Millətlər sözü azərbaycan dilində

Millətlər Birliyi (ing. Commonwealth of Nations), və ya Birlik (ing. Commonwealth); 1946-cı ilə qədər Britaniya Millətlər Birliyi (ing. British Commonwealth of Nations) — Hökumətlərarası təşkilatdır. Millətlər Birliyində 56 müstəqil ölkə bir-birini dəstəkləyir, demokratiya və inkişaf istiqamətində birgə məqsədlər yolunda çalışır. Dünyanın ən böyük və ən kiçik, ən varlı və ən kasıb ölkələri birləşərək Birliyi əmələ gətirir. Millətlər Birliyi müxtəlif inanc və etnik mənşəyə mənsub iki milyard insanı özündə birləşdirir. Üzv ölkələri altı qitə o cümlədən Afrika (21), Asiya (9), Okeaniya, Amerika (3) Karib hövzəsi (10), Avropa (2), Cənub Sakit okean təmsilçiləri (11) birləşdirir. Bu ölkələrin ikisindən başqa hamısı keçmiş Böyük Britaniya İmperiyasının tərkibində olmuşdur. Britaniya İmperiyası Kanada, Hindistan, Qərbi Hindistandakı bəzi mülkləri və bir sıra dağınıq və ucqar yaşayış yerlərini geridə qoyaraq 13 Amerika koloniyasını itirməsindən sonra, metropoldə iki siyasi xətt göstərildi.

Millətlər İttifaqı — universal beynəlxalq təşkilatın yaradılması ideyası siyasi düşüncə tarixində çoxdan meydana çıxmışdı. Lakin XX əsrə qədər bu ideya reallaşdırılmadı. Birinci Dünya müharibəsinin dəhşətli fəlakəti, on milyonlarla insanın çəkdiyi əzablar belə bir halın təkrarlanmasının qarşısını almağa malik ümumdunya təşkilatının ideyasına ümumi marağı gücləndirdi. I Dünya müharibəsini başa çatdırmaq üçün 1919-cu ilin 28 aprelində Parisdə keçirilən sülh danışıqlarının yekununda yaradılan Millətlər Liqası (ing. League of Nations, fr. Société des Nations, isp. Sociedad de Naciones) təəssüf ki, sülh və təhlükəsizliyin qorunmasında effektsiz oldu. Millətlər Cəmiyyəti 26 il müddətində fəaliyyət göstərmiş və bu dövr ərzində yol verilən səhvlər institutun dağılmasına təsirsiz ötüşməmişdir. Nəticədə Millətlər Liqasının Ali Şurasının 18 aprel 1946-cı ildə keçirilən XXI son toplantısında Cəmiyyət fəaliyyətini dayandırmışdır. Paris Sülh Konfransının 25 yanvar 1919-cu ildə edilən yığıncağında beynəlxalq sülhü və etibarılığı təmin edəcək və davam etdirəcək bir Millətlər Cəmiyyəti yaradılmasına qərar verildi.

Millətlər İttifaqı — universal beynəlxalq təşkilatın yaradılması ideyası siyasi düşüncə tarixində çoxdan meydana çıxmışdı. Lakin XX əsrə qədər bu ideya reallaşdırılmadı. Birinci Dünya müharibəsinin dəhşətli fəlakəti, on milyonlarla insanın çəkdiyi əzablar belə bir halın təkrarlanmasının qarşısını almağa malik ümumdunya təşkilatının ideyasına ümumi marağı gücləndirdi. I Dünya müharibəsini başa çatdırmaq üçün 1919-cu ilin 28 aprelində Parisdə keçirilən sülh danışıqlarının yekununda yaradılan Millətlər Liqası (ing. League of Nations, fr. Société des Nations, isp. Sociedad de Naciones) təəssüf ki, sülh və təhlükəsizliyin qorunmasında effektsiz oldu. Millətlər Cəmiyyəti 26 il müddətində fəaliyyət göstərmiş və bu dövr ərzində yol verilən səhvlər institutun dağılmasına təsirsiz ötüşməmişdir. Nəticədə Millətlər Liqasının Ali Şurasının 18 aprel 1946-cı ildə keçirilən XXI son toplantısında Cəmiyyət fəaliyyətini dayandırmışdır. Paris Sülh Konfransının 25 yanvar 1919-cu ildə edilən yığıncağında beynəlxalq sülhü və etibarılığı təmin edəcək və davam etdirəcək bir Millətlər Cəmiyyəti yaradılmasına qərar verildi.

Millətlər Sarayı (fr. Palais des Nations, pronounced [palɛ de nɑsjɔ̃]) — 1929-1938-ci illərdə İsveçrənin Cenevrə şəhərindəki Ariana Parkında inşa edilmiş binalar kompleksi. Millətlər Sarayı 1946-cı ilə qədər Millətlər Birliyinin qərargahı olaraq istifadə edildi. 1966-cı ildən bəri Saray, Cenevrədə BMT-nin Avropa Ofisini, Nyu-Yorkdan sonra dünyanın ikinci ən vacib BMT kürsüsünə ev sahibliyi edir. Bundan əlavə, Sarayda AEBA, UNESCO, UNCTAD, BMT İİKO, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Sənaye İnkişafı Təşkilatı və BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO) regional ofislərinin ofisləri də mövcuddur. BMT-nin Cenevrədəki qərargahında hər il təxminən 8000 iclas keçirilir ki, bunlardan da 600-ü böyük konfranslardır. Hər il Sarayın açıq salonlarını turist olaraq 100 min insan ziyarət edir. 1966-cı ildən bəri BMT-nin Cenevrədəki ofisi Xalqlar Sarayında yerləşməsinə baxmayaraq, İsveçrə 2002-ci ilə qədər BMT-nin üzvü deyildi. 2008-ci ildə Sarayda yeni İnsan Hüquqları Zalı və Sivilizasiyalar İttifaqı açıldı. 1,4 min kvadrat metr tavanının dekorasiyası 100 ton boya və 18 milyon avro götürdü.

Millətlər İttifaqı — universal beynəlxalq təşkilatın yaradılması ideyası siyasi düşüncə tarixində çoxdan meydana çıxmışdı. Lakin XX əsrə qədər bu ideya reallaşdırılmadı. Birinci Dünya müharibəsinin dəhşətli fəlakəti, on milyonlarla insanın çəkdiyi əzablar belə bir halın təkrarlanmasının qarşısını almağa malik ümumdunya təşkilatının ideyasına ümumi marağı gücləndirdi. I Dünya müharibəsini başa çatdırmaq üçün 1919-cu ilin 28 aprelində Parisdə keçirilən sülh danışıqlarının yekununda yaradılan Millətlər Liqası (ing. League of Nations, fr. Société des Nations, isp. Sociedad de Naciones) təəssüf ki, sülh və təhlükəsizliyin qorunmasında effektsiz oldu. Millətlər Cəmiyyəti 26 il müddətində fəaliyyət göstərmiş və bu dövr ərzində yol verilən səhvlər institutun dağılmasına təsirsiz ötüşməmişdir. Nəticədə Millətlər Liqasının Ali Şurasının 18 aprel 1946-cı ildə keçirilən XXI son toplantısında Cəmiyyət fəaliyyətini dayandırmışdır. Paris Sülh Konfransının 25 yanvar 1919-cu ildə edilən yığıncağında beynəlxalq sülhü və etibarılığı təmin edəcək və davam etdirəcək bir Millətlər Cəmiyyəti yaradılmasına qərar verildi.

UEFA Millətlər Liqası — UEFA-ya üzv olan federasiyaların kişi milli futbol komandaları arasında iki ildən bir keçirilən futbol turniri.. İlk turnirə 2018-ci ilin sentyabrında start verildi. A diviziyasında qruplarını birinci sırada bitirən 4 komanda Portuqaliyada keçirilən final mərhələsinə yüksəldi. Bundan əlavə, hər diviziyadan bir komanda UEFA Avro 2022-yə vəsiqə qazanacaq. Turnir milli komandalar arasında keçirilən yoldaşlıq oyunlarını əvəzetmək məqsədilə təsis edilmişdir. UEFA Millətlər Liqasının format və matç reqlamenti 4 dekabr 2014-cü il tarixində təsdiqləndi. Qəbul edilmiş formata əsasən (qeyd etmək lazımdır ki, format təsdiqlənməmişdən öncə Kosovo hələ UEFA üzvü olmamışdı) 55 komanda A diviziyasında 12, B diviziyasında 12, C diviziyasında 15 və D diviziyasında 16 komanda olmaqla dörd diviziyaya ayrılır. Hər diviziya öz içində üç-üç və ya dörd-dörd komandalardan ibarət 4 qrupa ayrılır. Hər qrupda komandalar dairəvi sistem üsulu ilə 4 və ya 6 oyun oynayır. Oyunlar hər matç həftəsində 2 oyun olm Ən yuxarı diviziya olan A diviziyasının dörd qrup birincisi UEFA Millətlər Liqası çempionu olmaq üçün final mərhələsində qarşılaşır.

OFK Millətlər Kuboku — OFK üzv ölkələri arasında keçirilən beynəlxalq futbol turniri. 1996-2004-cü illərdə iki ildən bir keçirilirdi; 1996-cı ilə qədər Okeaniya Millətlər Kuboku adı altında qeyri-müntəzəm fasilələrlə keçirilən daha iki turnir var idi.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Günü — 24 oktyabr 1945-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının yaradılmasına həsr edilmiş illik anım günüdür. 1947-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyası Birləşmiş Millətlər Təşkilatının məqsəd və nailiyyətlərini dünya xalqlarına elan etmək və onların dəstəyini qazanmaq məqsədilə 24 oktyabr tarixini Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nizamnaməsinin ildönümü olaraq elan etdi. 1971-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyası başqa bir qətnamə (Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 2782 saylı Qətnaməsi) qəbul edərək, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Gününün beynəlxalq qeyd olunacağını və beynəlxalq bayram olduğunu bildirdi və Birləşmiş Millətlər Təşkilatına üzv olan dövlətlərə bu günün dövlət bayramı olaraq qeyd edilməsini tövsiyə etdi. == Anma == Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Günü ənənəvi olaraq bütün dünyada təşkilatın nailiyyətləri, məqsəd və hədəflərinə dair görüşlər, müzakirələr və sərgilərlə qeyd olunur. 1971-ci ildə Baş Assambleya üzv dövlətlərə 24 oktyabr tarixini dövlət bayramı kimi qeyd etməyi tövsiyə etmişdi. 1951-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Günündə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Poçt İdarəsi Nyu-York şəhərində yerləşən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Qərargahında ABŞ dolları ilə buraxılan ilk BMT poçt markasını buraxdı. 1948-ci ildən bəri Amerika Birləşmiş Ştatlarında Prezident hər il Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Günü ilə bağlı bəyanat verir.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (ing. United Nations) — 1945-ci il oktyabrın 24-də dünyanın ən güclü 50 dövləti tərəfindən yaradılmış "Ümumdünya Hökuməti". Hazırda dünyanın 193 ölkəsi, 500 asılı ərazi, Antarktida materiki, Qərbi Səhra, Dünya okeanı bütünlükdə yer kürəsinin 80 — % ərazisi, BMT-nin mandat sisteminə daxildir. BMT-nin baş qərargahı Nyu-York şəhərində yerləşir. Əsas vəzifəsi beynəlxalq sülhü və təhlükəsizliyi qorumaq və möhkəmlətmək, dövlətlər arasında əməkdaşlığı inkişaf etdirməkdir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı İDM-dən sonra, beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin qorunub saxlanılması, millətlər arasında dostluq əlaqələrinin inkişafı və sosial tərəqiyyə yardım, insan həyatının və hüquqlarının müdafiəsi səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə yaradılmış ən böyük qurumdur. BMT-nin Nizamnaməsi 1945-ci il 26 iyunda San-Fransisko konfransında 50 dövlətin nümayəndəsi tərəfindən imzalandı və 1945-ci il 24 oktyabrda qüvvəyə mindi. BMT-nin əsas orqanları BMT Baş Məclisi, BMT Təhlükəsizlik Şurası, İqtisadi və İctimai Şura, Qəyyumluq Şurası, Beynəlxalq Məhkəmə və Katiblikdir. Azərbaycan Respublikası 1992-ci ildən BMT-nin üzvüdür. Üzv ölkələr öz aralarında BMT-nin Nizamnaməsinin — onların dünya birliyinin üzvləri kimi hüquq və vəzifələrini müəyyənləşdirən beynəlxalq müqavilənin prinsipləri ilə əlaqələnirlər.

Dövləti olmayan xalqlar (ing. Stateless nation) — adətən azlıq etnik qruplardır ki, öz ərazi və toprağlarına siyasi nəzarəti və suverenliyi yoxdur və əraziləri iki və ya daha çox qonşu dövlətlər arasında bölünüb və ya müstəmləkə hakimiyyət tərəfindən bir ölkə daxilində milli suverenliyi pozulmuşdur. Məsələn, İranda Azərbaycanlılar, İspaniyada katalanlar, Çində Şərqi Türküstanlılar ilə Tibetlilər, Şri-Lankada Tamillər və s. misal gətirmək olar. == Mənbə == Keating, Michael, Nations Against the State: The New Politics of Nationalism in Quebec, Catalonia and Scotland () (Second), Palgrave, 2001 Levinson, David, redaktorEthnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook, Phoenix, AZ: The Oryx Press, 1998, ISBN 1573560197 Minahan, James, redaktorEncyclopedia of the Stateless Nations: Ethnic and National Groups Around the World, Westport: Greenwood Press, 2002, ISBN 0313316171 == Xarici keçidlər == Map of European Stateless Nations Arxivləşdirilib 2006-06-23 at the Wayback Machine, published by the advocacy group Eurominority Map of European Stateless Nations By Astur.tk.

Afrika Millətlər Kuboku — Afrikanın milli komandaları arasında keçirilən ən nüfuzlu futbol turniri Yarandığı dövrdə heç kimin təsəvvürünə gəlməzdi ki, Afrika Kuboku "qara qitə"də bir nömrəli yarışa çevriləcək, milyonlarla azarkeşin diqqətini çəkəcək, futbola yenicə alışan fanatların böyük marağına səbəb olacaq. Əksinə, fikir müzakirəyə çıxarılanda, dəstəkləməyənlər kifayət qədər idi. İlk turnir start götürməzdən əvvəl yarışın qaydalarında cüzi dəyişikliklər olundu. Nə qədər qəribə olsa da, çoxmillətlik təşkil edən, amma kubokun keçirilməsinin əsas tərəfdarlarından biri sayılan CAR yarışdan kənarlaşdırılmaqla yanaşı, AFK-nın da tərkibindən çıxarıldı. Bu, xeyli mübahisələrə zəmin yaratsa da, AFK qərarını dəyişmədi. Cənubi Afrika Republikası AFK-nı tərk edəndən sonra, turnirdə 3 region — Efiopiya, Misir və Sudan çıxış edirdi. Siyahıdan silinmiş CAR turnirə düz 39 ildən sonra qayıtdı. Buna qədər baş tutan ilk iki turnir (1957/1959) tam qayda-qanunla keçirilməmişdi. Afrika futbolunun dünyada kifayət qədər tanınması üçün turnir iştirakçılarının sayını artırmaqdan gözəl vasitə ola bilməzdi. Bunu yaxşı anlayan AFK rəhbərliyi qısa zaman kəsiyində iştirakçıların sayını 16-ya çatdırdı.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Bəyannaməsi (İyirmi altı dövlətin bəyannaməsi,rus. Декларация Объединённых Наций, ing. Declaration by United Nations) — 1942-ci il yanvarın 1-də Vaşinqton Konfransı zamanı imzalanıb. 1941-ci ilin dekabrında Ruzvelt tərəfindən antihitler koalisiyasında müttəfiqlər üçün "Birləşmiş Millətlər" adı verilmişdir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 1 yanvar 1942-ci il tarixli Bəyannaməsi gələcək Birləşmiş Millətlər Təşkilatının əsasını təşkil etmişdir. Müharibə dövründə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı antihitler koalisiyası üçün Müttəfiqlər ilə sinonimə çevrildi. Bəyannamə "Böyük dördlük" (ABŞ, Böyük Britaniya, SSRİ və Çin), Mərkəzi Amerika və Karib dənizinin 9 əyaləti, Britaniya dominionları, Britaniya Hindistanı və antihitler koalisiyasının 26 iştirakçıları tərəfindən imzalanıb. 1942-1945 dövründə 21 dövlət də bəyanata əlavə olaraq qatıldı. Tərəflər Atlantik Nizamnaməsini həyata keçirmək, bütün resurslarını Berlin-Roma-Tokio oxu ölkələri ilə müharibə üçün istifadə etmək, həmçinin Almaniya və ya Yaponiya ilə ayrı-ayrılıqda sülhün yaradılmasına razılıq vermədi. Müharibənin sonunda bir çox başqa ölkələr Filippin, Fransa, Argentinadan başqa bütün Latın Amerikası ölkələri , Yaxın Şərq və Afrikanın bəzi müstəqil dövlətləri də daxil olmaqla bəyannaməyə qoşulmuşdur.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (ing. United Nations) — 1945-ci il oktyabrın 24-də dünyanın ən güclü 50 dövləti tərəfindən yaradılmış "Ümumdünya Hökuməti". Hazırda dünyanın 193 ölkəsi, 500 asılı ərazi, Antarktida materiki, Qərbi Səhra, Dünya okeanı bütünlükdə yer kürəsinin 80 — % ərazisi, BMT-nin mandat sisteminə daxildir. BMT-nin baş qərargahı Nyu-York şəhərində yerləşir. Əsas vəzifəsi beynəlxalq sülhü və təhlükəsizliyi qorumaq və möhkəmlətmək, dövlətlər arasında əməkdaşlığı inkişaf etdirməkdir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı İDM-dən sonra, beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin qorunub saxlanılması, millətlər arasında dostluq əlaqələrinin inkişafı və sosial tərəqiyyə yardım, insan həyatının və hüquqlarının müdafiəsi səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə yaradılmış ən böyük qurumdur. BMT-nin Nizamnaməsi 1945-ci il 26 iyunda San-Fransisko konfransında 50 dövlətin nümayəndəsi tərəfindən imzalandı və 1945-ci il 24 oktyabrda qüvvəyə mindi. BMT-nin əsas orqanları BMT Baş Məclisi, BMT Təhlükəsizlik Şurası, İqtisadi və İctimai Şura, Qəyyumluq Şurası, Beynəlxalq Məhkəmə və Katiblikdir. Azərbaycan Respublikası 1992-ci ildən BMT-nin üzvüdür. Üzv ölkələr öz aralarında BMT-nin Nizamnaməsinin — onların dünya birliyinin üzvləri kimi hüquq və vəzifələrini müəyyənləşdirən beynəlxalq müqavilənin prinsipləri ilə əlaqələnirlər.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının bayrağı — 20 oktyabr 1947-ci ildə qəbul edilmiş, açıq mavi fonun mərkəzində yerləşdirilmiş ağ BMT emblemindən ibarət Birləşmiş Millətlər Təşkilatının bayrağı. == Tarixi == Birləşmiş Millətlər Təşkilatının bayrağının tarixi 1945-ci ilin aprelində ABŞ-nin Strateji Xidmətlər Ofisinin Nümayəndəlik şöbəsi tərəfindən hazırlanmış bir gerbi ilə başlayır. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nizamnaməsini hazırlayan və qəbul edən San-Fransisko Konfransı üçün emblem hazırlamaq istəyinə cavab olaraq hazırlanmışdır. San-Fransisko Konfransı emblemi, mərkəzdə Şimal qütbü ilə dünyanın dairəvi xəritəsi idi. Xəritə 60-cı paralel cənubda, Qrinviçin 100-cü meridian qərbindən aşağıya doğru uzanır. 7 dekabr 1946-cı ildə baş katib, eskizin Birləşmiş Millətlər Təşkilatının rəsmi möhürü və gerbi kimi təsdiqlənməsinin arzu olunacağını və Assambleyanın San-Fransisko üçün eskizini təsdiqləndiyini bildirdi. == Bayrağın istifadəsi == Bayraq Birləşmiş Millətlər Təşkilatına və onun işinə dəstək nümayiş etdirmək üçün sərbəst şəkildə nümayiş oluna bilsə də, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının gerbi, adı və ya baş həriflərinin istifadəsi Baş Assambleyanın 1946-cı ildə qəbul edilmiş 92 (I) saylı qətnaməsinin müddəaları ilə məhdudlaşır. Bu qətnamədə Assambleya, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının möhürü və emblemindən sui-istifadə hallarının qarşısının alınması üçün Baş katibin icazəsi olmadan istifadə edilməməsi qərara alındı. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının gerbindən istifadə etmək istəyən hər kəs, İcra katibi, Nəşriyyat Şurası, İctimai İnformasiya Departamenti və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı ABŞ-yə rəsmi yazılı sorğu göndərməlidir.

UEFA Millətlər Liqası — UEFA-ya üzv olan federasiyaların kişi milli futbol komandaları arasında iki ildən bir keçirilən futbol turniri.. İlk turnirə 2018-ci ilin sentyabrında start verildi. A diviziyasında qruplarını birinci sırada bitirən 4 komanda Portuqaliyada keçirilən final mərhələsinə yüksəldi. Bundan əlavə, hər diviziyadan bir komanda UEFA Avro 2022-yə vəsiqə qazanacaq. Turnir milli komandalar arasında keçirilən yoldaşlıq oyunlarını əvəzetmək məqsədilə təsis edilmişdir. UEFA Millətlər Liqasının format və matç reqlamenti 4 dekabr 2014-cü il tarixində təsdiqləndi. Qəbul edilmiş formata əsasən (qeyd etmək lazımdır ki, format təsdiqlənməmişdən öncə Kosovo hələ UEFA üzvü olmamışdı) 55 komanda A diviziyasında 12, B diviziyasında 12, C diviziyasında 15 və D diviziyasında 16 komanda olmaqla dörd diviziyaya ayrılır. Hər diviziya öz içində üç-üç və ya dörd-dörd komandalardan ibarət 4 qrupa ayrılır. Hər qrupda komandalar dairəvi sistem üsulu ilə 4 və ya 6 oyun oynayır. Oyunlar hər matç həftəsində 2 oyun olm Ən yuxarı diviziya olan A diviziyasının dörd qrup birincisi UEFA Millətlər Liqası çempionu olmaq üçün final mərhələsində qarşılaşır.

Futbol üzrə 1-ci Avropa çempionatı (və ya Avropa Milllətlər Kuboku) — milli yığma komandalar arasında UEFA bayrağı altında hər dörd ildən bir keçirilən futbol üzrə Avropa çempionatlarının birincisi. Turnirin final mərhələsi dörd komandanın iştirakı ilə Fransada keçirilmişdir. Çempionatın qalibi Parisdəki Park de Prens stadionunda keçirilən final oyununda əlavə vaxtda Yuqoslaviya milli futbol komandasına 2:1 hesabı ilə qalib gəlmiş SSRİ milli futbol komandası olmuşdur. GoldStar, Panasonic və Toyota şirkətləri çempionata sponsorluq etmişlər. == Reqlament == Turnir olimpiya sisteminə uyğun şəkildə keçirilmişdir. Ümumilikdə çempionatda 17 komanda iştirak etmişdir. Bu tək rəqəm olduğuna görə turnirdə yeganə seçmə mərhələsi oyunu atılan püşklə Çexoslovakiya və İrlandiya milli futbol komandaları arasında baş tutmuşdur. Oyunun nəticəsinə görə Çexoslovakiya millisi 1/8 finala vəsiqə qazanmışdır. 1/8 və 1/4 final oyunlarında da komandalar iki oyun keçirmişlər: evdə və səfərdə. Yarımfinal oyunları və final Fransada baş tutmuşdur.

Futbol üzrə 2-ci Avropa çempionatı — 1964-cü il 17-21 iyun tarixində İspaniyada keçirilən futbol yarışı. Çempionatın qalibi finalda SSRİ yığmasını 2:1 hesabı ilə məğlub edən ev sahibi İspaniya milli futbol komandası olmuşdur. İlk çempionatda 17 olan iştirakçı sayı, bu çempionatda 29-a çıxmışdır. == Reqlament == Turnir pley-off sisteminə uyğun keçirilmişdir. 29 komanda çempionatda iştirak etmək üçün ərizə vermişdir (Yunanıstan millisi püşkatmadan sonra iştirakdan imtina etmişdir). SSRİ, Avstriya və Lüksemburq milliləri turnirə birbaşa ikinci mərhələdən başlama hüququ əldə etmişlər. Yarımfinallara qədər komandalar bir-birləri ilə iki oyun keçirmişlər (evdə və səfərdə). Turnirin final mərhələsinə vəsiqə qazanan dörd komanda çempionatın bu mərhələsinin keçiriləcəyi ölkəyə toplaşmışlar. Ev sahibi ölkə isə final mərhələsində iştirak edəcək dörd komanda məlum olandan sonra bu komandaların mənsub olduqları ölkələrin içindən seçilmişdir. == Tarixi == Lüksemburq millisi bütün turnirin sensasiyası hesab edilmişdir.

Afrika Millətlər Kuboku 2010 — 2010-cu ilin yanvarında Anqolada keçirilib. Final mərhələdə 160 ölkə iştirak edib.

Afrika Millətlər Kuboku 2013 — 2013-cü il 19 yanvar – 10 fevral tarixlərində CAR-da keçirilmişdir. Sonuncu qalib Zambiya milli komandasıdır (2012). Afrika çempionu adını isə ən çox (7 dəfə) Misir futbolçuları qazanıblar. Cənubi Afrika Respublikasının ev sahibliyi edəcəyi builki turnir 29-cudur.

== Tarix == Bu turnirin qalibi Rusiyanın 2017 FİFA Konfederasiyalar Kuboku turnirində üçün uyğun olacaq.

2019 Afrika Millətlər Kuboku - 2019-cu ildə Misirdə təşkil olunan futbol turniri. Açılış matçında turnirin ev sahibi Misir Zimbabveni qəbul edib və 1:0 hesabı ilə qalib gəlib. Kamerun millisi 2017-ci il turnirində qazandığı titulu müdafiə edə bilmədi, onlar Nigeriya yığmasına 1/8 finalda məğlub oldular. Final matçında Seneqal və Əlcəzair yığmaları qarşılaşıb. Oyunun taleyini bir qol həll edib. Əlcəzair 2-ci dəqiqədə vurduğu yeganə qolla qalib gəlib. Bununla Əlcəzair 2-ci dəfədir bu kuboku qazanır. Şimali afrikalılar 1990-cı ildə də qitə çempionu olub. == Reqlament == Afrika Millətlər Liqasının reqlamentinə əsasən, 24 komanda 6 qrupa bölünüb. İlk iki yeri tutan və ən yaxşı göstəriciyə malik 4 qrup üçüncüsü pley-off mərhələsinə vəsiqə qazanacaq.

Afrika Millətlər Kuboku 2010 — 2010-cu ilin yanvarında Anqolada keçirilib. Final mərhələdə 160 ölkə iştirak edib.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Bəyannaməsi (İyirmi altı dövlətin bəyannaməsi,rus. Декларация Объединённых Наций, ing. Declaration by United Nations) — 1942-ci il yanvarın 1-də Vaşinqton Konfransı zamanı imzalanıb. 1941-ci ilin dekabrında Ruzvelt tərəfindən antihitler koalisiyasında müttəfiqlər üçün "Birləşmiş Millətlər" adı verilmişdir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 1 yanvar 1942-ci il tarixli Bəyannaməsi gələcək Birləşmiş Millətlər Təşkilatının əsasını təşkil etmişdir. Müharibə dövründə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı antihitler koalisiyası üçün Müttəfiqlər ilə sinonimə çevrildi. Bəyannamə "Böyük dördlük" (ABŞ, Böyük Britaniya, SSRİ və Çin), Mərkəzi Amerika və Karib dənizinin 9 əyaləti, Britaniya dominionları, Britaniya Hindistanı və antihitler koalisiyasının 26 iştirakçıları tərəfindən imzalanıb. 1942-1945 dövründə 21 dövlət də bəyanata əlavə olaraq qatıldı. Tərəflər Atlantik Nizamnaməsini həyata keçirmək, bütün resurslarını Berlin-Roma-Tokio oxu ölkələri ilə müharibə üçün istifadə etmək, həmçinin Almaniya və ya Yaponiya ilə ayrı-ayrılıqda sülhün yaradılmasına razılıq vermədi. Müharibənin sonunda bir çox başqa ölkələr Filippin, Fransa, Argentinadan başqa bütün Latın Amerikası ölkələri , Yaxın Şərq və Afrikanın bəzi müstəqil dövlətləri də daxil olmaqla bəyannaməyə qoşulmuşdur.

Futbol üzrə 1-ci Avropa çempionatı (və ya Avropa Milllətlər Kuboku) — milli yığma komandalar arasında UEFA bayrağı altında hər dörd ildən bir keçirilən futbol üzrə Avropa çempionatlarının birincisi. Turnirin final mərhələsi dörd komandanın iştirakı ilə Fransada keçirilmişdir. Çempionatın qalibi Parisdəki Park de Prens stadionunda keçirilən final oyununda əlavə vaxtda Yuqoslaviya milli futbol komandasına 2:1 hesabı ilə qalib gəlmiş SSRİ milli futbol komandası olmuşdur. GoldStar, Panasonic və Toyota şirkətləri çempionata sponsorluq etmişlər. Turnir olimpiya sisteminə uyğun şəkildə keçirilmişdir. Ümumilikdə çempionatda 17 komanda iştirak etmişdir. Bu tək rəqəm olduğuna görə turnirdə yeganə seçmə mərhələsi oyunu atılan püşklə Çexoslovakiya və İrlandiya milli futbol komandaları arasında baş tutmuşdur. Oyunun nəticəsinə görə Çexoslovakiya millisi 1/8 finala vəsiqə qazanmışdır. 1/8 və 1/4 final oyunlarında da komandalar iki oyun keçirmişlər: evdə və səfərdə. Yarımfinal oyunları və final Fransada baş tutmuşdur.

Futbol üzrə 2-ci Avropa çempionatı — 1964-cü il 17-21 iyun tarixində İspaniyada keçirilən futbol yarışı. Çempionatın qalibi finalda SSRİ yığmasını 2:1 hesabı ilə məğlub edən ev sahibi İspaniya milli futbol komandası olmuşdur. İlk çempionatda 17 olan iştirakçı sayı, bu çempionatda 29-a çıxmışdır. Turnir pley-off sisteminə uyğun keçirilmişdir. 29 komanda çempionatda iştirak etmək üçün ərizə vermişdir (Yunanıstan millisi püşkatmadan sonra iştirakdan imtina etmişdir). SSRİ, Avstriya və Lüksemburq milliləri turnirə birbaşa ikinci mərhələdən başlama hüququ əldə etmişlər. Yarımfinallara qədər komandalar bir-birləri ilə iki oyun keçirmişlər (evdə və səfərdə). Turnirin final mərhələsinə vəsiqə qazanan dörd komanda çempionatın bu mərhələsinin keçiriləcəyi ölkəyə toplaşmışlar. Ev sahibi ölkə isə final mərhələsində iştirak edəcək dörd komanda məlum olandan sonra bu komandaların mənsub olduqları ölkələrin içindən seçilmişdir. Lüksemburq millisi bütün turnirin sensasiyası hesab edilmişdir.

== İstinadlar ==

Millətlərarası ünsiyyət dili — çoxmillətli dövlətdə xalqlararsı ünsiyyət vasitəsi kimi istifadə edilən dil. Beynəlxalq dillərin bir və ya daha çoxundan bir ölkə daxilində istifadə edilməsi ilə fərqlənir. Türk dili Türkiyədə yaşayan bütün xalqların ümumi istifadə etdiyi dildir. İngilis dili ABŞ-də bütün xalqlar tərəfindən istifadə edilir. Rus dili Rusiyada yaşayan 100-dən çox xalqın ümumi ünsiyyət dilidir..

Bugünkü gündə millətlərin psixologiyası ilə psixologiyanın "etnik psixologiya" adlanan xüsusi bölməsi məşğul olur. İlkin mərhələdə – müxtəlif xalqların mənəvi-mədəni xüsusiyyətlərini öyrənmək məqsədilə meydana çıxan bu psixologiya sahəsinin, XIX əsrin ikinci yarısından başlayaraq ilk ümumi terminləri meydana çıxmağa başlayır: "xalqların psixologiyası", "milli xarakter", "milli ruh", hətta "etnik (etnoqrafik) psixologiya" (Ribo T. – 1886) və s. kimi. Bunlara paralel olaraq etnopsixologiyanın nəzdində fəlsəfi-psixoloji xətt də inkişaf edir (X. Şteyntal, M. Lasarus, V. Vundt, Q. Lebon və b.). Ümumi olaraq, həmin dövr üçün əsas tədqiqat metodu – dildə, adət-ənənələrdə, əsatirlərdə, bir sözlə, müxtəlif xalqların mənəvi həyatında insani ruhların təzahürünün analizindən ibarət idi. Bugünkü gündə etnopsixologiya – ayrıca individ və ya insan qruplarının etnik və mədəni mənsubiyyəti ilə əlaqədar olan, şüuri və qeyri-şüuri səviyyədə təzahür edən müxtəlif psixoloji xüsusiyyətləri öyrənən psixologiya bölməsi kimi tanınır . XX əsrin 30-cu illərindən başlayaraq Qərbdə bu təlimin özünün də nəzdində differensasiya gedərək, etnik psixologiya özü də iki fərqli qola – psixoloji antropologiya və krosskultur psixologiya qollarına ayrıldı. Bunlardan birincisi – insanların müxtəlif mədəniyyət şəraitdə necə düşünüb, hiss edib, reaksiya verib, hərəkət etməsini (başlıca nümayəndələri R. Benedikt, M. Mid, K. Klakxorn, R. Linton, K. Dyubua və b.); ikincisi isə – fərqli etnik və mədəni qruplara məxsus individlərin psixologiyasındakı oxşarlıq və fərqləri, həmçinin, sosio-mədəni, ekoloji və bioloji xüsusiyyətlərindəki psixoloji fərqlərin əlaqəsini və zaman keçdikcə bu fərqlərdə yaranan dəyişiklikləri öyrənməklə məşğul olur (bu sonuncusu həm də müqayisəvi-mədəni psixologiya adı ilə də tanınır). Postsosialist ölkələrinin psixologiyasında bunların hər ikisi etnopsixologiya və ya etnik psixologiya çərçivəsində öyrənilir (Etnopsixologiya – insanların etnik (mədəni) mənsubiyyəti ilə onların psixologiyası arasındakı əlaqəni öyrənən psixologiya sahəsidir). Haşiyə kimi qeyd edək ki, millətlərin psixologiyasının öyrənilməsinə belə böyük maraq həm də siyasi motivlərlə əlaqədardır.

Müqaviləyə əsaslanan İnvestor-Dövlət Arbitrajında şəffaflıq haqqında Birləşmiş Millətlər Konvensiyası — 10 dekabr 2014-cü ildə qəbul edilmiş və 18 oktyabr 2017-ci ildə qüvvəyə minmiş, tərəflər arasında beynəlxalq müqavilələr əsasında İnvestor-Dövlət Arbitrajı Kontekstində Şəffaflığa dair Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Beynəlxalq Ticarət Hüququ üzrə Komissiyası qaydalarını, cavabdehin bildirişinin dərc olunmasını təmin edir. Eyni zamanda, konvensiya ticarət sirrini təşkil edən və ya nəşri qanunların icrasına müdaxilə edəcək və ya beynəlxalq müqaviləyə əsasən yayımlanmaqdan qorunan və ya cavabdeh tərəfindən təqdim edildiyi gizli məlumatların dərc edilməsini nəzərdə tutmur. Milli qanuna uyğun olaraq, ya da qanuna və ya arbitrajın bu məlumatların açıqlanması baxımından uyğun hesab etdiyi qaydalara uyğun olaraq. Konvensiya UNCITRAL veb saytında.

Rusiya müsəlmanları türk-tatar millətlərinin hüquq müdafiə cəmiyyəti — Birinci dünya müharibəsi illərində Rusiya ilə Türkiyə arasında hərbi əməliyyatların başlanmasından az sonra Rusiyadakı müsəlman və türk xalqlarının mədəni və siyasi hüquq tələblərini beynəlxalq aləmə çatdırmaq məqsədilə Türkiyədə yaşayan, əslən Rusiyadan olan xadimlərin yaratdığı çox saylı təşkilatlardan biri. Cəmiyyətin müəssisləri Əli bəy Hüseynzadə (Azərbaycanın) və Yusif bəy Akçura və Əbdürrəşid İbrahimov (Tatarıstan) olmuşlar. Cəmiyyətə, həmçinin, Məhəmməd Əsəd Cələbizadə (Krım) və Mukiməddin Beycan (Buxara) da daxil idilər. Bu heyət (Turan heyəti) Rusiya müsəlmanlarının hüquqlarını qorumaq və Mərkəzi Avropa dövlətlərinin hökumətlərinə anlatmaq məqsədilə 1915-ci ilin sonlarında İstanbuldan Avropaya getmişdi. Səfər Türkiyə hökuməti tərəfindən dəstəklənir və maliyyələşdirilirdi. Səfər zamanı Macarıstan, Avstriya, Almaniya və İsveçrədə görüşlər keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdu. 1915-ci ilin sonlarında Ə.Hüseynzadə və Y.Akçura səfər edəcəkləri dövlətlərin rəsmi nümayəndələrinə və tanınmış siyasi xadimlərinə təqdim olunmaq üçün Cəmiyyət adından alman dilində "Rusiya müsəlmanlarının tələbləri" adlı kitabça buraxmışdılar. Memorandum xarakteri daşıyan sənəddə Rusiya müsəlmanları (türk-tatarlar) haqqında qısa məlumat verildikdən və statistik rəqəmlər gətirildikdən sonra bu xalqların siyasi və mədəni hüquqlarının tanınmasının vacibliyi qeyd edilirdi. Memorandumun siyasi tələblər hissəsində Buxara və Xivə xanlıqlarının hüquqlarının genişləndirilməsi, Kazan xanlığının, Osmanlı dövlətinin himayəsində Krım xanlığının bərpası, Vəlqa çayının neytralladırılması və s. məsələlər də öz əksini tapmışdı.

İnsanlara hürriyət, millətlərə istiqlal (az-əbcəd. اینسانلارا هورریت، میللتلره ایستیقلال‎) — Azərbaycanın milli azadlıq hərəkatının liderlərindən olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin irəli sürdüyü şüar və fəlsəfə. Bu nitq azadlıq və müstəqillik uğrunda mübarizə aparan insanlara ruh və ruh vermək üçün istifadə olunurdu. İlk dəfə 1918-ci ildə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edilməsi zamanı istifadə edilmişdir. Məmmədəmin Rəsulzadə Azərbaycanın milli-azadlıq hərəkatının liderlərindən biri olub və ölkəsinin müstəqilliyini Rusiya imperiyasından qorumuşdur. Şüar Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsində çox mühüm yer tutmuş və Azərbaycanın milli kimliyi üçün mühüm simvol hesab olunur. Şüardan indiki dövrdə də Rəsulzadənin anılması məqsədilə, elçibəyçilik simvolu kimi və Yeni Azərbaycan Partiyası hakimiyyətinə müxalif olanlar tərəfindən istifadə edilir.

İnsanlara hürriyət, millətlərə istiqlal (az-əbcəd. اینسانلارا هورریت، میللتلره ایستیقلال‎) — Azərbaycanın milli azadlıq hərəkatının liderlərindən olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin irəli sürdüyü şüar və fəlsəfə. Bu nitq azadlıq və müstəqillik uğrunda mübarizə aparan insanlara ruh və ruh vermək üçün istifadə olunurdu. İlk dəfə 1918-ci ildə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edilməsi zamanı istifadə edilmişdir. Məmmədəmin Rəsulzadə Azərbaycanın milli-azadlıq hərəkatının liderlərindən biri olub və ölkəsinin müstəqilliyini Rusiya imperiyasından qorumuşdur. Şüar Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsində çox mühüm yer tutmuş və Azərbaycanın milli kimliyi üçün mühüm simvol hesab olunur. Şüardan indiki dövrdə də Rəsulzadənin anılması məqsədilə, elçibəyçilik simvolu kimi və Yeni Azərbaycan Partiyası hakimiyyətinə müxalif olanlar tərəfindən istifadə edilir.

İnsanlara hürriyət, millətlərə istiqlal (az-əbcəd. اینسانلارا هورریت، میللتلره ایستیقلال‎) — Azərbaycanın milli azadlıq hərəkatının liderlərindən olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin irəli sürdüyü şüar və fəlsəfə. Bu nitq azadlıq və müstəqillik uğrunda mübarizə aparan insanlara ruh və ruh vermək üçün istifadə olunurdu. İlk dəfə 1918-ci ildə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edilməsi zamanı istifadə edilmişdir. Məmmədəmin Rəsulzadə Azərbaycanın milli-azadlıq hərəkatının liderlərindən biri olub və ölkəsinin müstəqilliyini Rusiya imperiyasından qorumuşdur. Şüar Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsində çox mühüm yer tutmuş və Azərbaycanın milli kimliyi üçün mühüm simvol hesab olunur. Şüardan indiki dövrdə də Rəsulzadənin anılması məqsədilə, elçibəyçilik simvolu kimi və Yeni Azərbaycan Partiyası hakimiyyətinə müxalif olanlar tərəfindən istifadə edilir.

İnsanlara hürriyət, millətlərə istiqlal (az-əbcəd. اینسانلارا هورریت، میللتلره ایستیقلال‎) — Azərbaycanın milli azadlıq hərəkatının liderlərindən olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin irəli sürdüyü şüar və fəlsəfə. Bu nitq azadlıq və müstəqillik uğrunda mübarizə aparan insanlara ruh və ruh vermək üçün istifadə olunurdu. İlk dəfə 1918-ci ildə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edilməsi zamanı istifadə edilmişdir. Məmmədəmin Rəsulzadə Azərbaycanın milli-azadlıq hərəkatının liderlərindən biri olub və ölkəsinin müstəqilliyini Rusiya imperiyasından qorumuşdur. Şüar Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsində çox mühüm yer tutmuş və Azərbaycanın milli kimliyi üçün mühüm simvol hesab olunur. Şüardan indiki dövrdə də Rəsulzadənin anılması məqsədilə, elçibəyçilik simvolu kimi və Yeni Azərbaycan Partiyası hakimiyyətinə müxalif olanlar tərəfindən istifadə edilir.

2023-cü il FIVB Voleybol Qadın Millətlər Liqası,qadınların illik beynəlxalq voleybol turniri olan FIVB Voleybol Qadınlar Millətlər Liqasının beşinci buraxılışı kimi qeydə alınıb. Müsabiqə 2023-cü il mayın 30-dan iyulun 16-dək keçirilib və final mərhələsi ABŞ-ın Texas ştatının Arlinqton şəhərindəki College Park Mərkəzində keçirilib 2022 Millətlər Liqası və 2022 Rəqib Kubokunun nəticələrindən sonra Belçika yerini bu turnirdə ilk dəfə mübarizə aparan Xorvatiyaya buraxdı. Finalda Çini 3-1 hesabı ilə məğlub edən Türkiyə ilk çempionluğunu qazanarkən,turnirdə ilk dəfə finalda oynamaq uğuru qazanan Çin gümüş medalın sahibi olub.Turnirdə ilk medalını qazanan Polşa üçüncü yer uğrunda görüşdə ev sahibi ABŞ-ı 3-2 hesabı ilə məğlub edərək bürünc medala sahib olub.Turnirin MVP-si isə türkiyəli Melissa Varqas seçilib. Turniri xalsız başa vuran Cənubi Koreya əsas komanda olduğu üçün liqadan aşağı düşmədiyi üçün ən aşağı reytinqli rəqib komanda olan Xorvatiya voleybol rəqib Kubokuna düşən ölkə oldu. == İştirak edən komandalar == 16 komanda yarışa vəsiqə qazanıb.Bunlardan 11-i aşağı liqaya düşmək təhlükəsi olmayan əsas komandalar kimi vəsiqə qazandı.Digər 5 komanda isə turnirdən aşağı liqaya düşə biləcək rəqib komandalar kimi seçilib. Xorvatiya 2022 Challenger Kubokunu qazandıqdan sonra Belçikanı əvəz etdi. == Format == === Təsnifat mərhələsi === Bu mərhələdə on altı komanda səkkiz komandadan ibarət iki qrupda mübarizə aparacaq və üç həftə davam edəcək görüşlərdən sonra xal sıralamasında ilk səkkiz yeri tutan komandalar finalda mübarizə aparmaq hüququ qazanacaqlar. === Final === VNL Finallarında yeddi ən güclü komanda ev sahibi ABŞ ilə birlikdə səkkiz oyun, dörd dörddəbir final,iki yarımfinal, bürünc və qızıl medal oyunlarından ibarət olan pley-off mərhələsinə birbaşa yüksələcək. Səkkizdə bir final düsturu: 1-ci yerin sahibi 8-ci, 2-ci yerin sahibi 7-ci, 3-cü yeri tutan 6-cı, 4-cü yer tutan komanda 5-ci yerin sahibi ilə 1/4 final matçını keçirəcək. Ev sahibi ölkənin milli komandası final mərhələsində iştiraka zəmanət verəcək.Ev sahibi ölkə seçmə mərhələdə ilk səkkizliyi tamamlaya bilməsə,səkkizinci yeri tutan komandanı əvəz edəcək və səkkizinci sıradan çıxacaq.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Humanitar Məsələlərin Əlaqələndirilməsi Ofisi (HMƏO; ing. United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs, OCHA) — Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) mürəkkəb fövqəladə hallara və təbii fəlakətlərə beynəlxalq reaksiyanı gücləndirmək məqsədilə 1991-ci ilin dekabrında Baş Assambleya tərəfindən yaradılmış orqanı. Humanitar Məsələlər Departamenti (HMD) qısa müddət sonra Baş katib tərəfindən yaradılmışdır, lakin 1998-ci ildə BMT-nin böyük fəlakətlər üzrə əsas mərkəzinə çevrilən HMƏO-ya birləşdirilmişdir. HMƏO-nın mandatı daha sonra humanitar cavab tədbirlərinin əlaqələndirilməsi, siyasətin işlənib hazırlanması və humanitar vəkilliyi əhatə edəcək şəkildə genişləndirilmişdir. Onun fəaliyyətlərinə fövqəladə yardım üçün sürətli cavab verən qrupları asanlaşdırmaq üçün humanitar maliyyələşdirmənin təşkili və monitorinqi, təbliğat, siyasətin hazırlanması və məlumat mübadiləsi daxildir. HMƏO 2016-cı ildə Türkiyənin İstanbul şəhərində Dünya Humanitar Sammitini təşkil etmişdir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Qrupunda daimi müşahidəçidir.

BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1325 saylı qətnaməsi (S/RES/1325) — 31 oktyabr 2000-ci ildə BMT Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən 1261 (1999), 1265 (1999), 1296 (2000) və 1314 (2000) saylı qətnamələri geri çevirdikdən sonra yekdilliklə qəbul edilmiş qadınlar, sülh və təhlükəsizliklə bağlı qətnaməsi. Qətnamə silahlı münaqişənin qadınlara və qızlara qeyri-mütənasib və unikal təsirini etiraf etmişdir. Burada münaqişə, repatriasiya və məskunlaşma, reabilitasiya, reinteqrasiya və münaqişədən sonra yenidənqurma prosesi zamanı qadın və qızların xüsusi ehtiyaclarını nəzərə almaq üçün gender perspektivinin qəbul edilməsi tələb olunur. 1325 saylı qətnamə Təhlükəsizlik Şurasının münaqişə tərəflərindən qadın hüquqlarının pozulmasının qarşısını almağı, qadınların sülh danışıqlarında və münaqişədən sonrakı bərpa proseslərində iştirakını dəstəkləməyi, qadınları və qızları müharibə zamanı cinsi zorakılıqdan müdafiə etməyi tələb edən ilk rəsmi və hüquqi sənədi idi. . Bu, həmçinin Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının münaqişənin qadınlara təsirini xüsusi qeyd edən ilk qətnaməsi idi. Qətnamə o vaxtdan 1325 saylı qətnamənin komponentlərinin irəlilədilməsinə yönəlmiş qadınlar, sülh və təhlükəsizlik gündəliyi üçün təşkilati çərçivəyə çevrilmişdir. == Məzmunu == Qətnamədə qeyd edilən bəndlər aşağıdakılardır: Üzv-dövlətləri münaqişələrin qarşısının alınması, nizamlanması və həlli üçün milli, regional və beynəlxalq institutlar və mexanizmler çərçivəsində qərar qəbul etmənin bütün səviyyələrində qadınların daha geniş təmsil olunmasını təmin etməyə təkidlə çağırır, Baş Katibi qadınların münaqişələrin həlli və sülh prosesində qərar qəbul etmə səviyyəsində iştirakının gücləndirilməsini nəzərdə tutan strateji fəaliyyət planını (A/49/587) həyata keçirməyə çağırır; Baş Katibdən daha çox qadını onun adından xeyirxah xidmətlər göstərmək məqsədilə xüsusi nümayəndə və elçi təyin etməsini təkidlə xahiş edir və bu baxımdan üzv-dövlətləri mütamadi olaraq yeniləşdirilən mərkəzləşdirilmiş siyahıya daxil etmək üçün Baş Katibə namizədləri təqdim etməyə çağırır; Baş Katibdən Birleşmiş Millətlər Təşkilatının səhra əməliyyatlarında, xüsusilə də hərbi müşahidəçilər, mülki polis, insan haqqları və humanitar məsələlərlə məşğul olan heyət arasında qadınların rolunun və iştirakının gücləndirilməsi yollarını nəzərdən kəçirmeyi bir daha təkidlə xahiş edir; Cender perspektivinin sülhməramlı əməliyyatlara daxil edilməsi niyyətini ifadə ədir və Baş Katibdən, müvafiq hallarda, cender komponentini səhra əməliyyatlarına daxil etməyi təkidlə xahiş edir; Baş Katibdən qadınların mühafizəsi, haqqlarını və xüsusi ehtiyacları, həmçinin qadınların bütün sülhqoruma və sülhyaratma əməliyyatlarına cəlb olunmasının əhəmiyyəti barədə göstərişləri və təlim materiallarını üzv-dövlətlərə təqdim etməyi xahiş edir və üzv-dövlətləri bu elementləri, eləcə də HİV/AİDS məsələlərini sülhməramlı əməliyyatların heyata keçirilməsi üçün təlim alan milli hərbi və mülki polis heyətinin təlim proqramlarına daxil etməyə dəvət edir və Baş Katibdən sülhməramlı əməliyyatlarda iştirak edən mülki heyətin də oxşar telim almasını təmin etməyi bir daha xahiş edir; Üzv-dövlətlərdən cender məsələlərinə həssas olan sahələrdə telim səylərinə, o cümlədən BMT- nin Qadınlar üçün İnkişaf Fondu, BMT-nin Uşaq Fondu, BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı və digər müvafiq orqanlar da daxil olmaqla müxtəlif fondlar və proqramlar tərəfindən həyata keçirilən fəaliyyətə könüllü maliyyə, texniki və təşkilatı dəstəyi gücləndirməyi təkidlə xahiş edir; Bütün iştirakçı tərəfləri sülh sazişlərinin müzakirəsi və onların icrası zamanı cender aspektlərini, o cümlədən: a) Repatriasiya və yenidən məskunlaşdırma, reabilitasiya, reinteqrasiya və münaqişədən sonrakı bərpa müddətində qadınların və qızların xüsusi ehtiyaclarını nəzərə alan; b) Yerli qadınlar tərəfindən irəli sürülən sülh təşəbbüslərini və yərli səviyyədə münaqişələrin həllinə yönəlmiş prosesləri dəstəkləyən və sülh sazişlərinin bütün icra mexanizmlərinə qadınların cəlb olunmasını təmin edən; c) Qadın və qızların insan haqqlarının, xüsusilə de konstitusiya, seçki sistemi, polis ve ədliyyə ilə bağlı haqqlarının müdafiəsini ve onlara qarşı hörməti təmin edən tədbirlər görməyə çağırır, Silahlı münaqişələrin bütün tərəflərini mülki şəxslər kimi qadın ve qızların hüquqları və müdafiəsi ilə bağlı tətbiq oluna bilən beynəlxalq hüquq normalarına, xüsusilə də 1949-cu il Cenevrə konvensiyalarına ve onlara 1977-ci il tarixli Protokollara, 1951-ci il Qaçqınlar üzrə Konvensiyaya ve ona 1967-ci il tarixli protokola, 1979-cu il Qadınlara qarşı bütün ayrı-seçkilik formalarının aradan qaldırılması haqqında Konvensiyaya ve ona 1999-cu il tarixli Fakültativ Protokola və 1989-cu il BMT-nin Uşaq haqqları Konvensiyasına ve ona 25 may 2000-ci il tarixli iki Fakültativ protokola tam şəkildə hörmət etməyə ve Beynəlxalq Cinayət Mehkemesinin Roma Statutunun müvafiq müddəalarına diqqət yetirməyə çağırır; Silahlı münaqişələrin bütün tərəflərini qadınları ve qızları cinsi zorakılıqdan, xüsusilə də zorlamalardan və digər növ cinsi cinayətlərdən və silahlı münaqişə vəziyyətlərində digər növ zorakılıqdan müdafiə etmək üçün tədbirlər görməyə çağırır; Bütün dövlətlərin qanunsuzluğa son qoymaq ve soyqırımda, insanlığa qarşı cinayətlərdə, qadın və qızlara qarşı cinsi və digər növ zor tətbiq etmə halları da daxil olmaqla hərbi cinayətlərdə, günahlandırılan şəxsləri mehkeme yoiü ile təqib etmək cavabdehliyini vurğulayır və bu cinayətlərə münasibətdə, mümkün olan hallarda, amnistiyanın tətbiq edilməməsi ehtiyacını qeyd edir; Silahlı münaqişələrin bütün tərəflərini qaçqın düşərgələrinin ve məskunlaşma məntəqələrinin humanitar və mülki xarakterinə hörmət etməyə, ve onların layihelendirilmesində qadınların ve qızların xüsusi ehtiyaclarını nəzərə almağa çağırır və özünün 19 noyabr 1998-ci il 1208 (1998) saylı və 19 aprel 2000-ci il 1296 (2000) saylı qetnamelerine istinad edir; Tərksilah, tərxis ve yənidəninteqrasiyanın planlaşdın İmasına cəlb olunmuş şəxsləri əvvəllər hərbi əməliyyatlarda iştirak etmiş qadın və kişilərin fərqli ehtiyaclarını ve onların ailə üzvlərinin ehtiyaclarını nəzərə almağa çağırır; Hər dəfə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nizamnaməsinin 41-ci maddəsinə müvafiq olaraq tədbirlər heyata keçirilən zaman, müvafiq humanitar istisnalar etmək üçün həmin tədbirlərin mülki əhaliyə potensial təsirinin nəzərə alınması ve qadın və qızların xüsusi ehtiyaclarına diqqət verilməsinə hazırlığını bir daha təsdiq edir; Təhlükəsizlik Şurasının missiyalarının cender mülahizələrini ve qadın haqqlarını, o cümlədən yerli və beynəlxalq qadın qrupları ile məsləhətləşmələrin keçirilməsi vasitəsilə, nəzərə almasını təmin etməyə can atdığını ifadə edir; Baş Katibi hərbi münaqişələrin qadınlara ve qızlara təsiri, qadınların sülh quruculuğunda rolu, sülh prosesləri ve münaqişələrin həllində cender aspektləri haqqında araşdırmalar aparmağa ve araşdırmaların nəticələri barədə Təhlükəsizlik Şurasına məruzə təqdim etməyə ve onu Birləşmiş Millətlər Təşkilatına üzv-dövlətlərin müzakirəsinə təqdim etməyə dəvət edir; Baş Katibdən, müvafiq hallarda, sülhün qorunması üzrə missiyalarda cender problematikası və qadınlara və qızlara aid bütün digər aspektlər sahəsində əldə olunmuş irəliləyişləri Təhlükəsizlik Şurasına təqdim etdiyi məruzələrə daxil etməyi xahiş edir; Bu məsələ ilə fəal məşğul olmağı qərara alır.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Balıq Ehtiyatları Sazişi (BMTBES) və ya sadəcə Balıq Ehtiyatları Sazişi (formal olaraq Dəniz hüququ haqqında Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 10 dekabr 1982-ci il tarixli Konvensiyasının müddəalarının həyata keçirilməsinə dair Saziş) — geniş əraziləri əhatə edən və bir sıra dövlətlər üçün iqtisadi və ekoloji narahatlıq doğuran balıqçılıq ehtiyatlarının birgə idarə edilməsini gücləndirmək üçün Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən yaradılmış çoxtərəfli müqavilə. 2016-cı ilin dekabrına olan məlumata görə, müqavilə 90 dövlət və Avropa İttifaqının daxil olduğu 91 tərəf tərəfindən ratifikasiya edilmişdir. Balıq ehtiyatları birdən çox eksklüziv iqtisadi zonadan keçir və ya orada olurlar. Saziş 1995-ci ildə qəbul edilmiş, 2001-ci ildə qüvvəyə minmişdir.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi Konfransları Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi haqqında Çərçivə Konvensiyası (UNFCCC) çərçivəsində hər il keçirilən konfranslardır. Bu görüşlər iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə əldə edilmiş tərəqqini qiymətləndirmək və 1990-cı illərin ortalarından etibarən inkişaf etmiş ölkələr üçün istixana qazı emissiyalarını azaltmaq üçün hüquqi cəhətdən məcburi öhdəliklər qoyan Kioto Protokolunu müzakirə etmək üçün UNFCCC tərəflərinin – Tərəflər Konfransının (COP) rəsmi görüşü kimi xidmət edir. 2005-ci ildən başlayaraq konfranslar həm də "Kyoto Protokolunun Tərəflərinin Müşavirəsi rolunu oynayan Tərəflərin Konfransı" (CMP) kimi fəaliyyət göstərmişdir; protokolla bağlı iclaslarda müşahidəçi qismində protokolun tərəfləri olmayan konvensiya iştirakçıları da iştirak edə bilərlər. 2011-ci ildən 2015-ci ilə qədər görüşlər iqlim fəaliyyətinə doğru ümumi yol yaradan Durban platformasının bir hissəsi kimi Paris Sazişini müzakirə etmək üçün istifadə edilmişdir. COP-nin yekun mətni yekdilliklə qəbul olunmalıdır. BMT-nin ilk İqlim Dəyişikliyi Konfransı 1995-ci ildə Berlində keçirilib.

COP28 (ing. Conference of the Parties, COP; rəsmi adı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi Konfransı) — Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi haqqında Çərçivə Konvensiyasına tərəflərin 28-ci konfransıdır. Bu, BMT tərəfindən iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə və onun təsirlərinə necə uyğunlaşma yollarını müzakirə edən illik toplantıdır. Tərəflər 1992-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasını (UNFCCC) imzalamış ölkələrdir. Konfrans Dubaydakı Sərgi Mərkəzində (Expo City) keçirilib. Sammit ölkələr üçün birgə məqsədlərin inkişafı və iqlim maliyyəsi də daxil olmaqla müxtəlif alətlər vasitəsilə iqlim dəyişikliyini daha yaxşı idarə etmək üçün bir fürsət kimi qiymətləndirilir. 2015-ci ildə COP21-də Paris Sazişinin qəbul edilməsindən sonra sammit iştirakçılarının diqqəti onun əsas məqsədinə — planetdə qlobal temperaturun 2 dərəcədən yuxarı qalxmasının qarşısının alınmasına yönəlib. Dekabrın 12-də başa çatmalı olan konfrans, Səudiyyə Ərəbistanının yekun razılaşmaya etirazından sonra uzadılmalı oldu. Dekabrın 13-də konfransın prezidenti Sultan Əl-Cabir, iştirakçı ölkələr arasında yekun kompromis razılaşmasının əldə olunduğunu elan etdi. Müqaviləni imzalayan bütün ölkələr iqlim dəyişikliyinin ən sərt təsirlərini yumşaltmaq və 2050-ci ilə qədər xalis sıfıra çatmaq üçün "ədalətli və nizamlı şəkildə" karbon enerji mənbələrindən uzaqlaşmağı öhdələrinə götürdülər.

2024-cü il Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi Konfransı və ya daha çox COP29 kimi tanınan BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyası Tərəflərinin Konfransı, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi üzrə 29-cu konfransıdır. Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri və Azərbaycanın milli neft şirkəti SOCAR-ın keçmiş əməkdaşı Muxtar Babayev 2024-cü ilin yanvarında COP29-un prezidenti seçilib. Bununla bağlı qərar COP28-in dekabrın 11–də keçirilən plenar iclasında verilib. Tədbirdə çıxış edən Azərbaycanın ekologiya və təbii sərvətlər naziri Muxtar Babayev COP28-in yüksək səviyyədə təşkilinə görə Konvensiya Katibliyinə və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə təşəkkürünü bildirərək qeyd edib: "Qarşılaşdığımız problemlər kollektiv fəaliyyət, razılaşdırılmış ümumi məqsəd və istəklərə sədaqət tələb edir. Azərbaycan iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə birgə səylərin əhəmiyyətini anlayır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin nümayiş etdirdiyi güclü siyasi iradə və Şərqi Avropa Qrupunun üzvü olan dövlətlərin Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etmək üçün ölkəmizin namizədliyini dəstəkləməsi bugünkü uğurumuzda həlledici rol oynayıb". COP29 iqlim fəaliyyətini sürətləndirmək və 2015-ci ilin dekabrında BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasına üzv ölkələrin 21-ci konfransında qəbul edilən Paris Sazişinin məqsədlərinə nail olmaq üçün keçirilən tarixi görüşdür. Bu sənədi 171 ölkənin hökumətləri adından dövlət və hökumət rəhbərləri, xarici işlər, ətraf mühit nazirləri imzalayıb. 2016-cı ilin aprelində Nyu-Yorkda, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Mənzil Qərargahında Azərbaycan Respublikası Hökuməti adından, keçmiş Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri Hüseyn Bağırov imzalayıb. Konvesiyanın ali məqsədi iqlim sisteminə insanlar tərəfindən edilən və təhlükəli hesab oluna bilən bütün müdaxilələrin qarşısını almaqdır.

COP28 (ing. Conference of the Parties, COP; rəsmi adı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi Konfransı) — Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi haqqında Çərçivə Konvensiyasına tərəflərin 28-ci konfransıdır. Bu, BMT tərəfindən iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə və onun təsirlərinə necə uyğunlaşma yollarını müzakirə edən illik toplantıdır. Tərəflər 1992-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasını (UNFCCC) imzalamış ölkələrdir. Konfrans Dubaydakı Sərgi Mərkəzində (Expo City) keçirilib. Sammit ölkələr üçün birgə məqsədlərin inkişafı və iqlim maliyyəsi də daxil olmaqla müxtəlif alətlər vasitəsilə iqlim dəyişikliyini daha yaxşı idarə etmək üçün bir fürsət kimi qiymətləndirilir. 2015-ci ildə COP21-də Paris Sazişinin qəbul edilməsindən sonra sammit iştirakçılarının diqqəti onun əsas məqsədinə — planetdə qlobal temperaturun 2 dərəcədən yuxarı qalxmasının qarşısının alınmasına yönəlib. Dekabrın 12-də başa çatmalı olan konfrans, Səudiyyə Ərəbistanının yekun razılaşmaya etirazından sonra uzadılmalı oldu. Dekabrın 13-də konfransın prezidenti Sultan Əl-Cabir, iştirakçı ölkələr arasında yekun kompromis razılaşmasının əldə olunduğunu elan etdi. Müqaviləni imzalayan bütün ölkələr iqlim dəyişikliyinin ən sərt təsirlərini yumşaltmaq və 2050-ci ilə qədər xalis sıfıra çatmaq üçün "ədalətli və nizamlı şəkildə" karbon enerji mənbələrindən uzaqlaşmağı öhdələrinə götürdülər.