Banqladeş
Banqladeş (benq. বাংলাদেশ ) və ya rəsmi adı ilə Banqladeş Xalq Respublikası (benq. গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ) — Cənubi Asiyada dövlət. Banqladeş keçmiş Şərqi Pakistanın ərazisində yaradılmışdır. 26 mart 1971-ci ildən müstəqil dövlətdir və rəsmi olaraq 16 dekabr 1971-ci ildən dövlət kimi təşkil olunmuşdur. Şimal, qərb və şərqdə Hindistan, cənub-şərqdə Myanma ilə həmsərhəddir və cənubda isə Benqal körfəzi ilə əhatə olunmuşdur. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Dəkkə şəhəri, ümumi sahəsi 147,570 kvadrat kilometrdir.
== Adın etimologiyası ==
Benqalların dillərində — "Benqaliya ölkəsi" deməkdir.
== Tarixi ==
Banqladeş 1971-ci ilə kimi Pakistanın "Şərqi Pakistan" adlı əyaləti idi. Daha əvvəllər isə ingilislərin Benqal əyaləti olmuşdur.
Banqladeş Televiziyası
Banqladeş Televiziyası (benq. বাংলাদেশ টেলিভিশন) və ya qısaca BTV (benq. বিটিভি) — Banqladeş hökumətinin tabeliyində yaradılan, Banqladeşin milli televiziya kanalı. 1964-cü ilin dekabr ayının 25-də yaradılan televiziya kanalının verilişləri Banqladeşin müstəqilliyindən əvvəl Pakistan Televiziyası (PTV) adı altında aparılırdı. Banqladeş istiqlal müharibəsindən sonra kanalın adı Banqladeş Televiziyası olaraq dəyişdirildi.
BTV-in Dəkkədə yerləşən ölkə miqyaslı bir televiziya stansiyası mövcuddur. Çittaqonqda regional bir stansiya da mövcuddur. 1990-cı illərin ortalarında, milli televiziya kanalı BBC və CNN xəbər proqramlarının yayımlarına başlamışdır. 2004-cü ildə BTV, peyk əsaslı filialı olan BTV Dünya vasitəsilə dünya səviyyəsində verilişlər aparmaq imkanı olmuşdur.
== Tarixi ==
=== Başlanğıc ===
BTV 1964-cü ilin dekabr ayının 25-də Pakistanın özəl televiziya kanalı olan Pakistan Televiziyası adı altında yaradılmışdır.
Banqladeş coğrafiyası
Banqladeş, Banqladeş Xalq Respublikası (Qono Procatontri Banqladeş) — Cənubi Asiyada dövlət. Qərbdə, şimalda və şərqdə Hindistanla, ucqar cənub-şərqdə Myanma ilə həmsərhəddir. Cənubdan Benqal körfəzi ilə əhatələnir. Sahəsi 144,7 min km² (daxili akvatoriyalarla birlikdə 144 min km²). Əhalisi 142,8 milyon nəfərdir (2011). Paytaxtı Dəkkə şəhəridir.
== Geoloji quruluşu və faydalı qazıntıları ==
Banqladeşin ərazisi Cənubi Asiyada materik qabığının çökmələr vilayəti daxilindəki Benqal hövzəsindən ibarətdir. Benqal hövzəsi qədim Hindistan platformasının şərq kənarı üzərinə gəlmişdir. Şimalda Erkən Kembri dövrünə qədərki kristallik özülünün Şillonq çıxıntısı ilə hüdudlanır. Qədim Hindistan platformasının özülünü Perm-Təbaşir və Eosen yaşlı çöküntü örtüyü təşkil edir.
Banqladeş himni
Amar Şonar Banqla (benq. আমার সোনার বাংলা, " Mənim qızılı Benqalım") Banqladeşin dövlət himnidir. Sözlərinin müəllifi və bəstəkarı Rabindranat Taqordur. Rabindranat Taqor həm də Hindistan himninin sözlərinin müəllifidir buna görə yeganə şəxsdir ki, iki millətin dövlət himni sözlərini yazıbdır.
Banqladeş iqtisadiyyatı
Banqladeş — dünyanın ən kasıb ölkələri sırasına daxildir. İnsan inkişafı indeksi 0,469-dur (195 ölkə arasında 129-cu yerdədir; 2010). ÜDM-in həcmi 241,1 mlrd.dollar, əhalinin hər bir nəfərinə 1500 dollar təşkil edir. ÜDM-in 52,8%-i xidmət sferasının, 28,6%-i sənayenin, 18,6%-i kənd təsərrüfatının payına düşür.
== Ümumi məlumat ==
Dövlətin iqtisadi siyasəti təxirə salınmaz məsələlərin həllinə: yoxsulluqla, işsizliklə, müntəzəm daşqınların nəticələri ilə mübarizəyə, təsərrüfat infrastrukturunu, xüsusən energetika sahəsində zəif inkişafın aradan qaldırılmasına yönəldilmişdir. Banqladeşin iqtisadiyyatı XX əsrin sonu–XXI əsrin əvvəllərində stabil və yüksək templə inkişaf etmişdir (ÜDM-in orta illik inkişaf tempi: 1980-ci illər də 4,3%; 1990-cı illərdə 4,7%; 2009-сu ildə 5,6%). İllik investisiyaların həcmi ÜDM-in 20–25%-ni (2004-cü ildə 23,5%) təşkil etmişdir. Birbaşa xarici investisiyaların axını stabil deyildir (1995–2000 illərdə cəmi 696 mln. dollar; 2009-cu ildə 700,2 mln. dollar).
Banqladeş takası
Bangladeş takası (Benqalca: বাংলাদেশী টাকা; ISO 4217: BDT) - Banqladeşdə istifadə edilən rəsmi pul vahididir. 1 Banqladeş takası təqribən 100 poişaya bərabərdir. Banqladeş takası Banqladeş Mərkəzi Bankı tərəfindən dövriyyəyə buraxılır.
4 sentyabr 2016 tarixinə aid məzənnəyə görə, 1 Banqladeş takası = 0.0128081 ABŞ dolları.
Banqladeş tarixi
== Banqladeş qədim və orta əsrlər dövründə ==
Banqladeş ərazisində e.ə. VII-VI əsrlərdə yaranmış ilk dövlət Vanqa (indiki Banqladeş adı da buradandır: "Banqla" — benqallara məxsus, "deş" — ölkə deməkdir. E.ə. IV əsrdə - eramızın V əsrində Banqladeş ərazisi müxtəlif qədim Hindistan imperiyalarının tərkibinə daxil idi.. VIII əsrdən bu dövlətlərin ərazisi qərbdəki torpaqlarla birlikdə vahid Benqaliya dövlətində birləşdirildi. 750-1174-cü illərdə bu dövləti Budda dininin himayədarı hesab olunan Pala sülaləsinin nümayəndələri idarə etmişlər. XIII əsrdə Benqaliyanı Dehli sultanlığı ələ keçirdi. Həmin dövrdə burada islam dini geniş yayılmağa başladı.. XIV əsrin ortalarında Benqaliyanın Dehli çanişinləri müstəqil hakimlərə çevrildilər. Onların bir neçə sülaləsi 1576-cı ilədək burada hakimiyyətdə olmuşdur.
Azərbaycan–Banqladeş münasibətləri
Azərbaycan–Banqladeş münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə Banqladeş Xalq Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr.
== Diplomatik əlaqələr ==
İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 1992-ci ilin fevral ayının 26-da qurulmuşdur.
Banqladeş Silahlı Qüvvələri
Banqladeş Silahlı Qüvvələri — Banqladeşi qorumaq məsuliyyəti daşıyan ordu.
== Orduda din xadimlərinin xidmətindən istifadə ==
Hər bir hərbi hissədə ən azı bir məscid və dövlət tərəfindən təyin olunmuş üç imam mövcuddur. İbadətlərin təşkili ilə yanaşı, tədris də təşkil olunur.
Banqladeş Xalq Respublikası
Banqladeş (benq. বাংলাদেশ ) və ya rəsmi adı ilə Banqladeş Xalq Respublikası (benq. গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ) — Cənubi Asiyada dövlət. Banqladeş keçmiş Şərqi Pakistanın ərazisində yaradılmışdır. 26 mart 1971-ci ildən müstəqil dövlətdir və rəsmi olaraq 16 dekabr 1971-ci ildən dövlət kimi təşkil olunmuşdur. Şimal, qərb və şərqdə Hindistan, cənub-şərqdə Myanma ilə həmsərhəddir və cənubda isə Benqal körfəzi ilə əhatə olunmuşdur. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Dəkkə şəhəri, ümumi sahəsi 147,570 kvadrat kilometrdir.
== Adın etimologiyası ==
Benqalların dillərində — "Benqaliya ölkəsi" deməkdir.
== Tarixi ==
Banqladeş 1971-ci ilə kimi Pakistanın "Şərqi Pakistan" adlı əyaləti idi. Daha əvvəllər isə ingilislərin Benqal əyaləti olmuşdur.
Banqladeş istiqlal müharibəsi
Banqladeş istiqlal müharibəsi (benq. মুক্তিযুদ্ধ — Muktijuddho) — hərbi münqişə Qərbi Pakistan ilə Şərqi Pakistan (Pakistan və Banqladeş vaxtı ilə bir dövlətin ərazisinə daxil olmuşdur) və Hindistan arasında baş vermişdir. Nəticədə Banqladeş müstəqil dövlətə çevrilir.
== Müharibəndən öncəki vəziyyət ==
Şərqi və Qərbi Pakistan bir-birindən mədəni xüsusiyyətlərinə xərqlənirdi. Ölkənin paytaxtı
Kəraçi Qərbi Pakistanda yerləşirdi. Bu səbəbdən siyasi elitanın böyük hissəsi burada cəmləşmişdi. Qərbi Pakistan hər zaman şərq üzərundə istər siyasi istərsə iqtisadi baxınından dominantlıq edirdi. Halbuki, əhalinin böyük hissəsi şərqdə yerləşirdi. 1972-ci ildə şərqin əhalisi 64,9 milyon nəfər, 1974 ildə 71,3 milyon nəfər təşkil etmişdir. Şərqin inkişafına az vəsait sərf edilirdi.
Banqladeş soyqırımı (1971)
Banqladeş soyqırımı — Banqladeş istiqlal müharibəsi dövründə Pakistan Silahlı Qüvvələrinin 1971-ci ildə Şərqi Pakistan (indiki Banqladeş) ərazisində təşkil etdiyi və həyata keçirdiyi soyqırım. Hərbi əməliyyatlatlar deportasiya, etnik təmizləmə, kütləvi qətllər və kütləvi zorlamalar yolu ilə benqalların bütün müqavimətini qırmağa yönəlmişdi.
== Xarakteristika ==
26 mart 1971-ci il tarixdə Banqladeşin müstəqilliyi uğrunda müharibənin başlamasından sonra Pakistan tərəfinin həyata keçirdiyi «Projektor» əməliyyatı ilə soyqırıma start verilmişdir. Banqladeşin müstəqilliyi uğrunda Pakistan hərbiçiləri və milisləri ilə doqquz aylıq müharibə dövründə müxtəlif hesablamalara görə 30 mindən 3 milyona qədər adam öldürülmüş, 200 mindən 400 minə qədər qadın sistemli kütləvi zorlamalar kompaniyası nəticəsində zorlanmışdır. 30 milyon nəfərə yaxın mülki sakin isə ölkənin içərilərinə köçürülmüşdür. Həmçinin müharibə dövrü benqallar ilə biharilər (biharicə danışanlar) arasında etnik zəmində zorlama yeri idi. Konflikt dövründə 8-10 milyon nəfərə yaxın sakin – əsasən hindlilər, qonşu Hindistana qaçmışdır. Müharibənin ilk günlərindən etibarən ziyalılar repressiya və edamlara məruz qalmışdırlar.
== Reaksiya ==
Bu hadisələr Banqladeşin hər bir nüfuzlu nəşrində və qəzetində təsvir edilərkən soyqırım terminindən mütləq istifadə edilir və ölkənin milli, irqi, dini və etnik qruplarının sistemli və məqsədli şəkildə məhv edilməsi kimi qiymətləndirilir. Lakin soyqırım faktı Banqladeşin müstəqilliyi uğrunda müharibənin gedişatına təsadüf etdiyi üçün BMT nəzdindəki beynəlxalq tribunalın predmenti olmamışdır.
Banqladeş universitetlərinin siyahısı
Banqladeş universitetləri üç tipə bölünürlər: dövlət (ictimai) universitetlər (dövlət tərəfindən maliyyələşirlər), özəl universitetər və beynəlxalq universitetlər (beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən maliyyələşirlər. Məsələn, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı).
1921-ci ildə yaradılmış Dəkkə Universiteti ölkənin ən birinci universitetidir. O Banqladeş prezidenti tərəfindən 1973-cü ildə yaradılmış Banqladeş universitet qrantları komissiyası ilə sıx bağlıdır. Universitetlərin əksəriyyəti çox profillidir. Onların fəaliyyətinə tədris, biznes-tədqiqatlar, mühəndis və texnologiya tədqiqatları daxildir. Bunula yanaşı yeddi universitet islam, iki universitet aqrar sahəni tədris edir. Həmçinin tibb və veterinar istiqamətli universitetlər də vardır.
== Dövlət universitetləri ==
Banqladeşdə 30 dövlət universiteti vardır. Onlar dövlət tərəfindən maliyyələşir və özünü idarəeədən dövlət müəssisəsi statusuna malikdirlər.
Banqladeş üçün konsert
Banqladeş üçün konsert (ing. The Concert For Bangladesh) — Corc Harrison və Ravi Şankar tərəfindən 1 avqust 1971-ci ildə Nyu-Yorkun Medison-skver-qarden idman kompleksində təşkil edilən iki xeyriyyə konsertinin adı.
Dağıdıcı Bhola siklonundan və Banqladeş istiqlal müharibəsində Pakistan ordusunun hərəkətlərindən zərər çəkən Şərqi Pakistandan (indi Banqladeş) olan qaçqınlara yardım etmək üçün vəsait toplamaq məqsədilə təşkil edilən konsertlərə təxminən 40 min adam qatıldı. "Banqladeş üçün konsert" tarixdə ilk böyük xeyriyyə konserti sayılır. Konsertdə bir çox tanınmış ifaçı çıxış etdi: Bob Dilan, Erik Klepton, Corc Harrison, Billi Preston, Leon Rassell, Rinqo Star və britaniyalı Badfinger qrupu.
1971-ci ilin ekabrında The Concert for Bangladesh musiqi albomu, 1972-ci ildə isə konsert filmi çıxdı. 2005-ci ildə yeni çəkilmiş sənədli filmin də daxil edildiyi DVD buraxıldı.
Konsertdən 243 418 ABŞ dolları vəsait toplandı və BMT Uşaq Fonduna verildi. Albom və DVD-nin satışlarından daxilolmalar BMT Uşaq Fondu nəzdindəki Corc Harrison fonduna daxil olmaqda davam edir.
Barisal (vilayət, Banqladeş)
Barisal (Benqal dilində: বরিশাল বিভাগ) — Banqladeşin cənubunda əyalət. 1797-ci ildə təşkil olunmuşdur. Əvvəlki adı Bakercanci, ölkənin inzibati ərazisinə daxil olan 8 əyalətdən biridir. İnzibati mərkəzi — ölkənin şimalındakı Dəkkə şəhəri ilə cənub-şərqində yerləşən Çittaqonq şəhərini əlaqələndirən avtomobil yolunun üzərində yerləşən Barisal şəhəridir. Son onilliklərdə yeni körpülərin tikilməsi hesabına yol kommunikasiyası xeyli yaxşılaşmışdır.
== Səciyyəvi cəhətləri ==
Əyalətin sahəsi — 13 225,2 km²-dir. 2001-ci il siyahıya alınmasına görə əyalətin əhalisinin sayı 8 325 666 nəfərdir. Yaşlı əhalinin savadlılıq səviyyəsi 35,25 faizdir, bu isə Banqladeş üzrə orta səviyyədən (43,1%) aşağıdır. Ölkə əhalisinin 50,67 faizini kişilər, 49,33 faizini qadınlar təşkil edirlər. Əhalinin dini tərkibi: müsəlmanlar — 88,06 %, induizm dininə və digər dinlərə sitayiş edənlər — 11,94 %,
== İnzibati ərazi bölgüsü ==
Barisal əyaləti 6 dairədən ibarətdir.
Barisal (əyalət, Banqladeş)
Barisal (Benqal dilində: বরিশাল বিভাগ) — Banqladeşin cənubunda əyalət. 1797-ci ildə təşkil olunmuşdur. Əvvəlki adı Bakercanci, ölkənin inzibati ərazisinə daxil olan 8 əyalətdən biridir. İnzibati mərkəzi — ölkənin şimalındakı Dəkkə şəhəri ilə cənub-şərqində yerləşən Çittaqonq şəhərini əlaqələndirən avtomobil yolunun üzərində yerləşən Barisal şəhəridir. Son onilliklərdə yeni körpülərin tikilməsi hesabına yol kommunikasiyası xeyli yaxşılaşmışdır.
== Səciyyəvi cəhətləri ==
Əyalətin sahəsi — 13 225,2 km²-dir. 2001-ci il siyahıya alınmasına görə əyalətin əhalisinin sayı 8 325 666 nəfərdir. Yaşlı əhalinin savadlılıq səviyyəsi 35,25 faizdir, bu isə Banqladeş üzrə orta səviyyədən (43,1%) aşağıdır. Ölkə əhalisinin 50,67 faizini kişilər, 49,33 faizini qadınlar təşkil edirlər. Əhalinin dini tərkibi: müsəlmanlar — 88,06 %, induizm dininə və digər dinlərə sitayiş edənlər — 11,94 %,
== İnzibati ərazi bölgüsü ==
Barisal əyaləti 6 dairədən ibarətdir.
Barquna (dairə, Banqladeş)
Barquna (Benqal dilində: বরগুনা জেলা, ingilis dilində: Barguna District) — Banqladeşin cənubunda, Barisal vilayətində dairə. 1984-cü ildə təşkil olunmuşdur. İnzibati mərkəzi — Barquna şəhəridir. Dairənin sahəsi — 1831 km²-dir. 2001-ci il siyahıya alınmasına görə dairə əhalisinin sayı 837 955 nəfərdir. Yaşlı əhalinin savadlılıq səviyyəsi 40,14 faizdir, bu isə Banqladeş üzrə orta səviyyədən (43,1%) aşağıdır. Əhalinin dini tərkibi: müsəlmanlar - 91,01 %, induizm dininə və digər dinlərə sitayiş edənlər - 8,9 %
== İnzibati ərazi bölgüsü ==
Barquna əyaləti 5 alt dairədən ibarətdir.
Alt dairələr (Mərkəz)
Amtali (Amtali)
Bamna (Bamna)
Barquna Sadar (Barquna)
Betaqi (Betaqi)
Patxarqxata (Patxarqxata)
== Xarici keçid ==
Округ Баргуна в Банглапедия .
Banqladeş şəhərləri
== Banqladeş şəhərlərinin siyahısı ==
== İstinadlar ==
== Xarici keçidlər ==
Vikianbarda Banqladeş şəhərləri ilə əlaqəli mediafayllar var.
Banqladeş şəhərlərinin siyahısı
== Banqladeş şəhərlərinin siyahısı ==
== İstinadlar ==
== Xarici keçidlər ==
Vikianbarda Banqladeş şəhərləri ilə əlaqəli mediafayllar var.
Banqladeş–Nepal münasibətləri
Banqladeş–Nepal münasibətləri — Banqladeş və Nepal arasındakı ikitərəfli münasibətlər. Ölkələr Siliquri dəhlizi ilə bir-birindən ayrılır. Bu dəhliz Nepalın cənubu, Banqladeşin isə şimalı ilə sərhəddir. Dəhliz Hindistanın Qərbi Banqladeş ştatı ərazisinə daxildir. Hər iki ölkə Cənubi Asiya regional əməkdaşlıq Assosasiyasının və çoxtərəfli texniki və iqtisadi əməkdaşlıq üçün Bengal Körfəzinin təşəbbüsləri təşkilatının üzvüdürlər.
== Tarixi ==
1971-ci ildə Üçüncü Hindistan-Pakistan müharibəsi zamanı Nepal neytarallıq göstərir. Ancaq 16 yanvar 1972-ci ildə Banqladeşi tanıyan ilk ölkələrdən olmur. Bundan sonra Pakistan Nepalla diplomatik əlaqələri kəsmişdir. Ancaq Banqladeşın müstəqillik əldə etməsi ilə nepal asanlıqla Benqal körfəzinə çıxış əldə edə bilmişdir. Ancaq Banqladeçin Pakistan ərazisi olması zamanı bu ıəlaqələr olduqca zəif olmuşdur.
Banqladeş–Pakistan münasibətləri
Pakistan–Banqladeş münasibətləri — Pakistan və Banqladeş arasında iki tərəfki diplomatik əlaqələr. Banqladeş 1947-ci ildən 1971-ci ilə qədər Pakistanın bir parçası olmuşdur. Banqladeş istiqlal müharibəsi sonrasında müstəqillik əldə etmişdir. Hindistan Şimla müqaviləsi cərçivəsində Pakitanın Banqladeşi tanımasına çalışır. Pakistan Çinlə olan isti münasibətlərindən istifadə edərək Banqladeşin BMT-də tanınmasının qarşısını almağa cəhd göstərirdi. Hindistan isə onun beynəlxalq arenada tanınmasına çalışırdı. Artıq 1973-cü ilin sonlarına Banqladeşı 98 ölkə tanışışdı. 1974-cü ildə isə Pakistan islam ölkələrinin, xüsusi ilə ərəb ölkələrinin təziqi ilə Banqladeşin müstəqilliyini tanımalı olmuşdur. Mucibur Rəhman Lahorda keçirilən İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının konfransında ancaq Pakistanın Banqladeşi müstəqil dövlət kimi tanıyacağı təqdirdə iştirak edəcəyini bildirmişdir. Pakistan bu dövlətlə hər tərəfli diplomatik əlaqələri 18 yanvar 1976-cı ildə qurmuşdur.
Banqladeş–Qazaxıstan münasibətləri
Qazaxıstan–Banqladeş münasibətləri — Banqladeş və Qazaxıstan arasında ikitərəfli əlaqələrdir. Banqladeş Prezidenti Yacuddin Əhməd, iki ölkənin yaxın diplomatik əlaqələr saxladıqlarını və əlaqələri daha da gücləndirmək üçün çalışdıqlarını söylədi. Hər iki ölkə İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının üzvüdür. Ölkələrin heç birinin daimi səfiri yoxdur. 2009-cu ildə Qazaxıstan Dakkada konsulluq açmaq niyyətində olduğunu bildirdi.
== Səfərlər ==
Banqladeşin keçmiş xarici işlər naziri Dipu Moni 2012-ci ildə Nur-Sultana səfər etdi .
Qazaxıstan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat xidməti xəbər verir ki, həmsöhbətlər bu məsələlərdə iki ölkənin oxşar mövqelərinə malik olduqlarını və ikitərəfli əsasda və beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində koordinasiyanı gücləndirə biləcəklərini qeyd etdilər.
Qazaxıstan və Banqladeş vətəndaşları arasında geniş ünsiyyət üçün imkanlar yaratmaq məqsədi ilə humanitar əməkdaşlıq sahəsi nəzərdən keçirildi.
İki ölkə arasındakı münasibətlərin ən dinamik şəkildə inkişaf edəcəyinə əminliyini ifadə edən Z. Rəhman, ən xoş arzularını Prezident Nursultan Nazarbayevə çatdıraraq, dövlət başçısını Banqladeşə səfərə dəvət etdi.
Elə həmin gün Qazaxıstan səfiri B. Şabarbayev Banqladeşin xarici işlər naziri xanım Deepu Moni ilə görüş keçirdi, görüş zamanı ikitərəfli əməkdaşlığın vəziyyəti və perspektivləri ilə bağlı fikir mübadiləsi apardı, bir sıra praktiki məsələləri nəzərdən keçirdi və onlara toxundu.
Banqladeş–Qırğızıstan münasibətləri
Qırğızıstan–Banqladeş münasibətləri — Banqladeş və Özbəkistan arasındakı ikitərəfli münasibətlər. İki ölkə arasındakı münasibətlər güclü olaraq xarakterizə edilmişdir. Heç bir ölkənin digərinin ərazisində daimi səfirliyi yoxdur. Ölkələr Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, Ümumdünya poçt ittifaqı, BMT-nin Təhsil, Elm və Mədəniyyət məsələləri üzrə Təşkilatı, Beynəlxalq Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatı, Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqı, Beynəlxalq Valyuta Fondu, Beynəlxalq Kənd Təsərrüfatının İnkişafı Fondu, Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlıq və İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının üzvüdür. Hər iki ölkə beynəlxalq təşkilatlar səviyyəsində bir-biri ilə əməkdaşlıq edir.
== Təhsil ==
Təhsil sektoru Banqladeş və Qırğızıstan arasında ikitərəfli əməkdaşlığın inkişafı üçün potensial bir sahə kimi tanınmışdır. Qırğızıstan, Qırğızıstanda ali təhsil almaq istəyən banqladeşli tələbələrə təqaüd verməyə maraq göstərir.
== Mədəniyyət ==
Banqladeş və Qırğızıstan mədəni əməkdaşlığı ikitərəfli əlaqələrin genişləndirilməsinin vacib bir yolu kimi müəyyənləşdirilmişdir. 2014-cü ildə iki ölkə arasında Banqladeşdə Qırğızıstan Mədəniyyət günlərinin, 2015-ci ildə isə Qırğızıstanda Banqladeş Mədəniyyət günlərinin təşkili barədə müqavilə imzalanmışdır.
== İqtisadiyyat ==
Banqladeş və Qırğızıstan ikitərəfli iqtisadi fəaliyyətin genişləndirilməsinə böyük maraq göstərir.
Banqladeş–Türkiyə münasibətləri
Banqladeş–Türkiyə münasibətləri — Banqladeş və Türkiyə arasında ikitərəfli diplomatik əlaqələr. Hər iki ölkə İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının üzvüdür. Türkiyənin Dəkkə, Banqladeşin Ankarada və İstanbulda konsulluğu yerləşir.
== Tarixi ==
Türklər Banqladeşdə təsəvvüfə uzun müddət təsiri ilə tanınırlar. Məhəmməd bin Bəxtiyar Xilcini Benqaliyanı fəth edərkən türklər orada daimi məskunlaşdı. Xilci sülaləsinin hakimiyyəti dövründə bir çox türk yüksək rütbələrə layiq görüldü və güclü müsəlman cəmiyyətinin qurulması təşviq edildi.
Türklər bir çox məscid, mədrəsə və xanəkə qurdular. Şəmsəddin İlyas Şah, qalalar, yollar və bir donanma qurdu, strateji olaraq daşqınlara qarşı mübarizə üsulları da inkişaf etdirmişdir. Şəmsəddin İlyas Şah, 1352-ci ildə bütün Benqalın bir sultanlığa birləşməsi ilə məşhurdur.
Türk hakimiyyəti 1487-ci ildə İlyas Şahi sülaləsinin son sultanı Cəlaləddin Fateh Şahın ölümündən sonra sona çatdı.
Banqladeş Hərbi Hava Qüvvələri
Banqladeş Hərbi Hava Qüvvələri (benq. বাংলাদেশ বিমান বাহিনী) — Banqladeş Silahlı Qüvvələrinin hava müharibəsi şöbəsi, ilk növbədə, Banqladeş ərazisinin hava müdafiə sisteminə və Banqladeş Ordusuna və Dəniz Qüvvələrinə hava dəstəyini təmin etmişdir. Bundan əlavə, xidmət ölkənin strateji hava nəqliyyatı və logistika imkanlarının təmin edilməsi üçün ərazi roluna malikdir.
1971-ci ildən etibarən. yaradıldığı Banqladeş Azadlıq Döyüşündən sonra, Körfəz müharibəsi koalisiyası və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının sülhməramlı missiyaları daxil olmaqla, beynəlxalq səylərə dəstək olmaq üçün müxtəlif döyüş və humanitar əməliyyatlarda iştirak etmişdir.
== Tarixi ==
=== Qurulması ===
Banqladeş Hərbi Hava Qüvvələri rəsmi olaraq 1971-ci ildə Banqladeşin müstəqillik döyüşündə Pakistanın Sektor Komandirləri Konfransında formalaşmışdı. Rəsmi formalaşma tarixi 28 sentyabr 1971-ci il tarixində təsis edilmişdir və rəsmi olaraq 8 oktyabr 1971-ci ildə hökumət tərəfindən buraxılmışdır. BAF-ın ilk personalları müharibənin başlanğıcında Şərqi Pakistanda yerləşən və Banqladeş tərəfinə keçən Pakistan Hava Qüvvələrinin Bengaliyalı üzvləri idi.
Banqladeş Qırmızı Aypara Cəmiyyəti
Banqladeş Qırmızı Aypara Cəmiyyəti (ing. Bangladesh Red Crescent Society) — 1973-cü ildə Banqladeş Qırmızı Xaç Cəmiyyəti olaraq yaradılıb. 1989-cu ildə adını Banqladeş Qırmızı Aypara Cəmiyyəti olaraq dəyişdirdi. Baş qərargahı Dəkkə şəhərində yerləşir. Banqladeşin müxtəlif ərazilərində tez-tez yaşayan sel, siklon və digər təbii fəlakətlər zamanı cəmiyyət yardım və reabilitasiya sahəsində aparıcı rol oynamışdır.
Banqladeş hava yolları reys 211
ABŞ-Banqla Hava Yollarının 211 saylı reysi Banqladeşin Dəkkəsindən Nepalın Katmandu şəhərinə planlaşdırılmış beynəlxalq sərnişin reysi idi. 12 mart 2018-ci ildə eniş zamanı qəzaya uğrayan təyyarənin göyərtəsində olan 71 nəfərdən 51-i həyatını itirib. ABŞ-Banqla Hava Yolları tərəfindən idarə olunan 76 yerlik Bombardier Q400 qəzadan sonra alovlandı, qəza və yanğın nəticəsində sağ qalan 20 nəfər isə ağır yaralandı.
Banqladeş milli basketbol komandası
Banqladeşin kişilərdən ibarət milli basketbol komandası — Banqladeşi beynəlxalq basketbol arenasında təmsil edən kişilərdən ibarət milli basketbol komandası. Banqladeş Basketbol Federasiyası 1978-ci ildən FİBA-nın üzvüdür..
== Tarixi ==
1971-ci ilədək Banqladeş Pakistanın Şərqi Pakistan adlanan vilayətini təşkil etdiyindən Banqladeş basketbolçuları kişilərdən ibarət Pakistan basketbol komandasının tərkibində çıxış etmişlər.
Banqladeş yığması Asiyanın ən zəif komandalarından biridir. Komanda basketbol üzrə Asiya çempionatında ilk dəfə 1979-cu ildə debut etmiş,, Banqladeş yığması sonuncu — 13-cü yeri tutmuşdur.. Sonralar komanda daha üç dəfə Asiya birinciliyində iştirak etmiş, lakin heç bir qələbə qazanmayaraq hər dəfə turniri sonuncu yerdə başa vurmuşdur..
2010-cu ildə Cənubi Asiya oyunlarının basketbol turnirində basketbol komandası 3-cü yeri tutmuşdur..
Basketbol üzrə Banqladeşin kişilərdən ibarət basketbol komandası basketbol üzrə dünya çempionatında və olimpiya oyunlarında iştirak etməmişdir.
Banqladeş qonaqları (film, 1992)
Banqladeş qonaqları qısametrajlı sənədli filmi rejissor Cəmil Quliyev tərəfindən 1992-ci ildə çəkilmişdir. "Ziya" Video Mərkəzində istehsal edilmişdir.
== Məzmun ==
Kinolent Banqladeş ustalarının dəri məmulatlarının emalı texnologiyasını azərbaycanlı həmkarlarına öyrətmələrindən danışır.
Banqladeş tüfəngçilər qiyamı (2009)
Banqladeş sərhədçilərinin qiyam qaldıraraq sərhəd qoşunlarının paytaxt Dəkkədəki mərkəzi qərargahını tutması nəticəsində ən azı 20 nəfər həlak olub. Bu barədə polisə istinadən yerli telekanallar məlumat yayıblar. Qərb informasiya agentlikləri isə yalnız bir nəfərin həlak olduğunu xəbər veriblər.
Verilən məlumata görə, hadisə baş verən zaman milli sərhəd xidmətinin rəhbərliyi paytaxt Dəkkədəki mərkəzi qərargahda konfrans keçirirmiş. Qiyamda 300–400 arası sərhədçinin iştirak etdiyi bildirilib. Qiyamçılar əmək haqqlarının artırılması və iş şəraitinin yaxşılaşdırılmasını tələb edirlər. Sərhədçilər həmçinin yaxınlıqdakı ticarət mərkəzini də ələ keçiriblər. Artıq ordu onların ələ keçirdikləri binalar kompleksini mühasirəyə alıb və qiyamçılardan silahı yerə qoymağı tələb edir. Ərazidə intensiv atəş və partlayış səsləri eşidilir, milli sərhəd xidmətinin binasından tüstü qalxır. Güman edilir ki, ölənlər arasında çarpaz atəş altına düşmüş çoxlu sayda dinc sakin var.
Təcili cavab batalyonu (Banqladeş)
Təcili cavab batalyonu (benq. র্যাপিড অ্যাকশন ব্যাটেলিয়ান, ing. Rapid Action Battalion) — 26 mart 2004-cü ildə qurulan və ölkənin polis, silahlı qüvvələr, eləcə də sərhəd qoşunlarından ibarət Banqladeşin xüsusi elit birliyi. RAB rəhbəri (direktoru) hal-hazırda General Benazir Əhməddir (əvvəllər, Dəkkə Polis Komissarı olub).
