* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.
2002 | •••••• | 23.98 |
2003 | •••••••• | 33.86 |
2004 | •••••••• | 31.67 |
2005 | •••••• | 26.99 |
2006 | •••••• | 24.55 |
2007 | ••••••• | 29.18 |
2008 | ••••••• | 28.50 |
2009 | •••••• | 24.00 |
2010 | •••••••• | 32.41 |
2011 | •••••••••••••••• | 69.06 |
2012 | •••••••••••••••••• | 80.20 |
2013 | •••••• | 25.53 |
2014 | ••••••••••• | 46.68 |
2015 | ••••••••••• | 45.42 |
2016 | •••••••••••• | 52.41 |
2017 | ••••••••••••• | 56.74 |
2018 | •••••••••••••••• | 71.17 |
2019 | •••••••••••••••••••• | 90.41 |
2020 | ••••••••••••••••••• | 85.27 |
1 is. [ər.; yun. phileo – sevirəm və sophio – müdriklik, müdrikliyi sevmək] 1. Təbiətin, cəmiyyətin və insan təfəkkürünün ən ümumi inkişaf qanunları haqqında elm. Antik fəlsəfə. Fəlsəfə tarixi. Orta əsrlər Azərbaycan fəlsəfəsi. 2. Hər hansı bir filosofun, mütəfəkkirin fəlsəfi nəzəriyyəsi, görüşü. Platonun fəlsəfəsi. Bəhmənyarın fəlsəfəsi. – Nəsimi öz fəlsəfəsi və təfəkkürü ilə əlaqədar olaraq, dilimizin çərçivəsini xeyli genişləndirdi. M.İbrahimov. // dan. Bir şey haqqında əmələ gəlmiş inam, əqidə, qənaət; konsepsiya. [Rüstəm bəy Sofya xanıma] nəsihət eləmək istədi, bir də xanımın gözəlliyi onun fəlsəfəsinə qələbə çaldı… Çəmənzəminli. [Sultan Səmədə:] Sən fəlsəfənin məğzini bilmirsən. Dünya mübarizə dünyasıdır. İ.Hüseynov. 3. Hər hansı bir elmin, bilik sahəsinin və s.-nin əsasını təşkil edən metodoloji prinsiplər. Hüquq fəlsəfəsi. Riyaziyyatın fəlsəfəsi. 4. dan. Həyata keçirilə bilməyən, qeyrireal, lüzumsuz söhbət(lər); mühakimə.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / fəlsəfə1 1. FƏLSƏFƏ (elm); FİLOSOFİYA Filosofiya aləminə gəldikdə, qeyrilər dilənçiyə küçədə ianə verməyi nə üçün başa düşürlər düşsünlər., ancaq mənim bir balaca oğlum iki almasının birisini bir yetim uşağa verdi (C.Məmmədquluzadə); HİKMƏT (köhn.) Bixəbər olmuşuq şəriətdən; Başımız çıxmır elmi-hikmətdən (S.Ə.Şirvani). 2. FƏLSƏFƏ, FİLOSOFİYA (metodoloji prinsiplər)
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / fəlsəfə2 I сущ. философия: 1. форма общественного сознания, направленная на выработку мировоззрения, системы идей, взглядов на мир и на место в нем человека. Materialist fəlsəfə материалистическая философия, idealist fəlsəfə идеалистическая философия, islam fəlsəfəsi исламская философия, antik fəlsəfə античная философия, fəlsəfə tarixi история философии 2. чьё-л. учение о наиболее общих законах развития природы, человеческого общества и мышления. Hegelin fəlsəfəsi философия Гегеля, M. F. Axundovun fəlsəfəsi философия М. Ф. Ахундова 3. сложившееся убеждение по поводу чего-л.; концепция. Bu ancaq onun fəlsəfəsidir это только его философия 4. методологические принципы, лежащие в основе какой-л. науки, области знания и т.п. Tarixin fəlsəfəsi философия истории, dilin fəlsəfəsi философия языка 5. разг. ирон. отвлечённые, общие, не идущие к делу рассуждения. Öz fəlsəfəni saxla придержи свою философию II прил. философский (относящийся к философии). Fəlsəfə cəmiyyəti философское общество, fəlsəfə elmləri doktoru доктор философских наук, fəlsəfə lüğəti философский словарь, fəlsəfə fakültəsi философский факультет ◊ fəlsəfə daşı философский камень (по представлениям средневековых алхимиков, чудодейственное вещество, могущее превращать металлы в золото, излечивать все болезни, возвращать молодость и т.д.)
Azərbaycanca-rusca lüğət / fəlsəfə1 i. philosophy; marksist ~ Marxist philosophy; müasir ~ modern / contemporary / up to date philosophy
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / fəlsəfə1 [ər.; yun. phileo-sevirəm və sophio-müdriklik, müdrikliyi sevmək] сущ. философия (1. тӀебиат, инсанрин общество ва гьакӀ фикир вилик финин, развивать хьунин ва абрун гьерекатдин вири умуми къанунрин гьакъиндай илим; 2. са философдин философиядиз талукь тир теория, фикирар (мес. Платонан); // концепция; 3. са илимдин теориядин ва методологиядин дибдин принципар; 4. рах. кьилиз акъудиз тежер, кьиле тефир, нубатсуз ихтилат(ар), герексуз акьуллувал къалурдай буш яргъи рахунар).
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / fəlsəfə\ – istər varlığın \, istərsə də insan təfəkkürünün, idrak prosesinin tabe olduğu ən ümumi qanunauyğunluqlar haqqında elm.Var olanların varlığı, mənası və səbəbləri haqqında ortaya çıxan sualları cavablandırır. İlk əvvəllər bu suallara dindən və müdriklərin söhbətlərindən cavab tapmağa çalışırdılarsa, fəlsəfə onları daha doğru və ətraflı cavablandırdı. Fəlsəfə termininə ilk dəfə Pifaqorda təsadüf edilir. Xüsusi elm kimi onu ilk dəfə Platon işlətmiş və onu fərqlənmişdir. Fəlsəfə formalaşmış bir elm kimi quldarlıq cəmiyyətində meydana gəlsədə feodalizmdə fəlsəfə demək oalr ki özünün zirvəsində olmuşdur. İlkin fəlsəfi görüşlərin Şərqə məxsus olmasına baxmayaraq, fəlsəfə sistemli bir elm kimi ilk dəfə Yunanıstanda öyrənilməyə çalışlımışdır. Filo" və "sofiya" yunan sözləridir. "Sofiya" hikmət, "filo" isə sevmək deməkdir."Filosofiya" - "hikməti sevmək" mənasını verir. "Fəlsəfə" isə orta əsr şərq alimlərinin bu yunan sözünü ərəb dilinə uyğun demələrindən yaranıb. Ərəblər filosofa feyləsuf deyirlər. İlk dəfə Pifaqor özünü "filosof" adlandırıb və "Mən öz yerimi bilirəm. Bilirəm ki, hikmət yalnız Tanrı biliyidir və məndə ola bilməz. Mən ancaq hikməti sevə bilərəm" deyib.
Fəlsəfə terminlərinin izahlı lüğətiə. 1) cəmiyyət və təbiətin ümumi qanunlarından bəhs edən elm.
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti