Qapağan xaqan
Qapağan xaqan (VII əsr – 716, Mancuriya)— Aşina sülaləsindən Göytürk xaqanı. Əsl adı Moçur (阿史那默啜) olmuşdur.
== Taxta çıxmazdan öncə ==
664-cü ildə doğulmuş, 682-ci ildə şad təyin olunmuşdu. 692-ci ildə İlteriş xaqan öldü. Onun qardaşı Qapağan xaqan hakimiyyətə gəldi, çünki Bilgə hələ çox gənc idi.
== Hakimiyyəti ==
Hakimiyyəti əsasən işğalçı siyasət güdmüşdür. Hakimiyyətə gələn kimi Çinə hücum edən xaqan daha sonra 697-ci ildə kidan tayfalarının Çinə olan üsyanına kömək etdi. Çinin zəifləyəcəyini düşünən Moçur, Kidanların hökmdarı Li Cinçonqun özünü Muşanq xaqan (Özündən başqasına tabe olmayan xaqan - 無上可汗) elan etməsindən sonra fikrini dəyişdi. Muşanq xanın ölümündən sonra yerinə qaynı Su Vanronq keçdi və 697-ci ildə kidanlar bir daha türklərlə ittifaqa girmək yolunu seçdilər lakin xaqan imtina etdi. Həmin ilin yayında xaqan kidanların paytaxtını ələ keçirərək, üsyanı birdəfəlik məğlub etdi.
Yaxalayıcı, qapağan
Yaxalayıcı, qapağan - (ingiliscə grabber, rusca средство захвата) - 1. Verilənləri toplamaq üçün qurğu. Çox zaman bu termin kompüterin videoadapterinin videokameradan və ya başqa videoinformasiya mənbəyindən görüntünü qəbul edən xüsusi növünü bildirir; belə verilənləri qəbul edən və onları yaddaşda yerləşdirən aparat vasitəsi kadryaxalama qurğusu (FRAME GRABBER) və ya video dicitayzer adlanır (VIDEO DIGITIZER). Cari anda ekranda olan görüntünün “ani şəklini çəkən” proqram təminatını göstərmək üçün də bu termin işlədilir.
2. Siçan göstəricisinin “yaxalamaq” üçün əli xatırladan xüsusi forması.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
