skand sözü azərbaycan dilində

Cənubi Koreya siyasi skandalı (kor. 최순실 게이트) - 2013-cü ildə seçilmiş Koreya Respublikasının Prezidenti Pak Kın He və yaxın rəfiqəsi ilə bağlı baş vermiş siyasi skandal. Skandal qısa müddət ərzində ölkənin bütün bölgələrinə yayılmış və xalq kütlələrinin kütləvi mitinqlərinə səbəb olmuşdur. Ölkə prokurorluğu Pak Kın Henın işi üzrə araşdırmaya başlayıb. O, ölkəni rəfiqəsi Choi Soon-sil-in təsiri altında idarə etməkdə ittiham olunur. Rəfiqəsiylə bağlı da araşdırmalar aparılmaqdadır. Skandalın mərkəzində dayanan prezidentin rəfiqəsi əlaqələrindən istifadə edərək varlanmaqda və qızına ali təhsil almağa yardım göstərməkdə günahlandırılır.

German-skandinav mifologiyası (Qədim german mifologiyası, Skandinav mifologiyası) — qədim german tayfalarından olan anqlların, saksonların, normanların, danların və digərlərinin e.ə. V əsrdən başlayaraq xristianlığı qəbul etdikləri dövrə kimi formalaşdırdıqları mifologiya. Bu mifologiyanın əsas mənbəyi əslən islandiyalı nasir Snorri Sturlusona məxsus olan "Böyük Edda" və "Edda" adlı bədii və mənsur əsərlərindəki mətnlərdən qaynaqlanır. Danimarkalı salnaməçi Sakson Qrammatikin yazdığı "Danimarkalıların əməlləri" adlı əsərində də bir sıra müxtəlif mifoloji süjetlər öz əksini tapmışdır. Bu sahəyə dair qiymətli məlumatlara məşhur Roma tarixçisi Tasitin qədim german əsatirləri əsasında yazdığı "Germaniya" əsərində də rast gəlinir. == Dünyanın yaranması == Dünya yaranmamışdan əvvəl o, Ginnunqaqap adlı dərin və qara uçurumdan ibarət idi. Bu uçurumun bir tərəfində Niflheym adlı buz səltənəti (qadın başlanğıcı hesab edilir), digər tərəfində isə Muspellheym adlı od səltənəti vardı (kişi başlanğıcı hesab edilir). Niflheym səltənətində Hvergelmir adlı bulaq vardı və bu bulaqdan 12 ədəd güclü su axını (Elivaqar) öz mənbəyini götürərdi. Uçurumun hər iki tərəfi birləşərək ən əvvəl dünyada ilk canlı sayılan İmiri və sonradan Audumla adlı bir düyəni əmələ gətirir. İmirin tərindən bir cüt canlı, kişi və qadın yaranır.

LIBOR dərəcəsi ilə manipulyasiya 2008–2016-cı illərdə beynəlxalq qalmaqal və bunun ardından dünyada standart faiz dərəcələrinin qlobal islahatı ilə başa çatan ən böyük Avropa və Amerika bankları tərəfindən həyata keçirildi. 2012-ci ildə sona çatan skandal nəticəsində LIBOR rəhbərliyi dəyişdirildi. Bundan əlavə, məhkəmə proseslərinin ardından böyük beynəlxalq bank qrupu cərimə ödədi. Keçmiş treyder Tom Heys ağır cinayətə görə cəza alan tək şəxs idi. == LIBOR yaranması == LIBOR faiz dərəcəsi, Yunan bankiri Minos Zombanakis, JP Morgan Manufacturers Hanover Bank (London) İdarəedici direktoru tərəfindən təklif edilmişdir. 1969-cu ildə, korporativ müştərisinə Londondakı altı aylıq banklararası faiz dərəcəsi ilə təyin olunmuş dərəcədə sindikatlaşdırılmış kredit verdi. 1986-cı ildən bəri, İngilis Banklar Birliyi mütəmadi olaraq LIBOR-un hesablanması üçün ictimai bir öhdəlik götürdü. Dərnək, gündəlik olaraq on altı bankdan digər banklardan borc ala biləcəkləri şərtlərlə soruşdu. Ən aşağı və ən yüksək dərəcələr hesablamadan çıxarıldı, qalan dərəcələr orta hesablandı. Beləliklə, qalmaqaldan əvvəl LIBOR, bankirlərin bir-birlərinə kredit verə biləcəkləri dərəcələr barədə ortalama bir fikir idi.

Mouna Skandi (10 yanvar 1992) — İspaniyalı qadın ağır atlet. 58 kq çəki dərəcəsində yarışır və beynəlxalq yarışlarda İspaniyanı təmsil edir. Mouna Skandi dünya çempionatlarında iştirak etmişdir. Son dəfə 2015 Ağır atletika üzrə Dünya Çempionatında mübarizə aparmışdır.

Qədim skandinav dili — ölü dillərdən sayılır. Bu dildə Skandinaviyada və vikinqlərin yayılmış olduqları ərazlərdə 1300 cü ilə qədər danışılmışdır.

Skande (gürc. სკანდე) və ya digər adı ilə Skanda (gürc. სკა asა) — Gürcüstanın İmereti bölgəsindəki Terjola bələdiyyəsində yerləşən kənd. Skande ölkənin qərb bölgəsində, Kvirila çay sisteminin bir hissəsi olan Çxari adlı kiçik çay vadisində yerləşir. Kənd Terjola şəhərindən təxminən 15 km şimal-qərbdə yerləşir. Əhalisi 2014-cü ilin siyahıyaalınmasına görə 434 nəfərdir. == Tarixi == === Son antik dövr === Skandedan Bizans mənbələrində də bəhs edilmişdir. Bizans imperatoru I Yustinianın Novellae əsəri və Menander Protektorun əsərləri də bu qəbildəndir. Mənbələrdə Skandenın Lazika bölgəsinin daxili hissələrində olması və bölgədə Bizans və Sasani imperiyaları arasında qarşıdurmaların olduğu qeyd edilmişdir. Yaxşı müdafiə olunan və strateji cəhətdən yaxşı qorunan Skande qalası Sarapanis qalası ilə birlikdə ölkənin şərqində olan İberiya sərhədindən gələ biləcək hücumlara qarşı ölkəni qorumuşdur.

İskəndər bəy, Skanderbeq və ya Georgi Kastrioti (alb. Gjergj Kastrioti Skënderbeu, türk. İskender bey; 6 may 1405 – 17 yanvar 1468[…]) — Kastrioti knyazlığının hakimi (1443-1468), albanların Osmanlı dövləti əleyhinə üsyanının rəhbəri, Albaniyanın xalq mahnılarında xatırlanan milli qəhrəman. == Həyatı == Georgi alban knyazı Qyonun balaca oğlu idi. Qyon, Venesiya sənədlərində "qüdrətli alban senyoru, Venesiya və Raquzanın fəxri vətəndaşı" kimi xatırlanır. Uşaq yaşlarında, sultan II Muradın dövründə Georgi osmanlılara girov verilmişdi. Burada o İslamı qəbul etmiş, zabit kimi Osmanlının düşmənlərinə qarşı döyüşlərdə məşhuluq qazanmış və göstərdiyi şücaətə və qəhrəmanlığa görə türklər tərəfindən İsgəndər ləqəbini qazanmışdı (Makedoniyalı İsgəndərə bənzətmə). Vətənə qayıdışından sonra İsgəndər bəy (alban tələffüzündə Skanderbeq) Osmanlıya qarşı mübarizə aparmışdı.

German-skandinav mifologiyası (Qədim german mifologiyası, Skandinav mifologiyası) — qədim german tayfalarından olan anqlların, saksonların, normanların, danların və digərlərinin e.ə. V əsrdən başlayaraq xristianlığı qəbul etdikləri dövrə kimi formalaşdırdıqları mifologiya. Bu mifologiyanın əsas mənbəyi əslən islandiyalı nasir Snorri Sturlusona məxsus olan "Böyük Edda" və "Edda" adlı bədii və mənsur əsərlərindəki mətnlərdən qaynaqlanır. Danimarkalı salnaməçi Sakson Qrammatikin yazdığı "Danimarkalıların əməlləri" adlı əsərində də bir sıra müxtəlif mifoloji süjetlər öz əksini tapmışdır. Bu sahəyə dair qiymətli məlumatlara məşhur Roma tarixçisi Tasitin qədim german əsatirləri əsasında yazdığı "Germaniya" əsərində də rast gəlinir. == Dünyanın yaranması == Dünya yaranmamışdan əvvəl o, Ginnunqaqap adlı dərin və qara uçurumdan ibarət idi. Bu uçurumun bir tərəfində Niflheym adlı buz səltənəti (qadın başlanğıcı hesab edilir), digər tərəfində isə Muspellheym adlı od səltənəti vardı (kişi başlanğıcı hesab edilir). Niflheym səltənətində Hvergelmir adlı bulaq vardı və bu bulaqdan 12 ədəd güclü su axını (Elivaqar) öz mənbəyini götürərdi. Uçurumun hər iki tərəfi birləşərək ən əvvəl dünyada ilk canlı sayılan İmiri və sonradan Audumla adlı bir düyəni əmələ gətirir. İmirin tərindən bir cüt canlı, kişi və qadın yaranır.

Skandinav ölkələr və ya Skandinavlar — Şimali Avropa və Şimali Atlantik okeanındakı coğrafi və mədəni region. Buranı Norden (sözün həqiqi mənasında "Şimal") də adlandırılırlar. Terminə Danimarka, Finlandiya, İslandiya, Norveç və İsveç, həmçinin Qrenlandiya və Farer adaları daxildir - hər ikisi də Danimarka Krallığının bir hissəsidir və müvafiq olaraq Finlandiya və Norveçə aid olan Aland adaları və Şpitsbergen arxipelaqlarıdır. Halbuki Norveç Antarktika əraziləri coğrafi mövqeyinə görə çox vaxt Skandinav ölkələrinin bir hissəsi hesab edilmir. Şotlandiyanın Şimal Adaları kimi Avropanın bir sıra bölgələri Skandinav xalqları ilə mədəni və ya etnik əlaqələr qurur, lakin Skandinav ölkələri hesab edilmir. Bölgə əhalisinin dörddə bir hissəsini təşkil edən Skandinaviyalılar ən böyük qrupdur, ardınca Finlandiyada əksəriyyəti təşkil edən Finlər ; digər etnik qruplar Qrenlandiya İnuitləri, Saami xalqları və son mühacirlər və onların nəsilləridir. Doğma dillər İsveç, Danimarka, Norveç, İslandiya və Farerlər, hamısı Qədim Norveçdə köklənmiş Şimali Alman dilləridir . Yerli qeyri-alman dilləri Fin, Qrenlandiya və bir neçə saami dilləridir . Əsas din lüteran xristianlığıdır. === Milli rəmzlər === Farer və Aland adalarının muxtar əraziləri də daxil olmaqla bütün Skandinav ölkələrində, Danimarka bayrağı olan Dannebroqa əsaslanan oxşar bayraq dizaynı var.

Bu məqalə Skandinav ölkələrinin müqayisəsidir . == Coğrafiya == == Demoqrafiya == Mənbə: Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqtisadi və Sosial İşlər Departamenti: Əhali bölgüsü (oktyabr 2019).

Skandinav ölkəlləri — Farer adaları, Qrenlandiya və Almaniyanı əhatə edən Danimarka, Finlandiya, İslandiya, Norveç və İsveçdən və onlarla əlaqəli ərazilərdən ibarət Şimali Avropadakı bölgə. İsveçin Stokholm şəhəri orta hesabla Skandinav ölkələrinin ən isti yayına sahibdir, iyul ayında ortalama maksimum temperatur 23 ° C (73 ° F); Kopenhagen, Oslo və Helsinki ortalama iyul ayının ortalama maksimum istiliyi 22 ° C (72 ° F) təşkil edir. == Mövsümi şərtlər == === Qış === Danimarkada, yanvar ayı temperaturu −2 °C (28 °F) ilə 4 °C (39 °F) arasındadır. Danimarkanın ən soyuq ayı, orta temperaturun 0 °C (32 °F) olduğu Fevral ayıdır. Danimarka üçün gündə günəş işığının sayı gün ərzində yeddi səkkiz saata çatdıqda artır. İslandiya qışı, eninin nə qədər yüksək olduğunu nəzərə alaraq ümumiyyətlə yumşaqdır. İslandiyanın sahilyanı ovalıqlarında yanvar ayının ortalama temperaturu təxminən 0 °C (32 °F) , mərkəzi İslandiyanın dağlıq əraziləri ümumiyyətlə −10 °C (14 °F) aşağı qalır. İslandiyada ən aşağı qış temperaturu −25 °C (−13 °F) ilə −30 °C (−22 °F) arasındadır, baxmayaraq İslandiyada indiyə qədər qeydə alınan ən aşağı temperatur −39.7 °C (−39 °F) idi. Norveçdə, sahil bölgələrində mülayim qışlar var, daxili qış daha soyuq olur. Midwinter zamanı, Norveçin cənub bölgələri gündə yalnız 5-6 saat günəş işığı alır, şimal isə azlıqda qalır.

Skandinaviya (norv. və fin Skandinavia, dan. və isv. Skandinavien) — Avropanın şimalında mərkəzi Skandinaviya yarımadası olan tarixi-mədəni region. Bir qayda olaraq İsveç, Norveç və Danimarka Skandinaviya sayılır. Bunda başqa Skandinaviyaya çox vaxt İslandiyanı və Finlandiyanı, eləcə də Farer adalarını əlavə etməklə, bu termini Şimali Avropa anlayışı ilə yaxınlaşdırırlar.Şimal ölkələrinin bir hissəsi olanda, uzaq Norveç adaları Şpitsbergen və Yan Mayen Skandinaviyada deyil, Danimarka Krallığının tərkibindəki olan Qrenlandiyanın ərazisində yerləşir. Farer adaları bəzən bura daxil edilir. == Toponimiya == Skandinaviya adı əvvəlcə keçmiş Danimarka bölgəsinə aid idi. Skandinaviya adı erkən dilçi və mədəni Skandinavist hərəkatı tərəfindən 18-ci əsrin sonlarında təqdim edildi və bundan sonra istifadəyə verildi. Skandinaviya əhalisinin əksəriyyəti əvvəllər Skandinaviyanın cənub hissəsində məskunlaşmış və qədim norveç dili halına gələn və alman dilində danışan bir neçə Şimali Alman qəbiləsindəndir.

Skandinaviya Hava Yolları və ya SAS (ing. Scandinavian Airlines System (SAS), Skandinaviya Hava Yolu Daşımaları Sistemi (SAS)) — Danimarka, Norveç və İsveçin çox millətli hava yolu daşımaları və bu Skandinaviya ölkələrində öndə gələn aviaşirkətdir. Mərkəzi İsveçin paytaxtı Stokholmdadır. Sahibi SAS AB dir. Star Alliance-nın bir qurucu üzvüdür və bununla birlikdə Air Greenland, Linjeflyg, Spanair, Thai Airways International və AIRLINE Scanairın da qurucusudur. SAS-ın Estoniya Hava Yollarınınin 49% hissəsini almışdır. Kopenhagen, Avropa və qitələr arası xidmətlər üçün mərkəz kimi xidmət edir. 2006-cı ildə bu aviaşirkət 25 milyon sərnişini daşıdı.

Skandinaviya mətbəxi — ənənəvi Skandinaviya mətbəxi, ölkədə və bütün dünyada çox məşhurdur. Daha çox milli yeməkləri ilə tanınır. Skandinaviyanın müxtəlif regionlarında müxtəlif növ yemək hazırlanır. Qeyd etmək olar ki, Skandinaviya mətbəxi regionlara görə fərqlənir, dadların cürbəcürlüyü ilə boldur və dünyanın ən populyar mətbəxlərindən biri kimi sayılır. Skandinaviya mətbəxi dünyanın qədim, zəngin və dadlı mətbəxlərindən biridir. == Haqqında == Norveqiya, Daniya və ya İsveç mətbəxlərini tanımaq çox çətindir – onlar sadəcə mövcud deyil. Lakin bütün Skandinaviya xalqları birləşdirən ümumi Skandinaviya mətbəxi mövcuddur. Skandinaviya mətbəxi Avropanın bu reqionun təbii şəraitinin tə’siri altında formalaşıb. Yay və payız mövsumlarında yığılan məhsul uzun və soyuq qış aylarını görməli idi – bu səbəbdən insanlar məhsulu konservləşdirməyə öyrəndi. Duza və ya turşuya qoyulmuş tərəvəzlər vitaminlərlə o qədər zəngin deyil.

Skandinaviya yarımadası — Avropa qitəsinin ən böyük yarımadası hesab edilir. Şimal-şərqdən cənub-qərbə doğru uzanmış bu yarımada 56° ilə 71° şimal enlikləri arasında yerləşir. Sahəsi təxminən 800 min km²-ə yaxındır. Şimalda Barents, qərbdə Norveç, cənubda Şimal dənizi, Skaqerrak və Katteqat boğazları, şərqdə isə Baltik dənizi və Botnik körfəzi ilə əhatə edilmişdir. Şimal-şərqdə Kola yarımadası ilə sərhədi ovalıq və təpəlik sahələrdən keçir. Botnik körfəzi geniş sahədə Skandinaviya yarımadasını Finlandiyanın ovalıq və düzənlik hissələrindən ayırır. Yarımadanın ərazisi tamamilə dağlarla əhatə edilmiş böyük bir massivi xatırladır. Cənubda Skagerrak və Oslo-fyord körfəzləri yarımadanı iki hissəyə: qərbdə Cənubi Norveç və şərqdə Skone yarımadalarına ayırır. Hər iki yarımadanın mərkəz hissəsində künbəzəoxşar qalxma sahələri yerləşmişdir. Bu növ yüksəkliklər Cənubi Norveç yarımadasında daha geniş sahəni tutur.

Skandinaviya (norv. və fin Skandinavia, dan. və isv. Skandinavien) — Avropanın şimalında mərkəzi Skandinaviya yarımadası olan tarixi-mədəni region. Bir qayda olaraq İsveç, Norveç və Danimarka Skandinaviya sayılır. Bunda başqa Skandinaviyaya çox vaxt İslandiyanı və Finlandiyanı, eləcə də Farer adalarını əlavə etməklə, bu termini Şimali Avropa anlayışı ilə yaxınlaşdırırlar.Şimal ölkələrinin bir hissəsi olanda, uzaq Norveç adaları Şpitsbergen və Yan Mayen Skandinaviyada deyil, Danimarka Krallığının tərkibindəki olan Qrenlandiyanın ərazisində yerləşir. Farer adaları bəzən bura daxil edilir. == Toponimiya == Skandinaviya adı əvvəlcə keçmiş Danimarka bölgəsinə aid idi. Skandinaviya adı erkən dilçi və mədəni Skandinavist hərəkatı tərəfindən 18-ci əsrin sonlarında təqdim edildi və bundan sonra istifadəyə verildi. Skandinaviya əhalisinin əksəriyyəti əvvəllər Skandinaviyanın cənub hissəsində məskunlaşmış və qədim norveç dili halına gələn və alman dilində danışan bir neçə Şimali Alman qəbiləsindəndir.

Skandinavianizm və ya skandinavianizm — Skandinaviya ölkələri arasında müxtəlif səviyyələrdə əməkdaşlığı dəstəkləyən ideologiya. Skandinavizm ümumi Skandinaviya keçmişini, ortaq bir mədəni irsi, ortaq Skandinaviya mifologiyasını və ortaq bir dil və ya dialekt fasiləsini (Qədim skandav dilinin ortaq əcdad dilindən) tanıtdırmağa yönəlmiş ədəbi, dil və mədəniyyət hərəkatını əhatə edir və Skandinaviya ədəbiyyatı və dillərini dəstəkləyən ortaq dövri nəşrlər və cəmiyyətlərin yaradılması ilə nəticələnmişdir. Nordizm İslandiya və Finlandiyanı əhatə etmək üçün sahəni genişləndirir. == Tarix == Müasir bir hərəkat kimi Pan-Skandinavizm 19-cu əsrdə yaranmışdır. Pan-Skandinaviya hərəkatı Almaniya və İtaliyanın birləşmə hərəkatlarına paralel aparılmışdır. Alman və italyan həmkarlarından fərqli olaraq Skandinaviya dövlət quruculuğu layihəsi uğurlu olmadı və artıq təqib edilmir. 19-cu əsrin ortalarında yüksəlişə keçdi və Skandinaviya birliyi ideyasını dəstəklədi.Hərəkat 1840-cı illərdə Skaniya bazası olan Danimarka və İsveç universiteti tələbələri tərəfindən başlandı. Əvvəlcə iki ölkədəki siyasi qurumlar, o cümlədən mütləq monarx Xristian VIII və XIV Karl İohann "bir adam hökuməti" ilə birlikdə hərəkata şübhəli idilər. Hərəkat 1846-dan 1864-cü ilə qədər əhəmiyyətli bir qüvvə idi, lakin hərəkat sonda azaldı və yalnız İsveçdilli Finlandiya əhalisi arasında güclü dəstək gördü.Pan-Skandinavizmin süqutu 1864-cü ildə İkinci Şlezviq-Holşteyn müharibəsi başlayanda gəldi. 1859-cu ildən 1872-ci ildə vəfatına qədər İsveç-Norveç Kralı olan Kral XV Karl, Pan-Skandinivizm mübarizəsinə baxmayaraq, Danimarka müharibəsində kömək edə bilmədi.Müəllif Hans Xristian Andersen, 1837-ci ildə İsveçə etdiyi ziyarətdən sonra Skandinavizmin tərəfdarı oldu və İsveçlilər, Danimarkalılar və Norveçlilərin bağlığlığını ifadə edəcək bir şeir yazmağı öhdəsinə götürdü.

Skandium (Sc, "Skandinaviya" sözündən alınmışdır) – D. İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 21-ci element. Civə buxarlı lampaların içinə qatıldığında, günəş işığına bənzər çox effektiv bir işıq qaynağı meydana gətirər. Bu səbəblə bu element, güclü işıqlandırmalarda istifadə edilir. Radioaktiv izotopu olan Sc-46, zavodlarda xam neft və bənzəri maddələr üçün iz sürücü olaraq istifadə edilir. Sızma təsbit edicidir və kosmos sənayesində istifadə edilməsinin yanında, toxum yaşıllaşdırıcı kimyəvi maddələrin tərkibində də yer alır.

Skandiççi (it. Scandicci) — İtaliyanın Toskana regionunda şəhər.

Nesl qalası skandalı (fr. Affaire de la tour de Nesle) — 1314-cü ildə Fransa monarx ailəsində baş tutan və o əsnada Fransa kralı olan IV Filippin 3 gəlininin xəyanətlə təqsirləndirildiyi hadisə. Şayələrin kralın qızı olan İngiltərə kraliçası Fransalı İzabella tərəfindən yayıldığı bilinir. İddialara görə, bu xəyanətlər əsasən Nesl qalasında (fr. Tour de Nesle) baş verdiyi üçün qala hadisəyə adını vermişdir. Skandal, hadisəyə adı qarışan saray əyanlarının edamı, işgəncəsi və həbsi ilə nəticələndi. Fransa kralı IV Filippin 3 oğlu var idi: Lüdovik, Filipp və Çarlz. Dövrün ənənəsinə uyğun olaraq kral öz oğulları üçün güclü siyasi evliliklər planlamışdı. Böyük oğlu Lüdoviki 1305-ci ildə Burqundiya hersoqu II Robertin qızı Marqaritayla, 1307-ci ildə ortancıl oğlu Filippi Burqundiya qrafı IV Ottonun qızı Jannayla, 1308-ci ildə isə kiçik oğlu Çarlzı qrafın digər qızı Blanşla evləndirdi. Ancaq bu evliliklər bir-birindən çox fərqli idi.