Pyotr sözü azərbaycan dilində

Müqəddəs Pyotr (e.ə. 1 – ən tezi 13 oktyabr 64 və ən geci 68) — Xristianlıqda İsa peyğəmbərin on iki həvarisindən biri. Həmçinin İsa peyğəmbərin digər bir həvarisi olan Andreasın qardaşı. Xristianlığın katolik cərayanında ənənəvi olaraq ilk Roma Papası hesab edilir. Xristianlıqda adının əvvəlinə "Müqəddəs" titulu gətirilir. Qalileyada, Fələstində anadan olmuşdur. Əsl peşəsi balıqçılıq idi. Katolik kilsəsinə görə ilk Papa və İsa peyğəmbərin varisidir. 29 iyun 67-ci ildə çarmıxa çəkilərək öldürüldüyünə inanılır. Xristian ənənəsinə görə, Pyotr Romada İmperator Neronun rəhbərliyi altında tərs formada çarmıxa çəkildi.

I Pyotr və ya Pyotr Alekseyeviç Romanov (Rusca: Пётр I Великий, Пётр Алексеевич Романов; 30 may (9 iyun) 1672, Moskva – 28 yanvar (8 fevral) 1725, Sankt-Peterburq) — ilk Rusiya imperatoru. 7 may 1682-ci ildə qardaşı V İvanla birlikdə taxta çıxmış, 1696-cı ildə qardaşının vəfatı ilə Çar Rusiyasının yeganə hakimi olmuşdur. Döyüş meydanında qazandığı ard-arda qələbələrlə, Rus çarlığını Avropanın güclü dövlətləri sırasına daxil etmiş, Azov və Baltik dənizi sahillərindəki liman şəhərlərini ələ keçirərək rus donanmasının da əsasını qoymuşdur. Həmçinin ölkədə mədəni, elmi və sosial islahatlar apararaq müasirləşmə hərəkatına da rəhbərlik etmişdir. Pyotrun islahatları ölkədə uzun müddət tətbiq edildi və hökumət strukturunun bir çox qurumları məhz bu dönəmdə yaradıldı. Pyotr eyni zamanda 1917-ci ilədək Rusiyanın paytaxtı olan Sankt-Peterburq şəhərinin də təməlini qoymuşdur. == Həyatı == === İlk illəri və taxta çıxışı === Pyotr 9 iyun 1672-ci ildə Moskvada dünyaya gəlmişdir. Atası Rus çarı I Aleksey, anası isə onun ikinci xanımı olan Naruşkin ailəsinə mənsub Nataliya Narışkinadır. Saray qeydlərinə görə, yeni doğulan körpə olduqca sağlam idi və anasının qara çəkik gözlərini almışdı. Saray xadimlərindən Nikita Zotov və Patrik Qordon kimi xadimlər körpə Pyotrun təlim-tərbiyəsiylə məşğul oldular.

I Pyotr və ya Pyotr Alekseyeviç Romanov (Rusca: Пётр I Великий, Пётр Алексеевич Романов; 30 may (9 iyun) 1672, Moskva – 28 yanvar (8 fevral) 1725, Sankt-Peterburq) — ilk Rusiya imperatoru. 7 may 1682-ci ildə qardaşı V İvanla birlikdə taxta çıxmış, 1696-cı ildə qardaşının vəfatı ilə Çar Rusiyasının yeganə hakimi olmuşdur. Döyüş meydanında qazandığı ard-arda qələbələrlə, Rus çarlığını Avropanın güclü dövlətləri sırasına daxil etmiş, Azov və Baltik dənizi sahillərindəki liman şəhərlərini ələ keçirərək rus donanmasının da əsasını qoymuşdur. Həmçinin ölkədə mədəni, elmi və sosial islahatlar apararaq müasirləşmə hərəkatına da rəhbərlik etmişdir. Pyotrun islahatları ölkədə uzun müddət tətbiq edildi və hökumət strukturunun bir çox qurumları məhz bu dönəmdə yaradıldı. Pyotr eyni zamanda 1917-ci ilədək Rusiyanın paytaxtı olan Sankt-Peterburq şəhərinin də təməlini qoymuşdur. == Həyatı == === İlk illəri və taxta çıxışı === Pyotr 9 iyun 1672-ci ildə Moskvada dünyaya gəlmişdir. Atası Rus çarı I Aleksey, anası isə onun ikinci xanımı olan Naruşkin ailəsinə mənsub Nataliya Narışkinadır. Saray qeydlərinə görə, yeni doğulan körpə olduqca sağlam idi və anasının qara çəkik gözlərini almışdı. Saray xadimlərindən Nikita Zotov və Patrik Qordon kimi xadimlər körpə Pyotrun təlim-tərbiyəsiylə məşğul oldular.

Müqəddəs Pyotr (e.ə. 1 – ən tezi 13 oktyabr 64 və ən geci 68) — Xristianlıqda İsa peyğəmbərin on iki həvarisindən biri. Həmçinin İsa peyğəmbərin digər bir həvarisi olan Andreasın qardaşı. Xristianlığın katolik cərayanında ənənəvi olaraq ilk Roma Papası hesab edilir. Xristianlıqda adının əvvəlinə "Müqəddəs" titulu gətirilir. Qalileyada, Fələstində anadan olmuşdur. Əsl peşəsi balıqçılıq idi. Katolik kilsəsinə görə ilk Papa və İsa peyğəmbərin varisidir. 29 iyun 67-ci ildə çarmıxa çəkilərək öldürüldüyünə inanılır. Xristian ənənəsinə görə, Pyotr Romada İmperator Neronun rəhbərliyi altında tərs formada çarmıxa çəkildi.

III Pyotr və ya Pyotr Fyodoroviç (Rusca: Пётр Фëдорович; 10 (21) fevral 1728, Kil[…] – 6 (17) iyul 1762) — Rusiya imperatoru. Rus dilində çox az bilməsi və yürütdüyü Prussiya yönlü siyasətlə ölkədə sevilmədi. 6 aylıq səltənətin ardından taxtdan endirildi və ondan sonra taxta çıxan alman əsilli xanımı Yekaterina Alekseyevna tərəfindən planlanan sui-qəsdlə qətlə yetirildi. Ölkədə populyar olmamasına baxmayaraq 6 aylıq səltənətində bir çox reformasiya işləri gördü. Dini azadlıq elan olundu və icbari təhsil dəstəkləndi. Rus ordusunu müasirləşdirməyə cəhd etdi. Yürütdüyü sərt siyasətlə əhalinin nifrətini qazanan hərbi dəstəni ləğv etdi və torpaq mülkədarlarının məhkəmə qərarı olmadan kölələrini öldürmələrini qadağan etdi. Xələfi olan İmperatriça Yekaterina bu qərarların bəzilərini davam etdirsə də, bir hissəsini ləğv etdi. III Pyotrun, siyasi gücü əlində tutmağa çalışan ordu mənsubları və zadəganlar tərəfindən devrilən güclü bir çar və ya təsadüfən Rusiya taxtına oturan dəli və gücsüz biri olduğu hələ də mübahisə məsələsidir. Bununla yanaşı, şübhəsizdir ki, xələfi olan xanımı Böyük Yekaterina ərinin səltənətini kölgələdi.

II Pyotr və ya Pyotr Alekseyeviç (Rusca: Пётр Алексеевич) (d. 23 oktyabr 1715, Sankt-Peterburq – ö. 30 yanvar 1730, Moskva) — Rusiya imperatoru. Çareviç Aleksey Pyotroviçin (Böyük Pyotrun və onun ilk xanımı Yevdokiya Lopuxinanın oğlu) və Şarlotta Kristinanın övladıdır. == Həyatı == === İlk illəri === Pyotr Alekseyeviç 23 oktyabr 1715-ci ildə Sankt-Peterburqda dünyaya gəldi. Atası Böyük Pyotrun oğlu Aleksey Pyotroviç, anası isə alman əsilzadələrindən Şarlotta Kristina idi. Hələ 10 günlük ikən anası vəfat etdi. Atası isə babası tərəfindən dövlətə və çara xəyanətlə təqsirləndirildi və tutulduğu həbsxanada 1718-ci ildə vəfat etdi. Beləliklə, 3 yaşlı Pyotr və 4 yaşlı bacısı Nataliya yetim qaldı. Babaları Böyük Pyotr isə xəyanətlə günahlandırdığı yeganə oğlunun övladlarına da rəhm etmədi.

Pyotr — ad. Pyotr — Xristianlıqda İsa peyğəmbərin on iki şagirdindən biri.

IV Pyotr Asen — İkinci Bolqarıstan imperiyasının ilk hökmdarıdır. Fyodor adı ilə anadan olmuşdur. II İsaak Angelosun vergiləri artırmasına reaksiya olaraq valaxlar və bolqarları birləşdirərək qardaşı İvanla üsyana başlamışdır. 1185-ci ildə başlayan bu üsyanda Fyodor üsyançılar tərəfindən IV Pyotr adı ilə çar elan olunmuşdur. == Üsyanın gedişi == 1186-cı ilin baharında Bizans ordusuna məğlub olan üsyançılar ənənəvi paytaxt Preslavı ələ keçirə bilməmişdilər. İmperator qalibiyyət sərxoşluğu ilə Konstantinopola qayıdandan sonra kumanların dəstəyini alan Pyotr ordusu ilə müqavimətsiz qalan Bolqarıstanı yenidən ələ keçirdi. Həmin vaxtlar Bizansın öz içində başlayan üsyanlar 1187-ci ilin sentyabrına qədər üsyanı nəzarətsiz qoydu. Elə bu il də imperator Bolqarıstanın müstəqilliyini tanımalı oldu. == Hakimiyyəti == Üçüncü Səlib yürüşü gedişində I Fridrix Barbarossa ilə ittifaq quran Pyotr Bizans ordusunu dəfələrlə zəiflətməyə nail olmuşdu. Pyotr qalibiyyətlərinə mükafat olaraq 1189-cu ildə qardaşı I İvan Aseni imperator elan edərək, özü taxtdan könüllü çəkildi lakin tacı vermədi.

I Pyotr və ya Pyotr Alekseyeviç Romanov (Rusca: Пётр I Великий, Пётр Алексеевич Романов; 30 may (9 iyun) 1672, Moskva – 28 yanvar (8 fevral) 1725, Sankt-Peterburq) — ilk Rusiya imperatoru. 7 may 1682-ci ildə qardaşı V İvanla birlikdə taxta çıxmış, 1696-cı ildə qardaşının vəfatı ilə Çar Rusiyasının yeganə hakimi olmuşdur. Döyüş meydanında qazandığı ard-arda qələbələrlə, Rus çarlığını Avropanın güclü dövlətləri sırasına daxil etmiş, Azov və Baltik dənizi sahillərindəki liman şəhərlərini ələ keçirərək rus donanmasının da əsasını qoymuşdur. Həmçinin ölkədə mədəni, elmi və sosial islahatlar apararaq müasirləşmə hərəkatına da rəhbərlik etmişdir. Pyotrun islahatları ölkədə uzun müddət tətbiq edildi və hökumət strukturunun bir çox qurumları məhz bu dönəmdə yaradıldı. Pyotr eyni zamanda 1917-ci ilədək Rusiyanın paytaxtı olan Sankt-Peterburq şəhərinin də təməlini qoymuşdur. == Həyatı == === İlk illəri və taxta çıxışı === Pyotr 9 iyun 1672-ci ildə Moskvada dünyaya gəlmişdir. Atası Rus çarı I Aleksey, anası isə onun ikinci xanımı olan Naruşkin ailəsinə mənsub Nataliya Narışkinadır. Saray qeydlərinə görə, yeni doğulan körpə olduqca sağlam idi və anasının qara çəkik gözlərini almışdı. Saray xadimlərindən Nikita Zotov və Patrik Qordon kimi xadimlər körpə Pyotrun təlim-tərbiyəsiylə məşğul oldular.

Müqəddəs Pyotr (e.ə. 1 – ən tezi 13 oktyabr 64 və ən geci 68) — Xristianlıqda İsa peyğəmbərin on iki həvarisindən biri. Həmçinin İsa peyğəmbərin digər bir həvarisi olan Andreasın qardaşı. Xristianlığın katolik cərayanında ənənəvi olaraq ilk Roma Papası hesab edilir. Xristianlıqda adının əvvəlinə "Müqəddəs" titulu gətirilir. Qalileyada, Fələstində anadan olmuşdur. Əsl peşəsi balıqçılıq idi. Katolik kilsəsinə görə ilk Papa və İsa peyğəmbərin varisidir. 29 iyun 67-ci ildə çarmıxa çəkilərək öldürüldüyünə inanılır. Xristian ənənəsinə görə, Pyotr Romada İmperator Neronun rəhbərliyi altında tərs formada çarmıxa çəkildi.

Pyotr Məlikov (gürc. პეტრე მელიქიშვილი; 29 iyun (11 iyul) 1850, Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası – 23 mart 1927, Tiflis, Gürcüstan SSR, SSRİ) — Gürcü, sovet kimyaçısı, SSRİ Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1927). Tbilisi Universitetinin qurucularından biri və ilk rektoru. == Bioqrafiya == Pyotr Melikişvili erməni zadəgan Məlikovl ailəsindəndir. Melikişvilinin valideynləri 1840-cı illərdə Axısqa şəhərindən Pyotrın doğulduğu Tiflis şəhərinə (indiki Tbilisi) köçür. 1868-ci ildə Pyotr Melikişvili Tiflis gimnaziyasını bitirir və növbəti il Odessa şəhərindəki İmperator Novorossiysk Universitetinə (indiki Odessa Universiteti) daxil olur. O dövrdə universitet müəllimləri arasında bir çox görkəmli alim var idi: Lev Tsenkovski, Nikolay Sokolov, İlya Meçnikov və başqaları. 1872-ci ildə Melikişvili universitetin fizika-riyaziyyat fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirir və növbəti il ilk elmi işini yazır. Tezliklə xaricə göndərilir, 1875-ci ildə geri qayıdır. 1885-ci ildə Melikişvili "İzomerik krotonik turşuların törəmələri haqqında" doktorluq dissertasiyasını müdafiə edir.

Pyotr Andreyeviç Naliç (Rusca: Пётр Андре́евич На́лич; 30 Aprel 1981, Moskva, Rusiya) – rus müğənni və bəstəkar. 2010 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Rusiyanı "Lost and Forgotten" mahnısı ilə təmsil etmişdir.

Qraf Pyotr İvanoviç Panin (rus. Пётр Ива́нович Па́нин; 1721[…], Vyazovna[d], Kaluqa vilayəti[d] – 15 (26) aprel 1789, Moskva) — Rusiya hərbi xadimi, baş general və senator. O, Paninlər ailəsindən idi və Nikita Paninin qardaşı olmuşdur. O, Yeddiillik müharibədə şöhrətə bürünmüş, Osmanlıya qarşı müharibədə isə Benderi qalasını ələ keçirmişdir. Panin sonra Puqaçov üsyanının yatırılmasına və Yemelyan Puqaçovun özünün tutulmasına əmr vermişdir. == Hərbi karyera == Hərbi xidmətə 1736-cı ildə Can Mühafizəsi İzmailovski alayında əsgər kimi başlamış, elə həmin il zabit rütbəsi almış və Krım tatarlarına qarşı fəaliyyət göstərən orduya göndərilmişdir. Onunla birlikdə Perekop və Bağçasarayın tutulmasında iştirak etmiş, sonra isveçlilərə qarşı yürüş edən feldmarşal Lassinin komandanlığı altında xidmət etmişdir. O, Yeddiillik müharibənin əvvəlində artıq general-mayor idi. O, xüsusilə Qros-Yaqersdorf və Zorndorf döyüşlərində fərqlənirdi. O, 29 avqust 1757-ci ildə "Müqəddəs Aleksandr Nevski" ordeni ilə təltif edilmişdir.

Petro Paxnyuk (26 noyabr 1991, Kiyev) — Ukraynanı təmsil edən idman gimnastı. 2014–2017-ci illərdə Petro Paxnyuk Azərbaycan yığmasında çıxış edib. Petro Paxnyuk 2013-cü ildə Ukrayna bayrağı altında Universiada Oyunlarında, 2015-ci ildə isə Azərbaycan bayrağı altında I Avropa Oyunlarına qatılıb və bürünc medal qazanıb. == Həyatı == Petro Paxnyuk 1991-ci il 26 noyabrda Ukraynanın Kiyev şəhərində anadan olub. 2001-ci ildən idmanla məşğul olan Petro Paxnyuk Ukrayna Milli Daxili İşlər Akademiyasının məzunu olub. == Karyerası == Petro Paxnyuk birinci uğurunu 2013-cü ildə qazandı. O, Kazan şəhərində baş tutan Universiada Oyunlarının gümüş medalına sahib oldu. Elə bu uğuruna görə də Petro Paxnyuk Ukrayna Prezidenti Viktor Yanukoviçin sərəncamı ilə "Danil Qalitski" ordeni ilə təltif edildi. 2014-cü ildə isə o, Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul etdi və bu dövləti yığmasında çıxış etməyə başladı. Petro Paxnyuk 2014-cü ildə "Bosfor Kuboku" və "Batum Kuboku" turnirlərinə, hərəyə üç medal qazandı.

Pyotr Aleksandroviç Pletnyov (rus. Пётр Александрович Плетнёв), 21 avqust 1792, Bejetski qəzası[d], Tver quberniyası[d], Rusiya imperiyası və ya Tver, Rusiya imperiyası – 10 yanvar 1866, Paris) — Rusiya tənqidçisi, publisisti. Sankt-Peterburq İmperator Universitetinin professor və rektoru.

Petro Oleksiyovıç Poroşenko (ukr. Петро Олексійович Порошенко; 26 sentyabr 1965[…], Bolqrad[d], Odessa vilayəti) — Ukrayna Respublikasının 5-ci Prezidenti (2014–2019). Eyni zamanda biznesmen, milyarderi və siyasətçi.. Forbes jurnalının (2013, fevral) rəyinə görə öz varidatına görə Ukrayna varlıları arasında 5-ci yer tutur (varidatı — $1,8 milyard). Ukrayna xalq deputatı, "Ukrprominvest" konserninin təsisçisi və fəxri prezidenti. 1998–2005-ci və 2006–2007-ci illərdə Ukrayna Ali Radasının xalq deputatı, Ukrayna Respublikası Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurasının katibi (fevral-sentyabr 2005-ci il), Ukrayna Respublikasının Milli Bank Şurası rəhbəri (2007–2012-ci illər), Ukrayna Respublikasının xarici işlər naziri (2009–2010-cu illər), Ukrayna Respublikasının iqtisadi inkişaf və ticarət naziri (mart-noyabr 2012-ci il). Poroşenko məşhur "Roshen" qənnadı və "Bogdan" avtomobil korporasiyalarının da sahibidir. == Həyatı == 26 sentyabr 1965-ci ildə Bolqradda anadan olub. Ruminiya kralliği, Bessarabiya (indiki Odissey əyalətinin İsmayıl rayonu) əsilli atası Aleksey İvanoviç Poroşenko(d.t. 1936) 1959-cu ildən Bolqradda işləməyə başlayıb.

Pyotr Mixayloviç Qavrilov (rus. Пётр Миха́йлович Гаври́лов; 17 (30) iyun 1900 və ya 30 iyun 1900 – 26 yanvar 1979, Krasnodar, Krasnodar diyarı, RSFSR, SSRİ) — Brest qalasının müdafiəsində göstərdiyi şücaətə görə tanınmış sovet zabiti idi. == Bioqrafiya == O, etnik Kryaşen idi. 44-cü moto atıcı alayın komandanı olan Pyotr Qavrilov, 31 gün müqavimətdən sonra – 1941-ci ilin 23 iyulunda almanlar tərəfindən əsir götürülmüşdür. O, müharibə bitəndən sonra buraxılmışdır. Rəsmi sovet məlumatına əsasən, əsirlikdən buraxılandan sonra o, eyni rütbədə orduya qaytarılmışdır. Onun partiya üzvlüyü, öz üzvlük biletini itirdiyinə və əsirlikdə qaldığına görə bərpa edilməmişdir. O, 1946-1947-ci illərdə Sibirdə yapon hərbi əsirləri üçün olan düşərgənin rəhbəri olmuşdur. Sonra isə, o Krasnodara köçmüşdür.1956-cı ildə o, müharibənin ilk günündən bəri görə bilmədiyi həyat yoldaşını və övladlığa götürdüyü oğlunu yenidən tapmışdı. Həmin ili Sergey Smirnovun "Brest qalası" adlı kitabı nəşr olunandan sonra, Qavrilovun partiya üzvlüyü bərpa edildi.

Serafim Veçkanov (tam adı: Pyotr Semyanoviç Qluxov, rus. Серафим Емельянович Вечканов; 26 dekabr 1897, İrçe Çarmas[d], Buinsk qəzası[d], Simbirsk quberniyası[d], Rusiya imperiyası – 7 fevral 1979, Maqnitoqorsk, Çelyabinsk vilayəti) — erzyan əsilli SSRİ yazıçısı, Mordoviyanın ilk jurnalistlərindən biri. Mordoviya pedaqoqlarından Makar Yevseyevin bacısı oğlu. == Həyatı == Pyotr Qluxov 26 dekabr 1898-ci ildə Simbirski vilayəti, Buinski qəzası, Malıe Markalı kəndində (indiki Çuvaşıstan Respublikası, Batırevski rayonu) kəndli ailəsində anadan olmuşdur. Beş yaşında ikən atası tif xəstəliyindən həyatını itirir. Anasının qardaşı Makar Yevseyev erkən öyrənməyə maraq göstərən oğlanın təhsilini öz üzərinə götürür. Pyotr Qluxov Kazandakı Müəllimlər Seminariyasının Mordva məktəbində təhsil almağa başlayır. 1916-cı ildə isə Kazan Müəllimlər Seminariyasını bitirir. Bir müddət sonraimperator ordusuna çağrılır. Dörd ay artilleriya qüvvələrində xidmətdən sonra ağır yaralanır.

Pyotr Dolqov (21 fevral 1920, Dolqovo[d], Tambov quberniyası – 1 noyabr 1962, Volsk, Saratov vilayəti) — Sovet Hava Qüvvələrinin polkovniki, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, SSRİ İdman ustası. Dolqov, paraşütlə sürətlə hərəkət edərkən vəfat etmişdir.

Knyaz Pyotr Petroviç Qruzinski (Baqration Qruzinski; gürc. პეტრე პეტრეს ძე გრუზინსკი (ბაგრატიონ-გრუზინსკი); 28 mart 1920, Tiflis – 13 avqust 1984, Tbilisi) — Baqrationi Evinin rəhbəri (1939-1984), sonuncu gürcü çarı XII Georgi sülaləsi nümayəndəsi, gürcü sovet ssenaristi, şairi, tərcüməçisi, kinoaktyoru, Gürcüstan SSR-nin əməkdar artisti (1979). == Həyatı == Pyotr Baqrationilər nəslindəndir. O, knyaz Pyotr Aleksandroviç Qruzinskinin (1888-1922) və knyagina Tamara Aleksandrovna Dekanozişvilinin (1897-1977) oğludur. Ərinin ölümündən sonra Tamara iki dəfə Gürcüstandan sürgün edilib (böyük oğlu Konstantinin ölümü zamanı Başqırdıstanda sürgündə idi). 1920-ci il martın 28-də Tiflisdə anadan olmasına baxmayaraq, Qruzinskiyə doğum haqqında şəhadətnamə yalnız 1922-ci ildə, atasının ölümündən sonra verilib. Bu fakt, David Baqrationi-Muxranski vəkil vasitəsilə Pyotrun və onun nəslinin əsl soyadının Sixarulidze olduğunu və onların Baqrationu ailəsinə aid olmadığını elan edikdən sonra 2019-cu ildə məhkəmə prosesinin predmetinə çevrilib.Pyotr Tiflisdəki 5 saylı dəmir yolu məktəbini bitirdikdən sonra 1937-ci ildə Tbilisi Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinin almanşünaslıq bölməsinə daxil olur və daha sonra gürcü filologiyası şöbəsinə keçid edir. 1941-ci ildə buraxılış imtahanlarını verməsinə baxmayaraq, lakin ona diplomunu müdafiə etməyə icazə verilmədi.Böyük qardaşı Konstantinin ölümündən sonra 1939-cu ildən ömrünün sonuna kimi o, Gürcüstanın sonuncu kralı XII Georginin nəslinin ən böyüyü idi. Gürcü monarxistlərinin bir hissəsi kral taxt-tacına iddialı sayılırdı. Pyer Kobaxidzenin rəhbərliyi ilə Tbilisi Dövlət Universitetində tələbə teatrı açıldı, burada Pyotr Qruzinski rejissor assistenti kimi çalışmağa başladı və Puşkinin "Kiçik faciələr" və Lermontovun "Demon" əsərlərini səhnələşdirdi.

Pyotr Aleksandroviç Rumyantsev (rus. Пётр Александрович Румянцев-Задунайский; d. 4 yanvar 1725, Moskva - ö. 8 dekabr 1796, Taşan, Rusiya) — Çariça II Yekaterinanın ordu generalı. == Həyatı == Pyotr Aleksandroviç Rumyantsev 4 yanvar 1725-ci ildə Rusiya imperiyasının Moskva şəhərində anadan olmuşdu. Yeddiillik müharibə sırasında Gross-Jägersdorf (30 avqust 1757) və Kundersdorf çarpışmalarında Prusiyalıların yenilgiyə uğradılmasında önəmli rol oynadı. 16 dekabr 1761-ci ildə Pomeranyadakı Kolberg (Kolobrzeg) qalasını və liman şəhərini ələ keçirdi. Noyabr 1764-cü ildə gətirildiyi Ukrayna baş valiliyi sırasında bölgənin Rusiyayla bütünləşdirilməsinə çalışmışdır. Osmanlı-Rus savaşlarında Boqdandakı (Moldavya) Larqa və Kaqula müharibələrində Osmanlı qüvvətləri qarşısında mütləq zəfərlər qazandı (1770). Dunay çayını keçərək Bolqarıstana daxil oldu və Kozluca (Suvorovo) çarpışmasını (20 iyun 1774) qazanaraq osmanlıları barış istəmək məcburiyyətində buraxdı.

Pyotr İvanoviç Rıçkov (rus. Пётр Ива́нович Рычко́в; 1 oktyabr 1712–15 oktyabr 1777)—Rusiya məmuru, coğrafiyaşünası və diyarşünası. == Həyatı == Pyotr İvanoviç Rıçkov 1 oktyabr 1712-ci ildə Rusiyanın Voloqda şəhərində anadan olmuşdu.1720-ci ildə atasının ticari işi ilə bağlı Moskvaya gəlmişdi. Burda qalaraq xarici dilləri və hesabdarlığı öyrənmişdi. 1730–1732-ci illərdə zavodlarda çalışmışdı. 1732-ci ildə Orenburq quberniyası dəftərxanasına başçılıq etmişdi. Pyotr Rıçkov 15 oktyabr 1777-ci ildə Yekaterinburq şəhərində vəfat edib. == Xarici keçidlər == Храм-усыпальница Рычкова разрушается.

Pyotr Nikolayeviç Savitski (15 may 1895 və ya 3 fevral 1895, Çerniqov – 13 aprel 1968, Praqa) — rus mənşəli avrasiyaçılığın ideoloqu, geosiyasətçi, coğrafiyaşünas, iqtisadçı, filosof. == Həyatı == Zadəgan nəslinə mənsub olan Pyotr Nikolayeviç Savitski 1895-ci ildə may ayının 15-də Çerniqovda anadan olub. İqtisadçı təhsili almış Savitski Q. Vernadskinin və P. Struvenin şagirdi olmuşdur. Müharibədən əvvəl kadetlərlə yaxın idi (oktyabr inqilabından əvvəl Rusiyada liberal burjua konstitusiyaçı-demokratik forumun üzvü). İnqilabdan sonra Bolqarıstana mühacirət etmiş, sonra Çexoslovakiyaya köçmüşdür. 1945-ci ildə Praqanın sovet qoşunlarının əlinə keçməsindən sonra Savitski həbs edilmiş və 10 il müddətinə azadlıqdan məhrum olunmuşdu. 1956-cı ildə Savitski bəraət qazanaraq Praqaya qayıtmış və 12 ildən sonra — 1968-ci il aprel ayının 13-də orada dünyasını dəyişmişdir. == Avrasiyaçılıq hərəkatının rəhbəri kimi == 1921-ci ildə o, knyaz N. S. Trubetskoy ilə birlikdə "Avrasiyaçılıq hərəkatına" başçılıq etmişdir. Bu hərəkatda geosiyasi amillər mərkəzi rol oynayırdı. Bütün avrasiyaçılar arasında geosiyasətlə hamıdan çox maraqlanan məhz Savitski idi.

Stolıpin Pyotr Arkadyeviç (d. 1862 - ö. 1911) — rus dövlət xadimi, Rusiya imperiyası daxili işlər naziri. == Həyatı == 1885-ci ildə Sankt-Peterburq universitetini bitirərək Torpaq nazirliyində işə düzəlib. 1905-ci ildə 1-ci dövlət dumasının buraxılmasından sonra çar onu daxili işlər naziri təyin edir və həmin ilin 8 iyununda nazirlər sovetinin sədri olur. Bu vəzifədə o bir çox qanun layihələrini qəbul etdirir. 9 noyabr 1906-cı ildə qəbul edilmiş "kəndli torpaq sahibkarları və torpaqdan istifadə haqqında" qanuna əsasən icmalar ləğv olunurdu və kəndlilərə şəxsi istifadə üçün torpaq sahələri verilirdi. 31 mart 1908-ci ildə dövlət duması qarşısında Amur dəmir yolunun tikintisi məsələsini qaldırmışdı.

Petır Stefanov Stoyanov (bolq. Петър Стефан Стоянов; 25 may 1952[…], Plovdiv) — bolqar siyasətçisi, Bolqarıstanın 3-cü prezidenti (1997–2002) == Həyatı == Pyotr Stoyanov 1952-ci il may ayının 25-də Plovdivdə anadan olub. 1976-cı ildə Kliment Oxridski adına Sofiya Universitetinin hüquq fakültəsini bitirib. Bundan sonra Plovdivdə vəkil işləyib. 1992-ci ildə 1944-cü ildən o dövrə qədər Bolqarıstanda mövcud olmuş və Filip Dimitrovun rəhbərlik etdiyi ilk qeyri-kommunist hökumətdə ədliyyə naziri vəzifəsini tutub. Bolqarıstanın Demokratik Qüvvələr Birliyinin üzvü olub. 1994-cü ildə 34-cü Xalq Toplantısına (Bolqarıstan parlamentinə) deputat seçilib. Elə həmin ildən Bolqarıstan DQB sədrinin müavini, turizm, gənclər və idman nazirinin müavini vəzifələrini tutub. 1996-cı ildə DQB-də keçirilən ilkin prezident seçkilərini 66% səs çoxluğu ilə qazanın və partiyanın Bolqarıstan prezidentliyinə namizədi olub. 1996-cı il noyabrın 2-də keçirilən prezident seçkilərində Stoyanov seçicilərin 59,73 %-nin (2 502 517) səsini qazanaraq Bolqarıstan prezidenti seçilib.

Aleksey Pyotroviç Romanov (d. 28 fevral 1690 — ö. 7 iyul 1718) — Rusiya imperiyasının vəliəhdidir. O, Moskva şəhərində Çar Pyotr və onun ilk xanımı Evdokiya Fyodorovnanın yeganə oğlu olaraq dünyaya gəlmişdir.Aleksey siyasi fikirlərinə görə atasına qarşı çıxdı və dəfələrlə atasının onu taxtın varisi kimi yetişdirmək planlarına mane oldu. Onun Avstriyaya qısa sığınacağı Rusiya hökuməti tərəfindən qalmaqal kimi qəbul edildi. Aleksey və tərəfdarlarına qarşı kəskin tədbirlər gördü. Aleksey işgəncə altında dindirildikdən sonra öldü və oğlu Pyotr Alekseyeviç taxtın yeni varisi oldu.

Birinci dərəcəli «Böyük Pyotr» ordeni Rusiyanın Təhlükəsizlik, Müdafiə və Qanunçuluq Akademiyası tərəifndən təsis edilib. Ordenin verilməsi barədə qərar akademiyanın rəyasət heyətində çıxarılır. Ordenin əsasnaməsində yazılıb ki, bu ordenlə hərbi, xidməti və vətəndaş borcunu yerinə yetirərkən fədakarlıq, igidlik, hünər və qəhrəmanlıq göstərən şəxslər təltif olunur. Orden Rusiya dövlətinin möhkəmələnməsində xidmət göstərənlərə verilir. «Böyük Pyotr» ordeni ilə təltif olunanlar arasında Türkmənistanın birinci prezidenti Saparmurad Niyazov (sağlığında), Qırğızıstan prezidenti Kurmanbek Bakiyev də var. Nizamnaməsində bildirildiyinə görə, Təhlükəsizlik, Müdaifə və Qanunçuluq Akademiyası elmi fəaliyyətlə məşğul olan ictimai birlikdir. 2000-ci ildə yaradılıb. Rusiyanın əksər vilayətində nümayəndəlikləri var. Akademiyanın prezidenti Viktor Qriqoryeviç Şevçenkodur.

Butkov Pyotr Qriqoryeviç (1775-1857) - rus tarixçisi, hərbi və dövlət xadimi, senator, Peterburq Elmlər Akademiyasının akademiki. == Həyatı == Butkov Pyotr Qriqoryeviç 17 dekabr 1775-ci ildə Xarkov quberniyasında anadan olmuşdur. O, gənc yaşlarında Vladimir draqun alayına daxil olmuş, 16 yaşında Anapa yürüşündə (1791) iştirak etmişdir. Butkov 1794-cü ildə general adyutantlığına layiq görülmüşdür. 1796-cı ildə Butkov qraf Zubovun İran yürüşündə iştirak etmiş, sonra kapitan rütbəsində Tiflisə göndərilmişdir. O, Gürcüstanın Rusiyaya birləşdirildiyi dövrdə (1801-1803) Qafqazdakı rus qoşunlarının Baş komandanı general Knorinqin dəftərxanasını idarə edirdi. Burada bir neçə il qulluq etdikdən sonra 1803-cü ildə istefaya çıxıb, Qafqazı tərk etmiş, lakin iki il sonra yenidən hərbi xidmətə çağrılmış, general-leytenant rütbəsində Moldaviyaya göndərilmişdir. Butkov 1811-ci ildə xəstəliyə görə həmişəlik istefaya çıxaraq elmi işlə məşğul olmağa başlamışdır. O, 1841-ci ildə akademik, 1849-cu ildə senator seçilmişdir. Butkov 1865-ci ildə Dövlət Şurasının və Nazirlər Kabinetinin üzvü təyin edilmişdir.

“Böyük Pyotr” (rus. “Пётр Великий”) — Faberje Evi tərəfindən hazırlanmış 52 imperial yumurtasından biri. Yumurta II Nikolayın sifarişi əsasında 1903 cü ildə pasxa yumurtası qismində arvadı Aleksandra Fyodorovnaya hədiyyə edilmək üçün hazırlanmışdır. Bu yumurta eyni zamanda I Pyotr tərəfindən Sankt-Peterburqun salınmasının 200 illiyinə həsr edilmişdir. Yumurtanın hündürlüyü 11ç1 sm, eni isə 7.94 sm-dır. Sürprizi qızıldan hazırlanmış I Pyotrun heykəlciyidir. Qəzəl, almaz, yaqut, daö bülluru və emaldan hazırlanmış bu zərgərlik əsərinin ustası Mixayıl Perxindir.

Böyük Pyotr körfəzi — Yapon dənizində, Rusiyanın Primorsk diyarı sahilində yerləşən ən iri körfəzdir. Şərqdə Povorotnı burnundan tutmuş, qərbdə Tumannaya çayının məsəbinə qədər uzanır. Körfəzin uzunluğu şimaldan cənuba 80 kilometr, şərqdən qərbə isə 200 kilometr təşkil edir. Körfəzin ümumi sahəsi 90000 km²-dir. Sahil xəttinin uzunluğu 1230 kilometrdir. Körfəzin duzluğu 32–34 ‰-dır. Körfəzin sahilləri olduqca girintili-çıxıntılırdır. Bu səbəbdən daxili körfəzlər əmələ gətirir: Poset körfəzi, Amur körfəzi, Ussuri körfəzi, Strelok körfəzi, Vostok körfəzi, Naxotka körfəzi. Böyük Pyotr körfəzinin sahillərində yerləşən iri şəhərlər: Vladivostok, Naxodka, Bolşoy Kamen, Fokino, üstəlik Rusiyanın Sakit okeanda yerləşən ən iri limanı Vostoçnı. Adaları: Ruskiy, Popov adası, Reyneke adası, Rikord adası, Moiseev adası, Furuqelm adası, Askold adası, Putyatin adası, Roma-Korsakov arxipelaqı, Paxtusox adası, Jeltuxin adası, İki qardaş adası.

Birinci dərəcəli «Böyük Pyotr» ordeni Rusiyanın Təhlükəsizlik, Müdafiə və Qanunçuluq Akademiyası tərəifndən təsis edilib. Ordenin verilməsi barədə qərar akademiyanın rəyasət heyətində çıxarılır. Ordenin əsasnaməsində yazılıb ki, bu ordenlə hərbi, xidməti və vətəndaş borcunu yerinə yetirərkən fədakarlıq, igidlik, hünər və qəhrəmanlıq göstərən şəxslər təltif olunur. Orden Rusiya dövlətinin möhkəmələnməsində xidmət göstərənlərə verilir. «Böyük Pyotr» ordeni ilə təltif olunanlar arasında Türkmənistanın birinci prezidenti Saparmurad Niyazov (sağlığında), Qırğızıstan prezidenti Kurmanbek Bakiyev də var. Nizamnaməsində bildirildiyinə görə, Təhlükəsizlik, Müdaifə və Qanunçuluq Akademiyası elmi fəaliyyətlə məşğul olan ictimai birlikdir. 2000-ci ildə yaradılıb. Rusiyanın əksər vilayətində nümayəndəlikləri var. Akademiyanın prezidenti Viktor Qriqoryeviç Şevçenkodur.

Cənub adası — Laptevlər dənizidə, Krasnoyarsk diyarı ərazidində yerləşən elədə böyük olmayan ada. Adanın ən hündür nöqtəsi 13 metr hündürlüyə malik təpə onun cənubunda yerləşir. Ada 1736-cı ildə Vasili Vasileviç Pronçişev ekspedisiyası tərəfindən kəşf edilmişdir. Taymır yarımadasının şərqində yerləşir. Şimal adasından Mod boğazı ilə ayrılır. Üçbucaqlı formaya malikdir. Cənub-qərbində (Ojıdaniya burnu) və cənub-şərqində Yujnı burnu) yarımadalar yerləşir ki, onların arasında isə Nord buxtası vardır. Üzəri bataqlıqla örtülmüşdür. Yaxınlığında Qolaya Kosa adası yerləşir. Bu ada isə uzun qumlu dilə bənzəyir.

Konstantin Bodin (XI əsr – 1108) — Duklya və Dalmaçiya kralı və III Pyotr adı ilə Bolqarıstan çarı. == Həyatı == Duklya kralı I Mixailin oğlu olub, Voyislavyeviç sülaləsindən idi. Anadan olduğu tarix bilinmir. === Bolqarıstan çarı kimi === 1072-ci ildə Skopye ekzarxı Georgi Voytex tərəfindən növbəti üsyan başlamışdı. Üsyançılar I Mixailə oğullarından birini onlara liderlik etməsi üçün göndərməyini xahiş etmişdilər. Bodin I Samuilin nəticəsi idi. 1072-ci ildə Bodin III Pyotr adı ilə çar elan olunmuşdu. Lakin elə həmin il üsyan dağıdıldı və Bodin həbs olunaraq Antakiyaya göndərildi. === Duklya kralı kimi === Bodin 6 il sonra Venesiyalı tacirlər tərəfindən ölkəsinə geri gətirildi. və 1081-ci ildə kral elan olundu.

III Pyotr (port. Pedro III) və ya Qurucu Pyotr (port. Pedro o Edificador; 5 iyul 1717[…], Lissabon – 25 may 1786, Sintra[d], Lissabon dairəsi[d]) — Braqanza sülaləsinə mənsub altıncı Portuqaliya kralı. Qardaşı qızı olan I Mariya Fransiska ilə birlikdə ortaq monarx kimi ölümünədək Portuqaliyanı idarə etdi. Vəfatından sonra xanımı təkbaşına krallığı idarə etdi. == Mənbə == David Birmingham A Concise History of Portugal 2003 Page 205 "Pedro III 1777-86" Sousa 1741, Vol VIII, p.

III Pyotr (ö. 1101) — Bolqarıstan çarı. III Pyotr (1717-1786) — Braqanza sülaləsinə mənsub Portuqaliya kralı. III Pyotr (1728-1762) — Rusiya imperatoru.

II Pyotr (təq. 1001, güm. Macarıstan krallığı – güm. 1041, güm. Konstantinopol, Bizans imperiyası) — Bulqar əyanlarının 1040-cı ildə Bizansa qarşı başladığı üsyanın lideri, Qavril Radomirin oğlu olduğunu iddia etmişdir. == Üsyan == 1040-cı ildə Bizansdan narazı olan əyanların başladığı üsyan tezliklə genişlənmiş, üsyançılar Belqrad şəhərini tezliklə ələ keçirmişdi. Pyotr burada çar elan edildi və tacqoyma mərasimi keçirildi. Pyotr imperatora birbaşa hücum etsə də Saloniki tərəfdə məğlub oldu və geri çəkildi. Şimali Yunanıstan, Makedoniya və Albaniyanı idarə edirdi. Daha sonra İvan Vladislavın oğlu Alusiandan kömək alan Pyotr, sonuncunun xəyanətinə məruz qaldı.

II Pyotr (port. Pedro II) və ya Pasifik Pyotr (port. Pedro o Pacífico; 26 aprel 1648[…], Ribeyra sarayı, Lissabon, Portuqaliya – 9 dekabr 1706[…], Alkantara[d], Lissabon, Portuqaliya) — Braqanza sülaləsinə mənsub üçüncü Portuqaliya kralı. == Mənbə == Marsha, Linda Frey (1995), The Treaties of the War of the Spanish Succession, p. 335 Sousa, António Caetano de. História genealógica da Casa Real portuguesa (in Portuguese). Vol.

II Pyotr (988-1041) — Bolqarıstan çarı. II Pyotr (1648-1706) — Braqanza sülaləsinə mənsub üçüncü Portuqaliya kralı. II Pyotr (1715-1730) — Rusiya imperatoru.

II Pyotr Neqoş (serb. Петар II Петровић Његош) — 1830-1851-ci illərdə Monteneqronun hökmdarı, Monteneqro və Berdsk mitropoliti. Dövlət xadimi, islahatçı, Monteneqronun müstəqil müasir dövlətə çevrilməsinə töhfə vermiş şəxs. Çoxlu şeir və poemaların müəllifidir. Çoxları tərəfindən serb ədəbiyyatının ən görkəmli şairi hesab olunur. == Bioqrafiya == Radivoi (Rade) Tomov Petroviç 1813-cü il noyabrın 13-də Nequşi kəndində Tomo Markov Petroviç və İvana Prorokoviç-Petroviçin ailəsində anadan olmuşdur. Metropolit I Pyotr Petroviçlə əmi oğludur. 1697-1918-ci illərdə Petroviç-Neqoş ailəsi Monteneqroda hakim sülalə idi (1697-ci ildən - Monteneqronun mitropolitləri kimi, 1852-ci ildən şahzadələr, 1910-cu ildən krallar). O, Savinski monastırında və Çetinye monastırında serb şairi və tarixçisi Simo Milutinoviçdən təhsil almışdır. 1830-cu ildəI Pyotr Petroviçin ölümündən sonra vəsiyyətinə əsasən, Pyotr adı ilə monastizmi qəbul edərək Monteneqro ağasının yerini tutur.

I Pyotrun Yay sarayı (rus. Летний дворец Петра I) — Peterburqun mərkəzində yerləşən Yay bağındakı günümüzə kimi qorunub saxlanılan I Pyotrun yay iqamətgahı. Bina Dövlət Rus Muzeyinin filialı kimi istifadə olunur. Hazırda saray restavrasiya işləri ilə əlaqədar bağlanılıb və turistlərin ziyarət etməsi mümkün deyil. == Saray binası == Barokko üslubunda Yay sarayı memar Domeniko Trezininin layihəsi əsasında 1710—1714-cü illərdə inşa olunmuşdu. Bu şəhərdə ən qədim tikililərdən biridir. İkimərtəbəli saray kifayət qədər sadədir və yalnız on dörd otaqdan və iki mətbəxdən ibarətdir. İqamətgah yalnız isti mövsümdə - may ayından oktyabr ayına kimi istifadə üçün nəzərdə tutulmuşdur və məhz buna görə də evin divarları nazik, pəncərələri isə bir çərçivəli idi. Daxili bəzək işləri rəssamlar A.Zaxarov, İ.Zavarzin və F.Matveyev tərəfindən yaradılmışdır. Sarayın fasadı alleqorik tərzdə Şimal müharibəsi hadisələrini 29 barelyef ilə təsvir olunmuşdu.

I Pyotrun Evi və ya I Pyotrun sığınacağı — Çar I Pyotrun 1722-ci ildə Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü zamanı Dərbənd şəhərində gecələdiyi yer. Bu mədəni və tarixi kompleks, bir pavilyon-sütun, Böyük Pyotr qazıntılarının qalıqları, Rusiya imperatorunun abidəsi və bir muzey binasını özündə birləşdirən memarlıq kompozisiyasıdır. 2015-ci ildə qazma daxmanın olduğu yerdə muzey kompleksi açıldı; muzeyin əsas sərgisi, imperatorun Dərbənddə olduğu müddətdə qaldığı evin qalıqlarıdır. Muzey kompleksinin ümumi sahəsi 1900 kvadratmetrdir. Muzey kompleksinə 23 avqust 1722-ci ildə I Pyotrun Xəzəryanı bölgələrə hərbi kampaniyası zamanı qaldığı qazma evdən başqa, 1870-ci illərdə qazma evin üzərində qurulmuş pavilyon-sütun; M. Antokolskinin modelinə görə hazırlanan I Pyotrun abidəsi; muzey binası (memar Eldar Abdullaeyv) daxildir. Kompleksdə mühazirələr, təhsil proqramları və ustad dərsləri keçirilir. Üstəlik muzeyin qarşısındakı meydanda konsertlər, şoular, yaradıcılıq gecələri baş tutur. == Tarixi == 1722-ci ildə, Xəzər sahilinə yürüş zamanı, I Pyotr yay istisindən sığınmaq üçün xüsusi olaraq tikilmiş torpaq daxmada gecələyir. Dəniz sahilindən təxminən 100 m qərbdə və Şimal Qala Divarından 50 m cənubda yerləşən məntəqə iki kiçik otaqdan ibarət idi. Çar Dərbənddə üç gün qaldı və ordu və donanma ilə birlikdə Bakıya getdi.

I Pyotrun islahatları, XVIII əsr Pyotrun dəyişiklikləri - 1725-ci ildə Rusiyada I Pyotrun hakimiyyəti dövründə həyata keçirilən dövlət və ictimai həyatda dəyişikliklər. I Pyotrun bütün islahat fəaliyyətini şərti olaraq üç dövrə ( mərhələlərə) bölmək olar: 1696-1721. - Pyotrun Azov kampaniyası və Şimal müharibəsi dövrü (1700-1721), o cümlədən 1703-cü ildə Sankt-Peterburqun əsasının qoyulması və 1709-cu ildə Poltava döyüşü, sonra isə - 1721-1725 - Rusiya imperiyasının yaranması; Qafqazda yürüşlər və 1725-ci ilin fevralında Pyotrun ölümü. Birinci mərhələnin xüsusiyyətləri tələsik və həmişə düşünülmüş xarakterə malik deyildi, bu da Şimal müharibəsinin aparılması ilə izah olunur. İslahatlar, ilk növbədə, müharibə üçün vəsait toplamaq məqsədi daşıyırdı, yığımlar zorla aparılır və çox vaxt istənilən nəticəni vermirdi. Birinci mərhələdə dövlət islahatları ilə yanaşı, həyat tərzinin müasirləşdirilməsi istiqamətində də geniş islahatlar aparıldı. İkinci dövrdə islahatlar daha sistemli xarakter daşıyırdı. Bir sıra tarixçilər, məsələn, V. O. Klyuchevski , Peterin islahatlarının 17-ci əsrdə baş verən dəyişikliklərin yalnız təbii davamı olduğuna diqqət çəkdi. Digər tarixçilər (məsələn, Sergey Solovyov ), əksinə, Pyotr dəyişikliklərinin inqilabi xarakterini vurğuladılar. Pyotrun islahatlarını təhlil edən tarixçilər onun bu islahatlarda şəxsi iştirakı ilə bağlı müxtəlif fikirlər söyləyirlər.

I Pyotrun manifesti — Rusiya imperatoru I Pyotrun Xəzərsahili vilayətlərə yürüşü zamanı Azərbaycan dilində yürüşün "məqsədləri" ilə bağlı yerli əhaliyə müraciətinin əks olunduğu sənəd. == XVIII əsrin əvvəllərində Rusiya-Səfəvi münasibətlərinin kəskinləşməsi == Səfəvi dövləti XVII əsrin sonları - XVIII əsrin əvvəllərində gərgin dövr yaşayırdı. Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) dövləti böhrandan çıxarmaq üçün ciddi tədbirlər həyata keçirə bilmədi. Ölkədə sosial-iqtisadi vəziyyətin ağırlaşması də ağırlaşdı. Dövləti üsyanlar bürüdü. 1719-cu ildə Şirvanda başlayın üsyanlardan birinə Müşkür mahalından olan Hacı Davud başçılıq edirdi. 1720-ci ildə Xudatı və Şabranı ələ keçirən Hacı Davud Səfəvilərə qarşı mübarizədə Rusiyaya müraciət etdi, lakin I Pyotr onu cavabsız qoydu. Qazıqumuqlu Surxay xandan kömək alan Hacı Davud 1721-ci ildə Şamaxını mühasirəyə aldı və onu tutdu, buradakı rus tacirlərini qarət etdi. Burada yarım müstəqil siyasi qurum - Şirvan xanlığı yaradan Hacı Davud kömək üçün Osmanlı dövlətinə müraciət etdi. Qəndəhar vilayətində gilzay tayfalarının çıxışları da Səfəvilərin paytaxtı İsfahan şəhərinin ələ keçirilməsi ilə nəticələndi.

I Pyotrun vəsiyyətnaməsi — Rusiya dövlətinin dövlətçilik tarixində çox önəmli mövqeyi ilə seçilən, Rusiya siyasətində maraqlı bir sənəd kimi diqqəti cəlb edir. Bu gün Rusiyada bu sənədin mövcudluğu inkar edilsə də "vəsiyyətnamə"nin mükəmməlliyi, deklarativ xarakteri, öz dövrü üçün dünya proseslərinə verdiyi siyasi traktlaşdırma Avropanın gələcək siyasi modelini formalaşdırmaq təklifləri və nəhayət, böyük fatehlik iddiaları və s. onun həqiqətən mövcud olduğunu sübut edir. "Vəsiyyətnamə"də maraq doğuran əsas cəhətlərdən biri də dövlət başçısı kimi I Pyotrun dinə münasibətidir. Ümumilikdə 12 bənddən ibarət olan bu sənədin IX bəndi həcmcə ən böyük olmaqla əsas hissəsi "məxfi qalsın" başlığı ilə verilib. Məhz bu bənddə I Pyotrun dinə mənfi münasibəti açıqlanaraq dinin dövlət işlərinə qarışması qadağan edilib. Sənəddə deyilir: "Bizim üləmalarımızın bu günə qədər dövlət işlərinə müdaxilə etməsi Rusiya dövlətinin tərəqqisinə mane olmuşdur. Mən öz səlahiyyətlərimdən istifadə edərək onları dövlət işlərindən ayırdım, ruhanilərin dövlət işlərinə müdaxiləsini rədd etdim. İndi onlar adi bir dərəcədə qalmışlar və əl-qol aça bilmirlər. Mən bunu çox böyük zəhmət bahasına etdim.