Kallao meydanı
Kallao meydanı — (İspanca: plaza del Callao) İspaniyanın paytaxtı Madrid şəhərinin mərkəzində yerləşir. Meydan Kalle del Karmen küçəsinin sonunda yerləşir. Digər küçə, Kaller Prekiados, bu meydanın kəsişməsindən sonra açılır. Meydanı əhatə edən üçüncü küçə isə Qran Viyadır.
== Tarixi ==
1861-ci ildə salınmış meydan, 1866-cı ildə rəsmi olaraq açıldı. Onun adı 1866-cı ilin mayında Casta Méndez Nunez və Peru ordusu altındakı İspan donanması arasında baş vermiş Kallao döyüşünü xatırladır. Meydan 21-ci əsrdə əsaslı və təcavüzkar bir şəkildə islah edildi. İslahat, metro stansiyasına giriş və böyük ağaclar istisna olmaqla, o dövrdə mövcud olan bütün elementləri sökdü, meydanı piyada və homojen bir məkana çevirdi, məhdud sayda şəhər mebeli əlavə etdi.
Kızılay Meydanı
Qızılay meydanı və ya 15 Temmuz Kızılay Milli İrade Meydanı (türk. Kızılay Meydanı) — Ankaranın mərkəzində yerləşən meydan.
== Tarixi ==
Əvvəllər Taşhan meydanı olaraq adlandırılan meydan 1920-ci illərdən sonra bugünkü adıyla xatırlanmağa başlanmışdır. 15 iyul 2016-cı ildə hərbi çevriliş cəhdindən sonra, Ankara Bələdiyyəsinin verdiyi qərarla meydanın adı 15 İyul Qızılay Milli İradə Meydanı (15 Temmuz Kızılay Milli İrade Meydanı) olaraq rəsmi şəkildə dəyişdirilmişdir.
== Xüsusiyyətləri ==
Şərqdən Ziya Göyalp Prospekti (Kollec, Qurtuluş), qərbdən Qazi Mustafa Kamal Bulvarı (Qısaca GMK Bulvarı) (Demirtəpə, Maltəpə, Tandoğan), şimal-cənub oxunda isə Atatürk Bulvarı (Sıhhiyə, Ulus, Bakanlıklar, Kavaklıdərə) yollarının kesişimindedir.
Lenin meydanı
Lenin meydanı — Vladimir İliç Leninin adı verilmiş meydanlar.
Lenin meydanı (İşimbay) — İşimbay şəhərində meydan.
== Adı dəyişdirilənlər ==
Lenin meydanı — Bakı şəhərindəki Azadlıq meydanın keçmiş adı.
Lenin meydanı — Xankəndi şəhərindəki Zəfər meydanın keçmiş adı.
Lenin meydanı — Tbilisi şəhərindəki Azadlıq meydanının keçmiş adı.
Oktoqon meydanı
Oktoqon meydanı (mac. Oktogon tér) — Budapeştdə Böyük Bulvar dairəsi ilə Andraşi prospektinin kəsişməsində yerləşir. Meydanın adı onun forması ilə verilmişdir (Oktogon - "səkkizbucaq"). 1870-ci illərdə meydanda inşa edilən binalar, Antal Skalnitskinın dizaynına görə, sekkizbucaqdır. Budapeşt metrosunun 1-ci "kiçik" xəttinin Oktoqon stansiyası meydanın altında yerləşir. 1936-1945-ci illərdə meydan Mussolini adını daşıyırdı və müharibədən sonrakı dövrdə 7 noyabr meydanı adlandırıldı. 1990-cı ildə meydan orijinal adını geri qaytardı.
== Ədəbiyyat ==
Венгрия. Издательство «Вокруг света», 2009 ISBN 978-5-98652-226-5
Михаэль Херл. Будапешт.
Pikadilli meydanı
Pikadilli meydanı (ing. Piccadilly Circus) — Londonun mərkəzində yerləşən meydan. Şəhərin mərkəzində yerləşdiyi üçün turistlərin sevimli məkanlarından və Böyük Britaniyanın, həmçinin dünyanın ən məşhur meydanlarından biridir.
Qalxınış meydanı
Qalxınış meydanı (türkm. Galkynysh meýdany) — Türkmənistanın Aşqabad şəhərində yerləşən meydandır. Türkmənbaşı və Qalxınış prospektlərinin birləşməsində yerləşir.
Qarabağ meydanı
Qarabağ meydanı — Naxçıvan şəhərində 1980-81-ci illərdə inşa edilmiş mövcud meydanın yerində salınmışdır.
== Tarixi ==
1988-ci ilin əvvəllərindən Azərbaycanın əzəli torpağı olan Qarabağa qarşı ərazi iddialarını açıq şəkildə irəli sürən erməni millətçilərinin separatçılıq əməlləri ilə əlaqədar olaraq 1989-cu ildə yenidən qurulmuş,ətrafında xidmət obyektləri, mərkəzində fəvvarəli hovuz yaradılmışdır.
== Mənbə ==
Naxçıvan Ensiklopediyası. Bakı. 2002. səh. 257. ISBN 5-8066-1468-9.
Qudiaşvili meydanı
Qudiaşvili meydanı (gürc. ლადო გუდიაშვილის მოედანი) — Tbilisi şəhərinin tarixi rayonu Sololakidə yerləşən meydan. Meydan Lermontov, Beqlar Axospireli və Cibladze küçələri ilə kəsişir.
== Tarixi ==
Şahzadə Vaksuşti (1735) tərəfindən Tiflisin ön hissəsində göstərilmişdir, burada "Bezhan bağı" yerləşirdi. Müqəddəs Corc olan Muqninskaya Kilsəsinin yaxınlığında yerləşirdi. 1827-ci ildə Abbas-Abad fars qülləsinin başçısı İ. F. Paşkeviçin ələ keçirilməsi şərəfinə, meydan Abbas-Abad adlandırıldı.
Sovet dövründə (1923-cü ildən) Rusiyanın inqilabi Stepan Alaverdov şərəfinə Alaverdskaya meydanı adlandırmışdır.
Müasir ad 1988-ci ildə qəbul edilmiş, Lado Qudiaşvili (1886–1980) — məşhur gürcü rəssamı — adlandırılmışdır.
2015-ci ilin mart ayında Qudiaşvili Meydanının tarixi binalarının qorunması planının işlənməsinə başlanmışdır.
== Maraqlı faktlar ==
Qudiaşvili meydanı, eyni zamanda, sənətkar Niko Pirosmani sevdiyi Fransız aktrisa Marqarita de Sevrinin şərəfinə çiçəklərlə doldurduğu meydan olmuşdur.
Qızılay Meydanı
Qızılay meydanı və ya 15 Temmuz Kızılay Milli İrade Meydanı (türk. Kızılay Meydanı) — Ankaranın mərkəzində yerləşən meydan.
== Tarixi ==
Əvvəllər Taşhan meydanı olaraq adlandırılan meydan 1920-ci illərdən sonra bugünkü adıyla xatırlanmağa başlanmışdır. 15 iyul 2016-cı ildə hərbi çevriliş cəhdindən sonra, Ankara Bələdiyyəsinin verdiyi qərarla meydanın adı 15 İyul Qızılay Milli İradə Meydanı (15 Temmuz Kızılay Milli İrade Meydanı) olaraq rəsmi şəkildə dəyişdirilmişdir.
== Xüsusiyyətləri ==
Şərqdən Ziya Göyalp Prospekti (Kollec, Qurtuluş), qərbdən Qazi Mustafa Kamal Bulvarı (Qısaca GMK Bulvarı) (Demirtəpə, Maltəpə, Tandoğan), şimal-cənub oxunda isə Atatürk Bulvarı (Sıhhiyə, Ulus, Bakanlıklar, Kavaklıdərə) yollarının kesişimindedir.
Sultanəhməd meydanı
Sultan Əhməd meydanı — İstanbulun ən mühüm meydanlarından biridir. Bizans dövründə Cıdır meydanı kimi tanınırdı. "Cıdır meydanı" at minən, atların meydanı mənasına gəlir. Osmanlı dövründə buraya At meydanı denyilirdi.
== Tarixi ==
Günümüzə çox az qalıqları qalan Bizans dövrü əhəmiyyətli tikililəri və abidələri Cıdır meydanı ətrafında inşa edilmişdir. "Böyük saray" — deyə məşhur olan İmperiya sarayı Cıdır meydanının yanından başlayır, aşağılara, dəniz kənarına qədər uzanardı. Bu saraydan dövrümüzə bir böyük zalın yer mozaika lövhəsi gəlib. Şəhərin ən əhəmiyyətli meydanı Agusteion və bura ilə küçə arasında Milerium qələbə sırğa olardı. Prospekt, Romaya qədər uzanan yolun başlanğıcı idi və ilk kilometr daşı da burada. Hamamlar, məbədlər, dini, mədəni, idarə və ictimai mərkəzlər bu yaxınlığa yerləşmişdir.
Taksim Meydanı
Taksim meydanı — İstanbulun Bəyoğlu səmtində yerləşən Taksim Meydanı İstanbul şəhərinin ən məşhur məkanlarından biridir. Restoranları, mağazaları, otelləri, əyləncə və mədəniyyət məkanları ilə İstanbulun ən böyük turizm mərkəzlərindən biridir. Cümhuriyyət dövründə meydana çevrilən Taksim meydanı bir çox siyasi və ictimai tədbirlərə də ev sahibliyi etdi. Meydandakı trafiki qismən yerə endirən Taksim Piyadalaşma Layihəsi 2013-cü ildə qismən tamamlandı.
İstanbul Böyükşəhər Bələdiyyəsi tərəfindən 2020-ci ilin fevral ayında başlayan beynəlxalq dizayn yarışmasında İstanbulluların səsverməsi ilə birinci olacaq layihəyə görə Taksim Meydanının yenidən təşkil edilməsinə qərar verilmişdir.
== Meydanın xüsusiyyətləri ==
Taksimi bir istiqamət olaraq təyin etmək mümkün deyil.
Onu daha çox meydan və onu əhatə edən tikililər toplusu kimi görmək daha düzgündür.
Meydana çevrilməmişdən əvvəl köhnə evlər düzülmüş dar bir ərazi olan ərazi genişləndirilərək meydana çevrildikdən sonra zamanla indiki simasını aldı.
Meydanın ortasındakı Cümhuriyyət Abidəsi milli günlərdə təkcə tədbir məkanı kimi istifadə edilmir, həm də İstiqlal küçəsi və ətraflarında vaxt keçirməyə gələnlərin görüş yeri kimi də xidmət edir.
Taksim meydanının başlanğıcından Tünel meydanına qədər Nostalji tramvay hərəkət edir.
Tayms meydanı
Tayms-skver (ing. Times square) — Nyu-Yorkda Vest 42-ci prospekt, Brodvey küçəsi və Yeddinci avenyu ilə kəsişdiyi qovşaq və ətrafındakı sahə. Dəqiq sərhədi yoxdur, lakin şərqdə Altıncı avenyu, qərbdə Səkkizinci avenyu, cənubda 40-cı prospekt və şimalda 53-cü prospektə qədər uzanan bir sahə olub Manhettenin Midtovn bölgəsinin qərb tərəfinə qədər uzanır.
1904-cü ilin yeni il axşamı, Tayms-skverə adını verən Nyu-York Taymsın meydandakı yeni binalarına köçməsinin atəşfəşanlıqla qeyd olunması ilə yeni bir ənənə başladı və hər il yeni il bu meydanda atəşfəşanlıqla qeyd olunmağa başlandı. Bu ənənə hələ də davam edir. Hər il meydanda minlərlə insan yeni ili göstərən məşhur işıqlı topun enişini izləyər. Tayms-skver sıx nəqliyyatı ilə məşhur olduğu kimi taksiləri ilə də məşhur bir meydandır.
Tertr meydanı
Tertr meydanı (fr. Place du Tertre), həmçinin Təpə meydanı — "Monmartrın ürəyi"; Parisin 18-ci bələdiyyəsinin ərazisində Sakre-Kör bazilikasından 200 m qərbdə yerləşir. Parisin ən çox ziyarət edilən yerlərindən biridir.
Əsas tikinti sahəsi 18-ci əsrə aiddir. 20-ci əsrin əvvəllərində Pablo Pikasso və Moris Utrillo kimi çoxsaylı sənətkarlar yaşayırdı; Tertr meydanının ətrafı müasir sənət mərkəzidir.
Bu gün Tertr meydanında sənətkar və karikaturaçılar əsərlərini satışa çıxarırlar (əsasən turistlərə). Əldə etmək çox çətin olan Rəssamlar İttifaqının imtiyazını tələb edir.
Trafalqar meydanı
Trafalqar meydanı (ing. Trafálgar Squáre) — Londonun mərkəzində yerləşən meydan. Şəhərin mərkəzində yerləşdiyi üçün turistlərin sevimli məkanlarından və Böyük Britaniyanın, həmçinin dünyanın ən məşhur meydanlarından biridir.
== Adı ==
Meydan öz indiki adını 1805-ci ildə Britaniya və Fransa donanmaları arasında baş verən və ingilislərin zəfəri ilə başa çatan Trafalqar döyüşünün şərəfinə almışdır. Əvvəlki adı "Kral IV Vilyam Meydanı" olsa da, memar Corc Ledvel Teylorun təklifinə əsasən Trafalqar meydanı adlandırılmışdır.
== Xüsusiyyətləri ==
Meydanın mərkəzində aşağıdan dörd aslan heykəli ilə əhatələnmiş və yuxarısında admiral Horatsio Nelsonun heykəli olan 51 metr hündürlüyündəki Nelson sütunu yerləşir. Sütunun ətrafında iki böyük fəvvarə vardır.
== Dördüncü postament ==
1841-ci ildə meydanın künclərində 4 postament yerləşdirildi. Onlardan üçü Britaniya dövlət xadimlərinin heykəlləri ilə bəzədildi. Dördüncü postamentdə kral IV Vilyamın atlı heykəlini yerləşdirmək nəzərdə tutulsa da vəsait çatışmazlığı səbəbindən bu baş tutmadı.
Transept meydanı
Transept meydanı kilsə memarlığında transeptlə əsas nefin birləşməsindən əmələ gələn dörd tərəfli və dolayı yolla dördbucaqlı və ya kvadrat formasında ola bilən mərkəzi hissəyə verilən addır. Transept kvadratının üzərindəki çarpazlama tağlı hissəyə transept çarpazı deyilir.
Romanesk memarlığında, əsasən bütün binanın nisbətlərini təyin edərkən ölçü olaraq götürülən transept meydanının bəzi hallarda üzərində bir qüllə və ya bir günbəz ola bilər. Bu tip transept meydanı formasında olan kvadrat qüllələr Qotika memarlığında da geniş yayılmışdır. Transept meydanları kilsənin qərbindəki nefə keçidi təmin edərkən, daha çox qərbdəki xor sahəsinə bağlıdırlar. Cənubda və şimalda transept qolları mövcuddur.
Tyananmen meydanı
Tyananmen meydanı (çin. ənən. 天安門廣場, sadə. 天安门广场, pinyin: Tiān'ānmén Guǎngchǎng, hərfi mənası: "Tyananmen quançan") — Çinin paytaxtı Pekində yerləşən dünyanın ən böyük meydanı.
== Tarixi ==
Meydan 1417-ci ildə tikilmişdir. Meydanın ilk adı Çenq Tyan Man olub. Bu, imperatorların ölkəni cənnətin əmrinə uyğun idarə etdiklərini bildirirdi. Meydanda iki dəfə yanğın olub. Bundan sonra onun adı Tyananmenə dəyişdirilib. "Xalq qapısı" adı verilən meydan 1989-cu ildə burada baş verən hadisələrdən sonra dünyada tanınıb.
Təbriz Meydanı
Təbriz meydanı — Naxçıvan şəhərində meydan.
== Haqqında ==
XX əsrin əvvəllərində Gömrükxana adı ilə tanınmış, sonralar adı dəyişdirilərək "Sovnarkom meydanı" adlandırılmışdır. 1930-cu ildən "17-lər meydanı", daha sonra "Xırda bağ" kimi tanınmışdır. Şəhərsalma ilə əlaqədar aparılan yenidənqurma və abadlıq işləri, xüsusilə çoxmərtəbəli Təbriz mehmanxanasının tikilməsi ilə bağlı ətraf ərazi 1989-cu ildən "Təbriz" mehmanxanası adlanır.
Təhrir meydanı
Təhrir meydanı(ərəb. ميدان التحرير Mīdān at-Taḥrīr, ing. Liberation Square)- Azadlıq meydanı anlamını daşıyan meydan, Misirin paytaxtı Qahirədə yerləşir.
Ulus meydanı
Ulus meydanı (türk. Ulus Meydanı) — Ankaranın mərkəzində yerləşən meydan.
== Adı ==
Meydanda olan Mustafa Kamal Atatürk heykəlinin adı "Ulus Zəfər Anıtı"dır. Meydanın adı Türkiyənin qazandığı Türkiyə Qurtuluş Savaşından gəlməkdədir.
== Tarixi ==
Əvvəllər Taşhan meydanı olaraq adlandırılan meydan 1920-ci illərdən sonra bugünkü adıyla xatırlanmağa başlanmışdır.
== Xüsusiyyətləri ==
Meydandakı zəfər anıtı heykəli 1938-ci ildə Heinrich Krippel tərəfindən nəzərdə tutulmuşdur. Krippelin hazırladığı Atatürk heykəli meydanın simvolu halına gəlmişdir. Meydanda olan digər "Marşal Atatürk Anıtı"nın (1927) heykəltəraşı Pietro Canonicadır.
Vandom meydanı
Vandom meydanı (fr. Place Vendôme), əvvəlki "Böyük Lüdovik meydanı" (fr. Place Louis le Grand) — Parisin "beş kral meydanından" biri. Vandom meydanı Parisin I arrondessmentində Paris operasının yaxınlığında yerləşir. Meydana Paris metrosunun 3,7,8 xətləri ilə yetişmək mümkündür. Vandom meydanı 1699-cu ildə XIV Lüdovikin şərəfinə memar Jyulya Arduen Mansara tərəfindən layihələşdirilərək salınmışdır. Meydan öz adını Sezar de Vandom sarayından götürmüşdür. Belə ki, 1720-ci ildə inşaası tamamlanan, klassisizm memarlıq üslubunda olan Sezar de Vandom sarayı meydanı əhatə edir. Meydanın mərkəzində 44 m hündürlüyündə Romadakı Trayan sütununun bənzəri olan Vandom sütunu ucalmaqdadır. Sütunun ucunda Napoleonun heykəli qoyulmuşdur.
Vardanants meydanı
Vardanants meydanı (erm. Վարդանանց Հրապարակ) — Ermənistanın Gümrü şəhərinin ən böyük meydanı.
Meydan Vardan Mamikonyanın xatirəsinə adlandırılmışdır.
== Tarixi ==
Meydan 1930-cu illərdə, Sovet dövründə Gümrünün mərkəzində açılnışdır, 1920-ci ildə Ermənistanda baş verən May üsyanının şərəfinə "May Qələbələri meydanı" adlandırılmışdır; layihənin müəllifi memar Aleksandr Tamanyan idi.
25 iyun 2016-cı ildə Ermənistana üç günlük apostol səfərində olan Roma Papası Fransisk burada Latın adətiylə liturgiya keçirdi. Mərasimdə Bütün Ermənilərin Katolikosu II Qaregin də iştirak etdi.
== Təsviri ==
Vardanants meydanı düzbucaqlı formaya malikdir (280 × 140 m). Şimaldan Qay küçəsi, cənubdan Vahan Çeraz küçəsi, qərbdən Abovyan küçəsi və şərqdən Şaumyan küçəsi ilə həmsərhəddir.
Meydan bir neçə fəvvarə ilə bəzədilib, mərkəzində Avarayr döyüşünə həsr olunmuş memorial yerləşdirilib. Memorial 2008-ci ildə qurulmuş və Sasanilərə qarşı Avarayr döyüşündə vuruşan erməni ordusu başçılarının heykəllərini ehtiva edir, mərkəzində isə Ermənistanın milli qəhrəmanı Vardan Mamikonyanım heykəli qoyulub.
Vöröşmarti meydanı
Vöröşmarti meydanı (mac. Vörösmarty tér) — Budapeştin mərkəzində yerləşən məşhur piyada meydanı. Macarıstanın paytaxtı V rayonunda, Peştdə yerləşir. Vatsi küçəsi Vöröşmarti meydanında sonlanır. 1885-ci ildən etibarən, «Jerbo» kafesi meydanda fəliyyət göstərir. Meydanda yerləşən "Vöröşmarti Meydanı" adı da Budapeşt Metrosunun birinci xəttinin son stansiyasıdır. Meydanda bir neçə ad dəyişdirildi: 1812-ci ildən şəhər xəritələrində Teatral adlanırdı , 1874-cü ildən isə Avstriyalı Qizel adını daşıyırdı və 1926-cı ildən Macarıstan şairi Mixay Vöröşmarti adı ilə adlandırıldı.
Meydan mağazalar və kafelərin yerləşdiyi köhnə ticarət mərkəzlərinin binaları ilə əhatə olunmuşdur. Meydanın mərkəzində, ağaclarla əhatə olunmuş, Mixay Vöröşmarti heykəli, Karl Marmarın heykəli, Edvard Telc və Eduard Kallos tərəfindən qoyulmuşdur. Macarıstan Vətəninə sevgi və sadiqlik haqqında "Şikayət" (mac.
İdman meydanı
İdman meydanı, avtomobil və heyvan yarışları üçün nəzərdə tutulan meydandır. İdman meydanlarında tamaşaçılar üçün xüsusi tribunalarda yerləşdirilə bilər.
Şəhidlər meydanı
Şəhidlər meydanı (ərəb. ميدان الشهداء Meydan eş Şüheda, ya da Müəmmər əl-Qəddafi dövründəki adı Yaşıl meydan (ərəb. الساحة الخضراء As Sāḥah āl Ḥaḍrā) — Liviyanın Tripoli şəhərinin ən böyük meydanı. Meydanı şəhərin əsas ticarət mərkəzi sayılan binalar əhatə edir.
== Tarixi ==
Meydan italyan müstəmləkəçiləri tərəfindən tikdirilmişdir. İki uzun sütun ilə sahil yoluna qədər geniş prospekti olan meydan, o vaxt Qızıl qala ilə əhatə olunmuşdur. Sütunların birinin üst hissəsində bir dəmir tökmə miniatür taxta gəmi, digərində isə at üzərində bir atlı vardır.
== Liviyada vətəndaş müharibəsi (2011) ==
15 fevral 2011-ci ildə baş verən vətəndaş müharibəsinin mühüm mərkəzlərindən biri də Yaşıl meydan olmuşdur. Müəmmər əl-Qəddafi əleyhdarlarının mərkəzi halına gələn meydanda zaman-zaman Qəddafi tərəfdarlarının da aksiyaları olmuşdur. 21-22 avqust 2011-ci il gecə Tripoli döyüşü nəticəsində Milli Keçid Şurası qüvvələrinin meydanı ələ keçirməsindən sonra yenidən "Şəhidlər Meydanı" olaraq adlandırılmışdır.
Bəyazid meydanı
Bəyazid meydanı — İstanbulun tarixi yarımadasında mərkəzi yerləşdiyi meydandır.
Onun yerləşdiyi yer əsasən Bizans dövründə şəhərin ən mühüm meydanlarından biri olan Theodosius Forumu ilə üst-üstə düşür.
== Osmanlı dönəmində ==
İstanbulun fəthindən dərhal sonra Teodosi Forumunun yerləşdiyi ərazinin şimal hissəsində ilk dəfə saray tikildi.
Tikintisi 1458-ci ildə tamamlanan bu ilk saray, daha sonra Topkapı sarayının inşası ilə Köhnə Saray kimi tanındı.
1506–12-ci illər arasında II. Bayezidlər dövründə köhnə sarayın cənubundakı ərazidə sultanın adını daşıyan külliyə tikilmişdir.
Kompleksin yaradılmasından sonra Köhnə Sarayın divarları ilə çəkilmiş şimal sərhədi və kompleksin tikililəri arasında olan ərazi Bəyazıt Meydanı adlanır.
1585-ci ildə İstanbul Kadısına verilən əmrdə Atmeydanının ildə bir dəfə, Beyazıt Meydanının isə ayda iki dəfə süpürülməli olduğu görülür.
Bu, Beyazıt Meydanının gündəlik şəhər həyatında nə qədər tez-tez ziyarət edilən bir yer olduğunu göstərir.
Köhnə sarayda sultanların qızlarının nikahları, şahzadələrin sünnət toyları keçirilirdi.
Bu mərasimlər üçün ənənəvi olaraq tikilən nahillər (bəzəkli süni ağaclar) Bəyazıt meydanında ictimaiyyətə təqdim olundu.
II İrakli meydanı (Tbilisi)
II İrakli meydanı (gürc. ერეკლე II-ს მოედანი) — Tbilisinin tarixi rayonu Qədim şəhərdə yerləşən meydan. II İrakli, Çaxruxadze, Şavteli ilə kəsişir.
== Tarixi ==
Yuxarı (Zemo) meydan kimi adlandırılırdı. Çar Rostom öz iqametgahını buraya köçürdükdən sonra (XVII əsr), meydan Çarlı deyə adlandırıldı.
1801-ci ildə Gürcüstanın Rusiyaya birləşməsi zamanı meydanda qubernator sarayları tikilməyə başlamışdır. XIX əsrin dördüncü rübündən burada iyerarxların iqamətgahı yerləşirdi və meydan Ekzaşer adlandırıldı.
1956–1957-ci illərdə arxeoloji qazıntılar zamanı burada V əsrə aid qədim mədəni təbəqə tapmışdılar.
== Ədəbiyyat ==
Иоселиани П. И., Описание древностей города Тифлиса, Тфл., 1866
გარეგანი სახე XVIII საუკუნეში, თბ., 1965;
ბერიძე თ., ქსე, ტ. 4, გვ.
Kafedral meydanı (Vilnüs)
Kafedral meydanı (lit. Katedros aikštė) — Vilnüsün Əski şəhərinin baş meydanı. Sovet dövründə Gedimin meydanı adını daşıyırdı. Meydan Gediminas təpəsinin dibində yerləşir.
== Tarixi ==
Kafedral meydanının yeri yazılı mənbələrdə ən erkən qeyd olunmuş Vilnüsün yerlərindən biridir. Xronikalarda və əfsanələrdə onun adı Şventaragis vadisi kimi keçir. Dəmir qurd haqqında əfsanəyə görə, Böyük Knyaz Gediminas öz röyasında Şvenrargis vadisində dəmir qurdu görüb. Röyasındaki dəmir qurdun mənası onun bu yerdə yenilə bilməyən qalanı tikməyə çağırış olduğunu izah edilib. Və 1323-cü ildə Vilnüs şəhərinin əsası bu yerdə qoyulub.
Şventaragis vadisində və onun yanındaki Gediminas təpəsində hərəsində bir saray tikilib.
Konkord meydanı (Paris)
Konkord meydanı ya Razılıq meydanı (fr. Place de la Concorde) — Klassizim üslubunda salınmış Parisin mərkəzi meydanı, "5 kral meydanından" biri. Böyüklüyünə görə Fransanın Bordo şəhərindəki lat. “Quinconces” meydanından sonra ikincidir. Sahəsi 68.470 m²- dir. Meydan Sena çayından şimalda, VIII arrondissement ərazisində, Tyuilri bağı ilə Şanzelize prospekti arasında yerləşir. Konkord meydanına Rivoli və Royal küçələri açılırlar.
== Tarixi ==
Meydan 1755 ci ildə Kral meydanı kimi fransız memarı fr. Ange-Jacques Gabriel tərəfindən layihələşdirilərək salınmışdır. O zaman meydanda XV Lüdovikin heykəltaraş fr.
Lenin meydanı (İşimbay)
Lenin meydanı — Rusiya Federasiyasının Başqırdıstan Respublikasının İşimbay şəhərindəki ikinci böyük meydan. Lenin prospektində yerləşir. Yaxınlığında Neftyanik stadionu var.
== Leninə xatirə ==
Meydan Rusiya inqilabçısı, publisist, SSRİ-nin qurucusu Vladimir Leninin adını daşıyır. Meydanın mərkəzində onun heykəli var.
== İstifadəsi ==
Meydanda mütəmadi olaraq müxtəlif yarışlar keçirilir. Qışda Yeni il bayramı münasibətilə şəhərin əsas Milad ağacı bu meydanda qurulur. Burada tez-tez kənd təsərrüfatı yarmarkaları da keçirilir.
== Görməli yerləri ==
Meydana aid ərazilərdə bir sıra görməli yerlər var. Bunlar aşağıdakılardır:
Vladimir İliç Leninin abidəsi.
Möcüzələr meydanı (televiziya oyunu)
Möcüzələr meydanı — Rus (televiziya oyunu)
== Verliş haqqında ==
Möcüzələr meydanı (rus. Поле Чудес)
Möcüzələr meydanı "VİD" televiziya şirkətinin birinci əyləncə proqramlarından biridir. Aparıcısı Leonid Yakuboviçdir.
Müqəddəs Mark meydanı
Müqəddəs Mark meydanı (it. Piazza San Marco) — İtaliyanın Venesiya şəhərinin əsas şəhər meydanı. Meydan iki hissədən ibarətdir: Pyasetta — Qrand-kanaldan Müqəddəs Mark kafedralının zəng qülləsinə qədər olan meydança və Pyassa (meydan).
Müqəddəs Pyotr meydanı
Müqəddəs Pyotr meydanı (it. Piazza San Pietro, lat. Forum Sancti Petri) - Roma şəhərinin Borqo rayonunun qərbində yerləşən və Papa enklavı olan Vatikan şəhərində, Müqəddəs Pyotr bazilikasının düz qarşısında yerləşən geniş meydandır.
Meydanın mərkəzində, həmin ərazidə 1586-cı ildə ucaldılmış Qədim Misir obeliski yerləşir. Obelisk elmi ədəbiyyatda Vatikan obeliski adı ilə məşhurdur. Ziyarətçiləri “Ana kilsənin qolları kimi qucaqlayan” dörd sütun dərinlikli Toskan sütunlarından ibarət kolonnada və meydan kilsənin inşasından təxminən 100 il sonra Bernini tərəfindən dizayn edilmişdir. 1675-ci ildə Bernini tərəfindən hazırlanmış fəvvarə isə meydanda yerləşən və 1613-cü ildə Karlo Maderno tərəfindən dizayn edilmiş digər fəvvarəyə uyğundur.
== Tarixi ==
Müqəddəs Pyotr bazilikası qarşısındakı geniş ərazi Covanni Lorenso Bernini tərəfindən 1656-1667-ci illərdə, Papa VII Aleksandrın sifarişi ilə dizayn edilmişdir. Meydanın yaradılmasında əsas məqsəd “kilsədən və ya Həvari sarayından xeyir-dua verən Roma Papasının daha çox insan tərəfindən görülməsinə” şərait yaratmaq idi.
On illərlə Müqəddəs Pyotr bazilikasının interyerləri üzərində işləyən Berniniyə bazilika qarşısındakı meydanın dizayn edilməsi həvalə edilmiş, lakin, bazilikanın Karlo Maderno tərəfindən yaradılmış barokko fasadı ilə rəqabət yaradılmaması üçün sadə Toskan orderindən istifadə etməsi tələb edilmişdir.
Naxçıvan Bayraq Meydanı Muzeyi
Dövlət Bayrağı Muzeyi — Naxçıvan Muxtar Respublikasında şəhərin ən hündür zirvəsində 2014-ci illərdə ucaldılmış memorial abidə-istirahət parkıdır. Muzeyin açılışı 2014-cu ilin noyabrın 17-də olmuşdur.
== Tarixi ==
Dövlət Bayrağı Muzeyi Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin "Naxçıvan şəhərində Dövlət Bayrağı Meydanı və Muzeyinin yaradılması haqqında"
2014-cü il 22 avqust tarixli Sərəncamına əsasən yaradılmış. 2014-ci il noyabrın 17-də muzeyin açılışı olmuşdur. Dövlət bayrağı müstəqilliyi təcəssüm etdirir. Ona görə də bayrağa münasibət Azərbaycanda tarix boyu özünü qabarıq şəkildə göstərmiş, xalqın milli mövcudluq simvolu sayılmışdır. Tariximizin ən dəyərli eksponatları sırasında mühüm yer tutan dövlət rəmzləri və bayraqlar Azərbaycanın qədim dövlətlərinin, o cümlədən Naxçıvan xanlığının və muxtar respublikanın tarixini öyrənməyə geniş imkanlar yaradır Naxçıvan şəhərində yaradılan Dövlət Bayrağı Meydanı və Muzeyi bu baxımdan mühüm əhəmiyyətə malikdir. Dövlət Bayrağı Muzeyi Naxçıvan şəhərinin ən hündür ərazisində yerləşir. Bayraq dirəyinin ətrafında yaradılmış muzey səkkizguşəlidir. Meydanda dalğalanan dövlət bayrağının uzunluğu 20 metr.
Nizami meydanı (Sumqayıt)
Nizami meydanı — Sumqayıt şəhəri ərazisində yerləşən meydan. Meydan dahı Nizami Gəncəvinin adını daşıyır. 2007-ci ildə Nizami küçəsinin başlanğıcında yaradılmışdır. Meydanım inşa işlərinə 2007-ci ilin əvvəlində başlanmışdır. Meydanın uzunluğu 188 metr, ümumi sahəsi 6300 m²-dir. Meydan Sülh küçəsi ilə Nizami küçələrini birləşdirir. Hər iki tərəfdən ticarət obyektləri ilə əhatələnmişdir. Meydanın mərkəzində Nizami Gəncəvinin heykəli ucaldılmışdır. Abidə 3,9 metr hündürlüyə malikdir. Tuncdan hazırlanan heykəlin müəllifi tanınmış heykəltaraş İsa Məmmədxanovdur.
Nəqşi Cahan meydanı
Nəqşi Cahan Meydanı (fars. ميدان نقش جهان Meydān-e naḳş-e cahān; “Dünyanın şəkli meydanı” ya da fars. ميدان شاه Meydān-e Şāh; “Şahın meydanı”) — Həm də İmam meydanı adı ilə tanınır. İsfahanın mərkəzində olan meydan, İranın ve cənub-şərqi Asiyanın ən geniş meydanıdır. Meydanın 4 küncündə 4 fərqli bina tikilmişdir: qərbdə Ali Qapı sarayı, şimalda Qeysəriyyə bazarı, şərqdə dini mərkəz olan Şeyx Lütfullah məscidi, cənubda isə İmam məscidi yerləşir. Meydanın üstü açıq hissəsi isə bir çox mərasimlər üçün ictimai məkan kimi fəaliyyət göstərir. Meydan İranın 20.000 rial əskinasının arxa tərəfində təsvir olunub. Abidə UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxildir.
== Tarixi ==
Nəqşi Cahan meydanı qurulduğu gündən etibarən həm şəhər, həm ümümulikdə İran nəzdində öz orginallığını və toxunulmazlığını qoruyub saxlayan məkanlardan biridir. Meydanın inşası 1598-ci ildə başlasa da təxminən 1632-ci ildə başa çatmışdır.
Pikadilli meydanı (London)
Pikadilli meydanı (ing. Piccadilly Circus) — Londonun mərkəzində yerləşən meydan. Şəhərin mərkəzində yerləşdiyi üçün turistlərin sevimli məkanlarından və Böyük Britaniyanın, həmçinin dünyanın ən məşhur meydanlarından biridir.
Pyotr Meydanında iməcilik (film, 1920)
Pyotr Meydanında iməcilik — 1920-ci ildə çəkilmiş qısametrajlı sənədli film.
== Məzmun ==
Kinosüjetdə Azərbaycan sovetləşəndən sonra Bakıda Pyotr meydanında keçirilən ilk iməcilikdən, buranın abadlaşdırılmasından bəhs edilir.
== Mənbə ==
Aydın Kazımzadə. Azərbaycan kinosu. Filmlərin izahlı kataloqu: 1898-2002. 2 cilddə. 1-ci cild. Bakı: Nağıl evi, 2003.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov.
Pyotr Meydanında İməcilik (1920)
Pyotr Meydanında iməcilik — 1920-ci ildə çəkilmiş qısametrajlı sənədli film.
== Məzmun ==
Kinosüjetdə Azərbaycan sovetləşəndən sonra Bakıda Pyotr meydanında keçirilən ilk iməcilikdən, buranın abadlaşdırılmasından bəhs edilir.
== Mənbə ==
Aydın Kazımzadə. Azərbaycan kinosu. Filmlərin izahlı kataloqu: 1898-2002. 2 cilddə. 1-ci cild. Bakı: Nağıl evi, 2003.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov.
Qəhrəmanlar meydanı (Budapeşt)
Qəhrəmanlar meydanı (mac. Hősök tere) — Macarıstan paytaxtının məşhur meydanlarından biri. Qəhrəmanlar meydanında Andraşi prospekti başa çatır və arxasında şəhər parkı Varosliqet başlayır. Meydan 1896-cı ildə Macarıstanın minilliyini qeyd etmək üçün bəzədildi daha sonra gələn 50 min qonaqlar yerləşdirdi.
Meydan bir neçə abidə ilə bəzədilmişdir. Onun mərkəzində yerləşən minilliyin abidəsi, vətən quruculuğunun min illik ildönümünə həsr olunmuş dövlət məclisinin qərarı ilə tikilmişdir — Macarların Karpatlardan keçməsi və 36 metr yüksəklikdəki bir sütundur. Üstəlik, Kral Stefan müqəddəs tacı ilə dünyanın başında olan Arxanqel Qavriil rəqəmi və apostol xaçı. Sütunun qəlibinə vətənlərini tapmaq üçün rəhbərlik edən Macarlar liderlərinin atelyedə heykəlləri monte edildi. Bunlara Arpad rəhbərlik edir. Abidənin müəllifləri memar Albert Şikedats və heykəltaraş Dyörd Zala, quruluşu 42 ildə bitmişdir.
Qələbə meydanında Leninqradın müdafiəçilərinə heykəl
Qələbə meydanında Leninqradın müdafiəçilərinə abidə (rus. Монумент героическим защитникам Ленинграда) — 1941–1943-cü illərdə Leninqradın blokadası zamanı Leninqradı müdafiə etmiş Qızıl Ordu hərbçilərinin şərəfinə ucaldılmış monumental heykəltaraşlıq kompleksi.
== Tarixi ==
Leninqradın qəhrəman müdafiəçiləri şərəfinə abidənin ucaldılması ideyası hələ Böyük Vətən Müharibəsi illərində meydana gəlmişdi, lakin abidənin inşasına yalnız otuz il sonra, şəhərin düşmən qüvvələrin blokadasından tamamilə təmizlənməsindən sonra başlanmışdır. Abidənin inşa ediləcəyi yer 1960-cı illərdə seçilmiş, kompleksin Sredniy Roqatki meydanında ucaldılması qərarlaşdırılmış, 1962-ci ildə meydan Qələbə meydanı adlandırılmışdır.
Abidə üçün yer təsadüfən seçilməmişdi. Müharibənin ilk günlərindən Moskva prospekti cəbhə yolu olmuş və bu prospektlə xalq qüvvələri, texnika və hərbi birləşmələr hərəkət etmişlər. Məhz bu ərazinin yaxınlığından müdafiə xətti keçirdi. Sredniy Roqatki meydanının özündə xəndəklər qazılmış, tank əlehinə qurğular yerləşdirilmişdi. 1945-ci ildə Böyük Vətən Müharibəsinin başa çatmasından sonra müharibədən qayıdan qvardiya döyüşçülərini qarşılamaq üçün məhz burada müvəqqəti triumfal arka inşa edilmişdi.
Kompleks əhalinin verdiyi bəxşişlər hesabına inşa edilmişdi.
Registan meydanı (Səmərqənd)
Registan meydanı — Orta Asiya Türk memarlığının nadir nümunələrindən biridir. Əsası XV əsrdə Uluqbəy tərəfindən qoyulan, üzəri möhtəşəm kaşılarla bəzədilmiş nəhəng qapılara malik 3 ayrı mədrəsənin əhatə etdiyi bir sahədir.
== Tarixi ==
Registan meydanı (qum ölkəsi) Səmərqəmdin mərkəzi idi. Meydan 3 mədrəsədən ibarətdir: Uluqbəy mədrəsəsi (XV əsr), Şirdor mədrəsəsi (XVII əsr) və Tilla-Kari mədrəsəsi (XVII əsr). İlk mədrəsənin qurulması ilə birlikdə bütün bayramlar, festivallar və Bazar günü bazarı burada qurulmağa və qeyd olunmağa başlamışdır. Mədrəsə İslam dininin ali məktəbləri sayılır. Uluqbəy mədrəsəsi 1417-1420-ci illər tarixlərində Uluqbəy tərəfindən qurulmuş və şəxsən özü burada, ölümünə qədər riyaziyyat və astronomiyadan dərs keçmişdir.
Uluqbəyin ölümündən 200 il sonra, Səmərqəndin hakimi olan Yalangtuş Bahadurın əmri ilə birinci mədrəsənin eynisi olaraq, ikinci bir mədrəsə inşa etdirilmiş və Şir-Dor mədrəsəsi adı verilmişdir. Aralarındakı yeganə fərq yeni mədrəsədə artıq iki dənə qışın istifadə edilmək üçün hazırlanmış təhsil dəhlizi olmasıdır. Bunun xaricində baş quruluş birinci mədrəsə ilə eynidir.
