuşdur və 1816-cı ildə ərəb və türk dillərində Bağdadda çıxmağa başlamışdır.İki ərəb qəzeti 1820-ci illərdə Qahirədə nəşr olunmağa başlamış və bundan sonra 1847-ci ildə Əlcazairdə,1858-ci ildə Beyrutda, 1860-cı illərdə Tunis, Dəməşq və Ttipoli Liviyada, 1879-cu ildə San`a, 1889-cu Kasablanka və 1908-ci ildə Məkkədə qəzetlər çıxmağa başlayır . == Livan və Misirdə == Çap mediasının aparıcı mərkəzləri Livan və Misir olmuşdur və bu ölkələrdə bir çox ərəb ölkələrindən daha erkən vacib xəbərlər çap olunurdu. Onlar 21-ci əsrə qədər jurnalistikada aparıcı səviyyəsini saxlaya bilmişdir. İlk gündəlik ərəb qəzeti 1873-cü ildə Beyrutda çıxmış al-Ahram olmuşdur.Bu günə qədər də aparıcı gündəlik qəzetdir. 1875-ci ildə Misirdə buraxılmağa başlayır. 21-ci əsrdə yalnız Misir yarım milyondan çox gündəlik dövriyyəsi olan çap mediasına malik idi. Onun aparıcı iki gündəlikləri olan al-Ahram və al-Akbar 700 mindən çox nüsxə və al-Jumhuriyya 400 mindən çox nüsxə satmışdır.

İslamın qızıl dövründə, xüsusilə IX-X əsrlərdə riyaziyyat, Yunan riyaziyyatı (Evklid, Arximed, Perqalı Apolloni) və hind riyaziyyatı (Ariabhata, Brahmaqupta) üzərində qurulmuşdur. Mövqeli say sisteminə onluq kəsrlərin daxil edilməsi ilə cəbrin ilk sistemləşdirilmiş tədqiqi, həndəsə və triqonometriyada əhəmiyyətli irəliləyiş əldə edildi.X-XII əsrlərdə riyaziyyatın Avropaya yayəlmasında ərəb əsərləri mühüm rol oynamışdır. == Anlayışlar == === Cəbr === Adı ərəbcədən tamamlama və ya "qırıq hissələrin birləşməsi" sözündən götürülən cəbr elmi İslamın qızıl dövründə inkişaf etmişdir. Bağdaddakı Hikmət Evində fars alimi Əl-Xarəzmi cəbrin banisi olub, cəbrin atası kimi tanınan yunan riyaziyyatçısı İskəndəriyyəli Diofantla bir anılıb. Əl-Xarəzmi özünün “Tamamlama və balanslaşdırma yolu ilə hesablama haqqında geniş kitab” əsərində birinci və ikinci dərəcəli (xətti və kvadrat) çoxhədli tənliklərin müsbət köklərinin həlli yollarından bəhs edir. O, reduksiya metodunu təqdim edir və Diofantdan fərqli olaraq, məşğul olduğu tənliklərin ümumi həllərini də verir. Əl-Xarəzminin cəbri ritorik idi, yəni tənliklər tam cümlələrlə yazılmışdır. Bu, Diofantın cəbri işindən fərqli idi, hansı ki, bəzi simvollardan istifadə olunub. Yalnız simvolların istifadə edildiyi simvolik cəbrə keçidi İbn Bənna və Əbu əl-Həsən ibn Əli əl-Qələsadinin əsərlərində görmək olar. Əl-Xarəzminin gördüyü işlər haqqında J.Okonnor və Edmund Robertson deyirdilər: Bu dövrdə bir neçə başqa riyaziyyatçı Əl-Xarəzminin cəbrini genişləndirdi.

Ərəb ölkələrində etiraz dalğası — 2010-cu ilin dekabrından ərəb ölkələrində işsizlik, ərzaq qiymətlərinin yüksəlməsi, söz azadlığı, bürokratik əngəllər və aşağı həyat səviyyəsi ilə əlaqədar başlayan etiraz nümayişləridir. İlk qiyam 18 dekabrda Tunisdə başlamış və 1987-ci ildən hakimiyyətdə olan dövlət başçısı Zeynalabdin ben Əlinin ölkəni tərk etməsi və onun qurduğu siyasi sistemin çökməsi ilə nəticələnmişdir. Tunis İnqilabının qələbəsi digər ərəb ölkələrində — Misir, Yəmən, Əlcəzair və İordaniyada da nümayişlər dalğasına səbəb olmuşdur.

Ərəb ölkələrində etiraz dalğası — 2010-cu ilin dekabrından ərəb ölkələrində işsizlik, ərzaq qiymətlərinin yüksəlməsi, söz azadlığı, bürokratik əngəllər və aşağı həyat səviyyəsi ilə əlaqədar başlayan etiraz nümayişləridir. İlk qiyam 18 dekabrda Tunisdə başlamış və 1987-ci ildən hakimiyyətdə olan dövlət başçısı Zeynalabdin ben Əlinin ölkəni tərk etməsi və onun qurduğu siyasi sistemin çökməsi ilə nəticələnmişdir. Tunis İnqilabının qələbəsi digər ərəb ölkələrində — Misir, Yəmən, Əlcəzair və İordaniyada da nümayişlər dalğasına səbəb olmuşdur.

Ərəb ölkələrində etiraz dalğası — 2010-cu ilin dekabrından ərəb ölkələrində işsizlik, ərzaq qiymətlərinin yüksəlməsi, söz azadlığı, bürokratik əngəllər və aşağı həyat səviyyəsi ilə əlaqədar başlayan etiraz nümayişləridir. İlk qiyam 18 dekabrda Tunisdə başlamış və 1987-ci ildən hakimiyyətdə olan dövlət başçısı Zeynalabdin ben Əlinin ölkəni tərk etməsi və onun qurduğu siyasi sistemin çökməsi ilə nəticələnmişdir. Tunis İnqilabının qələbəsi digər ərəb ölkələrində — Misir, Yəmən, Əlcəzair və İordaniyada da nümayişlər dalğasına səbəb olmuşdur.

Dünya ölkələrində insan haqlarının vəziyyəti ilə bağlı hesabatlar — ABŞ Dövlət Departamentindən Konqresə dünyanın qalan ölkələrində insan haqlarının vəziyyəti ilə bağlı illik hesabatlar. Dövlət Departamentinin Demokratiya, İnsan Haqları və Əmək Bürosu tərəfindən hazırlanmışdır. Ölkə hesabatları bir-biri ilə müqayisə edilmir. Рesabatlar 1977-ci ildən nəşr olunur. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi 2020-ci il hesabatına cavab olaraq bildirib ki, “müxtəlif dövlətlərdə insan hüquqlarının vəziyyətini qiymətləndirmək baxımından Amerika Birləşmiş Ştatlarının təlimatları ikili standartlarla doymuşdur, bu dövlətlər strateji planlara əməl edib-etməməsindən asılı olaraq çox kinli şəkildə yaxşı və pisə bölünür.”. Çeçenistanın rəhbəri Ramzan Kadırov 2012-ci ildə hesabatı şərh edərkən bildirmişdi ki, “Çeçenistanda hər yerdən daha çox insan hüquqlarına hörmət edilir”. Rusiya daha əvvəl onunla bağlıilə bağlı hesabatları tənqid etmişdir. Çin Xalq Respublikasının Dövlət Şurası, 2020-ci ilə qədər Amerikanın iyirmi ikinci ildirki hesabatlarına özünün ABŞ İnsan Hüquqları Hesabatı ilə cavab vermişdir.Həmçinin, 2012-ci ildəki hesabatlar Venesuela və Şimali Koreya tərəfindən rəsmi tənqidlərə məruz qalmışdır. Bundan əvvəl Slovakiya, Bolqarıstan, Misir, Kuba, Kolumbiya, Ekvador, Liberiya, Efiopiya, Şri-Lanka, Sudan, İran, Vyetnam da onlara qarşı tənqidi münasibəti qeyd etmişdir.

Ərəb ölkələrində etiraz dalğası — 2010-cu ilin dekabrından ərəb ölkələrində işsizlik, ərzaq qiymətlərinin yüksəlməsi, söz azadlığı, bürokratik əngəllər və aşağı həyat səviyyəsi ilə əlaqədar başlayan etiraz nümayişləridir. İlk qiyam 18 dekabrda Tunisdə başlamış və 1987-ci ildən hakimiyyətdə olan dövlət başçısı Zeynalabdin ben Əlinin ölkəni tərk etməsi və onun qurduğu siyasi sistemin çökməsi ilə nəticələnmişdir. Tunis İnqilabının qələbəsi digər ərəb ölkələrində — Misir, Yəmən, Əlcəzair və İordaniyada da nümayişlər dalğasına səbəb olmuşdur.