Naften neftləri
Naften neftləri — naften karbohidrogenlərinin üstünlük təşkil etdiyi neftlər. Bu neftlərdə metan karbohidrogenlərinin miqdarı aşağı fraksiyalarda maksimuma çatır, yüksək fraksiyalarda kəskin azalır, aromatik karbohidrogenlər isə əksinə, çoxalır. Naften neftləri tərkibində bərk parafin və neytral qətranların miqdarı cüzü olur, asfaltenlər isə çox vaxt olmur.
== Mənbə ==
Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.
Neftlərin təsnifatı
Neftlərin təsnifatı
Müasir anlayışlara görə, neft aşağı və yüksək molekullu karbohidrogen və digər üzvi birləşmələrin mürrəkkəb qarışığından ibarət bir komponentdir.
Nefti təşkil edən əsas elementlər: karbon 83–87% və hidrogen 12–14% arasında dəyişir. Neftin tərkibinə digər elementlərdən kükürd, azot və oksigendə daxildir. Neftin tərkibində olan kükürdün miqdarı dəyişkəndir: bir neçə yüzdə və hətta mində birdən 6–8%-ə qədər, bəzi hallarda 10-a və hətta 14%-ə qədər olur. Kükürd birləşmələri neft məhsullarının keyfiyyətinə əhəmiyyətli (ən çox mənfi) təsir göstərir.
Azot və oksigen az miqdarda neftlərin tərkibinə daxildir: azot 0,02–1,7%, oksigen 0,05–3,6%.
Əlavə olaraq neftlərdə əhəmiyyətsiz miqdarda çoxlu elementlərə rast gəlinir.
Əsrin əvvəllərindən etibarən, neftlərin təsnifatını vermək üçün bir çox cəhdlər edildi, bunlardan əsas üç qrupu göstərmək olar:
kimyəvi ;
geokimyəvi (genetik);
texnoloji (sənaye, ticarət).
== Kimyəvi təsnifatlar ==
Neftlərin kimyəvi təsnifatı üçün müxtəlif variantlar təklif edilmişdir: onlardan iki alt təsnifatı ayırmaq olar. Birinci alt təsnifat neftləri fiziki-kimyəvi xüsusiyyətlərinə görə ayırır:
neftin sıxlığı;
360o C -ə qədər distillə edilmiş yüngül fraksiyaların məhsuldarlığı;
qatranlı-asfalten maddələrin tərkibi;
bərk karbohidrogenlərin (parafin) tərkibi.Neftin sıxlığı ρ4 20
0 — çox yüngül, çox aşağı sıxlıq (ρ≤0,80)
1 — yüngül, aşağı sıxlıq (0,80< ρ≤0,84)
2 – orta sxılıqlı neftlər (0,84< ρ≤0,88)
3 – ağır, yüksək sıxlıqlı (0,88< ρ≤0,92)
4 – çox ağır, çox yüksək sıxlıqlı (ρ≤0,92)Yüngül fraksiyaların kütlə tərkibi (q360, %)
0 – az miqdarda yüngül fraksiyalı neft (q360 ≤25)
1 – orta həcmli yüngül fraksiyalı neft (25< q360≤50)
2 – yüksək miqdarda yüngül fraksiyalı neft (25< q360≤75)
3 – çox yüksək miqdarda yüngül fraksiyalı neft (75< q360≤100)
== Kükürdün kütlə tərkibi (S, %) ==
0 – az kükürdlü neftlər (0≤S≤0,5)
1 – orta kükürdlü neftlər (0,5≤S≤1)
2 — kükürdlü neftlər (1<S<3)
3 – yüksək kükürdlü neftlər (S>3)
== Qatranlı-asfalten maddələrin kütləvi tərkibi (As, %) ==
0 — az qatranlı neftlər(0≤As≤10)
1 — qatranlı neftlər(10≤As≤20)
2 – yüksək qatranlı neftlər (20≤As≤35)
== Qatı karbohidrogenlərin kütlə tərkibi (parafinin, P, %) ==
0 — aşağı parafinli neftlər (P≤5)
1 — parafinli neftlər (5<P≤10)
2 – yüksək parafinli neftlər (P>10)İkinci alt təsnifat, neftləri karbohidrogen tərkibinə və alkanlar, tsikloalkanlar və arenlərin (parafinik, naftenik və aromatik karbohidrogenlər) kütləsinə görə bölür.
