maddəsi sözü azərbaycan dilində

=== Ümumi xarakteristika === Melanj - raket yanacağlarıının oksidləşdirici komponentidir və son dərəcə ekoloji təhlükəli, yüksək aqressiv və toksiki kimyəvi maddədir. === Tərkibi === Qatılaşdırılmış azot turşusunda həll olunmuş 22 % nitrat oksidindən ibarətdir, üzvi və yanan maddələrlə əlaqədə olaraq alışmağa və partlayışa gətirib çıxarır. Nitrat turşusunun və nitrat oksidinin raket mühərrikinin kommunikasıyasına, korroziyadan qorumaq məqsədilə yod və ftor tərkibli inhibitorlar əlavə olunur. Oksidləşdirici komponentin insan orqanizminə təsiri - dəriyə və selikli qişaya düşərsə ağır kimyəvi yanığa gətirib çıxarır, eləcədə nəfəs yollarına təsir etdikdə iltihabi proseslərə, hətta ciyərlərin toksiki şişkinliyinə də gətirib çıxara bilər. === Kimyəvi xassələr === Nitrat turşusunun əsasında oksidləşdirici komponentlər qiqroskopik və tərkibində 65% reaksiyaya qabilliyyətli oksigen olan yüksək təsirli zəhərli maddələrdir. Bu komponentlərin fiziki xassələri tərkiblərində nitrat oksidlərinin və suyun olması ilə təyin edilir. Əsas xassələri açıq sarıdan qonur rəngə qədər, sıxlığı 15,60C şəraitində 1,511-1,575q/sm3 - , qaynama temperaturu – 66-860C. === Utilizasiya === Hal-hazırda məlumdur ki, melanjin utilizasiyası 2 istiqamətdə aparılır: Ləğv etmə (yandırma yolu ilə) bu üsul iqdiqadi və ekoloji səbəblərdən sənaye miqyasda reallaşa bilməz Melanjin neytrallaşması üsulu ilə texniki təyinatlı məhsulun alınmasıMelanjın utilizasiyası nəticəsində alınan, xalq təsərrufatı sahəsində istifadə oluna bilən məhsul , geniş və maraqlı perspektivlərə səbəb olur. === İSTİNAD === Мельников Н.Н., Новожилов К.В., Пылова Т.Н. Химические средства защиты растений. Справочник, М.1980, с.255-56 Pashkov, V.İ.Kuzmin, Yu.S.Filatov, S.G.Bogdanov. Утилизация некондиционных окислителей ракетного топлива.

Vudro Vilsonun 14 maddəsi — 1918 ci ildə 8 yanvar ayı tarixində ABŞ prezidenti Vudro Vilsonun təklifi ilə Konqres tərəfindən qəbul edilən 14 maddədir. == Məzmunu == === Maddələr === Bütün danışıqlar açıq bir şəkildə olmalıdır, gizli danışıqlar bu normalar ziddir. Sərhəd suları xaricindəki dəniz sahələrində tam sərbəstlik hüququ. Ticarət azadlığı və maliyyə maneələrinin aradan qaldırılması. Daxili təhlükəsizliyi təmin etməyə yetəcək qədər silahlanma və daha artığının olmamasına dair öhdəlik. Dekolonizasiya təşkil edilməli və bu koloniyalardakı hüquqlar müstəmləkə və müstəmləkə himayədarı arasında bərabər bölünməlidir. Rusiya torpaqlarindaki xarici birliklər ayrılmalı və Rusiyanın istədiyi kimi inkişafına şərait yaradılmalı. Almaniyanin işğal etdiyi Elzas Lotorengiya Fransaya qaytarılması. Avstriya-Macarıstan xalqının inkişafı üçün sərbəst şərait. İtaliyanın milli sərhədlərinin bərpası.

== Məzmun == Film akademik Hüseynov tərəfindən neft boy maddəsinin kəşf olunması, bu kəşfdən təsərrüfatda, heyvandarlıqda, tibb sahəsində istifadə edilməsi haqqında bəhs edir.

Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 1-ci maddəsi Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının ilk maddəsidir. Burada qeyd olunur ki, "Razılığa gələn Yüksək Tərəflər onların yurisdiksiyası altında olan hər kəs üçün bu Konvensiyanın 1-ci bölməsində müəyyən olunmuş hüquq və azadlıqları təmin edirlər." == Yurisdiksiya == Yurisdiksiyanın nə dərəcədə ərazi xarakteri daşıması baxımından üzv dövlətlərin "yurisdiksiyası" Məhkəmədə bir neçə dəfə mübahisələndirilmişdi. Məhkəmə Konvensiyaının ərazi təbiətindəki istisnaların tanınması arasında bir yol seçdi və Loizidou Türkiyəyə qarşı işində (İlkin Etirazlar) (1995) 20 AHRR 99 İnsan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsi müəyyən etdi ki: Konvensiyanın məqsədini nəzərə alaraq, Razılığa gələn Tərəfin məsuliyyəti, hərbi əməliyyat nəticəsində — qanuni və ya qanunsuz — milli ərazisi xaricindəki əraziyə təsirli nəzarət həyata keçirdiyi zamanda da yarana bilər. Konvensiyada göstərilən hüquq və azadlıqların belə bir ərazidə təmin edilməsi öhdəliyi, birbaşa, silahlı qüvvələri və ya tabe olan yerli idarəetmə vasitəsi ilə həyata keçirilməsindən asılı olmayaraq, bu cür nəzarət faktından irəli gəlir. Bu səbəbdən, Türkiyənin öz nəzarətində olan Şimali Kiprdəki hərəkətləri Konvensiyanın tətbiq dairəsinə düşür.

Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 10-cu maddəsi — Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 10-cu maddəsi, "qanunauyğun" və " demokratik cəmiyyətdə zəruri" olan bəzi məhdudiyyətlərə tabe olaraq, ifadə və məlumat azadlığı hüququnu təmin edir. Bu hüquqa fikir sahibi olmaq, məlumat və fikir almaq və yaymaq azadlığı daxildir. == Mətn == Maddə 10 – İfadə azadlığı 1. Hər kəs öz fikrini ifadə etmək azadlığı hüququna malikdir. Bu hüquqa öz rəyində qalmaq azadlığı, dövlət hakimiyyəti orqanları tərəfindən hər hansı maneçilik olmadan və dövlət sərhədlərindən asılı olmayaraq, məlumat və ideyaları almaq və yaymaq azadlığı daxildir. Bu maddə dövlətlərin radioyayım, televiziya və kinematoqrafiya müəssisələrinə lisenziya tələbi qoymasına mane olmur. 2. Bu azadlıqların həyata keçirilməsi milli təhlükəsizlik, ərazi bütövlüyü və ya ictimai asayiş maraqları naminə, iğtişaşın və ya cinayətin qarşısını almaq üçün, sağlamlığın yaxud mənəviyyatın mühafizəsi üçün, digər şəxslərin nüfuzu və hüquqlarının müdafiəsi üçün gizli əldə edilmiş məlumatların açıqlanmasının qarşısını almaq üçün və ya ədalət mühakiməsinin nüfuz və qərəzsizliyini təmin etmək üçün qanunla nəzərdə tutulmuş və demokratik cəmiyyətdə zəruri olan müəyyən formallıqlara, şərtlərə, məhdudiyyətlərə və ya sanksiyalara məruz qala bilər. == Lisenziyalaşdırma istisnası == "Televiziya, yayım və ya kino müəssisələrinin lisenziyalaşdırılması" ilə bağlı müddəa, yəni dövlətin media şirkətlərini lisenziyalaşdırmaq hüququ mövcud tezliklərin sayının məhdud olması və o dövrdə Avropa dövlətlərinin əksəriyyətinin televiziya və yayım inhisarına sahib olması səbəbindən daxil edilmişdir. Daha sonra məhkəmə qərarına əsasən, "son onilliklərdəki texniki irəliləyiş səbəbiylə bu məhdudiyyətlərin əsaslandırılması mövcud tezliklərin və kanalların sayına istinad edilməyəcəyini bildirdi." Audiovizual mediadakı ictimai inhisarlar məhkəmə tərəfindən 10-cu maddəyə zidd olaraq görülmüşdür, çünki bunlar bir çox məlumat mənbəyini təmin edə bilməzlər.Məhkəmə, həmçinin peyk antenaları kimi yayım məlumatlarını almaq üçün cihazların birinci abzasın son cümləsində nəzərdə tutulmuş məhdudiyyətə məruz qalmamasına da qərar verdi.

Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 2-ci maddəsi — yaşamaq hüququnun qorunmasını nəzərdə tutur. İnsan hüquqları və əsas azadlıqlarının müdafiəsi haqqında Avropa Konvensiyası Avropa regionunda insan hüquqlarının müdafiəsini nəzərdə tutan Konvensiyadır. Maddə özündə qanunla nəzərdə tutulmuş edam halları ilə bağlı məhdudlaşdırılmış bir istisnanı əks etdirir və bununla yanaşı, həyatdan məhrumetmənin əsaslandırıla bilən olması ilə bağlı nəzarət edilməli hallar göstərilir. Qanunda nəzərdə tutulmuş edamların məhdudlaşdırılması ilə bağlı nəzərdə tutulmuş istisna Konvensiyaya əlavə olunmuş aşağıda göstərilən Protokolları imzalayan dövlətlər üçün daha sonra Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 6 saylı ( ölüm cəzasının ləğvi) və 13 saylı ( bütün hallarda ölüm cəzasının ləğvi) Protokolları ilə məhdudlaşdırıldı. Qeyd etmək lazımdır ki, 6 saylı saylı protokolun 2-ci maddəsində göstərilir ki, dövlət müharibə dövründə və ya qaçılmaz müharibə təhdidi zamanı törədilmiş əməllərə görə öz qanunvericiliyində ölüm cəzasını nəzərdə tuta bilər; bu cür cəza yalnız qanunla müəyyən olunmuş hallarda və qanunun müddəalarına müvafiq olaraq tətbiq edilə bilər. Dövlət həmin qanunun müvafiq müddəaları haqqında Avropa Şurasının Baş katibinə məlumat verir. 13 saylı Prokol isə sonrasında ölüm cəzasının artıq bütün hallarda ləğvi nəzərdə tutulurdu. Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi qeyd edir ki, "2-ci Maddə, Konvensiyanın ən əsas müddəsı kimi öz yerini alır." 2-ci maddənın adı altında, bir dövlətin üzərinə götürdüyü öhdəliklər üç əsas aspektdən ibarətdir: qanunla nəzərdə tutulmayan həyatdan məhrumetmədən çəkinmək vəzifəsi; şübhəli ölümləri araşdırmaq vəzifəsi; və müəyyən hallarda, qarçınılmaz həyat itkilərinin qarşısını almaq üçün addımlar atmaq öhdəliyi (pozitiv öhdəlik). == Məzmunu == Yaşamaq hüququ, Maddə 2 1. Hər kəsin yaşamaq hüququ qanunla qorunur.

Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 3-cü maddəsi — Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 3-cü maddəsi işgəncə, qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftarı və ya cəzanı qadağan edir. Maddə 3 — İşgəncələrin qadağan olunması. Heç kəs işgəncəyə, qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftara və ya cəzaya məruz qalmamalıdır. == Qəbuledilənlik == Bu hüquqa heç bir istisna və ya məhdudiyyət yoxdur. Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi 3-cü maddənin əsas mahiyyətini qadağanın "qurbanın davranışından asılı olmayaraq" mütləq şərtlərlə edildiyini qəbul edərək vurğulamışdır.Məhkəmə, eyni zamanda, dövlətlərin qəbul edən dövlətdə işgəncə, qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftara və ya cəzaya məruz qala biləcək şəxsləri ekstradisiya edə və ya təhvil verə bilməyəcəyinə qərar vermişdir.Məhkəmə daha sonra bu müddəanın bir şəxsin qəbul edilən dövlətdə işgəncəyə məruz qalma ehtimalının olduğu təqdirdə xarici dövlətə verilməsini qadağan etdiyini qeyd etmişdir. Bu maddə şəxsin ölüm cəzasına məruz qalma ehtimalı olduğu təqdirdə bir dövlətin başqa bir dövlətə təhvil verməsini qadağan etdiyi kimi şərh edilmişdir. Bununla belə, bu maddə bir dövlətin öz ərazisində ölüm cəzası verməsini qadağan etmir. == İşgəncə == Məhkəmə 1996-cı ildə Aksoy Türkiyəyə qarşı (1997) əlləri arxasına bağlı şəkildə qolları üzərində dayandırılan bir məhbusun işində Türkiyəni işgəncə faktına görə təqsirli hesab etdi.Selmouni Fransaya qarşı (2000) işdə Məhkəmə Konvensiyanın "canlı alət" olduğu üçün əvvəllər qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftar kimi xarakterizə olunan davranışın gələcəkdə işgəncə kimi qəbul edilə biləcəyini təsdiq etdi. == Qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftar == Bu müddəa ciddi polis zorakılığı və ya həbs müdətində şəraitin pis olduğu işlərə tətbiq olunur. === İrlandiya Böyük Britaniyaya qarşı iş === İrlandiya Böyük Britaniyaya qarşı işdə (1979–1980) Məhkəmə Birləşmiş Krallıq tərəfindən Şimali İrlandiyada 14 məhbusa qarşı edilən 5 hərəkətin (divara dayanma, üzü üstə qoyma, səsə məruz qoyma, yuxudan məhrum etmə, yemək və ya içkidən məhrum etmə) "qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftar" olduğunu və bunun Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının pozuntusu olduğunu tanıdı.

Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 5-ci maddəsi — azadlıq və şəxsi toxunulmazlıq hüququnu nəzərdə tutur. Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyası və ya İnsan hüquqları və əsas azadlıqlarının müdafiəsi haqqında Avropa Konvensiyası Avropa regionunda insan hüquqlarının müdafiəsini nəzərdə tutan Konvensiyadır. == Məzmunu == Maddə 5 - Azadlıq və toxunulmazlıq hüququ 1. Hər kəsin azadlıq və şəxsi toxunulmazlıq hüququ vardır. Heç kəs aşağıdakı hallardan və qanunla müəyyən olunmuş qaydadan başqa azadlıqdan məhrum edilə bilməz: (a) səlahiyyətli məhkəmə tərəfindən məhkum olunduqdan sonra şəxsin qanuni həbsə alınması; (b) məhkəmənin qanuni çıxardığı qərarı icra etməməyə görə və ya qanunla nəzərdə tutulmuş hər hansı öhdəliyin icra olunmasını təmin etmək məqsədi ilə şəxsin qanuni tutulması və ya həbsə alınması; (c) hüquq pozuntusunun törədilməsində əsaslı şübhə ilə bağlı şəxsin səlahiyyətli məhkəmə orqanı qarşısına gətirilməsi məqsədi ilə və ya onun tərəfindən törədilən hüquq pozuntusunun, yaxud pozuntunu törətdikdən sonra gizlənməsinin qarşısını almaq üçün kifayət qədər zəruri əsaslar olduğunun hesab edildiyi hallarda şəxsin qanuni tutulması və ya həbsə alınması; (d) yetkinlik yaşına çatmamış şəxsin tərbiyə nəzarəti üçün qanuni qərar əsasında həbsə alınması və ya onun səlahiyyətli orqana verilməsi üçün qanuni həbsə alınması; (e) yoluxucu xəstəliklərin yayılmasının qarşısını almaq üçün şəxslərin, habelə ruhi xəstələrin, alkoqolizmə və narkomaniyaya mübtəla olanların və ya səfillərin qanuni həbsə alınması; (f) şəxsin ölkəyə qanunsuz gəlməsinin qarşısını almaq məqsədi ilə və ya barəsində deportasiya yaxud ekstradisiya tədbirləri tətbiq olunan şəxsin qanuni tutulması və ya həbsə alınması;2. Tutulmuş hər bir kəsə ona aydın olan dildə onun tutulmasının səbəbləri və ona qarşı irəli sürülən istənilən ittiham barədə dərhal məlumat verilir. 3. Bu maddənin 1-ci bəndinin «c» yarımbəndinə müvafiq olaraq tutulmuş və ya həbsə alınmış hər kəs dərhal hakimin və ya qanunla məhkəmə hakimiyyətini həyata keçirmək səlahiyyəti verilmiş digər vəzifəli şəxsin qarşısına gətirilir və ağlabatan müddət ərzində məhkəmə araşdırması və ya məhkəməyə qədər azad edilmək hüququna malikdir. Azad edilmək məhkəməyə gəlmə təminatlarının təqdim edilməsi ilə şərtləndirilə bilər. 4.

Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 8-ci maddəsi — şəxsi və ailə həyatına hörmət hüququnu nəzərdə tutur. Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyası və ya İnsan hüquqları və əsas azadlıqlarının müdafiəsi haqqında Avropa Konvensiyası Avropa regionunda insan hüquqlarının müdafiəsini nəzərdə tutan Konvensiyadır. == Məzmunu == Maddə 8 - Şəxsi və ailə həyatına hörmət hüququ 1. Hər kəs öz şəxsi və ailə həyatına, mənzilinə və yazışma sirrinə hörmət hüququna malikdir. 2. Milli təhlükəsizlik və ictimai asayiş, ölkənin iqtisadi rifah maraqları naminə, iğtişaşın və ya cinayətin qarşısını almaq üçün sağlamlığı, yaxud mənəviyyatı mühafizə etmək üçün və ya digər şəxslərin hüquq və azadlıqlarını müdafiə etmək üçün qanunla nəzərdə tutulmuş və demokratik cəmiyyətdə zəruri olan hallar istisna olmaqla, dövlət hakimiyyət orqanları tərəfindən bu hüququn həyata keçirilməsinə mane olmağa yol verilmir. === Şəxsi həyat === Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi hesab edir ki, şəxsi həyat geniş anlayışdır və onu tam əhatə etmək mümkün deyil.1992-ci ildə Məhkəmə bildirirdi ki, === Ailə həyatı === Məhkəmə "ailə həyatı"nın mövcudluğu məsələsini hər bir konkret işdəki faktlar əsasında və münasibətin iştirakçıları arasında sıx şəxsi əlaqələrin mövcudluğuna dair ümumi prinsip əsasında həll edir. Məhkəmənin fikrincə, 8-ci maddə istər "qanuni", istərsə də "qanunsuz" uşaqların olduğu ailələrə tətbiq edilir. Müvafiq surətdə, tənha ana ilə onun uşağı arasındakı münasibətlər həmişə 8-ci maddənin təsir dairəsinə düşür. === Mənzil === 8-ci maddənin mənası baxımından "mənzil" insanın daimi yaşadığı yerdir.