Sosialist sözü azərbaycan dilində

Monteneqro Sosialist Respublikası (serb. Socijalistička Republika Crna Gora; 1963-cü ilə qədər Monteneqro Xalq respublikası, 1991-ci ildən Monteneqro Respublikası) — Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikasını təşkil edən sosialist respublikalarından biri. İndiki Monteneqro. Təşkil olunmasına Yuqoslaviya Krallığının Zeta banovinasının inzibati hissəsinin bir parçası olmuşdur. == Tarixi == 7 iyul 1963-cü ildə Monteneqro Xalq Respublikası "Monteneqro Sosialist Respublikası" adını aldı (Federal Konstitusiya və yeni təstiqlənən Monteneqro Konstitusiyasına edilən dəyişiklikdən sonra 1963). Rəsmi dil olaraq Serbo-Xorvat dili təstiqləndi. 1991-ci ildə Monteneqro Kommunistlər Birliyi ilk çoxpartiyalı seçkilərdən sonra sonra adını Monteneqronun Sosialistlər Demokratik Partiyası olaraq dəyişdirdikdə "Sosialist" sifəti respublika adından silindi (1992-ci il Konstitusiyasında təsdiq edildi). == Siyasi quruluş == Qanunverici orqan olan məclis - Birləşmiş Əmək Şurası, İctimai-Siyasi Şura və İcmalar Şurasından ibarət idi. == İqtisadiyyat == 1947-1990-cı illərdə respublika mütəmadi olaraq inkişaf etməmiş bir ərazi hesab edildi və federal hökumətdən (iqtisadi cəhətdən inkişaf etməmiş respublikalara və bölgələrə kredit vermək üçün xüsusi Federasiya Fondundan) subsidiyalar və güzəştli kreditlər aldı. Məsələn: 1976-1980-ci illərdə Monteneqro bu Fonddan 831.5 min dinar pul almışdır.

Sosializm — bütün istehsalatın və gəlirlərin bölüşdürülməsinin dövlətin nəzarəti altında olduğu iqtisadi, ictimai-siyasi formasıdır. Müxtəlif sosialist cərayanları tərəfdarlarının ümumi məxrəci istehsal vasitələri üzərində ictimai mülkiyyətin mövcudluğu, şəxsi mülkiyyətin tam və ya əsasən sıradan çıxarılmasıdır. Sosializm iqtidar və istehsal vasitələrinin xalq tərəfindən idarə edildiyi bir cəmiyyət fikrinə söykənən düşüncə sistemidir. Siyasi termin olaraq sinifsiz bir cəmiyyətin yaradılması məqsədilə, inqilab və ya ictimai təkamül vasitəsilə təşkilatçı bir əməksevər sinif yaradılması ilə birbaşa əlaqəlidir. Sosializm, öz rüşeymini sənayeləşmə dövründə, maarifçilik hərəkatları zamanı dilə gətirilən siyasi və ictimai bərabərlik istəyindən almışdır. Zamanla modern demokratik sistemlərə sosial islahatlar formasında təsirini artırmışdır. Marksist nəzəriyyədə sosializm kapitalizmi əvəzləyəcək, sosialist quruluş öz-özünə süqut etdikdən sonra kommunizmə keçid edən cəmiyyətə işarə edir. Kommunizm sosializmin davamı hesab edilən ictimai sistemdir. == Tarixi == Sosializm termini ilk dəfə 1827-ci ildə İngiltərədə, Robert Ouenin tərəfdarlarını adlandırmaq üçün istifadə olunmuşdur. 1832-ci ildə Fransada l’Encyclopédie nouvelle-də Saint-Simon, daha sonra Pierre Leroux ve J. Reqnaudun fikirlərinin tərəfdarları üçün istifadə edilmişdir.

Şərq bloku, Kommunist bloku və ya Sosialist bloku — Soyuq Müharibə dövründə SSRİ tərəfindən marksizm və leninizmi dəstəkləyən dövlətləri aid etdirmək üçün termin. Baxmayaraq ki, SSRİ sovet blokunun qeyri rəsmi idarə edirdi, bir sıra sosialist dövlətlər (Yuqoslaviya, Çin və Albaniya) 1975–1990-ci illərdə SSRİ ilə ideoloji və siyası qarşıdurmalar peyda olmuşdur. ABŞ-də və ona ittifaq olan ölkələrdə sosialist blokuna aid ölkələri tez-tez kommunist ölkələri kimi də adlandırılar.

Sosialist dövlət, Sosialist ölkə, Sosialist respublika və ya Fəhlə respublikası — konstitusiyasına əsasən sosializmə yönəlmiş suveren dövlət. "Kommunist dövlət" termini Qərb mediasında adətən Marksizm–Leninizm və ya Maoizmin bir variantına bağlı olan partiyalar tərəfindən idarə edilən təkpartiyalı sosialist dövlətlərə verilən bir addır. Bu dövlətlərin əksəriyyəti sosilizmin inkişafı prosesində və ya kommunizmi əldə etməmiş olduqlarını iddia etdiklərindən özlərini "sosialist dövlət" hesab edirlər Bir sıra dövlətlər Marksizm–Leninizm siyasi sisteminə və ya onun variantlarına bağlı olmadan öz konstitusiyalarında sosializmin bəzi anlayışlarından istifadə edirlər. Sosialist dövlət özünü sosialist partiya adlandıran bir siyasi təşkilat tərəfindən idarə olunan çoxpartiyalı liberal demokratiyadan fərqlənir, çünki bu hallarda ölkə konstitusiyasına əsasən hökumət sosialist bir cəmiyyət qura bilməz. Belə hallarda siyasi sistem və hökumət mexanizmi məhz sosializmin inkişafı ilə məşğul olmaq üçün strukturlaşdırılmamış olur. Sosialist dövlət anlayışı "dövlət sosializmi" ilə yaxından əlaqəlidir. Dövlət sosializmi hökumət fəaliyyəti və ya siyasətinin tətbiqi yolu ilə bir sosialist sistemin qurulacağına inanan siyasi bir baxışdır. Belə ki, sosialist dövlət anlayışı adətən leninistlər və marksist–leninistlər tərəfindən müdafiə edilir. Buna baxmayaraq, bu fikir bəzi klassik marksistlər tərəfindən ya gərəksiz, yada səmərəsiz hesab edilir. Marksist–Leninist siyasi görünüşə görə, "sosialist dövlət" ölkənin iqtisadi, sosial və siyasi işlərini ölkəni sosializmin həyata keçirilməsinə yönəldən bir avanqard partiyanın nəzarəti altındakı hökumətin təşkil etdiyi bir dövlətdir.

Şərq bloku, Kommunist bloku və ya Sosialist bloku — Soyuq Müharibə dövründə SSRİ tərəfindən marksizm və leninizmi dəstəkləyən dövlətləri aid etdirmək üçün termin. Baxmayaraq ki, SSRİ sovet blokunun qeyri rəsmi idarə edirdi, bir sıra sosialist dövlətlər (Yuqoslaviya, Çin və Albaniya) 1975–1990-ci illərdə SSRİ ilə ideoloji və siyası qarşıdurmalar peyda olmuşdur. ABŞ-də və ona ittifaq olan ölkələrdə sosialist blokuna aid ölkələri tez-tez kommunist ölkələri kimi də adlandırılar.

Sosialist iqtisadiyyata iqtisadi nəzəriyyələr, təcrübələr, fərziyyə və mövcud sosialist iqtisadi sistemlər normaları daxildir. Sosialist iqtisadi sistem, istehsalın birbaşa istifadə üçün həyata keçirildiyi muxtar kooperativlər və ya birbaşa ictimai mülkiyyət şəklində ola bilən istehsal vasitələrinə ictimai mülkiyyət və istifadə ilə xarakterizə olunur, mənfəət üçün deyil. Kapital mallarını və istehsal amillərini iqtisadi vahidlər arasında bölüşdürmək üçün bazarlardan istifadə edən sosialist sistemlərə bazar sosializmi deyilir. Planlaşdırma istifadə edildikdə, iqtisadi sistemə sosialist planlı iqtisadiyyat deyilir. Sosializmin bazar olmayan formaları ümumiyyətlə resurslara və mallara dəyər vermək üçün fiziki uçot sistemini əhatə edir. Sosialist iqtisadiyyatı müxtəlif iqtisadi düşüncə məktəbləri ilə əlaqələndirilirdi. Marksist iqtisadiyyat kapitalizmin analizinə əsaslanaraq sosializmin əsasını qoymuşdur, neoklasik iqtisadiyyat və təkamül iqtisadiyyatı isə sosializmin geniş modellərini təmin etmişdir. XX əsrdə həm sosialist planlı həm də bazar iqtisadiyyatları üçün təkliflər və modellər böyük ölçüdə neoklasik iqtisadiyyata və ya neoklassik iqtisadiyyatın marksist və ya institusional iqtisadiyyata sintezinə əsaslanırdı. Sosialist iqtisadiyyatı termin olaraq sosialist dövlətlərdə tətbiq olunan keçmiş və mövcud iqtisadi sistemlərin analizinə də tətbiq edilə bilər, məsələn, Macarıstan iqtisadçısı Yanoş Kornainin əsərlərində Adam Smit və rikardiyalı sosialistlərin klassik iqtisadiyyatını, həm də Pyer-Jozef Prudon, Karl Marks və Cozai Uorren iqtisadiyyatlarını sosializmlə əlaqələndirən XIX əsrdə amerikalı anarxist Benjamin Tucker, iki sosialist düşüncə məktəbinin, yəni anarxist sosializm və dövlətin olduğuna , sosial əmək dəyər dəyərinin nəzəriyyəsi ilə birləşdiklərini iddia edərək nəzəriyyəyə inanırdı. Sosialistlər, iqtisadiyyatın sosial nəzarəti və ya tənzimlənməsinin nə dərəcədə lazım olduğu barədə fikir ayrılığı; cəmiyyətin nə qədər müdaxilə etməsi və hökumətin, xüsusilə mövcud hökumətin, dəyişiklik üçün doğru vasitə olub-olmaması mübahisələrə səbəb olur.

Sosialist realizmi (rus. Социалистический реализм) və ya sosrealizm — SSRİ-nin və digər sosialist ölkələrinin incəsənətində bədii yaradıcılığa dövlət siyasəti vasitələri, o cümlədən senzura ilə yeridilən və sosializm quruculuğu məqsədinə xidmət edən dünyagörüşü metodudur. Azərbaycan dramaturgiyasında sosial realizmin banisi Cəfər Cabbarlı sayılır. == Tarixi == Sosialist realizmi termini SSRİ-də bolşevik inqilabından sonra sovethakimiyyətinin rəsmi himayə etdiyi ədəbiyyatın adı kimi yaranmışdır. 1917-ci il Oktyabr inqilabından sonra Rusiyada 20-ci illərdə proletar ədəbiyyatı (proletkultçuluq) konsepsiyası meydana çıxdı. Bu konsepsiyaya görə, hakimiyyəti almış fəhlə sinfi yeni mədəniyyət və ədəbiyyat yaratmalıdır. Ən qəribəsi isə yeni ədəbiyyat kadrlarının mütləq inqilabçı fəhlələr arasından çıxacağı ümidi idi. Bu nəzəriyyəyə əsaslanaraq varlı siniflərdən olan qələm adamları sinfi düşmən elan edildi və onların əsərləri irticaçı hesab edildi. Lakin tezliklə bolşevik ideoloqları özləri də anladılar ki, sosial siniflərin xüsusi ədəbiyyatı ola bilməz, bu ədəbiyyat və mədəniyyət anlayışının təbiətinə ziddir. Proletar ədəbiyyatı konsepsiyası V.Lenin tərəfindən hazırlanmışdı və sözün hərfi mənasında ədəbiyyatın proletariatın inqilabını və hakimiyyətini, daxili siyasətini himayə etməsini nəzərdə tuturdu.

Sosialist dövlət, Sosialist ölkə, Sosialist respublika və ya Fəhlə respublikası — konstitusiyasına əsasən sosializmə yönəlmiş suveren dövlət. "Kommunist dövlət" termini Qərb mediasında adətən Marksizm–Leninizm və ya Maoizmin bir variantına bağlı olan partiyalar tərəfindən idarə edilən təkpartiyalı sosialist dövlətlərə verilən bir addır. Bu dövlətlərin əksəriyyəti sosilizmin inkişafı prosesində və ya kommunizmi əldə etməmiş olduqlarını iddia etdiklərindən özlərini "sosialist dövlət" hesab edirlər Bir sıra dövlətlər Marksizm–Leninizm siyasi sisteminə və ya onun variantlarına bağlı olmadan öz konstitusiyalarında sosializmin bəzi anlayışlarından istifadə edirlər. Sosialist dövlət özünü sosialist partiya adlandıran bir siyasi təşkilat tərəfindən idarə olunan çoxpartiyalı liberal demokratiyadan fərqlənir, çünki bu hallarda ölkə konstitusiyasına əsasən hökumət sosialist bir cəmiyyət qura bilməz. Belə hallarda siyasi sistem və hökumət mexanizmi məhz sosializmin inkişafı ilə məşğul olmaq üçün strukturlaşdırılmamış olur. Sosialist dövlət anlayışı "dövlət sosializmi" ilə yaxından əlaqəlidir. Dövlət sosializmi hökumət fəaliyyəti və ya siyasətinin tətbiqi yolu ilə bir sosialist sistemin qurulacağına inanan siyasi bir baxışdır. Belə ki, sosialist dövlət anlayışı adətən leninistlər və marksist–leninistlər tərəfindən müdafiə edilir. Buna baxmayaraq, bu fikir bəzi klassik marksistlər tərəfindən ya gərəksiz, yada səmərəsiz hesab edilir. Marksist–Leninist siyasi görünüşə görə, "sosialist dövlət" ölkənin iqtisadi, sosial və siyasi işlərini ölkəni sosializmin həyata keçirilməsinə yönəldən bir avanqard partiyanın nəzarəti altındakı hökumətin təşkil etdiyi bir dövlətdir.

Sosialist dövlət, Sosialist ölkə, Sosialist respublika və ya Fəhlə respublikası — konstitusiyasına əsasən sosializmə yönəlmiş suveren dövlət. "Kommunist dövlət" termini Qərb mediasında adətən Marksizm–Leninizm və ya Maoizmin bir variantına bağlı olan partiyalar tərəfindən idarə edilən təkpartiyalı sosialist dövlətlərə verilən bir addır. Bu dövlətlərin əksəriyyəti sosilizmin inkişafı prosesində və ya kommunizmi əldə etməmiş olduqlarını iddia etdiklərindən özlərini "sosialist dövlət" hesab edirlər Bir sıra dövlətlər Marksizm–Leninizm siyasi sisteminə və ya onun variantlarına bağlı olmadan öz konstitusiyalarında sosializmin bəzi anlayışlarından istifadə edirlər. Sosialist dövlət özünü sosialist partiya adlandıran bir siyasi təşkilat tərəfindən idarə olunan çoxpartiyalı liberal demokratiyadan fərqlənir, çünki bu hallarda ölkə konstitusiyasına əsasən hökumət sosialist bir cəmiyyət qura bilməz. Belə hallarda siyasi sistem və hökumət mexanizmi məhz sosializmin inkişafı ilə məşğul olmaq üçün strukturlaşdırılmamış olur. Sosialist dövlət anlayışı "dövlət sosializmi" ilə yaxından əlaqəlidir. Dövlət sosializmi hökumət fəaliyyəti və ya siyasətinin tətbiqi yolu ilə bir sosialist sistemin qurulacağına inanan siyasi bir baxışdır. Belə ki, sosialist dövlət anlayışı adətən leninistlər və marksist–leninistlər tərəfindən müdafiə edilir. Buna baxmayaraq, bu fikir bəzi klassik marksistlər tərəfindən ya gərəksiz, yada səmərəsiz hesab edilir. Marksist–Leninist siyasi görünüşə görə, "sosialist dövlət" ölkənin iqtisadi, sosial və siyasi işlərini ölkəni sosializmin həyata keçirilməsinə yönəldən bir avanqard partiyanın nəzarəti altındakı hökumətin təşkil etdiyi bir dövlətdir.

Sosialist İnternasionalı (ing. Socialist International – SI; Sosintern) — beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatı, demokratik sosializm ideyası tərəfdarı olan siyasi partiyaların ümumdünya assosiyasiyası. Təşkilatın üzvləri əsasən demokratik sosialistlər, sosial demokratlar, leyboristlərdən və bu ideyalara yaxın partiyalardan ibarətdir. Əmək və Sosialist İnternasionalının varisi kimi 1951-ci ildə yaradılsa da, təşkilatın kökləri XIX əsrə gedib çıxır. İlk öncə əsasən Qərbi Avropa ölkələrindən olan partiyaların dominant olduqları təşkilat hal-hazırda 100-dən çox ölkədən 160-dan çox üzvə malikdir. Təşkilata üzv partiyalar, Avropa ölkələri də daxil olmaqla bir çox ölkələrdə tam və ya koalisiya tərkibində siyasi hakimiyyətdə olmuşlar. Avropa Sosialistləri Partiyası (ümumavropa miqyaslı şərti partiya) və Avropa İttifaqı Parlamentindəki qruplardan biri olan Sosialistlər və Demokratların Proqressiv Alyansı da Sosialist İnternasionalına bağlı təşkilatlardır. 1989-cu ildən etibarən Sosialist İnternasionalının baş katibi postunu Luis Ayala (Çili) icra edir. Təşkilatın prezidenti Yunanıstanın keçmiş baş naziri Qeorqies Papandreudur.

Sosialist revizionizm — marksist hərəkat daxilində revizionizm qavramı, əsas marksist sələflərinin müxtəlif ideyalarının, prinsiplərinin və nəzəriyyələrinin yenidən nəzərdən keçirilməli olduğuna inanan bir düşüncə tərzidir, çox vaxt burjua sinfi ilə birlik kimi dəyişiklikləri əhatə edir. Termin tez-tez bu cür təftişlərin əsassız olduğuna inanan marksistlər tərəfindən marksizmi yumşaltmağa və ya onu parçalamağa çalışanları təmsil etmək üçün istifadə olunur. Revizionizm sözü daha çox böhtan atmaq deməkdir. Marksist ədəbiyyata görə bunun sapma və dönüklük adlandırıldığı da görülmüşdür. Bir neçə "Marksist" özlərini Revizionist adlandırırlar. Bu termin və anlayışa qarşı duranlar çox vaxtı Xocaistlər və Marksist-leninistlər olur. Revizionizm termini marksist nəzəriyyə daxilində bir çox fərqli kontekstdə istifadə olunur; 19-cu əsrin sonlarına doğru sosial demokrat yazıçılar Eduard Bernşteyn və Jan Jaures iddia edirdilər ki, Karl Marksın sosialist cəmiyyəti yaratmaq ideyalarına yenidən baxılmalıdır və sosializmə nail olmaq üçün güc tətbiq edilməməlidir. Ənvər Xocanın siyasi praktikasını ehtiva edən Xocaizm, Soyuq Müharibə və Soyuq Müharibədən sonrakı dövrlərin ən görkəmli antirevizionist hərəkatıdır.

Sosialist İnqilabçılar Partiyası, qısaca SR, eser, eserlər və ya PSR — Rusiya imperiyası ərazisində fəaliyyət göstərmiş sosialist partiyası. == Tarixi == === Yaradılması === === Sol eserlər === === Sağ eserlər === === Seçkilərdə === == Azərbaycanda eserlər == Bakıda eserlərin ilk dərnəyi 1903-cü ildə fəaliyyətə başlamışdı. 1904-cü ildən özəl mətbəəyə malik idilər. Mətbuat orqanları "Kavkazkoe slovo" qəzeti olmuşdur. Bakı eserlərinin sosial bazası, əsasən, fəhlələrdən, Xəzər ticarət gəmiçiliyi donanmasının dənizçilərindən, həmçinin tələbə gənclərdən ibarət idi. 1904–1907-ci illərdə Şuşa, Yelizavetpol (Gəncə) və Zaqatalada da eser təşkilatları yaradıldı. Bakı eserlərinin təşəbbüsü ilə İttifaq Partiyası (1905) və "Əş-Səms " (1906) adlı milli sosialist inqilabçılar təşkilatları yaradıldı. İttifaq Partiyasının liderləri sırasında R. Şərifzadə, M. Cuvarlinski və R. Məlikov kimi şəxslər olmuşdur. 1906–1907-ci illərdə, çoxsaylı həbslərə baxmayaraq, eserlərin Azərbaycandakı mövqeləri xeyli möhkəmləndi. Onların təsir dairəsində 60-dək müəssisə və 10 minədək fəhlə var idi.

Azərbaycanda seçki blokları və siyasi birliklər — Azərbaycanda seçkilər üçün vahid namizəd irəli sürülməsi üçün yaradılan seçki blokları və siyasi partiyaların, siyasətçilərin birliyi üçün yaradılan siyasi birliklər. == Tarixi == Azərbaycanda hələ müstəqillikdən əvvəl SSRİ dönəmində seçki blokları yaranmışdır. 1990-cı il avqustun 24-də qəbul edilmiş Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin Ali Sovetə seçkilərə dair seçkiqabağı proqramında Azərbaycanın tam dövlət müstəqilliyinin bərpa edilməsi əsas proqram məqsədi kimi bəyan olundu. Həmin proqram "Demokratik Azərbaycan " seçki blokunun da platforması kimi təsdiq edildi. Seçki blokları tarixi rəsmi olaraq 1994-cü ildən başlayır. == Seçki blokları == === 2000-ci il parlament seçkiləri === Mərkəzi Seçki Komissiyasında qeydiyyatdan keçmiş Azərbaycan Milli Dövlətçilik Partiyası, Azərbaycan Milli Hərəkat Partiyası və Azərbaycan Demokratik Maarifçilik Partiyasıseçkilərdə partiyalar bloku halında çıxış etməyi qərara aldılar və ölkənin parlament seçkiləri praktikasında ilk dəfə olaraq "Demokratik Azərbaycan" Siyasi Partiyalar Bloku qeydiyyatdan keçirildi. Proporsional seçkilərin partiyalar üzrə blok 0,40% səs topladı. === 2003-cü il prezident seçkiləri === ==== Bizim Azərbaycan Bloku ==== 2003-cü il Azərbaycan Respublikası prezident seçkiləri ərəfəsində müxalif siyasi partiyaların birliyi kimi yaradılmışdır. Blok 29 mart 2003 tarixində Müsavat Partiyasının sədri İsa Qəmbərin təşəbbüsü ilə 2003-cü il Azərbaycan Respublikası prezident seçkiləri ərəfəsində bəzi müxalif siyasi partiyaların və ictimai təşkilatlar tərəfindən təsis olunub. İlk növbədə seçki bloku olaraq yaradılsa da sonradan siyasi partiyalar blokuna çevrilmişdir.

Sıə Tolış (tal. Сыә Толыш, Sьə Тоlьş; azərb-kiril. Кьзьл Тальш), Qızıl Talış — 1931–1939-cu illərdə Azərbaycan SSR-də nəşr olunan talış xalq qəzeti. == Tarixi == 1930-cu illərdə Talış dilinin tədqiqi sahəsində xeyli işlər görülmüşdü. Yerliləşdirmə siyasətinin tərkib hissəsi kimi bədii ədəbiyyatın tərcümələri nəşr edilmiş, talış dili də Azərbaycan dilçiləri tərəfindən tədqiq edilmişdir. Talış dilində qəzet və jurnallar nəşr olunmağa başladı. Bu zaman talış ədəbiyyatında dirçəliş baş verdi. 1931-ci il yanvarın 21-dən Böyükağa Mirsalayevin və məsul katib Müzəffər Nəsirlinin redaktorluğu ilə 1500 nüsxə tirajla "Кьzьl Talьş" (Qızıl Talış) adlı qəzet nəşr olunmağa başladı. Bu qəzet "Talış" adını daşıyan ilk qəzet və talış dilində məqalələr dərc olunan ilk qəzet kimi tanınır. Qəzet 5 dekabr 1931-ci ildə əsasən talış fəhlələrindən bəhs etdiyi üçün adını dəyişərək "Sьə Tolьş" qoydu.

Müsəlman Sosialist Bloku və ya qısaca MSB — 1917-ci ilin payız ayında azərbaycanlı eserlər və sosialistlər tərəfindən təsis olunmuş blok. == Tarixi == 1905-ci ilin oktyabrında Sosialist İnqilabçılar Partiyasının Bakı komitəsinin əsasında İttifaq Partiyası yarandı. Aslan bəy Səfikürdski də bu partiyanın sıralarına qoşulmuşdur. 1917-ci il noyabrın 26–28-də Müəssislər Məclisinə keçirilən seçkilərdə iştirak edən 8 əsas partiya sırasında 159 770 seçiciyə malik Müsəlman Sosialist Bloku (MSB) da var idi. 60 000 seçiciyə bir deputat qaydası ilə Müsəlman Sosialist Bloku həmin seçkilərdə 3 yer qazana bilmişdi. Bununla da Aslan bəy Səfıkürdskinin başçılıq etdiyi Müsəlman Sosialist Bloku nüfuzlu və təşkilati cəhətdən möhkəm bir siyasi partiyaya çevrildi. 1918 il yanvarın 5-də Rusiya Müəssislər Məclisi buraxıldı və fevralın 10-da Tiflisdə Zaqafqaziya Seyminin təsis iclası çağırıldı. Seymin təşkilində hər 20.000 seçiciyə 1 deputat yeri verildiyindən bu quruma Müsəlman Sosialist Blokundan 7 nümayəndə seçildi. Camo bəy Hacınski həbs edildikdən sonra verdiyi ifadədə belə açıqlamışdır: === Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü === 1918-ci il mayın 27-də Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin başçılığı ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası yarandıqda Müsəlman Sosialist Bloku da parlamentə daxil oldu. Həmçinin Milli Şuranın təklifi ilə təşkil olunan ilk hökumətdə Müsəlman Sosialist Blokunu Xudadat bəy Məlik-Aslanov təmsil etdi.

Panhelenik Sosialist Hərəkatı (yun. Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα) — Yunanıstanda fəaliyyət göstərən sosial demokrat, üçüncü yol və sosial liberalizm meyilli siyasi partiya. Panhelenik Sosialist Hərəkatı çox zaman qısa şəkildə PASOK olaraq adlandırılır. Pasok 1974-cü ildə Afina şəhərində təsis edilib.

Rumıniya Sosialist Respublikası — müasir Rumıniya ərazisində 1947-ci ildən 1989-cu ilə qədər mövcud olmuş dövlət. 1947-ci ilin 30 dekabrından 1965-ci ilin 21 avqustuna qədər adı Rumıniya Xalq Respublikası (rum. Republica Populară Română) olub. 21 avqust 1965-ci ildən 1989-cu ilə qədər isə ölkə Rumıniya Sosialist Respublikası (rum. Republica Socialistă România) adlanıb. 1989-cu ilin dekabr ayında baş vermiş inqilab zamanı Nikolae Çauşeskunun diktaturası ləğv edilmiş və bununla da Rumıniya Sosialist Respublikasının mövcudluğuna son qoyulmuşdur. == Kommunistlərin hakimiyyətə gəlməsi == İon Antoneskunun hakimiyyəti zamanı kommunistlərin təqib edilməsinin miqyası çox böyük ölçülər aldı. 1944-cü ilə qədər Rumıniya Kommunist Partiyasının bütün liderləri ya həbsxanada idilər, ya da baş götürüb Moskvaya qaçmışdılar. Bununla da üzvlərinin sayı onsuz da az olan zəif partiya rəhbərliyini də itirmişdi. Buna görə də o Rumıniyanın siyasi arenasında əhəmiyyətli rol oynaya bilmirdi.

Slovakiya Sosialist Respublikası (slovak. Slovenská socialistická republika), SSR — Slovakiyanın 1969-1990-ci illər ərzindəki rəsmi adı. Çexoslovakiya Federasiyasına daxil olan iki respublikadan biri olmuşdur. == Slovakiya İkinbci Dünya müharibəsində == 1944-cü ilin avqust ayında Slovakiyada Slovak Milli Şurasının rəhbərliyi altında xalq hərəkatı başlayır. 1945-ci ilin martında Londonda olan mühacir hökuməti və Slovak Milli Şurasının nümayəndələri arasında, çex və slovakların milli birlik cəbhəsinin təşkili, hökumətin formalaşdırılması və onun proqramı haqqında razılaşma əldə edirlər. 4 aprel 1945-ci ildə slovak şəhəri olan Koşisdə Çexoslovakiyanım sürgündə olan prezidenti Edvard Benes Milli Cəbhəni hökiumət təyin edir. Onlarsa növbəti Koşis proqramını dərc edirlər. Proqramda Çexoslovakiyada milli və demokratik dəyişikliyi nəzərdə tuturdu. Koşis proqramı həm Slovakiya milli orqanlarının tanımağı, çex və slovaklar arasındakı münasibətlərin "birəbir" olmasını nəzərdə tutur. Praqanın alman işğalından azad olmasından sonra 10 may 1945-ci ildə Beneş hökuməti paytaxta daxil olur.

Sosialist Reyx Partiyası (alm. Sozialistische Reichspartei Deutschlands‎) - 9 oktyabr 1949-cu il tarixində AFR-də Otto Ernst Remer və Fritz Dorls tərəfində qurulmuş siyasi partiya. SRP 1952-ci ildə Almaniya Federativ Respublikasının Federal Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən qadağan olundu. Bu Qərbi Almaniya tarixində siyasi partiyanın qadağan olunmasının ilk təcrübəsi idi.

"Sumqayıt" (1952-1990-cı illər aralığında "Sosialist Sumqayıtı") — Sumqayıtda nəşr olunan şəhər qəzeti. == Tarixi == "Sosialist Sumqayıtı" qəzetinin çox maraqlı yaranma tarixçəsi var. 1952-ci ilin dekabr ayının axırlarında Sumqayıt metallurqları ilk boru istehsal edib Bakı neftçilərinə göndərdilər. Bu respublikada böyük bir hadisəyə səbəb oldu. Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi Mir Cəfər Bağırov bu münasibətlə hamını, ilk növbədə sumqayıtllıarı təbrik etdi və çıxışında belə bir ifadə işlətdi ki, "Sumqayıtda artıq qəzet nəşr olunur." Həqiqətdə isə Sumqayıtın öz mətbu orqanı yox idi. Amma söz Bağırovun ağzından çıxmışdı. Deməli, qəzet də nəşr olunmalı idi. Mərkəzi Komitənin ideologiya üzrə katibi təcili Sumqayıt şəhər partiya komitəsinin birinci katibini və respublikanın bir neçə tanınmış jurnalistlərini bir yerə toplayır və deyir: "Nəyin bahasına olursa-olsun, qəzet sabah Bağırovun stolunun üstünə qoyulmalıdır." Bütün günü, gecə və gündüz işləyirlər və qəzeti səhər saat 6-da çapa verirlər. Ertəsi gün qəzet Bağırovun stolunun üstünə qoyulmuşdu. Bu "Sosialist Sumqayıtı" qəzeti idi.

Sosialist realizmi (rus. Социалистический реализм) və ya sosrealizm — SSRİ-nin və digər sosialist ölkələrinin incəsənətində bədii yaradıcılığa dövlət siyasəti vasitələri, o cümlədən senzura ilə yeridilən və sosializm quruculuğu məqsədinə xidmət edən dünyagörüşü metodudur. Azərbaycan dramaturgiyasında sosial realizmin banisi Cəfər Cabbarlı sayılır. == Tarixi == Sosialist realizmi termini SSRİ-də bolşevik inqilabından sonra sovethakimiyyətinin rəsmi himayə etdiyi ədəbiyyatın adı kimi yaranmışdır. 1917-ci il Oktyabr inqilabından sonra Rusiyada 20-ci illərdə proletar ədəbiyyatı (proletkultçuluq) konsepsiyası meydana çıxdı. Bu konsepsiyaya görə, hakimiyyəti almış fəhlə sinfi yeni mədəniyyət və ədəbiyyat yaratmalıdır. Ən qəribəsi isə yeni ədəbiyyat kadrlarının mütləq inqilabçı fəhlələr arasından çıxacağı ümidi idi. Bu nəzəriyyəyə əsaslanaraq varlı siniflərdən olan qələm adamları sinfi düşmən elan edildi və onların əsərləri irticaçı hesab edildi. Lakin tezliklə bolşevik ideoloqları özləri də anladılar ki, sosial siniflərin xüsusi ədəbiyyatı ola bilməz, bu ədəbiyyat və mədəniyyət anlayışının təbiətinə ziddir. Proletar ədəbiyyatı konsepsiyası V.Lenin tərəfindən hazırlanmışdı və sözün hərfi mənasında ədəbiyyatın proletariatın inqilabını və hakimiyyətini, daxili siyasətini himayə etməsini nəzərdə tuturdu.

Sosialist İnqilabçılar Partiyası, qısaca SR, eser, eserlər və ya PSR — Rusiya imperiyası ərazisində fəaliyyət göstərmiş sosialist partiyası. == Tarixi == === Yaradılması === === Sol eserlər === === Sağ eserlər === === Seçkilərdə === == Azərbaycanda eserlər == Bakıda eserlərin ilk dərnəyi 1903-cü ildə fəaliyyətə başlamışdı. 1904-cü ildən özəl mətbəəyə malik idilər. Mətbuat orqanları "Kavkazkoe slovo" qəzeti olmuşdur. Bakı eserlərinin sosial bazası, əsasən, fəhlələrdən, Xəzər ticarət gəmiçiliyi donanmasının dənizçilərindən, həmçinin tələbə gənclərdən ibarət idi. 1904–1907-ci illərdə Şuşa, Yelizavetpol (Gəncə) və Zaqatalada da eser təşkilatları yaradıldı. Bakı eserlərinin təşəbbüsü ilə İttifaq Partiyası (1905) və "Əş-Səms " (1906) adlı milli sosialist inqilabçılar təşkilatları yaradıldı. İttifaq Partiyasının liderləri sırasında R. Şərifzadə, M. Cuvarlinski və R. Məlikov kimi şəxslər olmuşdur. 1906–1907-ci illərdə, çoxsaylı həbslərə baxmayaraq, eserlərin Azərbaycandakı mövqeləri xeyli möhkəmləndi. Onların təsir dairəsində 60-dək müəssisə və 10 minədək fəhlə var idi.

Sosialist İnqilabçılar Partiyası, qısaca SR, eser, eserlər və ya PSR — Rusiya imperiyası ərazisində fəaliyyət göstərmiş sosialist partiyası. == Tarixi == === Yaradılması === === Sol eserlər === === Sağ eserlər === === Seçkilərdə === == Azərbaycanda eserlər == Bakıda eserlərin ilk dərnəyi 1903-cü ildə fəaliyyətə başlamışdı. 1904-cü ildən özəl mətbəəyə malik idilər. Mətbuat orqanları "Kavkazkoe slovo" qəzeti olmuşdur. Bakı eserlərinin sosial bazası, əsasən, fəhlələrdən, Xəzər ticarət gəmiçiliyi donanmasının dənizçilərindən, həmçinin tələbə gənclərdən ibarət idi. 1904–1907-ci illərdə Şuşa, Yelizavetpol (Gəncə) və Zaqatalada da eser təşkilatları yaradıldı. Bakı eserlərinin təşəbbüsü ilə İttifaq Partiyası (1905) və "Əş-Səms " (1906) adlı milli sosialist inqilabçılar təşkilatları yaradıldı. İttifaq Partiyasının liderləri sırasında R. Şərifzadə, M. Cuvarlinski və R. Məlikov kimi şəxslər olmuşdur. 1906–1907-ci illərdə, çoxsaylı həbslərə baxmayaraq, eserlərin Azərbaycandakı mövqeləri xeyli möhkəmləndi. Onların təsir dairəsində 60-dək müəssisə və 10 minədək fəhlə var idi.

Sosialist Əməyi Qəhrəmanı — 1938-ci ildən 1991-ci ilə qədər SSRİ-də əməkdə fərqlənməyə görə verilən ən ali fəxri ad. == Mükafatın tarixçəsi == Sosialist Əməyi Qəhrəmanı fəxri adı və bu adın verilməsinin əsasnaməsi SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 27 dekabr 1938-ci il tarixli qərarı ilə təsis edilmişdir. Buna qədər Əmək Qəhrəmanı adı mövcud idi. SSRİ üzrə ümumilikdə 20 613 nəfər Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür ki, bunlardan 201-i iki dəfə, 15-sı isə üç dəfə bu fəxri adla təltif edilmişdir. 134 nəfərə verilmiş Sosialist Əməyi Qəhrəmanı fəxri adı sonradan geri alınmışdır. Tarixdə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı fəxri adına layiq görülmüş ilk şəxs 1939-cu il 20 dekabr tarixli Fərmanla İ.V.Stalin, sonuncu adam isə SSRİ prezidentinin 1991-ci il 21 dekabr tarixli Fərmanı ilə təltif edilmiş, Qazaxıstanın opera müğənnisi Bibigül Tuleqenova olmuşdur.

Sovet sosialist respublikaları — SSRİ-nin tərkibində mövcud olmuş və 1991-ci ildə SSRİ dağıldıqdan sonra müstəqillik qazanmışlar.

Gürcüstan Sovet Sosialist Respublikası (gürc. საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა) — SSRİ-nin tərkibinə daxil olan 15 müttəfiq respublikadan biri. 25 fevral 1921-ci ildə təşkil olunmuşdur. 1921-1936-cı illərdə rəsmi adı Gürcüstan Sosialist Sovet Respublikası idi. 25 fevral 1921-ci ildə yaradılmışdır. 1922-ci il martın 12-dən 1936-cı il dekabrın 5-dək Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikasının tərkibində olmuşdur. Yeganə və hakim partiya Gürcüstan Kommunist Partiyasıdır. Gürcüstan Sovet Sosialist Respublikası Zaqafqaziyanın şimal-qərb hissəsində yerləşirdi. Qonşu respublikalar bunlar idi: şimalda RSFSR, şərqdə və cənub-şərqdə Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası, cənubda Ermənistan SSR. Respublikanın Türkiyə ilə həmsərhəd ərazisi də var idi 1990-cı il noyabrın 14-də Gürcüstan SSR Ali Soveti müstəqil Gürcüstan Demokratik Respublikasının bərpasına qədər keçid dövrü elan etdi və bununla əlaqədar olaraq respublikanın adını Gürcüstan Respublikası adlandırdı. 1991-ci il martın 31-də Gürcüstanın dövlət müstəqilliyinin bərpası ilə bağlı referendum keçirildi və nəticədə 1991-ci il aprelin 9-da Zviad Qamsaxurdiyanın başçılıq etdiyi Gürcüstan Ali Soveti SSRİ-dən ayrılaraq müstəqilliyini elan etdi.

== Sözləri ==

== Sözləri ==

Həmkarlar İttifaqı və Sosialist Koalisiya (ing. Trade Unionist and Socialist Coalition), qısa TUSC kimi tanınır, – Britaniyada mövcud olan siyasi partiya.

Kabarda-Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası və ya Kabarda-Balkar MSSR — keçmiş Sovet İttifaqında Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının muxtar respublikası idi və əvvəlcə Dağ Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibində idi. Bölgə 16 yanvar 1922-ci ildə Dağ MSSR və 1 sentyabr 1921-ci ildə Kabarda-Balkar Muxtar Vilayətindən ayrıldı. 5 dekabr 1936-cı ildə muxtar respublika oldu. 30 yanvar 1991-ci ildə Kabarda-Balkar MSSR dövlət suverenliyini elan etdi. İndi Rusiya Federasiyasının federal subyekti olan Kabarda-Balkariya respublikasıdır. Kabarda-Balkar MSSR Sovet İttifaqının mövcud olduğu dövrdə başqa heç bir suveren dövlətlə həmsərhəd deyildi. Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikası kimi, Kabarda-Balkar MSSR də iki millət tərəfindən bölüşdürüldü. Hər iki muxtar respublika Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının tərkibindədir və ruslar etnik çoxluğu təşkil edir. == Tarix == Rus, Osmanlı və Səfəvi imperiyaları bölgənin Rusiya nəzarətində olduğu 17–19-cu əsrlər arasında bölgə üçün mübarizə aparırdı. Bölgə oktyabr inqilabından sonra, 1921-ci ildə Rusiya Vətəndaş Müharibəsi dövründə Dağ Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına qoşuldu.

Kabarda-Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası və ya Kabarda-Balkar MSSR — keçmiş Sovet İttifaqında Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının muxtar respublikası idi və əvvəlcə Dağ Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibində idi. Bölgə 16 yanvar 1922-ci ildə Dağ MSSR və 1 sentyabr 1921-ci ildə Kabarda-Balkar Muxtar Vilayətindən ayrıldı. 5 dekabr 1936-cı ildə muxtar respublika oldu. 30 yanvar 1991-ci ildə Kabarda-Balkar MSSR dövlət suverenliyini elan etdi. İndi Rusiya Federasiyasının federal subyekti olan Kabarda-Balkariya respublikasıdır. Kabarda-Balkar MSSR Sovet İttifaqının mövcud olduğu dövrdə başqa heç bir suveren dövlətlə həmsərhəd deyildi. Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikası kimi, Kabarda-Balkar MSSR də iki millət tərəfindən bölüşdürüldü. Hər iki muxtar respublika Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının tərkibindədir və ruslar etnik çoxluğu təşkil edir. == Tarix == Rus, Osmanlı və Səfəvi imperiyaları bölgənin Rusiya nəzarətində olduğu 17–19-cu əsrlər arasında bölgə üçün mübarizə aparırdı. Bölgə oktyabr inqilabından sonra, 1921-ci ildə Rusiya Vətəndaş Müharibəsi dövründə Dağ Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına qoşuldu.

Kabarda-Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası və ya Kabarda-Balkar MSSR — keçmiş Sovet İttifaqında Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının muxtar respublikası idi və əvvəlcə Dağ Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibində idi. Bölgə 16 yanvar 1922-ci ildə Dağ MSSR və 1 sentyabr 1921-ci ildə Kabarda-Balkar Muxtar Vilayətindən ayrıldı. 5 dekabr 1936-cı ildə muxtar respublika oldu. 30 yanvar 1991-ci ildə Kabarda-Balkar MSSR dövlət suverenliyini elan etdi. İndi Rusiya Federasiyasının federal subyekti olan Kabarda-Balkariya respublikasıdır. Kabarda-Balkar MSSR Sovet İttifaqının mövcud olduğu dövrdə başqa heç bir suveren dövlətlə həmsərhəd deyildi. Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikası kimi, Kabarda-Balkar MSSR də iki millət tərəfindən bölüşdürüldü. Hər iki muxtar respublika Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının tərkibindədir və ruslar etnik çoxluğu təşkil edir. == Tarix == Rus, Osmanlı və Səfəvi imperiyaları bölgənin Rusiya nəzarətində olduğu 17–19-cu əsrlər arasında bölgə üçün mübarizə aparırdı. Bölgə oktyabr inqilabından sonra, 1921-ci ildə Rusiya Vətəndaş Müharibəsi dövründə Dağ Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına qoşuldu.

Karel-Fin Sovet Sosialist Respublikası (fin Karjalais-suomalainen sosialistinen neuvostotasavalta) — 31 mart 1940 - 16 iyul 1956-cı illər arası SSRİ tərkibində yaranma tarixinə görə on altıncı (yaranma tarixinə görə on ikinci) müttəfiq sovet sosialist respublikası. 1956-cı ildə Kareliya MSSR kimi RSFSR tərkibinə daxil oldu.

Kareliya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası, SSRİnin tərkibində mövcud olmuş muxtar respublika. Paytaxtı Petrozavodsk şəhəri olmuşdur. Xələfi Kareliya Respublikasıdır.

Krım Muxtar Sovet Sosialist Respublikası (krımtat. Qrьm Avtonomjalь Sovet Sotsialist Respublikasь, Кърым Автономиялы Совет Социалист Республикасы, krımtat. Qırım Muhtar Sotsialist Şuralar Cumhuriyeti) — 18 oktyabr 1921-ci ildən 30 iyun 1945-ci il və 1991-ci il 12 fevral - 26 fevral 1992-ci il tarixlərində mövcud olan Krım yarımadasının ərazisindəki muxtar respublika. Krım Muxtar Sosialist Sovet Respublikası 18 oktyabr 1921-ci ildə RSFSR tərkib hissəsi olaraq təşkil olundu, daha sonra 1936-cı ildə SSRİ konstitusiyasında təstiqləndi. Üstünlük təşkil edən xalqlar: ruslar, krım tatarları, ukraynalılar, almanlar, yəhudilər, yunanlar, ermənilər. 1932-ci ildə onun sahəsi 25,9 min km² idi. Krımın yerli xalqları Respublika Konstitusiyasına görə Krım tatarları və kraimlərdir. 30 iyun 1945-ci ildə bu muxtar respublika 1954-cü il aprelin 26-da Ukrayna SSR-ə verilmiş Krım bölgəsinə çevrilir. 12 fevral 1991-ci ildə Ukrayna SSR-in tərkibində muxtariyyət bərpa edilir (24 avqust 1991-ci ildən - müstəqil Ukrayna dövləti). 26 fevral 1992-ci ildə Krım Respublikası olaraq adlandırılır, 21 sentyabr 1994-cü ildə Krım Muxtar Respublikası olur.

Latviya SSR (latış. Latvijas Padomju Sociālistiskā Republika‎) — SSRİ-nin tərkibinə daxil olan 15 ittifaq ölkələrindən biri. 21 iyul 1940-cı ildə təşkil olunmuşdur.

Latviya Sovet Sosialist Respublikası bayrağı — 17 yanvar 1953-cü il də qəbul edilmiş Latviya SSR bayrağı. == Tarixi == Bundan əvvəl, 25 avqust 1940-cı il də istifadə edilən bayrağın sol üst küncündə, qızıl oraq və çəkic simvolunun üstündə latın hərfləri ilə "LPSR" (Latvijas Padomju Sociālistiskā Republic) yazısı var idi. Sovet dövründən qalma bayraq 1990-cı il fevralın 27-də rəsmi olaraq Latviya bayrağı ilə əvəz olundu (hələ qanuni olaraq 6 sentyabr 1991-ci ilə qədər Sovet respublikası olaraq qaldı) və onun ictimai tədbirlərdə istifadəsi qadağan edildi.

== Sözləri == == Status == Himn 1990-cı ildə öz statusunu itirib Müasir Latviyada himndən açıq şəkildə istifadə etmək qadağandır.

== Sözləri == == Status == Himn 1990-cı ildə öz statusunu itirib Müasir Latviyada himndən açıq şəkildə istifadə etmək qadağandır.

Litva Sovet Sosialist Respublikası (lit. Lietuvos Tarybų Socialistinė Respublika, Lietuvos TSR) — SSRİ-nin tərkibinə daxil olan 15 ittifaq respublikasından biri. 21 iyul 1940-cı ildə təşkil olunmuşdur.

== Tarixi == Litva SSRİ-nin tərkibinə daxil olandan sonra 1940-1941 və 1944-1950-ci illərdə himn kimi "İnternasional"dan istifadə edilirdi. İ.V.Stalinin şəxsiyyət kultunun ləğv olunması kampaniyası zamanı himnin ikinci bəndi - Stalin haqqında misralar şair Vasis Reymerisin mətniylə əvəzlənmişdir.

== Tarixi == Litva SSRİ-nin tərkibinə daxil olandan sonra 1940-1941 və 1944-1950-ci illərdə himn kimi "İnternasional"dan istifadə edilirdi. İ.V.Stalinin şəxsiyyət kultunun ləğv olunması kampaniyası zamanı himnin ikinci bəndi - Stalin haqqında misralar şair Vasis Reymerisin mətniylə əvəzlənmişdir.

Macarıstan Sosialist Fəhlə Partiyası (Magyar Szocialista Munkáspárt, MSzMP), Macarıstan Xalq Respublikasını 1959–1989-cu illər arasında təkpartiyalı sistem əsasında idarə etmiş Marksist-Leninist ideologiya yönümlü bir siyasi partiyadır. 31 oktyabr 1959-cu ildə yaradılmışdır. Macarıstan Xalq Respublikası süquta uğradıqdan sonra partiyada dağılmışdır.

Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyası (alm. Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei‎) — Veymar Respublikası dövründə yaranan alman siyasi partiyasıdır. O dövrlərdə Almaniya imperiyasının Birinci dünya müharibəsini uduzması və ağır itkilər verməsi və sonda Versal sazişi ilə alman xalqının bütün haqlarının alınması və xalqın qısaca əzilməsi bu qatı milliyətçi partiyanın yaranmasına səbəb oldu. Müharibədən sonra böyük böhranında baş verməsi ilə alman xalqı işsiz və evlərinə günlərlə çörək aparmayacaq vəziyyətə gəlmişdi. Partiyanın üzvlərinin sürətlə artması da bununla əlaqədardır. 20-ci əsrdə alman siyasətində çox böyük yer tutan partiyanın ideologiyası nasional sosializm olmuşdur. Hakimiyyəti dövründə anti-marksist, anti-semitist, anti-kapitalist siyasət yeritmişdir. == Tarixi == Tarixi olaraq partiyanın sələfi kiçik bir qüvvə olan alman millətçiləri idi. Müharibədən sonra Almaniyanın pis vəziyyətdə olması Anton Drekslerin Almaniya Fəhlə Partiyasını qurması ilə nəticələndi. Bu partiya müharibədən sonra Almaniyada qurulan ilk partiyalardan idi.

Moldova Sovet Sosialist Muxtar Respublikasının 1925-ci il Konstitusiyası (rum. Constituția Republicii Autonome Sovietice Socialiste Moldovenești din 1925) — 23 aprel 1925-ci ildə Moldova MSSR I Sovetlər Qurultayında təsdiqlənmiş konstitusiya. 10 may 1925-ci ildə Ukrayna SSR IX Ümumi Sovetlər Qurultayında Moldova MSSR Konstitusiyasını qəti şəkildə gücləndirildi. Moldova MSSR-nin Konstitusiyası ilk növbədə propaqanda xarakteri daşıyırdı. Partiya və respublika liderləri Bessarabiya ilə yenidən birləşmək və ya hətta Sovet Rumıniyası yaratmaq məqsədini ardıcıl olaraq bəyan etmişdi. Moldova MSSR-nə Ukrayna SSR-dən ayrılmaq hüququ verilmişdir. Bu, 1919-cu ildə Ukrayna SSR Konstitusiyasına edilən dəyişikliklərlə təsdiqlənmiş (4-cü maddə) və 1929-cu ildə Ukrayna SSR Konstitusiyasında təsbit edilmişdir. == Həmçinin bax == Moldova Sovet Sosialist Muxtar Respublikasının Konstitusiyası (1938) == Ədəbiyyat == А. В. Сурилов. История государства и права МССР (1917 - 1958). Кишинев.

Moldova Sovet Sosialist Muxtar Respublikasının 1938-ci il Konstitusiyası (rum. Constituția Republicii Autonome Sovietice Socialiste Moldovenești din 1938) — 6 yanvar 1938-ci ildə Moldova MSSR VII Sovetlər Qurultayında təsdiqlənmiş konstitusiya. Moldova MSSR-in yeni konstitusiyası 11 fəsil və 114 maddədən ibarət idi. Bu, 1925-ci il Konstitusiyasından 4 fəsil daha uzun idi. Yeni fəsillər sosial nizamdan, vətəndaşların hüquq və vəzifələrindən, seçki sistemindən, konstitusiyaya dəyişikliklər edilmə prosedurundan bəhs edirdi. == Ədəbiyyat == А. В. Сурилов. История государства и права МССР (1917 - 1958). Кишинев. 1961 Государственно-правовые акты. Кишинев.

Moldova Sovet Sosialist Respublikası və ya Moldaviya Sovet Sosialist Respublikası (mold. Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ, Republika Sovetike Soçialiste Moldovenyaske) — SSRİ-nin tərkibinə daxil olan 15 ittifaq ölkələrindən biri. 2 avqust 1940-cı ildə təşkil olunmuşdur.

Moldova SSR-in dövlət himni (mold. Имнул де Стат ал РСС Молдовенешть; rum. Imnul de Stat al RSS Moldovenești; rus. Гимн Молдавской ССР, Gimn Moldavskoj SSR) — 1945–1991-ci illərdə Moldova SSR-in dövlət himni.

Moldova SSR-in dövlət himni (mold. Имнул де Стат ал РСС Молдовенешть; rum. Imnul de Stat al RSS Moldovenești; rus. Гимн Молдавской ССР, Gimn Moldavskoj SSR) — 1945–1991-ci illərdə Moldova SSR-in dövlət himni.