Məmunilər
Məmunilər—Xarəzmdə hökm sürən bir xanədan (995-1017).
== Tarixi ==
Xanədan adını, Samanilərin Gürgənç valisi Əbül-Abbas Məmun ibn Məhəmməddən alır. Qaraxanlıların 992-ci ildə Buxaranı işgalları sırasında Məmunun Samanilərə yardım etdiyi bilinməkdədir. Məmun Gürgənçdə oturur və Xarəzmin qərbini əlində saxlayırdı. Ancaq güclənər-güçlənməz Amudəryanın sağ tərəfındaki Kas (Kat) mərkəz olmaq üzərə Xarəzmin digər qisımlarını idarə ədən Afriqilər ilə mücadiləyə başladı; 995-ci ildə Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Əhmədi bərtərəf edib, “xarəzmşah” ünvanını aldı. Arxasından, Afrigoğullarından Əbu Abdullaha əsir düşən müttəfiqi Əbu Əli Simcurini qurtarmaq bəhanəsiylə Cənubi Xarəzmə hücum ədərək ticarətdən dolayı çox zəngin olan bu bölgəni torpaqlarına qatdı (995).
Məmun öz mühafizları tərəfından öldürülüncə yerinə oğlu Əbül-Həsən Əli keçdi (387/997) və Qəznəli Sultan Mahmudun bacılarından Kəhkalci xatın ilə evlənərək siyasi nüfuzunu artırma yoluna getdi. Onun zamanında Samani Şahzadəsi İsmail ibn Nuh əl-Müntasır Xarəzmə gəlmiş və sağladığı yardımla Qaraxanlıları Buxaradan uzaqlaşdırmağı bacarmışdı (390/1000). Əbül-Həsən Ali 399 (1008-ci) il civarında vəfat etdi və taxta Məmunun diğər oğlu Əbül-Abbas II. Məmun gəçti; kardəşinin dul karısı Kəhkalci ilə əvləndi.
Abbasi xəifəsi Qadir-Billah, II Məmuna bir mənşurla birlikdə xələt və sancaq göndərdi; ayrıca ona “Eynüddövlə” və “Zeynül-millə” ləqəb və ünvanlarını verdi.