şəhidləri sözü azərbaycan dilində

Arad şəhidləri (mac. Aradi vértanúk) — 1848–1849-cu illər Macarıstan inqilabı yatırıldıqdan sonra 6 oktyabr 1849-cu ildə Aradda edam edilən Macarıstan ordusunun 13 generalı. == Tarixi == Macarıstan inqilabı 1848-ci ildə başlamışdır. 1849-cu ilin yazında macar qoşunları Macarıstan krallığının bütün ərazisinə nəzarəti ələ keçirmiş, 14 apreldə dövlət məclisi Habsburq sülaləsini Macarıstan taxt-tacından məhrum edən və Macarıstanın müstəqilliyini elan edən fərman qəbul etmişdir. Layoş Koşut ölkənin dövlət başçısı elan edilmiş, lakin Rusiyanın müdaxiləsi ilə hər şeyi dəyişmişdir. 21 iyun 1849-cu ildə feldmarşal İvan Paskeviçin komandanlığı altında Rusiya ordusu Macarıstanın şərq rayonlarına soxulmuş, eyni zamanda Avstriyadan yeni hücum dalğaları başlamışdır. 10 – 11 avqust 1849-cu ildə Macarıstan hökuməti daha əvvəl diktator səlahiyyətlərini general Artur Görgeyə təhvil verərək istefa vermişdir. Koşut və yoldaşları Osmanlı imperiyasına köçmüşdür. 13 avqustda, Vilaqosda Görgey Macarıstan ordusunun təslim olduğunu elan etmiş və rus qoşunlarının mərhəmətinə təslim olmuşdur. 17 avqustda Arad, 26 avqustda Munkaç təslim edilmişdir.

Media şəhidləri parkı ― 22 iyul 2021-ci ildə Quba şəhərində açılışı baş tutmuş park. Burada Birinci və İkinci Qarabağ müharibələrində peşə fəaliyyətini yerinə yetirərkən şəhid olmuş media nümayəndələrinin xatirəsi əbədiləşdirilib. Yusif Qasımov küçəsində yerləşən parkda media əməkdaşlarının döyüş şəraitində işini simvolizə edən abidə ucaldılıb.

Təyyarə Şəhidləri abidəsi (türk. Hava Şehitleri Anıtı — Türkiyənin İstanbul şəhərinin Fateh bölgəsində yerləşir, Osmanlı Hava Qüvvələrinin uçuş qəzalarında şəhid olan ilk əsgərlərinə həsr olunmuş xatirə abidəsidir. Türkiyədə, "şəhid" ifadəsi müharibə əsnasında şəhid olan insanlar üçün böyük şərəfdir. Abidə, Fələstində ardıcıl iki monoplanın düşməsindən, 1914-cü ilin əvvəlində İstanbuldan İskəndəriyyəyə ekspedisiya uçuşunda olan dörd hərbi aviatordan üçünün həlak olmasından dərhal sonra ucaldılmağa başlamışdır. Sütun şəklində olan abidənin açılışı 1916-cı ildə baş tutmuşdur. Hər il Şəhidlər Günündə abidənin önündə hərbi anım mərasimi keçirilir. == Tarixi == Balkan müharibələrindən sonra Osmanlı imperiyası hökuməti, imperatorluğun sərhədlərində güclü ekspedisiya işinə başladı. İstanbuldan Misirin Qahirə və İsgəndəriyyə şəhərlərinə dörd hava qüvvəsi monoplanının uçuşu təxminən 2500 km (1600 mil) məsafəni qət edəcəkdi. Təyyarələr 8 fevralda San Stefanodakı (müasir Yeşilköy, hazırda Atatürk Beynəlxalq Hava Limanı ərazisi) Aviasiya Məktəbindən İstanbula uçuşa başladı. on February 8 manned by two aviators each.Birinci komandanın təyyarəsi, Blériot XI, 27 fevralda Dəməşqdən Qüdsə Təbəriyyə gölü yaxınlığındakı Əl-Səmra tərəfindən uçan istiqamətdə qəzaya uğradı; pilot dəniz donanması leytenantı (osm.

Vyetnam şəhidləri abidəsi — ABŞ-nin paytaxtı Vaşinqtonda yerləşən və Vyetnam müharibəsində döyüşüb şəhid olmuş və ya itkin düşmüş Amerika Birləşmiş Ştatları Silahlı Qüvvələri mənsublarına həsr olunmuş milli bir abidə-qəbiristandır. Dizaynı və tikintisi olduqca mübahisəli olan Vyetnam şəhidlər abidəsinə müxtəlif zamanlarda bəzi əlavələr edilmişdir. Abidə üç əsas hissədən ibarətdir. Üç Əsgər Heykəli (Three Soldiers Statue), Qadınlara həsr olunmuş Vyetnam abidəsi (Vietnam Women's Memorial) və abidə məzarının ən tanınmış hissəsi olan Vyetnam Şəhidləri Abidə Divarı (Vietnam Veterans Memorial Wall). Abidə məzar Vyetnamda ABŞ ordusunda döyüşmüş bir əsgər olan Can Skraqsdan ilham alınaraq hazırlanmışdır. Mart 1979-cu ildə Ovçu adlı filmi görən Can Skraqs bu filmi izlədikdən sonra Vyetnamda acı çəkən və ölən insanların adlarını yazacağı bir abidə hazırlanması fikrini ortaya çıxarmışdır. Abidə məzarın ən tanınmış qismi olan Vyetnam Şəhidləri Abidə Divarı Maya Lin tərəfindən dizayn edilmişdir. Bu abidə məzar 2007-ci ildə AMİ(Amerikan Memarlıq İnstitutu) tərəfindən hazırlanan Amerikanın Favorit Memarlıq siyahısında ən favorit onuncu memarlıq əsəri olaraq seçilmişdir.

Çanaqqala Şəhidləri Abidəsi - Çanaqqala ilçə sərhədləri daxilində Gelibolu yarımadasında, Dardanel boğazının ucunda, Morto Koyu qarşısındakı Hisarlık Təpə üstündə yerləşən abidə.Çanaqqala Şəhidləri Abidəsi 1915-ci ildə Birinci Dünya müharibəsi zamanı Çanaqqala dyüşlərində həlak olan türk əsgərlərinin xatirəsinə inşa edilmişdir. Dörd sütun və bir qübbədən ibarət, 41,7 metr hündürlüyündə olan abidə Feridun Kip, İsmayıl Utkular və Doğan Ərginbaş tərəfindən dizayn edilmişdir. Abidənin təməli 19 aprel 1954-cü ildə qoyulmuş və 21 avqust 1960-ci ildə açılmışdır.Ətrafında Mehmetçik Abidəsi, Türk Baxçası, Mustafa Kamal Çanaqqlada Abidəsi, Yaralı Əsgər Abidəsi, Məçhul Əsgər Qəbri və Türk Şəhidliyi var. == Arxa plan == Birinci Dünya müharibəsində Gelibolu yarımadası tarixin gördüyü ən qanlı savaşlardan birinə şahid oldu. İngilislərin 205 min, fransızların isə 47 min itki verdiyi müharibədə türklərdə itki məsələsində fərqli rəqəmlər ortaya çıxmışdır. Ordu komandanlığının Baş Prokurorluğa təqdim etdiyi itki sənədlərinə görə türklərin itki sayı ümumi 231.882-dir. İtki sayının çox olması səbəbilə ölən əsgərlərin dəfn edilməsi hər iki tərəf üçün ciddi problem olmuşdu. Dar ərazidə yığılan ölülər tək qəbirlərdə deyil, kütləvi qəbirlərdə dəfn edilmişdir. Mudros müqaviləsindən sonra ingilislər tərəfindən müxtəlif mövqelərdə yeni qəbiristanlıq və abidələr yaradıldı. Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsindən sonra Türk hökuməti Birinci Dünya müharibəsində fərqli səbəblərlə ölən ingilis, fransız və italyan əsgərlərinin məzarları və onların adlarına inşa edilən abidələrin yerləşdiyi əraziləri əlaqədar dövlətlərə ayır-ayrı və müddətsiz olaraq verməyi qəbul etdi.

Otluqbeli Döyüşü Şəhidləri Abidəsi (türkcə: Otlukbeli Savaşı Şehitleri Anıtı) — Türkiyənin Ərzincan bölgəsinin Otluqbeli məntəqəsində yerləşən abidə. 2008-ci ildə açılışı edilən abidə 1473-cü ildə bu bölgədə iki türk-müsəlman dövləti olan Ağqoyunlu və Osmanlı arasında baş vermiş döyüşdə həyatını itirən döyüşçülərin xatirəsinə həsr edilmişdir. == Döyüş == Otluqbeli döyüşü 1473-cü ilin 11 avqustunda Osmanlı hökmdarı II Mehmedlə Ağqoyunlu hökmdarı Sultan Uzun Həsən arasında baş vermişdir. İki dövlətin toqquşan maraqlari nəticəsində meydana çıxmış döyüş 8 saat davam etmiş və minlərlə insanın həyatını itirməsi ilə nəticələnmişdir. Döyüşün nəticəsində odlu silaha malik olan Osmanlı dövləti yalnız ənənəvvi süvari orduya malik Ağqoyunlu dövlətinə qalib gəlmişdir. == Abidə == Otluqbelinin bölgə valisi Şefik Aygöl 2008-ci ildə Kiçik Otluqbeli kəndində, yəni Otluqbelinin 4 km şimalında abidənin ucaldılması barədə əmr vermişdir. Şefik Aygöl bu məsələ barədə demişdir: Abidə kiçik göl olan Otluqbeli, digər adı ilə Acıgöl gölünün yaxınlığında yerləşir. Abidənin ərazisi 1.000 m2-dan ibarətdir. Abidənin açılışı 11 avqust 2008-ci ildə, yəni tarixi döyüşün 535-ci ildönümündə edilmişdir.Abidə komandanlar olan II Mehmed və Uzun Həsənin relyeflərini özündə əks etdirdiyindən diqqət çəkir və hər iki tərəfdən ölən bütün əsgərlərə həsr olunmuşdur.

Vətən müharibəsi şəhidləri abidəsi — Livanın Kavaşra qəsəbəsində İkinci Qarabağ müharibəsinin şəhidlərinin xatirəsinə ucaldılan abidə. Abidənin hündürlüyü 250 sm, eni isə 103 sm-dir. Abidə livanlı memarları Xalid Kanjo və Valid Abdo tərəfindən hazırlanmışdır. == Tarixi == Livanın Kavaşra qəsəbəsində Azərbaycan Respublikasının bu ölkədəki səfirliyi tərəfindən İkinci Qarabağ müharibəsində şəhid olanların xatirəsinə abidə ucaldılmışdır. Abidə Livanın şimalındakı Akkar vilayətində türkmanların yaşadığı qəsəbədə yerləşir.. 8 noyabr 2022-ci ildə açılışı olmuşdur. Abidənin açılış mərasiminə Azərbaycan Respublikası və Türkiyə Respublikasının Livandakı səfirliklərinin əməkdaşları, Livanın bir neçə millət vəkili, Akkar quberniyasının valisi, Akkar quberniyasının bələdiyyə rəisləri və Livanın ziyalıları iştirak etmişlər.Abidənin açılışını Kavaşra dövlət liseyinin müdiri Xalid İsmayıl etdikdən sonra millət vəkilləri Məhəmməd Süleyman, Jimmi Jabbur, vali İmad Labaki və Kavaşra bələdiyyə rəisi çıxış etmişlər. Layihənin müəllifi səfirliyin müvəqqəti işlər vəkili Şahin Pənahov çıxış edərək demişdir: Qarabağ zəfəri və onun nəinki Azərbaycan bütün region, dünya üçün əhəmiyyətindən danışmış və abidənin Livanda ucaldılmasının xüsusi məna kəsb etdiyi. == Reaksiyalar == Livan erməniləri yerli "vdlnews.com" saytında abidənin açılışına etirazlarını bildirmişdilər.

Vətən müharibəsi şəhidləri abidəsi — Livanın Kavaşra qəsəbəsində İkinci Qarabağ müharibəsinin şəhidlərinin xatirəsinə ucaldılan abidə. Abidənin hündürlüyü 250 sm, eni isə 103 sm-dir. Abidə livanlı memarları Xalid Kanjo və Valid Abdo tərəfindən hazırlanmışdır. == Tarixi == Livanın Kavaşra qəsəbəsində Azərbaycan Respublikasının bu ölkədəki səfirliyi tərəfindən İkinci Qarabağ müharibəsində şəhid olanların xatirəsinə abidə ucaldılmışdır. Abidə Livanın şimalındakı Akkar vilayətində türkmanların yaşadığı qəsəbədə yerləşir.. 8 noyabr 2022-ci ildə açılışı olmuşdur. Abidənin açılış mərasiminə Azərbaycan Respublikası və Türkiyə Respublikasının Livandakı səfirliklərinin əməkdaşları, Livanın bir neçə millət vəkili, Akkar quberniyasının valisi, Akkar quberniyasının bələdiyyə rəisləri və Livanın ziyalıları iştirak etmişlər.Abidənin açılışını Kavaşra dövlət liseyinin müdiri Xalid İsmayıl etdikdən sonra millət vəkilləri Məhəmməd Süleyman, Jimmi Jabbur, vali İmad Labaki və Kavaşra bələdiyyə rəisi çıxış etmişlər. Layihənin müəllifi səfirliyin müvəqqəti işlər vəkili Şahin Pənahov çıxış edərək demişdir: Qarabağ zəfəri və onun nəinki Azərbaycan bütün region, dünya üçün əhəmiyyətindən danışmış və abidənin Livanda ucaldılmasının xüsusi məna kəsb etdiyi. == Reaksiyalar == Livan erməniləri yerli "vdlnews.com" saytında abidənin açılışına etirazlarını bildirmişdilər.

== Siyahı ==

== Siyahı ==

== Siyahı ==

Bu siyahı Qara Yanvar faciəsinin qurbanlarını ehtiva edir. Siyahıda 155 nəfər yer alır və onlardan 149 nəfərə "20 Yanvar Şəhidi" fəxri adı verilmişdir. == Şəhidlərin siyahısı == == Biblioqrafiya == Черный январь. Баку — 1990: документы и материалы.- Баку: Азернешр, 1990.- 288 s. Rafiq Səməndər. Şəhidlər. Bakı: Gənclik, 1990.- 448 s. Qulu Kəngərli. Qara yanvar şəhidləri.- Bakı: Gənclik, 1992.- 312 s. 20 Yanvar faciəsi və rabitəçilər.- Bakı: Nurlan, 2003.-95 s.

Gəncədə Qafqaz İslam Ordusunun ilk şəhidlərinin xatirəsinə abidə — Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda şəhid olan Qafqaz İslam Ordusunun ilk şəhidlərinin xatirəsinə ucaldılan abidə == Tarixi == Qafqaz İslam Ordusu komandanı Nuru paşanın 1918-ci il mayın 25-də Gəncəyə gəlib. Nuru Paşa Gəncədə mövcud olan təhlükəni aradan qaldırmaq, buradakı düşmənləri tərksilah etmək və azərbaycanlı əhalinin təhlükəsizliyini təmin etməkdən ibarət idi. 1918-ci il iyunun 11-də Qafqaz İslam Ordusunun 13 döyüşçüsü Gəncənin Şah Abbas məscidinin ətrafında gedən döyüşlərdə qəhrəmancasına şəhid olub. == Məlumat == 2022-ci il 26 iyunda Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Niyazi Bayramov, Türkiyənin Azərbaycandakı səfiri Cahit Bağçı, qardaş ölkənin Gəncədəki Baş konsulu Zeki Öztürk, Azərbaycan Türk İş Adamları Birliyinin sədri Camal Yanğın, AMEA-nın Gəncə Bölməsinin sədri, akademik Fuad Əliyev, deputatlar Pərvin Kərimzadə, Müşfiq Cəfərov, YAP Gəncə şəhər təşkilatının nümayəndəsi, idarə, müəssisə, təşkilat rəhbərləri, din xadimləri və şəhər sakinləri iştirak ediblər. Abidə Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyətinin dəstəyi, Türkiyənin Azərbaycandakı Səfirliyinin, Türkiyənin Gəncədəki baş konsulluğunun və Azərbaycan Türk İş Adamları Birliyinin təşkilatçılığı inşa edilib. Yeddi metr hündürlüyündə olan abidənin memarı Mustafa Yama, layihə rəhbəri Turqay Əliyevdir.

Bu siyahı Qara Yanvar faciəsinin qurbanlarını ehtiva edir. Siyahıda 155 nəfər yer alır və onlardan 149 nəfərə "20 Yanvar Şəhidi" fəxri adı verilmişdir. == Şəhidlərin siyahısı == == Biblioqrafiya == Черный январь. Баку — 1990: документы и материалы.- Баку: Азернешр, 1990.- 288 s. Rafiq Səməndər. Şəhidlər. Bakı: Gənclik, 1990.- 448 s. Qulu Kəngərli. Qara yanvar şəhidləri.- Bakı: Gənclik, 1992.- 312 s. 20 Yanvar faciəsi və rabitəçilər.- Bakı: Nurlan, 2003.-95 s.

Bu siyahı Qara Yanvar faciəsinin qurbanlarını ehtiva edir. Siyahıda 155 nəfər yer alır və onlardan 149 nəfərə "20 Yanvar Şəhidi" fəxri adı verilmişdir. == Şəhidlərin siyahısı == == Biblioqrafiya == Черный январь. Баку — 1990: документы и материалы.- Баку: Азернешр, 1990.- 288 s. Rafiq Səməndər. Şəhidlər. Bakı: Gənclik, 1990.- 448 s. Qulu Kəngərli. Qara yanvar şəhidləri.- Bakı: Gənclik, 1992.- 312 s. 20 Yanvar faciəsi və rabitəçilər.- Bakı: Nurlan, 2003.-95 s.

Bu siyahı İkinci Qarabağ müharibəsində şəhid olan Azərbaycan əsgər, gizir və zabitlərinin məlumatlarını əks etdirir. == Rütbələr üzrə siyahı == == Şəhidlərin siyahısı adlı siyahısı == == Həmçinin bax == İkinci Qarabağ müharibəsi Qarabağ müharibəsi == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Vikianbarda İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidləri ilə əlaqəli mediafayllar var.

Bu siyahı İkinci Qarabağ müharibəsində şəhid olan Azərbaycan əsgər, gizir və zabitlərinin məlumatlarını əks etdirir. == Rütbələr üzrə siyahı == == Şəhidlərin siyahısı adlı siyahısı == == Həmçinin bax == İkinci Qarabağ müharibəsi Qarabağ müharibəsi == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Vikianbarda İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidləri ilə əlaqəli mediafayllar var.

Şəhidlərin Xatirəsi Muzeyi - Qarabağ uğrunda döyüşlərdə həlak olan şəhidlərin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün yaradılmış muzey. == Muzey haqqında == Muzey 20 yanvar 1997–ci il tarixində istifadəyə verilmişdir, Şəhidlər xiyabanının ərazisində yerləşən sahəsi 105 m2 olan Şəhidlərin Xatirə Muzeyi Qarabağ uğrunda döyüşlərdə həlak olan şəhidlərin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün yaradılmışdır. Muzeydə Şəhidlərin şəxsi əşyaları, geyimləri, şəkilləri, sənədləri və digər tarixi məlumatları nümayiş olunur. == Həmçinin bax == Şəhidlər Xiyabanı Şəhidlər Xiyabanında dəfn olunanlar (Bakı) Şəhidlər (mahnı) == Xarici keçidlər == "Qubada Vətən müharibəsində şəhid olanların xatirəsi anılıb". apa.az. İstifadə tarixi: 27.01.2021. "Qubada 20 Yanvar faciəsinin ildönümünə həsr olunan tədbir keçirilib". culture.gov.az. İstifadə tarixi: 27.01.2021.